Kaka Wanyalo Loyo Gombo Maricho

1. En ang’o ma waduto wanyagorego?

BE ISEGAGOMBO timo gima ing’eyo maber ni Jehova osin-go? Ka en kamano, par ni jomamoko bende nyagore gi gombo ma kamago. Muma wacho kama: “Onge tem moro amora mosebironu mak mana mano ma yudo ji duto.” (1 Kor. 10:13)a Mano nyiso ni ka inyagori gi gombo moro marach, ng’e ni nitie jomamoko ma bende nyagore gi gombono. Ok in kendi, kendo Jehova nyalo konyi loyo gombo marachno.

2. Moko kuom gombo maricho ma Jokristo kod jopuonjre Muma nyagorego gin mage? (Ne pichni bende.)

² Muma wacho niya: “Ng’ato ka ng’ato itemo ka iywaye kendo ka iyondhe gi gombone owuon.” (Jak. 1:14) Ndikono nyiso ni gik ma nyalo miyo ji odonj e tem opogore opogore. Kuom ranyisi, nitie Jokristo ma nyalo gombo terore gi joma ok gikendorego. Jokristo mamoko to nyalo gombo terore gi chwo wetegi kata mon wetegi. Joma oseweyo ng’iyo ponografi nyalo winjo ka gigombo dok e timno. Thoth joma oseweyo tiyo gi yedhe ma mero ji kata madho kong’o asasa bende samoro nyagore gi tem mar dok e timbego. Mago gin mana moko kuom gombo maricho ma Jokristo moko kod jopuonjre Muma nyagorego. Nitie kinde ma wawinjoga mana kaka jaote Paulo ma nondiko niya: “Ka adwaro timo gima kare, to gima rach e ma ni koda.”—Rumi 7:21.

3. Ng’ato nyalo winjo nade ka osiko onyagore gi gombo moro marach?

³ Ka po ni inyagori gi gombo moro marach pile ka pile, inyalo winjo ka gima ionge teko mar loyo gombono. Bende, inyalo paro ni in ng’at manono e wang’ Jehova mana nikech in gi gombono. Parogo ok gin adier kata matin! Sulani biro konyowa ng’eyo gimomiyo wawacho kamano sama wanono dwoko mag penjo ariyogi: (1) Ng’ano ma dwaro ni wapar ni ok wanyal loyo tembe kendo ni wan joma nono e wang’ Jehova? (2) Ere kaka inyalo loyo gombo maricho?

GIK MA “NG’AT MARACH” DWARO NI WAPAR

4. (a) Ang’o momiyo Satan dwaro ni wapar ni ok wanyal loyo tembe? (b) Ang’o momiyo wan gadier ni wanyalo loyo gombo maricho?

⁴ Satan dwaro ni wapar ni ok wanyal loyo tembe. Yesu nong’eyo wachno maler, to mano e momiyo nopuonjo jolupne ni olem niya: “Kik iterwa e tem, to ireswa kuom ng’at marach.” (Mat. 6:13) Satan wachoga ni dhano ok nyal makore gi Jehova sama itemogi. (Ayub 2:​4, 5) To mano doko miriambo maduong’! Satan e ng’at mokwongo ma noluwo gomboge maricho, kendo ne ok omakore gi Jehova. Osebedo koparo ni wabiro luwo ranyisine marachno kendo jwang’o Jehova sama itemowa. Satan ne paro ni nonyalo temo Wuod Nyasaye makare ma olwar e tem! (Mat. 4:​8, 9) Kata kamano, penjri ane kama: Be en adier ni ok wanyal nyagore gi gombo maricho mi walogi? Ooyo ngang’! Wayie gi weche ma jaote Paulo nowacho niya: “E weche duto, an gi nyalo kokalo kuom jal ma miya teko.”—Fil. 4:13.

5. Wang’eyo nade ni Jehova ni gadier ni wanyalo loyo gombo maricho?

⁵ Mopogore gi Satan, Jehova ni gadier ni wanyalo loyo gombo maricho. Wang’eyo mano nade? Jehova nokoro ni oganda mang’ongo mar jotichne momakore kode biro tony e masira maduong’. Par ane tiend wachno. Jehova ma en Nyasaye ma ok nyal riambo wacho ni oganda mang’ongo biro tony ma donj e piny manyien. Ogandano ‘oselwoko kandhogi gi remb Nyarombo mi gibedo ma rochere.’ (Fwe. 7:​9, 13, 14) Nenore maler ni Jehova ong’eyo ni wanyalo loyo gombo maricho.

