Ok Wan Kendwa

1-2. (a) Ang’o momiyo wanyalo bedo gadier ni ok wabi nyagore gi chandruogewa kendwa? (b) Ang’o ma wabiro nono e sulani?

SAMA waromo gi chandruoge madongo, wanyalo winjo ka gima wan kendwa e yie moro matin manie e chuny nam motimo apaka madongo. Kata kamano, ok wanyagrega gi chandruogego kendwa. Wuonwa ma jahera manie polo ok ne anea chandruoge ma wakale, to osingo ni obiro konyowa nyagore kodgi. Jehova singo ne moro ka moro kuom jotichne momakore kode niya: “Abiro konyi.”—Isa. 41:10.

² E sulani wabiro neno kaka Jehova konyowaga kuom (1) tayowa, (2) miyowa gik ma wachando, (3) ritowa, kendo (4) hoyowa. Jehova singonwa ni kata warom mana gi chandruok mane e ngimawa, ok obi weyowa kendo ok onyal jwang’owa. Ee, ok wan kendwa.

JEHOVA TAYOWA

3-4. Ere kaka Jehova tayowa? (Zaburi 48:14)

³ Som Zaburi 48:14. Jehova ong’eyo ni ok wanyal tayore wawegi, to en e ma owinjore otawa. Ere kaka otayoga jotichne mogeno e kindewagi? Yo achiel motimogo kamano en kokalo kuom Wachne ma en Muma. (Zab. 119:105) Kokalo kuom Muma, Jehova konyowa timo yiero mabeyo ma luwore gi dwache. Timo kamano kelonwa mor madier kendo miyowa geno mar dak nyaka chieng’ e kinde mabiro.a Kuom ranyisi, opuonjowa ni kik wamak sadha, wabed joratiro e weche duto, kendo waher jomamoko koa e chunywa. (Zab. 37:8; Hib. 13:18; 1 Pet. 1:22) Bedo gi kidogo miyo wabedo jonyuol, chwo, kata mon mabeyo. Bende, gikonyowa bedo osiepe mabeyo ne jowetewa.

⁴ E wi mano, Muma oting’o ranyisi mag joma nokalo e chandruoge kaka ma wakaloe. (1 Kor. 10:13; Jak. 5:17) Sama wasomo wechego kendo tiyo gi puonj ma gimiyowa, wayudo ber moko ariyo. Mokwongo, wabedo gadier ni ok wan kendwa nikech nitie joma osekalo e chal kaka ma wakaloe kendo ne ginyagore maber. (1 Pet. 5:9) Mar ariyo, wapuonjore kaka wanyalo nyagore gi tembe ma waromogo.—Rumi 15:4.

5. Jehova tiyoga gi jomage e tayowa?

⁵ Jehova bende tayowa kotiyo gi owetewa gi nyiminewa.b Kuom ranyisi, jorit-alwora limoga kanyakla mondo gijiwwa. Twege ma gigolo tego yiewa kendo konyowa siko ka wan gi winjruok e kindwa. (Tich 15:40–16:5) Jodong-kanyakla temoga matek konyo ng’ato ka ng’ato kuomwa mondo wasik ka wan gi winjruok maber gi Jehova. (1 Pet. 5:2, 3) Jonyuol konyoga nyithindgi mondo giher Jehova, ging’e kaka ginyalo timo yiero mabeyo, kendo mondo gibed gi timbe mabeyo. (Nge. 22:6) Nyimine ma Jokristo motegno konyoga nyimine ma rowere kuom ketonegi ranyisi maber, miyogi paro ma konyogi, kendo jiwogi.—Tito 2:3-5.

6. Ang’o ma nyaka watim mondo wayud ber sama Jehova tayowa?

⁶ Jehova osetimo gik ma dwarore mondo otawa e yo maber. Ere kaka wanyalo nyiso ni wagoyo erokamano kuom gik ma osetimonwa? Ngeche 3:5, 6 wacho kama: “Gen Jehova gi chunyi duto, kendo kik igen kuom riekoni iwuon.” Ka watimo kamano, obiro ‘miyo yorewa oriere tir.’ Obiro konyowa mondo kik wadonj e chandruoge kendo wasik ka wamor. To mano kaka wamor ni Jehova ng’adonwa rieko nikech ohero ng’ato ka ng’ato kuomwa!—Zab. 32:8.

