Nyasaye Nyisowa Hera Moherowago

‘Ng’wono biro locho mondo ji obed gi ngima ma nyaka chieng’.’​—RUMI 5:21.

1, 2. Gin mich mage ariyo monyis kae, to mane maduong’ kuomgi?

‘GIRKENI kata mich maduong’ ma Jo-Rumi ne weyo ne tieng’ ma bang’e, ne en chik margi koda paro mar ni ngima ne onego odag kaluwore gi chik.’ (Dr. David J. Williams mar Yunivasiti mar Melbourne, Australia) Kata kamano, kata bed ni mano ne nyalo konyo, nitie girkeni kata mich ma nengone ni malo moloyo. Michno en chenro ma Nyasaye oloso mondo dhano obed makare e wang’e, kaachiel gi geno mar yudo warruok kod ngima ma nyaka chieng’.

² Nyasaye notiyo gi chikene mondo michno ochop ne dhano. E bug Jo Rumi sula mar 5, jaote Paulo ne ok owuoyo kuom chike ma ne otiyogo e chopo chenrono, kaka chike moridi e yo maonge hera. Kar mano ochako sulano gi weche majiwogi: ‘Oseketwa kare kuom yie, wabeduru gi kuwe kod Nyasaye kuom Yesu Kristo Ruodhwa.’ Jogo ma yudo mich mar Nyasaye, here nikech chunygi jiwogi. Paulo ne en achiel kuom jogo. Ne ondiko kama: ‘Hera mar Nyasaye oseol e chunywa kuom roho maler ma nochiwonwa.’​—Rumi 5:1, 5.

3. Gin penjo mage mwabiro nono?

³ Kata kamano, ang’o momiyo mich mochiw e yor herano ne dwarore ahinya? Ere kaka Nyasaye ne nyalo chiwo michno e yo makare kendo e yo maromre kuom ji duto? To ng’ato ka ng’ato onego otim ang’o mondo owinjre yudo michno? Weuru mondo wayud dwoko majiwo chuny kendo neno kaka dwokogo miyo hera mar Nyasaye onenre.

Hera mar Nyasaye Kiporo gi Richo

4, 5. (a) Jehova nonyiso herane mang’ongo e yo mane? (b) En wach mane ma ka wakwongo ng’eyo to nyalo konyowa winjo tiend Jo Rumi 5:⁠12?

⁴ Jehova ne onyiso hera mang’ongo ahinya kuom oro Wuode ma miderma mondo okony dhano. Paulo wuoyo kuom wachno kama: “Nyasaye onyisowa hera moherowago kama, ni Kristo nothonwa, ka ne pod wan joricho.” (Rumi 5:8) Par ane wach monyis kanyo ma en adier: “Ka ne pod wan joricho.” Dwarore ni dhano duto ong’e kaka ne wabiro mwabedo joricho.

⁵ Paulo nyiso kaka mano ne otimore, kochako gi wachni: “Kaka richo nobiro e piny kuom ng’at achiel, kendo tho nobiro e piny kuom richo, kamano bende tho nobiro ni ji duto, nikech ji duto ne otimo richo.” (Rumi 5:12) Wang’eyo wachno nimar Nyasaye ne omiyo ondik weche manyiso kaka ngima dhano ne ochakore. Jehova ne ochweyo dhano ariyo, Adam gi Hawa. Jachwech en ng’at makare chuth, kendo dhano mokwongo ma gin jonyuolwa, bende ne ni kamano. Nyasaye ne ochikogi ni kik gitim gimoro achiel kende, kendo ne onyisogi ni ketho chikno ne dhi kelo kum mar tho. (Chak. 2:17) Kata kamano, ne giyiero kelo kethruok kuomgi giwegi, kuom ketho chik Nyasaye ma ne yot luwo, omiyo, ne gitamore mondo Nyasaye obed Jaketnegi chik kendo Jalochgi.​—Rapar 32:4, 5.

