‘Winj Weche mag Jo Mariek’

1. Ang’o momiyo irieyowaga, to ang’o momiyo waduto dwarore ni oriewa?

WADUTO dwarore ni oriewa kinde ka kinde. Nitie sama wan wawegi wakawoga okang’ mokwongo mar kwayo ng’at ma wamiyo luor mondo okonywa gi paro moko. Seche moko to owadwa moro ma dewowa nyalo kawo okang’ mar wuoyo kodwa sama ‘wachomo yo moro ma ok kare,’ ma nyalo rwakowa e chandruok. (Gal. 6:1) To mogik, nitie sama inyalo riewa kimiyowa siem bang’ timo richo moro maduong’. Bed ni irieyowa nikech wach mane, onego waluw siem momiwa. Timo kamano kelonwa ber kendo nyalo reso ngimawa!​—Nge. 6:23.

2. Ka luwore gi Ngeche 12:15, ang’o momiyo dwarore ni wayie mondo oriewa?

² Ndiko ma tayo sulani jiwowa ni ‘wawinj weche mag jo mariek.’ (Nge. 22:17) Onge dhano mong’eyo weche duto, omiyo, nyaka bedie ng’at mong’eyo weche moko ma wakia, kata ma nigi lony moloyowa. (Som Ngeche 12:15.) Ka wayie gi riech mimiyowa, wanyiso ni wabolore. Wanyiso bende ni wang’eyo ni warem, kendo ni wagombo ni okonywa chopo gik ma wachano timo. Ruoth Solomon nondiko kama kitaye gi roho: “Chenro chopo ka nitie jong’ad rieko mang’eny.”​—Nge. 15:22.

3. Gin yore mage minyalo riewago?

³ Inyalo riewa achiel kachiel kata inyalo riewa e yore mamoko. Yore mamokogo gin kaka mage? Wanyalo somo Muma kata bugwa moro kendo fwenyo ni dwarore ni walok paro kata yo moro ma wasechako luwo. (Hib. 4:12) To ere kaka inyalo riewa achiel kachiel? En sama jaduong’-kanyakla kata Jakristo machielo motegno onyisowa wach moro ma ok wadhiyee maber. Ka po ni ng’ato odewowa morieyowa kotiyo gi Muma, dwarore ni wawinje koa e chunywa, kendo waluw puonj momiyowa.

4. Ka luwore gi Eklesiastes 7:9, en ang’o ma ok onego watim sama irieyowa?

⁴ Kiwacho awacha adier, nitie kinde ma ok yotnwaga yie sama ng’at machielo rieyowa achiel kachiel. Wanyalo kata chwanyore. Nikech ang’o? Kata obedo ni wang’eyo ni wan joricho, nitie seche ma ok yotnwaga rwako siem sama ng’ato onyisowa achiel kachiel gimoro ma dwarore ni watimie lokruok. (Som Eklesiastes 7:9.) Wanyalo kata chako badhore e wi wachno. Wanyalo chako penjore ka dibed ni ng’at momiyowa siemno nigi wach moro kodwa, kata wanyalo neno ni yo mochiwogo siemno ok ber. Wanyalo kata chako jaro ng’at momiyowa siemno ka wapenjore penjo kaka: ‘Ng’ano momiye ratiro mar rieya? Donge en bende orem kaka an?’ Kendo ka ok wadwar siemno, wanyalo tamore tiyo gi puonj ma omiyowano, kata manyo ng’at machielo ma waparo ni nyalo miyowa siem e yo ma dwaher.

5. En ang’o ma wabiro nono e sulani?

⁵ E sulani, wabiro nono ranyisi moko manie Muma mag joma nodagi rwako siem kod mag joma norwako siem. Bende, wabiro nono gima nyalo konyowa rwako siem, kod ber mwayudoga sama watimo kamano.

