Ang’o ma biro e pachi sama iwinjo ka ji wacho ni, “Giko chiegni”? Dibed ni iparo jayalo moro ma yalo e nyim ji e kanisa kowuoyo gi dwol maduong’ kendo omoro wang’e koting’o Muma e lwete? Koso dibed ni iparo jaduong’ moro moti, ma tike oyugno mochung’ e bath ndara, korwako kandhu ma rabora kendo oting’o bao moro ma wuoyo kuom odiechieng’ bura? Paro weche kaka mago samoro nyalo miyo jomoko obed maluor, moko nyalo riwo gi kiawa, to moko bende nyalo neno wechego kaka gik ma nono.

Muma wacho kama: “Giko nobi.” (Mathayo 24:14) Gikono bende iluongo ni “odiechieng’ maduong’ mar Nyasaye” kata “Har–Magedon.” (Fweny 16:14, 16) En adier ni nitie dinde mang’eny ma puonjo weche mogwenyore kendo ma galagala e wi wach giko. Kata kamano, Muma to lero wach giko e yo makare. Oelonwa adiera e wi giko ma konyowa fwenyo weche ma ok ni kare ma ji wacho e wi giko. Wach Nyasaye bende konyowa ng’eyo kabe giko chiegni adier. To maduong’ moloyo, Muma puonjowa kaka wanyalo tony e odiechieng’no. Koro, wachakuru gi nono weche moko ma ok kare ma ji wacho e wi giko, kae to wanon kaka Muma lero giko. Kaluwore gi Muma “giko” en ang’o?

WECHE MA OK KARE E WI GIKO

1. GIKO EN KETHO PINY DUTO GI MACH MAGER.

   Muma wacho kama: “[Nyasaye] noloso mise mag piny, Mondo kik oyiengini nyaka chieng’.” (Zaburi 104:5) Ndikono kod mamoko konyowa bedo gadier ni Nyasaye ok bi ketho piny ngang’, kata ok obi weyo mondo gimoro amora oketh pinyni chuth!—Eklesiastes 1:4; Isaiah 45:18.

2. GIKO NOBI ABIYA MA OK OCHAN.

   Muma fwenyonwa ni Nyasaye oseketo odiechieng’ sie mar giko. Owacho kama: “Kuom wach chieng’no kata sano, onge ng’at mong’eyo, kata malaike manie polo, kata Wuod Nyasaye, to mana Wuora. Sikuru ka utang’, sikuru ka uneno, nimar ok ung’eyo ni kinde moket en karang’o.” (Mariko 13:32, 33) Kuom mano, Nyasaye ma en Wuoro, ‘oseketo kinde’ sie ma giko mar pinyni biro chakoree.

3. DHANO KATA KITE MADONGO MALWAR KOA E POLO E MA BIRO TUGO GIKO.

   Ang’o ma biro kelo giko? Ndiko mar Fweny 19:11 wacho kama: “Ne ang’iyo, kendo polo noyawore, mi ne aneno faras ma rachar. To jal ma nobet kuome iluongo ni Jal Migeno kendo Madier.” Kwan matindo 19 wacho kama: “Eka ne aneno ondiegcha gi ruodhi mag piny kod ogendni mag lweny maggi ka gichokore mondo giked gi jal mobet e farasno kod ogandane mar lweny.” (Fweny 19:11-21) Kata obedo ni wechego ne gin Fweny kata ngero, gimoro achiel madier ma gifwenyonwa en mae: Nyasaye biro oro ogandane mar malaike mondo oketh wasike.

ADIERA E WI GIKO

1. GIKO BIRO TIEKO SIRKANDE DUTO MAG DHANO.

   Muma wacho kama: “Nyasaye manie polo nochung piny ruoth moro ma ok norum nyaka chieng’, onge oganda moro ma nobedi gi loch kuom piny ruodhno; to enong’iny pinje ruodhigi duto, mi notiekgi, kendo nobedie nyaka chieng’.” (Daniel 2:44) Mana kaka osenyis motelo e wach mar 3, ibiro tiek “ruodhi mag piny kod ogendni mag lweny maggi” ma biro yudo ka ‘osechokore mondo giked gi jal mobet e farasno kod ogandane mar lweny.’—Fweny 19:19.

2. EN GIKO MAR LWENJE, GERO, KOD TIMBE MA OK KARE.

   ‘Nyasaye miyo lwenje rumo nyaka giko piny.’ (Zaburi 46:9) “Jo matir nodag e piny, kendo jo makare nodong’ie. Kendo nogol jo maricho oko e piny kendo jo matimo andhoga nogol oko chuth.” (Ngeche 2:21, 22) “Neuru! Aloso gik moko duto obed manyien.”—Fweny 21:4, 5.

