1921 Higni Mia Achiel Mosekalo

Gaset mar Watch Tower ma Januar 1, 1921 nopenjo Jopuonjre Muma penjo ma luwoni: “En tich mane manie nyimwa ma dwarore ni watim mapiyo e higa ma bironi?” Dwoko ma gasedno nochiwo notudore gi bug Isaya 61:1, 2 ma noparo ne Jopuonjre Mumago tich ma ne gin-go mar yalo wach maber. Ndikono wacho kama: “Jehova osewira mondo aland wach maber ne jo mamuol . . . , aland higa ma Jehova oyiego kod chieng’ ma Nyasachwa chuloe kuor.”

JOYALO MA JOCHIR

Jopuonjre Muma ne nyaka bed gi chir mondo giyal wach maber. Ne ok gidhi mana lando “wach maber” ne joma muol kende, to bende ne gidhi lando chieng’ ma Nyasachwa “chuloe kuor” nikech gik ma joma richo osebedo ka timo.

Owadwa J. H. Hoskin ma nodak Canada noyalo gi chir kata obedo ni noromo gi jo akwede. Chieng’ moro ka nolendo e higa mar 1921, noromo gi jayalo moro ma ja Methodist. Owadwa Hoskin nochako wuoyo kode kowacho niya: “Onego wawinjre e weche mag Muma, to kata ka po ni nitie weche moko ma ok wabi winjoree, pod sama wawere, dwarore ni wawere gi kuwe, kendo ka wan osiepe.” Kata kamano, weche ne ok odhi kaka noparo. Owadwa Hoskin nowacho kama: “Ne wawuoyo gi ng’atno mana kuom dakika matin kae to nogoyo dhoot matek ma aparo mana ni kio ma ne nie dhoodno ne dhi tore.”

Ng’atno nokok niya: “Ang’o momiyo dak idhi iyal wechego ne joma ok gin Jokristo?” Dho Owadwa Hoskin nomoko. Sama nowuok, noparore ni, ‘To donge ng’ani bende en achiel kuom joma ok gin Jokristogo!’

Ka ne ja Medhodistno odhi yalo e kanisagi chieng’ ma noluwo, pod nodhi mana nyime gi akwede. Owadwa Hoskin wacho kama: “Nonyiso jo kanisane ni kik giwuo koda, kendo ni an e jamiriambo maduong’ ma nosegabiro e taondno kendo ni ne awinjora gi tho.” Wechego ne ok obwogo Owadwa Hoskin. Kar mano, nodhi nyime gi lendo, kendo nobedo gi nyak mang’eny. Nowacho kama: “Ne amor ahinya lendo e alworano. Moko kuom joma nodak e taondno nonyisa niya: ‘Wang’eyo ni in ng’at Nyasaye!’ Ne giikore kata miya gige ringruok ma nadwaro mondo adhi nyime gi yalo.”

PUONJRUOK MA NG’ATO TIMO OWUON KOD MAR JOOT

Mondo okony joma orwako wach otim dongruok e weche Nyasaye, Jopuonjre Muma nogoyo sula moko moting’o chenro mag puonjruok Muma e gaset mar The Golden Age.a Achiel kuom sulago ne en mar Juvenile Bible Study (Puonjo Nyithindo Matindo Muma) ma ne nigi penjo ma jonyuol ne nyalo nono gi nyithindgi. Ne dwarore ni jonyuol openj nyithindgi penjogo kendo gikonygi yudo dwokogi e Muma. Achiel kuom penjogo ne en, “Muma nigi buge adi?” Penjo kaka mano ne puonjoga nyithindo adiera mag Muma e yo mayot. Penjo machielo ne en, “Be Jokristo duto madier nyaka ikre ne sand?” Penjono ne konyoga nyithindo mondo gibed jolendo ma jochir.