JOMA NODAGI RWAKO SIEM

6. En ang’o ma wapuonjore e gima ne Ruoth Rehoboam otimo sama nong’adne paro?

⁶ Ne ane ranyisi mar Ruoth Rehoboam. Ka nochako locho e piny Israel, joge nodhi ire gi kwayo moro. Solomon wuon Rehoboam noketoga ji gi ting’ mapek kod tich matek e kinde lochne, omiyo, jogi koro ne dwaro ni Rehoboam odwoknegi ting’ piny. Rehoboam notimo maber ka nodhi ir jodongo mag Israel mondo openjgi kaka nonyalo ng’ado paro e wachno. Jodongogo nonyise ni ka nonyalo timo gima jogo nokwaye, to ne gidhi sire kinde duto. (1 Ru. 12:3-7) Nenore maler ni paro ma jodongogo nong’adone ne ok omore, omiyo, Rehoboam nodhi manyo paro kuom mbesene ma ne opon-go. Nyalo bedo ni mbesenego ne johigni 40 gi wiye, omiyo, gin bende ne gin mana joma dongo. (2 We. 12:13) Kata kamano, ne ok ging’ado ne Rehoboam paro maber. Ne ginyise ni oket ne oganda ting’ mapek ahinya moloyo ma Solomon wuon-gi noketo. (1 Ru. 12:8-11) Ne dwarore ni Rehoboam olam Jehova mondo okonye ng’eyo paro ma nonego otigo e kind paro ariyogo. Kar timo kamano, Rehoboam noluwo paro ma ne more, ma en paro ma mbesene nong’adone. Mano nokelo chandruoge madongo ne en owuon kod oganda Israel. Wan bende nitie sama inyalo ng’adnwa paro moro ma ok morwa. Kata kamano, ka po ni parono ogol e Wach Nyasaye, onego waluwe.

7. En ang’o ma wapuonjore kuom ranyisi mar Ruoth Uzia?

⁷ Ruoth Uzia nodagi rwako siem. Nodhi e hekalu mar Jehova modonjo kama jodolo kende e ma ne donjoega, kendo notemo wang’o ubani. Jodolo ma ne ni kanyo nonyise niya: “Uzia, ok owinjore mondo iwang’ ubani ne Jehova. Jodolo kende e ma onego owang’ ubani.” Uzia notimo nang’o? Ka di ne obolore morwako siem ma ne jodologo omiye kendo wuok e hekalu mapiyo, samoro Jehova di ne ong’wonone. Kar mano, “mirima nomako Uzia.” Ang’o momiyo ne otamore rwako siem ma nomiye? Samoro nikech ne en ruoth, noparo ni nonyalo timo gimoro amora ma nodwaro. Jehova to ne nigi paro mopogore. Nikech timne marachno, Jehova nogoye gi dhoho, kendo “nobedo jadhoho nyaka thone.” (2 We. 26:16-21) Ranyisi mar Uzia puonjowa ni kata wabed mana gi migepe mage, ka wadagi rwako siem mimiyowa kowuok e Muma, Jehova ok nyal bedo mamor kodwa.

JOMA NORWAKO SIEM

8. Ang’o ma Ayub notimo ka nomiye siem?

⁸ Mopogore gi ranyisi maricho ma wasenonogo, Muma oting’o bende ranyisi mag joma noyie rwako siem, kod ber ma ne giyudo nikech timo kamano. Ne ane ranyisi mar Ayub. Kata obedo ni ne en ng’at ma noluoro Nyasaye, nong’eyo ni ne en jaricho. Ka ne chandruoge moko madongo oyude, nowacho weche moko ma ok beyo. Mano nomiyo oyudo siem achiel kachiel ma nowuok kuom Elihu kod Jehova. Ayub notimo nang’o? Nobolore mi orwako siemgo. Nowacho niya: “Asewuoyo e wi weche ma . . . ok ang’eyo tiendgi. . . . Amuonyo weche duto ma asewacho, omiyo, aseyie ni ajaricho, kendo amienora gi lowo kod buru.” Jehova noguedho Ayub nikech nobolore morwako siem.​—Ayub 42:3-6, 12-17.

9. Ere kaka Musa noketonwa ranyisi maber mar rwako siem?

⁹ Musa bende noketo ranyisi maber ka norwako siem bang’ timo richo moro maduong’. Nitie chieng’ moro ma iye nowang’ ahinya, kendo ne ok omiyo Jehova duong’. Nikech wachno, Musa nolalo thuolo makende mar donjo e Piny ma Nosingi. (Kwan 20:1-13) Ka ne Musa onyiso Jehova kaka nowinjo e wachno, Jehova nokwere kama: “Kik ichak iwuo koda e wi wachno kendo.” (Rap. 3:23-27) Musa ne ok obedo gi mirima. Kar mano, noyie gi yo ma Jehova noseng’adogo wachno, kendo Jehova nodhi nyime tiyo kode e tayo Jo-Israel. (Rap. 4:1) Ayub gi Musa noketonwa ranyisi maber ahinya e wi rwako siem. Ayub noloko paro ma ne en-go, kendo ne ok obadhore ka ne irieye. Musa noyie gi siem ma Jehova nomiye, kendo nomakore gi Jehova kata bang’ lalo migawo ma nohero.