3. EN GIKO MAR DINDE MA OK PUONJ JI ADIERA MAR WACH NYASAYE.

   “Jonabi gikoro weche mag miriambo, mi jodolo bedo gi loch kuom ji e yorno: . . . to achien unutim ang’o?” (Yeremia 5:31) “Ji mang’eny nowachna chieng’no niya: ‘Ruoth, Ruoth, donge ne wakoro wach e nyingi, kendo ne wagolo jochiende e nyingi, kendo ne watimo tije mang’eny madongo e nyingi?’ To anawachnegi niya: ‘Ok nang’eyou ngang’! Auru e nyima, un joketh-chikgi!’”—Mathayo 7:21-23.

4. GIKO MAR JOMA RIWO LWEDO WECHE MAG PINY MASANI.

   Yesu Kristo nowacho kama: “Koro ma e gimomiyo ibiro ng’ad bura: nimar ler osebiro e piny, to ji osehero mudho kar hero ler, nikech timbegi ne richo.” (Johana 3:19) Muma wuoyo kuom kethruok ma nokwako piny duto e ndalo Noa. ‘Ne oketh piny ma ndalono kane ataro mar pi opong’o piny. To kokalo kuom wach achielno, polo kod piny ma nitiere sani osekan ne mach, kendo okan-gi nyaka chop chieng’ bura kendo nyaka chieng’ mibiro kethie joma ok oluoro Nyasaye.’—2 Petro 3:5-7.

Ne ane ni ipimo “chieng’ bura kendo nyaka chieng’ mibiro kethie” ji gi “piny” ma ne oketh e ndalo Noa. En ang’o ma noketh e ndalogo? Ne ok oketh Piny mwadakieni, to noketh “joma ok oluoro Nyasaye” tiende ni jowasik Nyasaye. E odiechieng’ ma Nyasaye oseketo mar ng’ado bura, ibiro keth jogo moyiero bedo jowasike. To osiepe Nyasaye ibiro res, mana kaka nores Noa gi joode.—Mathayo 24:37-42.

Tem ane paro kaka pinyni biro bedo maber ahinya bang’ ka Nyasaye osegolo joricho duto! Kuom adier, gima Muma wacho e wi giko en wach maber to ok en wach marach. Kata kamano, podi inyalo penjori niya: ‘Be Muma nyisowa chieng’ ma giko nobie? Dibed ni giko chiegni ahinya? Ang’o ma anyalo timo mondo abi atony ka giko obiro?’

Be Nyasaye biro weyo aweya dhano odhi nyime gi locho e wi jowetegi ka gimiyo ngimagi medo bedo marach moloyo? Ooyo, mana kaka waseneno, Nyasaye biro kawo okang’ mar golo chandruoge ma loje mag dhano osekelo kuom higni mang’eny. Jal ma nochueyo dhano kod piny, dwaro ni mondo wang’e ni kinde ma obiro kawoe okang’ ma kamano chiegni. Ere kaka okonyowa ng’eyo kindeno?

Par ane kuom wachni: Sama idwaro dhi e wuoth moro kitiyo gi mtoka, inyalo manyo yo ma dhi kuno kitiyo gi map ma yudore e Intanet kata mogor e kalatas. Kae to sama in e wuodhno, kikalo kuonde ma ne isomo e map, ibedo gadier ni ichiegni chopo kuma idhiyeno. E yo machalo kamano, Nyasaye osemiyowa Wachne ma konyowa ng’eyo kuma piny ochomoe. Sama waneno ka gik ma Muma nokoro chon timore, wabedo gadier chuth ni wadak e ndalo mag giko.

Muma nyiso ni nitie kinde makende ma gik ma timore e piny ne dhi bedo marach ahinya ka pok giko ochopo. Gik ma ne dhi timore e kinde makendeno gin gik ma pok notimore e kinde moro amora mosekalo. We wane ane moko kuom gik ma Wach Nyasaye nowacho ni ne dhi timore.

1. TUNGNI NE DHI BEDO E PINY DUTO E bug Mathayo sula 24, ne okor gik ma ne dhi nyiso ni wadak e ndalo giko. Gigo e ma ne dhi nyiso ni “giko mar ndalo okayo machiegni,” kae to ‘giko ne dhi biro’ bang’e. (Kwan matindo 3, 14) Gik ma nokorgo ne gin lwenje madongo, nok mar chiemo, yiengni mag piny kamoro bang’ machielo, medruok mag timbe mag ketho chik, hera mar ji ne dhi bedo mang’ich, kod jotend-din ma ne dhi wuondo ji mang’eny. (Kwan matindo 6-26) En adier ni gik ma kamago ne osebedo ka timore e piny kuom higni mang’eny mosekalo. Kata kamano, gigo ne dhi timore e okang’ maduong’ ahinya e ndalo mag giko. Weche adek ma luwogi bende ne dhi timore.