JEHOVA MIYOWA GIK MA WACHANDO

7. Gin yore mage ma Jehova miyowago gik ma wachando? (Jo-Filipi 4:19)

⁷ Som Jo-Filipi 4:19. Mopogore gi chiemb chuny ma Jehova chiwo, oguedhoga kinda ma watimo mondo wayud chiemo, lewni, kod kuonde ma wadakie. (Mat. 6:33; 2 The. 3:12) Kata obedo ni wanyalo bedo gi parruok e wi kaka wanyalo yudo gik mochunogo, Jehova jiwowa ni kik wayie mondo gimiwa parruok mokalo tong’. (Ne weche ma lero Mathayo 6:25 e Study Bible.) Nikech ang’o? En nikech Wuonwa ma jahera ok nyal jwang’o jotichne momakore kode sama gin e chandruok. (Mat. 6:8; Hib. 13:5) Wanyalo gene sama onyisowa ni obiro miyowa gik ma wachando.

8. Ang’o ma Jehova notimo ne Daudi?

⁸ Ne ane kaka Jehova nokonyo Daudi. E kinde ma Daudi ne ringo mondo Ruoth Saulo kik nege, Jehova nomiye gik ma nochando en kaachiel gi chwo ma ne ni kode. Higni moko bang’e ka ne Daudi paro kindego, nondiko kama: “Chakre tinna nyaka koro abedo moti, pok aneno kojwang’ ng’at makare, kata mana nyithinde ka kwayo chiemo.” (Zab. 37:25) Nyalo bedo ni in bende iseneno kaka Jehova chiwo ne jotichne gige ringruok ma gichando.

9. Ere kaka Jehova chiwo ne joge gik ma gichando sama masira otimore? (Ne pichni bende.)

⁹ Jehova bende konyoga joge e kinde ma giyudo masiche. Kuom ranyisi, ka ne kech maduong’ omuoch e kinde Jokristo mokwongo, owete gi nyimine nooro gige ringruok ne Jokristo wetegi ma nochando. (Tich 11:27-30; Rumi 15:25, 26) Jotich Nyasaye e kindegi bende osenyiso chuny ma chal kamano. Sama masira moro otimore, Jehova chwaloga jotichne mondo gichiw gik moko kaka pi, chiemo, lewni, kod yedhe ne owete gi nyimine ma odak e alwora ma masira otimoreeno. Joma ochiwore e tij gedo konyoga e gero ute owetewa kod Ute Romo mokethore. Bende, jotich Jehova oikorega jiwo kendo hoyo Jokristo wetegi modak kuonde ma masira otimoree.c

10-11. Ranyisi mar Borys puonji ang’o?

¹⁰ Jehova bende chiwoga gige ringruok ne joma ok lame. Waluwoga ranyisi mar Jehova kuom manyo yore mag nyiso joma ok lame ng’wono. (Gal. 6:10) Timo kamano miyowaga thuolo mar chiwonegi neno. Ne ane ranyisi mar Borys ma en japuonj maduong’ modak e piny Ukraine. Kata obedo ni ok en Janeno mar Jehova, osebedo ka ong’won gi nyithi Joneno kendo ochiwoga luor ne puonj ma giyiego. Nikech lweny ma timore e piny Ukraine, Borys nodar modhi dak e alwora moro ma onge lweny kendo Joneno mag Jehova nokonye. Bang’e, Borys nodhi e Rapar mar tho Yesu. Ka ne Borys paro kaka owete nokonye, nowacho kama: “Jonenogo nonyisa ng’wono kendo ne gidewa gadier. Agoyo ne Joneno mag Jehova erokamano ahinya.”

