Luw Ranyisi mar Jehova mar Weyo ne Ji Richogi

1-2. (a) En kinde mage ma wayudoga ka teknwa weyo ne ng’ato kethone? (b) Ere kaka Denise nonyiso dereba moro ng’wono?

BE IWINJOGA ka tekni weyo ne jomamoko kethogi? Thothwa yudoga ka teknegi timo kamano, to ahinya-ahinya sama ng’ato owacho kata otimo gima ochwanyowa ahinya. Kata kamano, pod wanyalo loyo lit manie chunywa kendo weyo ne ng’at mokethonwa. Ne ane ranyisi mar nyaminwa moro miluongo ni Denisea ma ne ong’wono ne ng’ato e yo makende ahinya. E higa mar 2017, Denise kaachiel gi joode nodhi limo Ofis Maduong’ mar Joneno mag Jehova. Sama ne giduogo ka gia limo ofiswano, dereba moro nobayo yo motuomo mtokgi. Pach Denise nolal. Ka ne pache oduogo, nofwenyo ni nyithinde nohinyore marach, to chwore miluongo ni Brian to notho. Denise wacho kama koparo gima notimoreno: “Nawinjo ka chunya onyosore kendo piny nochama ahinya.” Bang’e, nofwenyo ni derebano e ma ne riembo marach kendo en e ma nomiyo aksidentno otimore. Denise nokwayo Jehova mondo okonye bedo gi chuny mokuwe.

² Nomak derebano kendo nodonjne gi ketho mar nek. Ka ninyalo yude gi ketho, nidhi tueye. Kata kamano, kot nonyiso Denise ni neno ma nodhi chiwo e wi wachno e ma dhi konyogi ng’ado kesno. Denise wacho kama: “Nawinjo mana ka gima ng’ato okawo chumbi mang’eny kae to oporo e adhondena nikech ne nyaka koro awuo e wi gik malit ma noyudowago.” Mana bang’ jumbe matin, Denise nodhi e kot mondo ochiw neno e wi gima notimoreno ka en e nyim ng’at ma nomiyo oyudo masira gi joode. En ang’o ma Denise nowacho? Denise nokwayo jaj mondo onyis ng’atno ng’wono.b Ka Denise notieko wuoyo, pi wang’ jajno nochuer. Nowacho kama: “Kuom higni 25 ma asebedo ka ang’ado bura e kot, pok anenoga gima kama. Pok anenoga ka joot moyudo masira kwayo ni ong’won ne ng’at momiyo giyudo masira, kata nyiso ng’atno ni gihere kendo ging’wonone.”

3. Ang’o ma nochwalo Denise mondo owe ne dereba moro kethone?

³ Ang’o ma nokonyo Denise mondo owe ne dereba ma nomiyo giyudo masira? Noparo matut e wi kaka Jehova weyonega ji richogi. (Mika 7:18) Ka waparo matut ber ma wayudo nikech Jehova weyonwa richowa, mano biro chwalowa mondo wan bende wawe ne ji kethogi.

4. Jehova dwaro ni watim ang’o? (Jo-Efeso 4:32)

⁴ Jehova dwaro ni wawe ne ji kethogi gi chuny man thuolo mana kaka en bende oweyonwaga. (Som Jo-Efeso 4:32.) Odwaro ni waikre weyo ne joma ochwanyowa. (Zab. 86:5; Luka 17:4) E sulani, wadwaro nono gik moko adek ma biro konyowa dhi nyime weyo ne ji kethogi.

KIK IFWA KAKA IWINJO E CHUNYI

5. Ka luwore gi Ngeche 12:18, wanyalo winjo nade sama ng’ato ochwanyowa?

⁵ Wanyalo winjo malit ahinya sama ng’ato owacho kata otimo gimoro mochwanyowa, to moloyo ka ng’atno en osiepwa kata achiel kuom joodwa. (Zab. 55:12-14) Seche moko wanyaloga winjo malit mana ka gima ochwowa gi pala. (Som Ngeche 12:18.) Wanyalo temo pando kaka wawinjo. Kata kamano, timo mano inyalo pim gi weyo pala kama ochwoyeno. Kamano bende, lit ma wan-go ok bi rumo ka wafwayo kaka wawinjo e chunywa.