6. (a) Ang’o momiyo nyithind Adam ne tho kata kapok ne Chik Musa obiro koda bang’ mano? (b) Tuwo machal kaka hemophilia inyalo ti godo e lero wach mane?

⁶ Ne en mana bang’ Adam bedo jaricho, eka ne onyuolo nyithindo, mano ne omiyo oketo richo kuomgi kaachiel gi chandruoge mabiro nikech richo. En adier ni gin ne ok giketho chik Nyasaye kaka Adam, omiyo, ne ting’ kuom ketho mar Adam; to bende podi ne onge chike ma ne osemi nyithind Adam. (Chak. 2:17) Kata kamano, podi nyithind Adam ne oyudo richo koa kuome. Omiyo, richo gi tho nolocho chakre kindeno nyaka e kinde ma ne Nyasaye omiyo Jo-Israel chike, kendo chikego nonyiso ayanga ni ne gin joricho. (Som Jo Rumi 5:13, 14.) Wanyalo tiyo gi ranyisi mar tuoche moko minyuologo ji kaka Mediterranean anemia kata hemophilia mondo walergo kaka richo nodonjo kuom dhano. Nyalo bedo ni isesomo sigand Alexis, wuod ruodh Russia miluongo ni Nicholas mar Ariyo kod Alexandra, ma ne onyuol gi tuwo marach mar chwero remo miluongo ni hemophilia. En adier ni, kata mana kuom joot ma tuono nitie, tuono ok mak nyithindo moko, to ginyalo mana ting’e e rembgi. Mano opogore gi richo. Tuwo ma richo mar Adam nokelo ne ok nyal geng’. Ne omako dhano duto. Kinde duto okelo masira. Kendo inyuolo kode nyithindo te. Be masira kaka mano ne inyalo tiek?

Gima Nyasaye Nochiwo Kokalo Kuom Yesu Kristo

7, 8. Ere kaka tim ji ariyo makare chuth ne okelo chal mopogore ahinya?

⁷ Jehova noloso chenro e yor hera mondo dhano olo richo ma ne onyuolgigo. Paulo nolero ni mano ne nyalore mana kokalo kuom dhano machielo makare chuth​—tiende ni Adam mar ariyo. (1 Kor. 15:45) Kata kamano, tim ji ariyo makare chuthgo, osenyago gik mopogore ahinya. E yo mane?​—Som Jo Rumi 5:15, 16.

⁸ Paulo nondiko kama: “Mich Nyasaye ok obet kaka richo.” Adam notimo richo, kendo ne oyudo kum mager kendo makare​—tho. Kata kamano, en kende ok ema ne odhi tho. Wasomo kama: “Ji mang’eny ne otho kuom richo mar ng’at achiel.” Kum makare ma ne ong’ad ne Adam ne omako dhano duto ma ne owuok kuome, moriwo nyaka wan. To gima hoyo chunywa en ni tim mar ng’at makare chuth, tiende ni Yesu, ne dhi kelo chal mopogore gi mano. Mano en osekonyo nade? Wayudo dwoko mar Paulo kowacho ni ne idhi ‘ket ji duto kare, kendo miyogi ngima.’​—Rumi 5:18.

9. En ang’o ma Nyasaye ne timo koketo dhano kare, kaka owach e bug Jo Rumi 5:⁠16, 18?

⁹ Tiend weche molok koa e dho Grik ni, ‘keto ji kare’ kod “keto ji duto kare” en ang’o? Jasomo moro maloko Muma nondiko e wi wechego kama: “Gin kaka ngero minyalo tigo kiwuoyo kuom weche motudore gi chike. Ginyiso lokruok mabedoe kuom kaka Nyasaye neno ng’ato, to ok lokruok kuom kit ng’ato ma iye  . . . Ngerono nyiso ni Nyasaye en jang’ad-bura ma oseng’ado bura maber kuom jal modonjne e nyim kom-bura mar Nyasaye, ka odonjne kuom wach moro maok kare. Kata kamano, Nyasaye keto ng’atno kare.”