¹¹ Wan bende wanyalo nyiso ng’wono kaka Wuonwa manie polo kuom konyo joma ochando, bed ni gilamo Jehova kata ooyo. (Luka 6:31, 36) Wageno ni hera ma wanyisogi biro chwalogi ma gibed jolup Kristo. (1 Pet. 2:12) Bed ni girwako adiera kata ooyo, wan wabiro siko ka wamor nikech chiwo kelo mor mang’eny.—Tich 20:35.

JEHOVA RITOWA

12. Jehova singo ni obiro rito jotichne kaka oganda e yore mage? (Zaburi 91:1, 2, 14)

¹² Som Zaburi 91:1, 2, 14. E kindegi, Jehova singo ni obiro ritowa mondo wasik ka wan gi winjruok maber kode. Ok onyal yie mondo Satan ochid lamo madier. (Joh. 17:15) Ka “masira maduong’” ochakore, wanyalo bedo gadier ni Jehova biro chopo singone mar rito ogandane e yor chuny kod e yor ringruok.—Fwe. 7:9, 14.

13. Gin yore mage ma Jehova ritogo ng’ato ka ng’ato kuomwa?

¹³ Ere kaka Jehova ritoga ng’ato ka ng’ato kuomwa? Kokalo kuom Ndiko, Jehova konyowaga ng’eyo gik makare gi ma ok kare. (Hib. 5:14) Ka wadak ka luwore gi puonj mag Muma, mano miyo warito winjruok maber ma wan-go gi Nyasaye kendo wageng’o gik ma nyalo hinyowa. (Zab. 91:4) E wi mano, Jehova ritowa kokalo kuom kanyakla. (Isa. 32:1, 2) Sama wan gi joma ohero Jehova kendo ma luwo chikene, gijiwowaga kendo gikonyowa mondo watang’ gi gik ma nyalo hinyowa.—Nge. 13:20.

14. (a) Ang’o momiyo Jehova ok geng’nwaga chandruoge duto ma waromogo? (b) Ndiko mar Zaburi 9:10 singonwa ang’o? (Ne weche moler piny.)

¹⁴ Nitie kinde ma Jehova ne rito jotichne machon mondo jomoko kik hinygi kata kik neggi. Kata kamano, ne ok otimga kamano kinde duto. Muma wacho ni gik ‘ma timore apoya’ nyalo yudowa sa asaya. (Ekl. 9:11) Bende, Jehova oseyie mondo jotichne moko okal e chal matek ma chop nyaka e tho mondo onyisgo ni Satan en ja miriambo. (Ayub 2:4-6; Mat. 23:34) Mano bende e gima nyalo timorenwa. Kata obedo ni Jehova ok bi golonwa chandruoge duto ma waromogo e kindegi, wanyalo bedo gadier ni ok obi weyo joma ohere.d—Zab. 9:10.

JEHOVA HOYOWA

15. Ere kaka lamo, Wach Nyasaye, kod Jokristo wetewa hoyowa? (2 Jo-Korintho 1:3, 4)

¹⁵ Som 2 Jo-Korintho 1:3, 4. Kinde moko wabedoga gi kuyo, luoro, kod parruok. Nyalo bedo ni sani ikalo e chal moro matek ma miyo iwinjo ka gima in kendi. Be nitie ng’ama ong’eyo kaka iwinjo e chunyi? Ee, Jehova ong’eyo. Jehova ok winj mana malit sama wayudo masiche, to ‘ohoyowa e masichewa duto.’ Otimo kamano e yore mage? Sama wasayo Jehova e lamo, omiyowaga “kuwe mar Nyasaye ma loyo ng’eyo duto.” (Fil. 4:6, 7) Wayudoga hoch bende sama wasomo weche Jehova e Muma. Kokalo kuom Muma, Jehova nyisowa kaka oherowa, opuonjowa mondo wabed mariek, kendo omiyowa geno. Bende, wayudoga hoch e chokruogewa sama ipuonjowa weche mag Muma ma jiwowa, kendo sama wan gi owetewa gi nyiminewa moherowa.