6. Kinde mang’eny, wakawoga okang’ mane sama ng’ato ochwanyowa?

⁶ En adier ni ka ng’ato ochwanyowa, to iwa jawang’ga. Muma wacho ni wanyalo bedo gi mirima. Kata kamano, osiemowa ni kik wawe mondo mirima olowa. (Zab. 4:4; Efe. 4:26) Nikech ang’o? En nikech kinde mang’eny wakawoga okang’ ka luwore gi kaka wawinjo e chunywa. Mirima keloga mana rach lilo. (Jak. 1:20) Par ni iwa nyalo wang’ sama ng’ato ochwanyowa, kata kamano, wan e ma nyaka wayier ka wabiro dhi nyime siko ka iwa owang’ kata ooyo.

7. Nyimine mowuo kuomgi e paragrafni nowinjo nade nikech gik malit ma notimnegi?

⁷ Nitie sama wanyalo winjo lit momedore sama ng’ato otimonwa gimoro marach. Kuom ranyisi, nyaminwa moro miluongo ni Ann wacho kama: “Ka natin, wuonwa noweyo minwa kae to nokendo nyako ma ne konyowaga tich. Nawinjo ka gima ojwang’a. Bang’ ka ne giseyudo nyithindo, ne gihero nyithindogo moloya.” Nyaminwa moro miluongo ni Georgette bende lero kaka nowinjo ka chwore nondhoge. Owacho kama: “Ne wasebedo osiepe chakre ka ne wan nyithindo kendo ne wabedo jopainia kanyachiel. Gima jaoda notimonano nonyoso chunya ahinya.” Nyaminwa moro miluongo ni Naomi to wacho kama: “Ne ok apar ni jaoda ne nyalo timo gima nyalo chwanya malit. Omiyo, ka nonyisa ni osebedo konenoga ponografi, nawinjo malit nikech nosebedo kowuonda kendo ndhoga.”

8. (a) Ang’o momiyo onego wawe ne ji kethogi? (b) Wayudo ber mage sama waweyo ne jomamoko kethogi? (Ne sanduk ma wiye wacho ni “Nade ka Ng’ato Otimonwa Gimoro Malit Ahinya?”)

⁸ Ok wanyal chiko gik ma ji biro wacho kata timonwa. Kata kamano, wanyalo chiko okang’ ma wabiro kawo sama ng’ato ochwanyowa. Kinde mang’eny, gima ber monego watim en ng’wononegi. Nikech ang’o? En nikech wahero Jehova kendo odwaro ni wabed joma weyo ne ji kethogi. Ka wadhi nyime bedo gi mirima kendo mako sadha, wanyalo timo gik ma ok nyis rieko kendo ma nyalo hinyowa. (Nge. 14:17, 29, 30) Ne ane ranyisi mar nyaminwa moro miluongo ni Christine. Owacho kama: “Ka gimoro owang’o iya kata ochwanya, akun-ga. Ok achiemga maber. Ok anindga moromo, kendo bedonaga matek chiko kaka awinjo. Mano osemiyo abedo gi tungni e kendna kendo ketho winjruok ma an-go gi jomamoko.”

9. Ang’o momiyo ok onego wasik ka wan gi mirima?

⁹ Kata obedo ni samoro ng’at mochwanyowa ok bi kawo thuolo mar kwayowa ng’wono, pod nitie gima wanyalo timo mondo kik mirima lowa. Mano en ang’o? Georgette ma ne wasewuoyo kuome motelo wacho kama: “Gikone, nang’wono ne jaoda, kata obedo ni nokawa kinde mondo atim kamano. Mano nomiyo abedo gi kuwe e chunya.” Sama waweyo bedo gi mirima, mano konyowa mondo kik watim ne ji gik maricho. Wabedo gi ngima maber nikech koro ok wabi keto pachwa kuom gik maricho ma notimonwa, kar mano, waketo pachwa kuom gik mabeyo ma timore e ngimawa. (Nge. 11:17) To nade ka pod ineno ka tekni weyo ne ng’at mochwanyi?