10. Ang’o ma ne Yesu otimo ma ne dhi miyo oket dhano obed kare?

¹⁰ En ang’o ma ne dwarore mondo omi “Ja-ng’ad bura mar piny duto” owe ne dhano richo? (Chak. 18:25) Nyasaye noketo mise mar timo kamano kuom oro Wuode ma miderma e piny. Yesu notimo dwaro mar Wuon mare e yo makare chuth kata obedo ni ne en e bwo tembe, jaro mager, koda ayany. Ne ochung’ motegno chuth nyaka tho e yadh sand. (Hib. 2:10) Kuom chiwo ngimane makare chuth kaka dhano obed misango, Yesu nogolo rawar ma ne dhi gonyo dhano, kata waro nyithind Adam ae richo kod tho.​—Math. 20:28; Rumi 5:6-8.

11. Rawar romre gi ang’o?

¹¹ E buk machielo Paulo noluongo chenrono ni “rawar maromre.” (1 Tim. 2:6, New World Translation) Ne obedo maromre gi ang’o? Adam ne okelo richo koda tho ne dhano bilion mang’eny, tiende ni kothe. En adier ni Yesu, kaka dhano makare chuth, ne nyalo nyuolo ji makare bilion mang’eny maonge richo.a Kuom mano, ne iparo ni ngima Yesu kaachiel gi mar jogo ma ne nyalo bedo kothe makare chuth, ema ne gin misango maromre gi mar Adam koda kothe ma ne onyuol e richo. Kata kamano, Muma ok wach ni kodhi ma dine Yesu onyuolo bende ne dhi bedo misango. Jo Rumi 5:15-19 wacho ni tho mar “ng’at achiel” kende ne ochiwo rawar. Ee, ngima Yesu kaka dhano makare chuth, ema ne romre gi mar Adam. Wach mijiwo ahinya en kuom ng’at achiel, tiende ni Yesu Kristo kende. Ne nyalore mondo dhano duto oyud michno mabiro nono kod ngima, nikech tim Yesu ma en “tim makare achiel,” tiende ni timne mar winjo Nyasaye kendo chung’ motegno nyaka tho. (2 Kor. 5:14, 15; 1 Pet. 3:18) Ere kaka gweth maberno ne obedoe?

Golo Richo Kokalo Kuom Rawar

12, 13. Ang’o momiyo jogo ma iketo kare dwarore ni oyud ng’wono kod hera mar Nyasaye?

¹² Jehova Nyasaye ne oyie gi misango mar rawar ma Wuode ne ochiwo. (Hib. 9:24; 10:10, 12) Kata kamano, jopuonjre Yesu e pinyka, moriwo nyaka jootene ma ne ochung’ motegno ne pod gin joma ok kare chuth. Kata obedo ni ne gitemo matek ahinya kik gitim richo, kinde duto mano ne ok nyalre. Nikech ang’o? En nikech ne onyuolgi e richo mar Adam. (Rumi 7:18-20) Kata kamano, Nyasaye ne nigi nyalo mar timo gimoro kuom wachno, kendo ne otimo kamano. Ne orwako “rawar maromre” kendo ne oikore tiyo kode e konyo dhano ma biro tiyone.

¹³ Nyasaye ok ti gi rawar nikech ochulogo tije moko mabeyo mag joote koda jomamoko. Mopogore gi mano, Nyasaye ne ochiwo rawar nikech ng’wonone koda herane maduong’. Ne oyiero mar gonyo joote koda jomamoko kuom bura ma ne nie wigi nikech richo, kokwanogi kaka joma koro onge gi richo monyuolgigo. Paulo nonyiso wachno ayanga kama: “Nimar oresou gi ng’wono kuom yie. To ok un ema umiyo mano otimore; en mich Nyasaye.”​—Efe. 2:8.