16. Ranyisi mar Nathan gi Priscilla puonji ang’o?

¹⁶ Mondo wane kaka Jehova tiyoga gi Muma e hoyo joge kendo jiwogi, wane ane ranyisi mar Nathan gi Priscilla jaode modak Amerka. Higni moko mokalo, ne gichiwore ma gidhi lendo kama jolendo dwaroree moloyo. Nathan wacho kama: “Ne wan gadier ni Jehova dhi guedho kindawa.” Kata kamano, bang’ chopo e alwora ma ne gidhiyeno, ne giromo gi chandruoge moko kaka tuoche kod pek mag yuto. Ne gidok thurgi, to pod ne gidhi nyime yudo pek mag yuto. Nathan wacho kama: “Nawuoro gimomiyo Nyasaye pok noguedho kinda ma ne watimo. Nachako paro ni koso nitie gima rach ma nasetimo.” Bang’ kinde, Nathan gi Priscilla nofwenyo ni Nyasaye ne ok ojwang’ogi e kinde ma ne gidwaroe kony. Nathan medo wacho kama: “E kinde matekgo, Muma ne chalonwa kaka osiepwa mariek ma ne jiwowa kendo tayowa. Paro kaka Jehova nokonyowa nano e kindego kar keto pachwa e chandruoge ma ne wakaloego, noikowa kaka wanyalo nyagore gi chandruoge e kinde mabiro ka wan gi yie.”

17. Ere kaka nyaminwa Helga noyudo hoch? (Ne picha bende.)

¹⁷ Owetewa gi nyiminewa nyalo chiwonwa hoch momedore. Ere kaka ginyalo timo kamano? Ne ane ranyisi mar Nyaminwa Helga modak Hungary. Kuom higni mathoth, noromo gi chandruoge mang’eny ma nomiyo onenore ka ng’at manono. Kata kamano, koparo chien to oneno kaka Jehova notiyo gi owete gi nyimine e hoye. Nondiko kama: “Kinde duto Jehova osebedo ka konya sama oneno ka tekona dok chien nikech tich ma atiyo, rito nyathina ma tuo, kod chandruoge mamoko ma akaloe. Kuom higni 30 mokalo, onge chieng’ ma Jehova oseweyo ma ok ohoya. Osebedo kotega kuom weche mang’won kendo ma jiwa ma owete gi nyimine nyisaga. Thothne, ote machuok, kad, kata weche ma jiwa ma oseornaga sama chunya onyosore, hoyaga ahinya.”

18. Ere kaka wanyalo hoyo jomamoko?

¹⁸ Wan gi thuolo makende mar luwo ranyisi mar Nyasachwa kuom hoyo jomamoko. Ere kaka wanyalo timo kamano? Wanyalo chikonegi itwa adimba, wuoyo kodgi e yo ma jiwogi, kendo konyogi gi gik ma gichando. (Nge. 3:27) Watemo matek mondo waho joma chandore, moriwo nyaka joma pod ok ti ne Nyasaye. Sama jirendewa okuyo, gituore, kata gin gi parruok moko, watemo matek mondo walimgi, wachiknegi itwa, kendo wajiwgi gi paro mowuok e Muma. Ka waluwo ranyisi mar Jehova ma en “Nyasach hoch duto,” ok wabi konyo mana Jokristo wetewa kende nano, to bende wanyalo konyo nyaka joma pod ok ti ne Jehova mondo ging’eye.—Mat. 5:16.

JEHOVA OIKORE KONYOWA KINDE DUTO

19. Ang’o ma Jehova osebedo ka timonwa, to ere kaka wanyalo luwo ranyisine?

¹⁹ Jehova dewo ahinya joma ohere. Ok ojwang’waga kinde ma wayudo chandruoge. Mana kaka janyuol ma jahera dewo nyathine, e kaka Jehova bende dewo joma lame gadier. Otayowaga, omiyowa gik ma wachando, kendo ohoyowa. Waluwoga ranyisi mar Wuonwa ma jahera sama wakonyo joma chandore kendo jiwogi. Kata obedo ni wanyalo romo gi pek kod chandruoge moko, wanyalo bedo gadier ni Jehova ni kodwa. Osesingonwa niya: “Kik iluor, nimar an kodi.” (Isa. 41:10) Wechego miyo wabedo gadier ni ok wan kendwa.