6-7. Ang’o momiyo Satan dwaro ni wapar ni wan joma nono sama wanyagore gi gombo maricho?

⁶ Satan bende dwaro ni wapar ni wan joma nono e wang’ Jehova mana nikech gombo maricho ma wanyalo bedogo. Mano en miriambo maduong’! Satan e ng’at manono kendo Jehova oseng’adone bura ni ibiro kethe chuth. (Cha. 3:15; Fwe. 20:10) Satan dwaro ni wapar ni wan joma nono ma onge geno moro amora. Mano en nikech Jehova osingonwa ngima ma nyaka chieng’, ma en gima Satan ok bi yudo. Kata kamano, wan wapogore gi Satan. Muma nyiso ni Jehova gombo konyowa mondo wadag nyaka chieng’. Muma wacho ni Nyasaye “ok odwar ni oketh ng’ato ang’ata, to odwaro ni ji duto ochop kama gilokoe chunygi gia e richo.”—2 Pet. 3:9.

⁷ Kuom adier, ka wayie ni wanyalo loyo tembe kendo ni ok wan joma nono mana nikech gombo maricho ma wanyalo bedogo, mano nyiso ni wakwedo paro ma Satan nigo kuomwa. Bedo gadier gi wechego nyalo konyowa chung’ motegno sama otemowa.—1 Pet. 5:​8, 9.

PARO MA WANYALO BEDOGO NIKECH ONYUOLWA E RICHO

8. Mopogore gi richo ma ng’ato nyalo timo, en richo mane machielo ma Muma wuoyoe? (Zaburi 51:5) (Ne bende “Weche Moler.”)

⁸ Mopogore gi Satan, nitie gimachielo ma nyalo miyo wapar ni ok wanyal loyo gombo maricho kendo ni wan joma nono. Mano en ang’o? En richo ma ne wayudo kuom jonyuolwa mokwongo.b—Ayub 14:4; Som Zaburi 51:5.

9-10. (a) Ngima Adam gi Hawa nolokore nade ka ne gisetimo richo? (Ne picha bende.) (b) Richo nyalo miyo wabed gi paro mane?

⁹ Ne ane kaka ngima Adam gi Hawa nolokore ka ne gisetimo richo. Ne gipondo kendo ne gitemo umo dendgi ka ne giseketho chik Jehova. Bug Insight on the Scriptures lero gik ma ne gitimogo. Owacho kama: “Richo nomiyo chunygi ochandogi, gibedo gi parruok, luoro, kod wich-kuot.” Ne chalo ka gima olor ne Adam gi Hawa e ot moro ma nigi gik moko ang’wen-go kende. Adam gi Hawa ne nyalo mana lworore e i odno, to ne ok ginyal wuok oko. Ne gimoko e chalgino.

¹⁰ Gima ber en ni ok wan e chal ma Adam gi Hawa ne nitieree. Mano en nikech misango mar Yesu ok nyal waro jonyuolwa mokwongo. Wan to misangono nyalo lwoko richowa kendo miyo wabed gi chuny ma ok ng’adnwa bura. (1 Kor. 6:11) Kata kamano, adiera en ni onyuolwa e richo. To mano e momiyo kinde moko chunywa chandowaga kendo wabedoga gi parruok, luoro, kod wich-kuot. Muma wacho ni richo pod nigi teko e wi dhano duto, kendo osebedo gi teko nyaka “e wi jo ma ne ok otimo richo ma chal gi ketho mar Adam.” (Rumi 5:14) Kata obedo ni wachno nyalo nyoso chunywa, mano ok onego omi wapar ni ok wanyal loyo gombo maricho kata ni wan joma nono e wang’ Nyasaye. Ere kaka wanyalo kwedo paro kaka mago?