14, 15. En gweth mane ma ne omi jogo ma Nyasaye noketo kare, to ang’o ma ne onego gisiki ka gitimo?

¹⁴ Par ane kaka en mich maduong’ ahinya mondo Jal Manyalo Duto owe ne dhano richo ma onyuolego koda ketho ma mage owuon! Ok nyalre mondo ng’ato okwan richo ma ji ne otimo kapok gibedo Jokristo; kata kamano, kokalo kuom rawar, Nyasaye weyo ne ji richogo duto. Paulo nondiko kama: “Tich ng’wono ma nobiro nikech ketho mag ji mathoth noketo ji kare.” (Rumi 5:16) Joote koda jomamoko mayudo michno (tiende ni ketogi kare) ne dwarore ni gisiki ka gilamo Nyasaye madier kuom yie. En gweth mane ma gidhi yudo kinde mabiro? “Jo ma yudo ng’wono mogundho mar Nyasaye, gi mich mar wach makare, nolochi e ngima kuom ng’at achiel, Yesu Kristo.” Kuom adier, mich mar wach makare tiyo mopogore. Gikone michno biro kelo ngima.​—Rumi 5:17; som Luka 22:28-30.

¹⁵ Jogo mayudo michno, tiende ni ketogi kare, bedo nyithind Nyasaye kuom roho. Ka gin joloch kanyachiel gi Kristo, gin gi geno mar yudo chier mar polo kendo bedo nyithind Nyasaye kuom roho kendo ‘locho’ kaka ruodhi kaachiel gi Yesu Kristo.​—Som Jo Rumi 8:15-17, 23.

Nyasaye Nyiso Herane ne Jomoko

16. Ere kaka jogo ma nigi geno mar dak e piny nyalo yudo mich?

¹⁶ Ok ji duto ma oketo yie kendo tiyo ne Nyasaye kaka Jokristo mochung’ motegno biro ‘locho kaka ruodhi’ gi Kristo e polo. Ji mang’eny nigi geno mayudore e Muma machal gi mano ma ne jotich Nyasaye machon nigo kapok Yesu nobiro e piny. Gin gi geno mar dak nyaka chieng’ e paradis e piny. Be ginyalo yudo mich mar hera moa ir Nyasaye kata sani, mi Nyasaye okwan-gi kaka joma kare ma nigi geno mar dak e piny? Kaluwore gi gima Paulo nondiko ne Jo-Rumi, dwoko majiwo chuny en ni mano nyalore!

17, 18. (a) Kaluwore gi yie mar Ibrahim, Nyasaye ne nene nade? (b) En ang’o ma ne omiyo Jehova okwano Ibrahim kaka ng’at makare?

¹⁷ Paulo nowuoyo kuom ranyisi maduong’ ma en Ibrahim, jal ma ne onyiso yie, kendo nodak kane pok Jehova omiyo Jo-Israel chik, bende ne en chon ahinya kane pok Kristo oyawo yo mar dhano yudo ngima e polo. (Hib. 10:19, 20) Wasomo kama: “Ibrahim kod kothe nosingnigi ni ginibed jocham piny ngima; ok nosingnigi nikech Chik, to nikech wach makare ma ne en go kuom yie.” (Rumi 4:13; Jak. 2:23, 24) Kuom mano, Nyasaye nokwano Ibrahim kaka ng’at makare.​—Som Jo Rumi 4:20-22.