10. (a) Ka luwore gi Ngeche 4:10-13, gin ber mage mwayudoga sama wayie rwako siem? (b) Jokristo moko osenyiso nade ni girwako siem sama irieyogi?

¹⁰ Wayudoga ber sama waluwo ranyisi mabeyo ma jotich Nyasaye machon kaka Ayub gi Musa noketonwa. (Som Ngeche 4:10-13.) Owetewa gi nyiminewa mang’eny oseluwo ranyisi kaka mago sama irieyogi. Ne ane gima owadwa moro miluongo ni Emmanuel modak e piny Congo nowacho e wi siem ma nomiye.b Owacho kama: “Owete moko e kanyaklawa noneno ni nasechako timo gik ma ne dhi ketho winjruokna gi Jehova, kendo ne gikonya. Naluwo puonj ma ne gimiya, kendo mano nogeng’ona chandruoge madongo ma nadhi yudo.” Megan ma en painia ma a e piny Canada nowacho kama kowuoyo e wi siem: “Kinde mang’eny sama irieya, inyaloga nyisa weche moko ma ok adwar winjo, kata kamano, riechno e mowinjore koda e kindego.” Owadwa moro miluongo ni Marko ma a Croatia nowacho kama: “Siem ma nomiya noriwo nyaka lalo migawo moro ma ne an-go, kata kamano, sani ka ang’iyo chien, anyalo fwenyo ni siemno nokonya loso winjruok motegno gi Jehova kendo.”

11. Ang’o ma Owadwa Karl Klein nowacho e wi rwako siem?

¹¹ Ng’at machielo ma noyudo ber nikech norwako siem en Owadwa Karl Klein ma ne ni e Bura Matayo. E sigand ngimane, Owadwa Klein nowacho kaka kinde moro Owadwa Joseph F. Rutherford ma ne en osiepne, nomiye siem moro motegno. Owadwa Klein nowacho ni mokwongo okwongo ne ok omor gi siemno. Nolero kama: “Chieng’ moro ka ne [Owadwa Rutherford] onena, nomosa gi mor ni, ‘Oyawore Karl!’ To nadwoke mang’ich ng’ich nikech pod namakone sadha. Owadwa Rutherford nonyisa niya: ‘Owadwa, bed motang’. Jachien biro ngami!’ Wachno nokuodo wiya, omiyo, nadwoke ni, ‘A-a, onge gima rach Owadwa Rutherford.’ Kata kamano, nong’eyo ni iya nowang’ kode, omiyo, nonyisa kendo ni, ‘Bed motang’. Jachien biro ngami.’ Kuom adier, ne en mana kare! Sama wamako ne owadwa moro sadha, to ahinya-ahinya ka po ni en gi ratiro mar miyowa siem . . . , mano nyalo miyo Jachien thuolo mar ngamowa.”c (Efe. 4:25-27) Owadwa Klein norwako siem ma ne Owadwa Rutherford omiye, kendo osiep ma ne ni e kindgi nomedo bedo motegno.

ANG’O MA NYALO KONYOWA RWAKO SIEM?

12. Ere kaka bolruok nyalo konyowa rwako siem? (Zaburi 141:5)

¹² Ang’o ma nyalo konyowa rwako siem sama irieyowa? Dwarore ni wabolre kendo wang’e ni warem. Bende, dwarore ni wang’e ni nitie kinde ma wanyaloga timo gik moko e yo ma ok nyis rieko. Mana kaka ne waseneno, nitie kinde ma Ayub ne nigi paro ma ok owinjore. Kata kamano, bang’e noloko pache kendo Jehova noguedhe. Nikech ang’o? En nikech nobolore. Nonyiso ni nobolore ka noyie rwako siem ma Elihu nomiye kata obedo ni Elihu ne tinne. (Ayub 32:6, 7) Wan bende bolruok biro konyowa rwako siem kata sama waneno ni ne ok wawinjore yudo siemno, kata ni ng’at momiyowa siemno tinnwa. Jaduong’-kanyakla moro ma wuok Canada nowacho kama: “Tek ahinya mondo watim dongruok ka onge ng’at ma rieyowaga.” To kuom adier, donge waduto wagombo timo dongruok mondo wadhi nyime nyago olemo mag roho sama walendo kendo puonjo ji?​—Som Zaburi 141:5.