2. KIT JI NE DHI LOKORE Muma nyiso ni “e ndalo mag giko,” dhano ne dhi bedo gi kido maricho moloyo. Muma wacho niya: “Ji nobed joma oherore giwegi, joma ohero pesa, joma pakore, jong’ayi, jo achaya, joma ok winj jonyuolgi, joma ok go erokamano, joma ok makre chuth gi jomamoko, joma onge hera, joma ok oikore loso winjruok moro amora, joketh nying ji, joma onge ritruok, joma ger, joma ok ohero gik mabeyo, jo andhoga, joma wigi tek, joma opong’ gi sunga, joma ohero mor mag piny kar hero Nyasaye.” (2 Timotheo 3:1-4) En adier ni ji osebedo ka nyiso jowetegi achaya, kata kamano, “e ndalo mag giko,” kido ma kamano ne dhi medore ahinya, to mano e momiyo Muma wacho ni kindego nobed “kinde matek ahinya.” Be in iwuon iseneno kaka kido mokwan-go tinde onya ahinya?

3. DHANO NE DHI KETHO PINY Muma wacho ni Nyasaye biro “kelo kethruok ne joma ketho piny.” (Fweny 11:18) Ji ne dhi ketho piny e yo mane? Muma wuoyo kuom ndalo mag Noa e yo machal kamano kowacho niya: “Piny bende nokethore e nyim Nyasaye, ma piny nopong’ gi achach. Kendo Nyasaye nong’iyo kuom piny, kendo ne, nosekethore.” Kendo Nyasaye nowacho gima ne odhi timo ne joma richogo, niya: “Anakethgi.” (Chakruok 6:11-13) Be iseneno gik ma nyiso kaka pinyni opong’ gi timbe mag gero? E wi mano, dhano koro odak e kinde marach moloyo kinde moro amora, nikech gin gi nyalo mar ketho pinyni kendo tieko ngima duto man e iye. Giseloso gige lweny ma nyalo timo mano. Bende, nitie yo machielo ma dhano kethogo piny. Gik ma dhano timo ketho gik ma siro ngima e piny kaka yamo ma wayueyo, kuonde ma le odakie, kod nam.

Penjri ane kama, ‘Kuom higni mia achiel mosekalo, be dhano ne nigi lony kata teko mar ketho pinyni duto?’ Kata kamano, sani dhano loso gige lweny ma tekregi ng’eny kendo giketho alwora mar piny. Dongruok ma timore mapiyo e weche mag teknoloji osetamo dhano geng’o gik maricho ma bende dongruogego nyuolo. Kata kamano, dhano onge gi nyalo mar chiko gik ma notimre e piny e kinde ma biro. Nyasaye osesingo ni obiro kawo okang’ mar tieko ji duto ma ketho pinyni, ka pok dhano otieko gik ma ngima duto man e iye.

4. NE IDHI LAND WACH MABER E PINY NGIMA Wach machielo ma nokor ma ne dhi nyiso ni wan e ndalo mag giko en tich maduong’ ma ne idhi tim e okang’ malach. Muma wacho niya: “Wach maber mar Pinyruothni ibiro yal e piny mangima mondo ochiw neno ne ogendni duto, eka giko nobi.” (Mathayo 24:14) Tijno ne idhi tim e yo mopogore ahinya gi kaka dinde mang’eny osebedo ka time kuom higni mang’eny mosekalo. Wach maduong’ ma ne idhi land e ndalo ma giko en, ‘wach maber mar Pinyruoth.’ Be ing’eyo din moro amora ma lando wach maberno? To kata obedo ni nyalo nenore ka gima jomoko lando wachno, dibed ni gilande mana e alwora moro? Be giselando wach maberno “e piny mangima mondo ochiw neno ne ogendni duto”?

Oselos Websait mar www.pr418.com/luo mondo ojiw ‘wach maber mar Pinyruoth.’ Websaitno nigi buge mogo e dhok mokalo 700 ma lero wach Pinyruodhno. Be ing’eyo grup moro amora e piny ma lando wach maber mar Pinyruoth e okang’ mamalo kamano e piny ngima? Kata ka pok ne ji ochako tiyo gi Intanet, Joneno mag Jehova nong’ere kaka joma nigi kinda e lando wach maber mar Pinyruodh Nyasaye. Chakre higa mar 1939, nyim gaset ka gaset mar Ohinga mar Jarito osebedo gi weche ma luwogi “Malando Pinyruodh Jehova.” Buk moro ma wuoyo e weche din nowacho ni Joneno mag Jehova osebedo ka lando wach maber ‘gi kinda e piny mangima’ e okang’ ma ok nyal pim gi din moro amora. Wach maber ma gijiwo en ni “giko nobi” machiegni, kokalo kuom Pinyruodh Nyasaye.