GIK MINYALO TIMO MONDO IWE BEDO GI MIRIMA

10. Ang’o momiyo dwarore ni wamire thuolo mar chango e yor ranyisi sama ng’ato ochwanyowa? (Ne picha bende.)

¹⁰ Ere kaka inyalo loyo mirima? Achiel kuom yore ma wanyalo timogo kamano en miyore thuolo mar chango. Bang’ ka ng’at mohinyore oseyudo thieth, biro dwarore ni omire thuolo moromo mondo e ka kama ohinyoreno ochang maber. Kamano bende, nyalo dwarore ni wami chunywa thuolo mar chango e yor ranyisi, to mano nyalo miyo wawe ne ng’at mochwanyowa.—Ekl. 3:3; 1 Pet. 1:22.

11. Ere kaka lamo nyalo konyi mondo iwe ne ji kethogi?

¹¹ Kwa Jehova e lamo mondo okonyi weyo ne ji kethogi.c Ann ma ne wasewuoyo kuome motelo lero kaka lamo nokonye. Owacho kama: “Nakwayo Jehova mondo owenwa nikech gik maricho ma samoro ne wawacho kata timo. Bang’e, nandiko ne wuonwa gi minwa matin barua ka anyisogi ni aseng’wononegi.” Ann wacho ni ne ok yot timo kamano. Kata kamano, olero kama: “Ageno ni nikech natemo matek mondo aluw ranyisi mar Jehova e weyo ne ji kethogi, mano nyalo miyo wuonwa kaachiel gi minwa matinno opuonjre e wi Jehova.”

12. Ang’o momiyo onego wagen Jehova kar geno kaka wawinjo e chunywa? (Ngeche 3:5, 6)

¹² Gen Jehova, to ok kaka iwinjo e chunyi. (Som Ngeche 3:5, 6.) Kinde duto, Jehova ong’eyo gima nyalo kelonwa ber. (Isa. 55:8, 9) Bende, onge chieng’ mobiro kwayowa ni watim gima nyalo hinyowa. Kuom mano, sama onyisowa ni wawe ne ji kethogi, wanyalo bedo gadier ni timo mano biro kelonwa ber. (Zab. 40:4; Isa. 48:17, 18) To komachielo bende, ka wageno mana chunywa, nyalo bedonwa matek weyo ne ji kethogi. (Nge. 14:12; Jer. 17:9) Naomi ma ne wasewuoyo kuome motelo wacho kama: “Mokwongo okwongo, naneno ni ok onego ang’won ne jaoda nikech timne marach mar ng’iyo ponografi. Naluor ni pod nonyalo timo gima nyalo chwanya kata ni wiye ne nyalo wil gi lit ma nokelona nikech timne marachno. Nawacho e chunya ni, ‘Jehova ong’eyo kaka awinjo.’ Kata kamano, nafwenyo ni kata obedo ni Jehova nong’eyo kaka awinjo, mano ok nyis ni noyie gi paro ma ne an-go. En adier ni ong’eyo kaka awinjo kendo ong’eyo ni dwarore ni amira kinde mondo mirimba okuwe. Kata kamano, odwaro bende ni awe ne ji kethogi.”d

BED GI PARO MOWINJORE

13. Ka luwore gi Jo-Rumi 12:18-21, ang’o ma dwarore ni watim?

¹³ Sama wang’wono ne ng’at mochwanyowa, dwarore ni watim momedore moloyo mana ng’ado ni ok wabi wuoyo e wi gima rach motimonwa. Ka ng’at mochwanyowa en Jakristo wadwa, gombowa maduong’ en loso kuwe kode. (Mat. 5:23, 24) Kar weyo mondo mirima olowa, wayieroga nyise ng’wono kendo weyone kethone. (Som Jo-Rumi 12:18-21; 1 Pet. 3:9) Ang’o ma nyalo konyowa timo kamano?