13. Ere kaka onego wane siem mimiyowa?

¹³ Ne siem kaka yo ma Nyasaye nyisogo ni oheri. Jehova dwaronwa mana ber lilo. (Nge. 4:20-22) Sama orieyowa kotiyo gi Wachne, bugewa ma lero Muma, kata Jakristo moro motegno, onyisowaga mana kaka oherowa. Jo-Hibrania 12:9, 10 wacho ni ‘otimo kamano mondo wayud ber.’

14. Onego waket pachwa kuom ang’o sama irieyowa?

¹⁴ Ket pachi kuom siem, to ok yo mochiwego. Nitie sama wanyalo neno ni ok omiwa siem moro e yo maber. En adier ni ng’ato ang’ata ma rieyo nyawadgi dwarore ni otem matek mondo ochiw siem e yo ma ng’at morieyono nyalo rwako e yo mayot.d (Gal. 6:1) Kata kamano, ka po ni wan e ma irieyowa, ber ka waketo pachwa kuom siem mimiyowa, kata obedo ni samoro wanyalo neno ni ok ochiwe e yo maber. Inyalo penjori kama: ‘Kata obedo ni ok amor gi yo mochiwgo siemno, be nitie gimoro amora ma anyalo puonjora e siemno? Be anyalo golo pacha kuom nyawo mag ng’at momiya siemno kendo keto pacha kuom ber ma adhi yudo ka aluwo siemno?’ Wanyalo yudo ber mathoth ka warwako siem moro amora momiwa.​—Nge. 15:31.

MANY RIEKO MONDO IYUD BER MATHOTH

15. Ang’o momiyo dwarore ni wakwa jomamoko oriewa?

¹⁵ Muma jiwowa ni wamanyga rieko. Ngeche 13:10 wacho ni “jo ma manyo rieko kuom ji nobed mariek.” To mano kaka wechego gin adier! Kinde mang’eny, joma kawoga okang’ mokwongo mar manyo ng’at ma nyalo rieyogi timoga dongruok ahinya e weche Nyasaye moloyo joma rito arita mondo oriegi. Kuom mano, kaw okang’ mokwongo mar kwayo mondo okonyi rieyo yoreni.

16. Gin kinde kaka mage ma nyalo dwarore ni wakwa jomamoko oriewa?

¹⁶ Gin kinde kaka mage ma wanyalo kwayoe Jakristo wadwa moro mondo oriewa? Par ane weche ma luwogi. (1) Nyaminwa moro nyalo kwayo jalendo moro molony mondo okonye tayo puonjruokne mar Muma, kae to bang’e onyalo kwayo jalendono mondo onyise kuonde monyalo timoe dongruok e yo mopuonjogo. (2) Nyaminwa moro ma pok odonjo e kend nyalo kwayo nyaminwa machielo motegno mondo onyise pache e wi law moro modwaro nyiewo. (3) Owadwa moro moyudo migawo mar golo twage mokwongo mar ji duto nyalo kwayo owadwa machielo molony e golo twege mondo ochik ite sama ogolo twagno, mondo bang’e owadwano okonye gi paro moko ma nyalo miyo omed lony. Kata mana owadwa mosebedo ka golo twege kuom higni mang’eny pod nyalo yudo ber ka okwayo paro kuom jogol-twege mamoko kendo tiyo gi paro ma gimiye.

17. Ang’o ma nyalo konyowa yudo ber sama irieyowa?

¹⁷ E jumbe kata dweche mabiro, waduto ibiro riewa achiel kachiel kata e yore mamoko. Sama mano otimore, watemuru mondo waluw puonj mwayudo e sulani. Sik kibolori. Ket pachi kuom siem, to ok yo michiwogo siem. Kendo iti gi puonj momiyi. Onge ng’ato kuomwa minyuologa kong’eyo weche duto. Kata kamano, ka ‘wachiko itwa kingadonwa rieko,’ Wach Nyasaye singonwa ni ‘wanabed mariek.’​—Nge. 19:20.