11. Ang’o monego watim sama wachako paro ni ok wanyal loyo gombo maricho, to nikech ang’o? (Jo-Rumi 6:12)

¹¹ Nikech wan dhano morem, nitie seche ma waparoga ni ok wanyal loyo gombo maricho. E kinde kaka mago, chalo ka gima nitie dwol moro ma nyisowa ni ok wanyal kedo gi gombogo mi walogi. Kata kamano, ok onego wachik itwa ne dwolno. Nikech ang’o? En nikech Muma nyisowa ni ok onego wawe mondo richo “osik ka locho kaka ruoth” e ringrewa. (Som Jo-Rumi 6:12.) Mano nyiso maler ni wanyalo kedo gi gombo maricho. (Gal. 5:16) Jehova ong’eyo ni wanyalo loyo gombo maricho, to mano e momiyo odwaro ni watim kamano. (Rap. 30:​11-14; Rumi 6:6; 1 The. 4:3) Kuom adier, wanyalo kedo gi gombo maricho mi walogi.

12. Ang’o monego watim sama wachako paro ni wan joma nono, to nikech ang’o?

¹² Nitie kinde ma wanyalo paro ni wan joma nono kendo ni Jehova biro kumowa mana nikech gombo maricho ma wan-go. Kata kamano, mano ok en adier. Nikech ang’o? En nikech Muma nyisowa ni Jehova ong’eyo ni wan joricho. (Zab. 103:​13, 14) “Ong’eyo gik moko duto” kuomwa moriwo nyaka kaka richo ma nonyuolwago nigi teko kuomwa. (1 Joh. 3:​19, 20) Jehova biro nenowa kaka joma ler ka watimo duto ma wanyalo mondo waked gi gombo maricho. Ang’o momiyo wanyalo bedo gadier gi wachno?

13-14. Be bedo gi gombo maricho nyiso ni koro ok wanyal loyo gombogo? Ler ane.

¹³ Muma nyiso ni nitie pogruok e kind timo gima rach kod gombo gima rach. Ok wanyal golo gombo duto maricho ma wan-go. Kata kamano, wanyalo geng’ogi mondo kik gimi watim richo. Kuom ranyisi, moko kuom Jokristo mokwongo ma ne ni Korintho ne terore gi chwo wetegi kod mon wetegi. Paulo nondiko niya: “Mano e kaka moko kuomu ne chal.” Be mano nyiso ni koro ne giseloyo gombo marichogo chuth? Ok wanyal wacho kamano nikech gombo ma kamago nyaloga gurore motegno e chuny ng’ato. Kata kamano, Jokristo ma ne nigi ritruok ne ok otimo gik marichogo, kendo Jehova ne mor kodgi. Ne onenogi kaka joma ‘oselwok maler.’ (1 Kor. 6:​9-11) In bende Jehova nyalo neni kamano.

¹⁴ Kata bed mana ni inyagori gi gombo maricho machal nade, bed gadier ni inyalo loyogi. Kata ka po ni ok inyal tieko gombogo, kido mar ritruok nyalo konyi mondo kik ‘ichop dwaro mag ringruok gi mag pachi.’ (Efe. 2:3) Ang’o ma nyalo konyi loyo gombo marichogo?

KAKA WANYALO LOYO GOMBO MARICHO

15. Ang’o momiyo ok onego wawuondre ka wadwaro loyo gombo maricho?

¹⁵ Mondo ilo gombo moro marach ma in-go, nyaka iyie ni in gi nyawono. Bed motang’ mondo kik iwuondri gi “paro mag miriambo.” (Jak. 1:22) Kuom ranyisi, ng’at ma madho kong’o mokalo tong’ nyalo wuondore kowacho ni, ‘An ok amadhga kong’o mang’eny kaka jomamoko.’ Dichwo ma ng’iyoga ponografi bende nyalo keto ketho kuom chiege kowacho ni, ‘Dabed ni chiega ohera gadier, dine ok ang’iyo ponografi.’ Bedo gi paro kaka mago nyalo miyo ng’ato odonj e tem e yo mayot. Omiyo, kik iyie gi gombo maricho kata mana e pachi. Ng’e ni in e ma in gi ting’ mar geng’o gombogo.—Gal. 6:7.