Ne nitie bende sula mag Advanced Studies in the Divine Plan of the Ages ma ne nigi penjo moko ma Jopuonjre Muma mochwiny ne nyalo yudo dwokogi e buk mokwongo mar Studies in the Scriptures. Sulago nokelo ber mathoth ne ji alufe mang’eny, kata kamano, gaset mar The Golden Age ma Desemba 21, 1921 nolando ni sulago duto koro ne ok dhi betie. Ang’o momiyo notim lokruok apoya kamano?

BUK MANYIEN!

Bug *The Harp of God*

Kad ma nyiso kama ng’ato onego osom

Kad moting’o penjo

Owete ma ne tayo riwruogwa nofwenyo ni ne dwarore ni opuonj ji adiera mag Muma e yo mochanore. Kuom mano, e dwe mar Novemba 1921, noland buk manyien ma ne iluongo ni The Harp of God. Joma noyie kawo bugno ne irwakoga bende e chenro mar puonjruok Muma ma ne iluongo ni The Harp Bible Study Course. Chenro mar puonjruok ma ng’ato ne timo owuonno nokonyo joma ne somo bugno puonjore e wi “dwach Nyasaye mar miyo dhano ngima ma nyaka chieng’.” Ere kaka ne itiyoga gi bugno?

Ka ne ng’ato oyie kawo bugno, nimiyega kad moro matin ma ne nyise pej ma nonyalo somo e bugno. Juma ma luwo, ne ioronega kad ma nigi penjo e wi gik ma osesomogo. E giko kadno ne nitie kama chielo ma nonego osom e juma ma luwo.

Juma ka juma kuom jumbe 12, japuonjreno ne yudoga kad manyien ma klas (tiende ni kanyakla) manie alworane ne orone. Kinde mang’eny, joma ni e kanyakla ma hikgi oniang’ kata ma ne ok nyal lendo e ot ka ot nikech chal margi e ma ne oroga ne ji kadgo. Kuom ranyisi, Anna K. Gardner ma wuok Millvale, Pennsylvania e piny Amerka nowacho kama: “Ka ne oland bug The Harp of God, Nyaminwa Thayle ma ne ok nyal wuotho maber koro ne nyalo timo tich momedore e tij Nyasaye. Nooroga ne ji kad moting’o penjo juma ka juma.” Ka ne jumbe 12 orumo, achiel kuom Jopuonjre Muma ne limoga ng’at ma noorne penjogo mondo opuonje weche momedore e Muma.

TICH MA POD NE NI NYIME

E giko higano, Owadwa J.F. Rutherford nooro barua ne klese duto. Nondikonegi kama: “Higani waselando adiera mag Pinyruoth kuonde mang’eny kendo wasebedo gi nyak moloyo higa moro amora mosekalo.” Kae to nomedo niya: “Pod nitie tich mang’eny ma dwarore ni otim. Jiwuru jomamoko mondo oriwwa lwedo e tijni.” Gik ma notimore nonyiso maler ni Jopuonjre Mumago norwako wechego. E higa mar 1922, ne gilando adiera mag Pinyruoth gi chir moloyo kinde moro amora ma nosekalo.

Osiepe ma Jochir

Jopuonjre Muma nonyiso hera madier e yo ma ne gikonyorego. Ne gin osiepe ma jochir, kendo ne inyalo pimgi gi ‘owete monyuol mondo okonyre chieng’ chandruok.’ (Nge. 17:17) Wach ma luwoni nyiso adiera mar wachno.

Chieng’ Tich Ariyo Mei 31, 1921, tulo ma bang’e noluong ni Tulsa Race Massacre nomuoch e taon mar Tulsa, Oklahoma, e piny Amerka bang’ ka notue dichwo moro ma jarateng’ e jela nikech nogoyo dhako moro ma msungu. Ka ne chwo ma wasunge mokalo 1,000 oyawo lweny gi grup moro matin mar chwo ma jorotenge, lwenyno nolandore mapiyo nyaka e alwora miluongo ni Greenwood kama jorotenge nodakie. Ne giyako kendo wang’o ute kod kuonde timo ohelni ma kwan-gi okalo 1,400 e alworano. Ripot ma nochiw nowacho ni ji 36 notho e tulono, kata kamano, nyalo bedo ni joma notho ne ng’eny moloyo kwanno.

