1922 Higni Mia Achiel Mosekalo

“PARO MABER AHINYA”

Kaka tij lendo ne medo dhi nyime, e kaka buge ma ninyalo lendgo ne dwarore. Owete ma ne ni Bethel ma Brooklyn ne goyoga gasede kende, kata kamano, buge molos tokgi gi otas matek to nigoyonegi e kembe mamoko. Kuom dweche moko mogwaro, buge ma ninyalo tigo e lendo ne nok, kendo mano ne miyo tij lendo ok dhi maber ahinya. Omiyo, Owadwa Rutherford nopenjo Robert Martin ma ne en maneja mar faktori ka be ninyalo go buge mamoko madongo.

Owadwa Martin nowacho kama koparo kindeno: “Mano ne en paro maber ahinya nikech koro ne wadhi bedo gi faktori ma nyalo goyo buge mopogore opogore.” Owete noyudo kamoro ma ne ginyalo kodesa e taon mar 18 Concord Street man Brooklyn, kendo ne ging’iewo gige tich ma ne dwarore.

Nitie joma ne ok mor gi wachno. Jatelo ma nochung’ ne kambi ma ne goyonwa buge nobiro e faktoriwa. Nowachonwa kama: “Un gi masinde mabeyo ndi mag goyo buge, kata kamano, onge kata ng’ato achiel mong’eyo tiyo kodgi. Bang’ dweche auchiel, biro yudo ka masindegi osekethore te!”

Owadwa Martin nowacho kama: “Weche ma nowachogo ne nenore ka gima gin adier, kata kamano, ne wang’eyo ni Jehova ne dhi konyowa. To mano e gima notimo.” Owadwa Martin ne ni kare. Mana bang’ kinde machuok, faktorino nochako goyo buge 2,000 e odiechieng’.

CHOPO NE JI GI WACH MABER MAR PINYRUOTH KA WATIYO GI REDIO

Mopogore gi buge ma ne wagoyo, jotich Jehova nochako tiyo gi yo moro manyien mar lando wach maber, ma ne en tiyo gi redio. Odiechieng’ ma Owadwa Rutherford nohango wuoyo e redio kogolo twak ne en Februar 26, 1922, ma ne en chieng’ Jumapil. Nogolo twak ma wiye wacho ni, “Dhano Tara gi Tara ma Sani Ngima Ok Bi Tho Ngang’” e stesen mar redio ma niluongo ni KOG ma ne ni Los Angeles, California, e piny Amerka.

Ji ma dirom 25,000 nowinjo program. Moko kuomgi nondiko barupe ka gigoyo erokamano ne joma ne lendo e stesendno. Achiel kuom barupego noa ir Willard Ashford ma nodak Santa Ana, California. Nogoyo ne Owadwa Rutherford erokamano kuom twak “mamit” ma nogolo. Nomedo wacho kama: “E odwa, nitie ji adek ma ok nyal wuok oko. Omiyo, ne ok wanyal chopo winjo twagno kata ka po ni nigole machiegni kodwa marom nade.”

Twege mamoko bende nomed gol e redio e jumbe ma noluwo mano. E giko higano, The Watch Tower nowacho ni “chiegni ji 300,000 nolandnegi wach maber kokalo e [redio].”

Nikech ne giyudo nyak maber, Jopuonjre mag Muma nong’ado ni ne gidhi chako stesendgi e taon miluongo ni Staten Island ma ne ni machiegni gi Bethel ma Brooklyn. E higni ma noluwo, Jopuonjre mag Muma koro ne dhi tiyo gi stesen ma ne giluongo ni WBBR e lando wach maber mar Pinyruoth e okang’ malach.

“ADV”

E dwe mar Jun 15, 1922, gaset mar The Watch Tower nolando ni nosechan chokruok moro maduong’ ma nidhi tim Cedar Point, Ohio chakre Septemba 5 nyaka 13, 1922. Jopuonjre mag Muma ne mor ahinya ka ne gichopo Cedar Point.

E twak ma Owadwa Rutherford nogolo mokwongo e chokruogno, nonyiso jowinjo kama: “An gadiera chuth ni Ruoth dhi . . . guedho chokruogni kendo idhi chiw neno e okang’ ma pok nochiwego nyaka nene e piny ngima.” Owete ma nogolo twage e chokruogno nojiwo ahinya tij lendo.

Kae to chieng’ Tich Abich, Septemba 8, ji 8,000 moko nodonjo e hall ma nitimoe chokruogno ka gin gi siso mar winjo twag Owadwa Rutherford. Ne gigeno ni odhi leronegi tiend weche ma nondik e kalatese ma nogwelgo ji e chokruogno. Wechego nondik ni “ADV.” Sama ne gidonjo mondo gibedi, onge kiawa ni ne ginyalo neno otas moro maduong’ modol ma nong’aw malo e ndiri. Owadwa Arthur Claus ma nobiro e chokruogno koa Tulsa, Oklahoma e piny Amerka, noyudo kom kama nonyalo betie kowinjo twagno maber. Yudo kama ng’ato ne nyalo winjoe twak maber ne ok en gima yot nikech kindego ne onge gige kowo dwol.