14. Onego watem matek mondo watim ang’o, to nikech ang’o?

¹⁴ Onego watem matek mondo wane ng’at mochwanyowa kaka Jehova nene. Jehova ng’iyoga kido mabeyo ma ji nigo. (2 We. 16:9; Zab. 130:3) Ka po ni wamanyo mana kido maricho kuom ji, to mago e ma wabiro neno. To bende, ka wamanyo kido mabeyo ma gin-go, to wabiro neno kido mabeyogo. Kuom mano, ka waketo pachwa kuom kido mabeyo ma jomamoko nigo, biro bedonwa mayot weyonegi kethogi. Kuom ranyisi, owadwa moro miluongo ni Jarrod wacho kama: “Ayudoga ka yotna weyo ne ng’ato kethone sama aketo pacha kuom kido mabeyo ma en-go, kar keto pacha kuom gima rach motimona.”

15. Ang’o momiyo en gima ber nyiso ng’ato ni ing’wonone?

¹⁵ Gima chielo monego watim en nyiso ng’ama ochwanyowa ni waseng’wonone. Nikech ang’o? Naomi ma ne wasewuoyo kuome motelo wacho kama: “Jaoda nopenja ka be aseng’wonone. Ka nachako wuoyo mondo anyise ni aseng’wonone, mirima nodeya. Mano nomiyo afwenyo ni ne pok ang’wonone kowuok e chunya. Bang’ kinde moko, nanyise gi chuny moyangore ni, ‘Aseng’wononi.’ Bang’ nyise kamano, pi wang’e nochuer, to an bende nawinjo ka koro chunya okuwe. Chakre chieng’no, nachako gene kendo sani wan osiepe ahinya.”

16. Ang’o mipuonjori e wi weyo ne ji kethogi?

¹⁶ Jehova dwaro ni wawe ne jomamoko kethogi. (Kol. 3:13) En adier ni nyalo bedonwa matek timo kamano. Kata kamano, wanyalo weyo ne ji kethogi ka ok wafwayo kaka wawinjo e chunywa kendo watemo matek mondo kik wabed gi mirima. Timo mago duto nyalo konyowa bedo gi paro mowinjore.—Ne sanduk ma wiye wacho ni, “Okenge Adek ma Nyalo Konyowa Weyo ne Ji Kethogi.”

KET PACHI KUOM BER MIYUDO SAMA IWEYO NE JI KETHOGI

17. Wayudo ber mage sama waweyo ne ji kethogi?

¹⁷ Nitie gik mang’eny momiyo waweyonega ji kethogi. Wanon ane moko kuomgi. Mokwongo, waluwo ranyisi mar Jehova ma en Wuoro ma kecho ji. (Luka 6:36) Mar ariyo, wanyiso ni wagoyo erokamano nikech ng’wono ma Jehova osenyisowa. (Mat. 6:12) To mar adek, wabedo gi ngima maber kendo wabedo gi winjruok maber gi jomamoko.

18-19. Gin ber mage mamoko ma wayudo sama waweyo ne ji kethogi?

¹⁸ Wanyalo yudo gueth mang’eny ahinya sama waweyo ne jomamoko kethogi. Kuom ranyisi, ne ane gima notimore ne Denise ma ne wasewuoyo kuome motelo. Gie kindeno, ne ok ong’eyo ni jal ma nomiyo giyudo aksident nochano dere. Kata kamano, gima Denise notimoneno nomulo chunye mochako puonjore Muma gi Joneno mag Jehova.

¹⁹ Wanyalo yudo ka teknwa ahinya weyo ne ji kethogi. Kata kamano, timo kamano kelonwaga gueth mang’eny. (Mat. 5:7) Omiyo, mad watim duto ma wanyalo mondo waluw ranyisi mar Jehova mar weyo ne ji kethogi.