Owadwa Richard J. Hill, ma ne en Japuonjre Muma ma jarateng’, kendo ma nodak Greenwood, wachonwa gima notimore: “E otieno ma tulono nomuochie, noyudo wasetimo klas mar puonjruok Muma. Bang’ klasno, ne wawinjo ka lisasi muoch e taon mar Tulsa. Sama ne wadhi nindo, pod ne lisasigo muoch.” Kinyne ma ne en Tich Adek Jun 1, weche nomedo bedo maricho ahinya. Owadwa Hill dhi nyime wacho kama: “Jomoko nobiro monyisowa ni ber ka wadhi e od sirkal ma ne iluongo ni Convention Hall mapiyo kaka nyalore mondo kik monjwa.” Omiyo, Owadwa Hill, jaode, kod nyithindgi abich, noringo modhi kuno. Kanyo ne giyudo chwo kod mon ma jorotenge ma ne nyalo romo 3,000 kendo jolweny mag sirkal ma noor e alworano mondo okel kuwe e ma ne rito joma ne nie odno.

Gie kindeno, Owadwa Arthur Claus ma ne en msungu nokawo okang’ moro ma nyiso chir. Owadwano wacho kama: “Ka ne awinjo ni jong’anyogo nomonjo alwora mar Greenwood, kendo ne giyako gik moko ka giwang’o ute ji, nawacho ni adhi anee Owadwa Hill ma ne en osiepna.”

Arthur Claus nopuonjo klas moting’o nyithindo 14 kotiyo gi bug The Harp of God

Ka nachopo e od Owadwa Hill, naromo gi jirande ma msungu koting’o bunde. Jiranino bende ne en osiep Hill kendo noparo ni an achiel kuom joma ne yako gige ji. Nokokna kama: “Ang’o mibiro timo ka?”

Arthur wacho kama: “Ka di ne ok amiye dwoko maber, di ne ochiela gi lisasi. Ne anyise ni Hill ne en osiepna, kendo nalimega ding’eny.” Owadwa Arthur kaachiel gi jiranino norito gige Owadwa Hill mi jong’anyogo ne ok okethogi.

Mapiyo nono, Arthur nofwenyo ni Owadwa Hill kod joode ne ni e Convention Hall. Nonyis Arthur ni jorotenge ne ok nyal wuok e odno ka pok jatend jolweny ma niluongo ni General Barret ogoyo sei e barua ma yie ne ng’ato wuok. Arthur wacho kama: “Ne ok yot neno jatend jolwenyno. To ka ne anyise gima nachano timo, nopenja niya: ‘To be in gadier ni ibiro rito ng’atno gi joode?’ Nadwoke ni, ‘Ee.’”

Ka ne osemi Arthur barua ma noyiene kawo Owadwa Hill gi joode, noreto kodhi kama ne gintieree. Ka nomiyo jalweny moro baruano, jalwenyno nowuoro ahinya, mopenje ni: “Idwa wacho ni jatelo owuon e ma ogoyoni sei? Be ing’eyo ni in e ng’at mokwongo moyiene golo ng’ato kae kawuono?” Bang’ mano, ne omany jood Hill e kind ji mang’enygo, kae to Arthur noting’ogi gi mtoke mi gidhi e ode.

Owadwa Claus norito Owadwa Hill gi joode maber. Chir kod hera ma owadwano nonyiso nojiwo jomamoko ahinya. Arthur wacho kama: “Jirand Hill ma nokonya rito mwandu Hill noduogo ohero Joneno mag Jehova moloyo chon. Kendo ji mang’eny nochako rwako adiera nikech ne gifwenyo ni ok wayie mondo rangi mar pien dendwa opogwa. Waduto waromre e nyim Nyasaye.”

a Gaset mar The Golden Age nolok nyinge mobedo Consolation e higa mar 1937, kae to bang’e Awake! e higa mar 1946.