Mondo kik choch ji sama twak dhi nyime, jakom nolando ni onge ng’ato ang’ata mobiro kodeko mibiro yiene donjo e hall sama Owadwa Rutherford golo twak. Chieng’no sa adek gi nus okinyi, Owadwa Rutherford nochako twage gi weche ma Yesu nowacho ma yudore e Mathayo 4:17 niya: “Pinyruodh polo osekayo machiegni.” Sama nowuoyo e wi kaka ji ne dhi winjo wach Pinyruoth, nowacho kama: “Yesu owuon nowacho ni e ndalo ma nodhi bedo e loch, nodhi tiyo tij keyo ma en choko joge moyie makore kode.”

Owadwa Arthur Claus ma nobet e hall wacho kama koparo twagno: “Ne wachiko itwa adimba mondo kik wach moro amora okalwa.” Apoya nono, Arthur nobedo matuo kendo nochune wuok e hall kanyo. Nowuok e hall ka chunye onyosore nikech nong’eyo ni ne ok dhi yiene duogo e hall ka pok twag Rutherford orumo.

Bang’ dakika moko matin, nochako winjo maber berie. Nowacho ni seche ma nowuotho kochomo hall, nowinjo koko moro matek mar joma pamo. Mano nomiyo obedo moil ahinya. Nong’ado ni nodhi winjo twak ma mitno nyaka orum kata ka nochuno ni owinje ka en e wi tado. Owadwa Arthur ma e kindeno ne en jahigni 23, noyudo kama nonyalo idhogo malo nyaka e wi tado. Dirisni ma ne nigi malo e wi odno ne ni nono kendo ka nochiegni chopo but dirisnigo, nochako winjo twak ma nigolono maler.

Kata kamano, Arthur ne ok ni kende kuno. Osiepene moko bende ne nie tado kuno. Achiel kuomgi ma niluongo ni Frank Johnson, noringo odhi ire mopenje niya, “Be in gi pala moro matin mabith?”

Arthur nodwoke kama: “Ee, an-go.”

Frank nodwoke niya: “Kare Nyasaye otiyo kodi e dwoko lamowa. Be ineno otas maduong’ modol kaeni, en gi weche moko mondik e iye, to ogure gi musmendegi. Chik iti maber ne Jaj.a Sama iwinjo kowacho ni, ‘landuru, landuru,’ to ing’ad tonde ang’wen momako otasni.”

Omiyo, Arthur noikore gi pala e lwete, kendo en kaachiel gi jowetene ne girito winjo kiwacho wechego. Mapiyo nono, twak mar Owadwa Rutherford nochopo e ng’iende. Nikech Owadwa Rutherford ne mor kendo noil ahinya, nyaka bed ni nowacho wechegi kokok: “Chung’uru motegno kendo ubed joneno madier ne Ruoth. Dhiuru nyime gi lwenyni nyaka chop kama ikethoe Babulon. Landuru wachno e tung’ piny nyaka tung’ piny. Piny nyaka ng’e ni Jehova e Nyasaye, kendo ni Yesu Kristo e Ruodh ruodhi. Mae e odiechieng’ makende moloyo odiechienge duto. Neuru, Ruoth koro locho! Un e joote mage. Omiyo landuru, landuru, landuru Ruoth kod pinyruodhe!”

Arthur kaachiel gi owete mamoko ma ne en-go wacho ni bang’ ka ne giseng’ado tondego, otas ma nodol ma nondikie wechego nochako yawore mos ka dhi piny. Weche ma nondik e otasno ne wacho ni: “Landuru Ruoth kod Pinyruodhe,” kendo ne gitudore gi weche ma nondik e otas ma nogwelgo ji e chokruogno ma ne gin “ADV.” Kare “ADV” nochung’ ne advertise (landuru).

TICH MORO MADUONG’

Chokruok maduong’ ma notim Cedar Point nokonyo owete mondo oket pachgi e wach maduong’ ma en lando Pinyruoth, kendo joma ne nigi chuny mar chiwruok noikore timo kamano. Achiel kuom jo kolpota (ma tinde iluongo ni jopainia) ma wuok Oklahoma, e piny Amerka nondiko kama: “Alwora ma nomiwa mondo walendie ne en alwora ma ji ne kunyoe kidi moro ma chalo makaa miluongo ni coal, kendo joma nodak kono nodhier ahinya.” Nowacho ni kinde mang’eny ka ji nosomo ote ma ne yudore e gaset mar Golden Age, “ne gimuochga mana gi ywak.” Notieko kowacho kama: “To mano kaka ne en gueth makende hoyo joma kamago.”

Jopuonjre mag Muma noneno kaka ne dwarore ni okaw okang’ mapiyo ka luwore gi weche ma Yesu nowacho e Luka 10:2 niya: “Tij keyo duong’, to jotich e ma nok.” Ka ne higano dhi ka rumo, ne ging’ado e chunygi ni ne gidhi dhi nyime lando Pinyruoth kuonde duto gi kinda moloyo kinde moro amora ma nosekalo.