¹⁸ Mano ok nyis ni Ibrahim ne ok en jaricho, e kinde ma ne otiyo ne Jehova kuom higini pieche mang’eny. Nyasaye ne kwane kaka ng’at makare e yo mopogore. (Rumi 3:10, 23) Kotiyo gi riekone maonge giko, Jehova ne oneno kaka Ibrahim nonyiso yie motegno ahinya kaachiel gi tijene ma ne nyiso yie ma kamano. Achiel kuom gigo ma Ibrahim notimo en keto yie kuom ‘kodhi’ ma ne dhi wuok e anyuolane. Kodhino ne obiro mobedo Mesia, tiende ni Kristo. (Chak. 15:6; 22:15-18) Kuom mano, kokalo kuom “warruok manie Kristo Yesu,” kata rawar Nyasaye ma en kaka Jang’ad-bura ne nyalo weyo ne ji richo ma ne otim chon. Mano emomiyo, Ibrahim kaachiel gi jomamoko makare ma ne odak ka kinde Kristo podi, ibiro chiero.​—Som Jo Rumi 3:24, 25; Zab. 32:1, 2.

Inyalo Kwanwa Kaka Jomakare Sani

19. Ang’o momiyo yo ma Nyasaye ne nenogo Ibrahim en gima onego ojiw ji mang’eny e kindegi?

¹⁹ Nikech Nyasach hera ne okwano Ibrahim kaka ng’ama kare, mano onego ojiw Jokristo madier ndalogi. Jehova ne ok okwane kaka ng’ama kare e yo machal gi motimogo ne jogo ma owalo gi roho mare mondo obed “jocham gikeni kaachiel gi Kristo.” Kwan matin mar jogo ‘oseluong doko jo maler’ kendo irwakogi kaka “yawuot Nyasaye.” (Rumi 1:7; 8:14, 17, 33) Mopogore gi mano, Ibrahim ne obedo “osiep Nyasaye,” kendo mano ne en kane pok ochiw rawar. (Jak. 2:23; Isa. 41:8) To nade Jokristo ma geno margi en dak e Paradis mibiro dwoko e piny?

20. Nyasaye dwaro ang’o kuom jogo masani okwano kaka joma kare, kaka nokwano Ibrahim?

²⁰ Gin ok giyud “mich mar wach makare” gi geno mar dhi e polo kokalo kuom “warruok manie Kristo Yesu.” (Rumi 3:24; 5:15, 17) Kata kamano, giketo yie motegno kuom Nyasaye kod gigo mochiwo, kendo ginyiso yie margi kokalo kuom tijegi mabeyo. Achiel kuom tijego en ‘yalo pinyruodh Nyasaye, kendo puonjo wach Ruoth Yesu Kristo.’ (Tich 28:31) Kuom mano, Jehova nyalo kwanogi kaka joma kare e yo machal gi ma ne otimogo gi Ibrahim. Mich ma giyudo tiende ni, bedo osiepe Nyasaye​—opogore gi “mich” ma jogo mowal kuom roho yudo. Kata kamano, gikawo michno gi erokamano maduong’ ahinya.

21. Gin gweth mage mosebedoe nikech hera mar Jehova koda buchene makare?

²¹ Ka in gi geno mar yudo ngima mochwere e pinyka, onego ing’e ni mano ok obiro nikech jaloch moro ma dhano otimo tich moro mapoya. Mopogore gi mano, michno nyiso chenro maber ahinya ma ne oket gi Jaloch e wi Gik Moko Duto. Jehova osekawo okenge mag chopogo dwarone. Okawo okengego kaluwore gi buchene makare. Moloyo mano okengego osenyiso hera mang’ongo ma Nyasaye nigo. Omiyo, Paulo ne nyalo wach kama: “Nyasaye onyisowa hera moherowago kama, ni Kristo nothonwa, ka ne pod wan joricho.”​—Rumi 5:8.

[Weche moler piny]

Be Iparo?

• En ang’o ma nyithind Adam ne oyudo kuome, to mano osekelo ang’o?

• Rawar maromre ne ochiw nade, to ne oromre gi ang’o?

• Mich mar keto dhano obed kare ne okelo geno mane?

[Picha manie ite mar 13]

Adam ng’at makare ne otimo richo. Yesu ng’at makare ne ochiwo “rawar maromre”

[Picha manie ite mar 15]

Mano kaka en wach maber​—bedo ni ikwanowa kaka joma kare kokalo kuom Yesu!