16. Ang’o ma nyalo konyi timo gik makare?

¹⁶ Ka iseyie ni in gi nyawo moko, biro dwarore ni ing’ad e chunyi ni ok ibi yie mondo gombogo ochiki. (1 Kor. 9:​26, 27; 1 The. 4:4; 1 Pet. 1:​15, 16) Tem ahinya mondo ing’e gik ma nyalo miyo idonj e tem kod kinde mayot donjo e temno. Samoro nitie tem moro sie minyagorigo kata seche moko sie miyudo ka yot donjo e tem. Kuom ranyisi, be iyudoga ka yotni donjo e tem e seche miol kata seche mag otieno? Ikri kaka ibiro kwedo temno kendo ing’ad gima ibiro timo. Kinde maber mar timo mano en ka pok temno obiro.—Nge. 22:3.

17. Ranyisi mar Josef puonjowa ang’o? (Chakruok 39:​7-9) (Ne pichni bende.)

¹⁷ Ne ane gima Josef notimo ka ne chi Potifar dwaro terore kode. Notamore mana gikanyono! (Som Chakruok 39:​7-9.) Mano puonjowa ang’o? Josef nong’eyo gima nonego otim kata ka chi Potifar pok nochako teme. E yo machalo kamano, in bende inyalo ng’ado gima ibiro timo ka pok iromo gi tem moro. Kitimo kamano, to biro bedoni mayot timo kaka iseng’ado e chunyi.

‘SIK KA INONORI’

18. Ang’o ma nyalo konyi loyo gombo maricho? (2 Jo-Korintho 13:5)

¹⁸ Mondo ilo gombo maricho, nyaka ‘isik ka inonori,’ tiende ni nyaka idhi nyime nono dongruok mitimo e loyo nyawo ma in-go. (Som 2 Jo-Korintho 13:5.) Kinde ka kinde, non gik miparo kod mitimo kendo itim lokruok ma dwarore. Kuom ranyisi, kata ka iloyo tem moro, inyalo penjori niya: ‘Ne okawa thuolo marom nade mondo eka atamra temno?’ Ka ifwenyo ni ne ideko kwedo temno, kik chunyi nyosre. Kar mano, kaw okenge ma dwarore ma nyalo konyi kwedo temno mapiyo ka obironi kendo. Inyalo penjori penjogi: ‘Be anyalo temo matek mondo akwed paro maricho mapiyo? Be yorega mag manyo mor miyo bedona matek kwedo gombo maricho? Be aweyoga ng’iyo pichni kod vidio mochido mapiyo? Be ang’eyo gimomiyo luwo chike mag Jehova ber kata ka dwarore ni abed gi kido mar ritruok mondo eka aluwgi?’—Zab. 101:3.

19. Ere kaka yiero ma nenore ni tindo nyalo miyo watim richo?

¹⁹ Dwarore bende ni item matek mondo kik ichak wuondori ni nyawo ma in-go ok duong’ ahinya. Muma wacho niya: “Chuny otimo wuond mang’eny moloyo gimoro amora, kendo onyalo kelo hinyruok.” (Jer. 17:9) Yesu nowacho ni chuny e ma “paro maricho” wuokie. (Mat. 15:19) Kuom ranyisi, ng’at ma oseloyo tim mar ng’iyo ponografi nyalo chako wuondore ni ok en gima rach neno pichni ma chiero gombo mag nindruok, tek mana ni pichnigo ok gin mag joma ni duge. Kata onyalo wuondore ni, ‘Ok rach bedo gi gombo maricho, tek mana ni ok atim gik ma agombogo.’ Wanyalo wacho ni chuny ng’at ma kamano ‘chano motelo timo gombo mag ringruok.’ (Rumi 13:14) Ang’o ma nyalo konyi mondo kik itim kamano? Tang’ ahinya mondo kik itim yiero maricho e gik ma tindo tindo, nikech gikone gigo e ma nyalo miyo idonj e richo.c Kwed “paro maricho” duto ma nyalo miyo ichak badhori ni gombo maricho ma in-go ok richo ahinya.

20. En geno mane ma wan-go mar kinde ma biro, kendo wan gadier gi wach mane e kindegi?

²⁰ Mana kaka wasepuonjore, Jehova oikore konyowa loyo gombo maricho. Bende, osenyisowa ng’wono kendo wan gi geno mar dak e piny manyien ma biro. To mano kaka wabiro mor tiyo ne Jehova ka wan gi paro kod chuny maler! Ka pok kindeno ochopo, wanyalo bedo gadier ni ok wan joma nono e wang’ Jehova, kendo ni wanyalo loyo gombo maricho. Wabiro locho nikech Jehova oikore guedho kinda ma watimo!