Josayans Omedo Sudo Machiegni Sa ma Piny Biro Kethoree—Ang’o ma Muma Wacho?

E dwe mar Januar tarik 24, higa 2023, josayans nosudo sa ma gi tiyogo ma nyisoa chieng’ ma piny biro kethoree mondo obed machiegni gi sa auchiel mar otieno.

“Sa ma josayans ochiko mar kethruok mar piny nyiso ni gik ma dhano timo kod ma giloso dhi ketho piny mapiyo ahinya. Chieng’ Tich Ariyo, ne gisudo sano machiegni gi sa auchiel otieno nikech gik ma gineno ka timore kuom ranyisi, lweny ma dhi nyime e piny Ukraine, lwenje ma gore kitiyo gi mbom, kod kethruok mar kor lwasi.”—AFP International Text Wire.
“Chieng’ Tich Ariyo, josayans nowacho ni gisudo machiegni sa ma nyiso seche ma piny biro kethoree. Ne gisude monyiso kodong’ sekond 90, to orom sa auchiel otieno. Ne gitimo kamano nikech ne gineno ni gik ma dhano timo kod ma giloso, nyiso ni piny ochomo kuma odhi kethoree chuth.”—Weche manyien mag ABC.
“Josayans moko nowacho ni gik ma dhano timo kod ma giloso giwegi biro kelonegi hinyruok kod chandruoge madongo ma pok ne gibedogo nyaka nene.”—The Guardian.

Be giko mar dhano kod mar pinyni okayo machiegni? Be onego waluor gik ma biro timore e kinde mabiro? Ang’o ma Muma wacho?

Ang’o ma biro timore e kinde mabiro?

Muma wacho ni ‘piny biro siko nyaka chieng’’ kendo ni nitie joma ‘biro dakie nyaka chieng’.’ (Eklesiastes 1:4; Zaburi 37:29) Omiyo, dhano ok bi ketho piny mochop kama koro ji ok nyal dakie.

Kata kamano, nitie giko moro ma Muma wuoyoe. Kuom ranyisi, owacho ni “piny kadho.”—1 Johana 2:17.

Mondo ing’e gima Muma nyiso sama owuoyo e wi giko mar piny, som sula ma wacho ni “Je, Ulimwengu Utakwisha Karibuni? Apokalipsi Ni Nini?”
Mondo ing’e gima Muma wacho e wi gik ma nokor ni dhi timore e kinde mabiro, som sula ma wiye wacho ni “Mwisho wa Ulimwengu Utakuja Lini?”

Sik ka in gi paro mowinjore

Muma nyalo konyowa siko ka wan gi paro mowinjore kata bed ni waromo gi chandruoge e piny sani. E yo mane?

Muma miyowa paro moko mabeyo ma nyalo konyowa. (2 Timotheo 3:16, 17) Kuom ranyisi, som sula ma wiye wacho ni “Jinsi ya Kudhibiti Wasiwasi,” mondo ine kaka Muma nyalo konyi siko ka in-gi paro mowinjore kata bed ni iromo gi chandruoge.
Muma miyowa geno ma jaber mar kinde mabiro. (Jo-Rumi 15:4) Oleronwa achiel kachiel gik ma wanyalo geno neno ka timore sani kod e kinde ma biro, kendo mano miyo wabedo gi chir kata obedo ni gik ma timore e piny sani kelo luoro.

Ka diher ng’eyo mathoth e wi Muma, inyalo kwayo mondo ipuonjori Muma gi ng’at ma tayi nono mana kawuononi.

a “Sa mochikno nyiso ji okang’ ma gichiegni kethogo piny gi gik ma gin giwegi giloso. Mano paronegi ni ka ok gikawo okang’ mapiyo mar loso weche, to ok gibi dhi nyime dak e piny.”—Bulletin of the Atomic Scientists.