WADAK E NDALO MOPOGORE AHINYA GI KINDE MORO AMORA MOSEKALO

Be ifwenyo ni weche ang’wen ma nokor e Muma ma wasenonogo osebedo ka timore e ndalowagi? Kuom higni mokalo mia achiel, gasedni osebedo ka konyo ng’ato ka ng’ato mondo ong’e ni gik ma timore e ndalowagi nyiso ni giko chiegni. En adier ni nitie joma pod oramo ni gik ma timorego gin mana weche mochuogi. Jogo bende wacho ni tinde ji nyalo wacho ni piny omedo kethore mana nikech ginyalo neno gik maricho ma timore e pinje mamoko kokalo kuom dongruok mosetimore e yore mag tudruok. Kata kamano, gik maricho ma medo timore e piny nyiso ni wadak e ndalo mopogore ahinya gi kinde moro amora mosekalo.

Josomo mang’ula e pinyni wacho ni wachomo neno ka lokruoge madongo timore e pinyni. Kuom ranyisi, e higa mar 2014, riwruok moro miluongo ni Science and Security Board, ma goyo gaset miluongo ni Bulletin of the Atomic Scientists nonyiso riwruok machielo miluongo ni United Nations Security Council ni nitie masiche madongo ma dhi timore ma nyalo keto ngima dhano kama rach. Josayansgo nowacho ayanga kama: “Nonro ma wasetimo e wi masichego nyiso ni kaka dhano medo timo dongruok e weche mag teknoloji, e kaka ngima dhano medo bedo kama rach moloyo.” Ji mang’eny oseyie ni wadak e ndalo mopogore ahinya gi kinde moro amora mosekalo. Joma ogoyo gasedni kaachiel gi thoth joma some oyie ma onge kiawa ni magi e ndalo mag giko, kendo ni giko chiegni ahinya. Kata kamano, kar bedo maluor nikech gima nyalo timoreni e kinde ma biro, inyalo bedo gadier ni weche biro bedo maber. Nikech ang’o? En nikech inyalo tony ka giko ochopo!

Muma nyisowa ni kethruok maduong’ biro bedoe e giko, owacho kama: “Masira maduong’ nobedie ma pok ne otimore a chakruok piny nyaka sani, . . . Kuom adier, dine bed ni ndalogo ok ong’ad machuok, onge ng’ato ma dores.” (Mathayo 24:21, 22) Kata kamano, Nyasaye osingo ni ji mang’eny biro tony e masirano, owacho niya: “Piny kadho . . . , to ng’at ma timo dwach Nyasaye siko nyaka chieng’.”—1 Johana 2:17.

En ang’o monego itim kidwaro ni mondo itony sama piny marachni kadho mondo ‘isik nyaka chieng’’? Be koro onego ichak choko mwandu kod gik mamoko mibiro ritrigo sama iketho pinyni? Ok onego itim kamano. Muma jiwowa ni watim gima opogore gi mano. Owacho kama: “To nikech ibiro leny gigo duto e yo ma kamano, koro uparo ni onego ubed joma chalo nade? Onego ubed gi timbe maler kod timbe ma nyiso ni uluoro Nyasaye, ka urito kendo uketo pachu kuom kinde ma biro yudo ka chieng’no mar Jehova nitie.” (2 Petro 3:10-12) Weche molworo ndikono nyiso ni “gigo duto” mibiro leny oriwo nyaka joloch duto mag pinyni kaachiel gi ji duto ma riwogi lwedo kar riwo lwedo loch mar Nyasaye. Kuom adier, kapo ni wachako choko gige ringruok mang’eny e pinyni, mano nyalo miyo kik watony sama iketho piny marachni.

Mondo watony e giko nyaka wachiwre ne Jehova Nyasaye, kendo wapuonjre timo gik ma more. (Zefania 2:3) Kar luwo aluwa gik ma ji mang’eny timo e ndalogi, kata nyiso ni ok wadew gik ma timore e ndalogi ma nyiso ni wadak e ndalo mag giko, onego ‘waket e pachwa chieng’no mar Jehova.’ Joneno mag Jehova nyalo konyi ng’eyo gima Muma wacho ni nyaka itim mondo itony e chieng’ giko ma birono.