Nonro mag Chenro mar Chokruok mar Ngimawa kod Tijwa
SEPTEMBA 2-8
MWANDU MA YUDORE E WACH NYASAYE | JO-HIBRANIA 7-8
“Jadolo Mochwere e Kit Dolo mar Melkizedek”
it-2-E 366
Melkizedek
Ne en ruodh Salem kendo “jadolo mar Nyasaye man Malo Moloyo.” (Cha 14:18, 22) En e jadolo ma Muma okwongo wuoye; nochako tij dolo ka pok ochopo higa mar 1933 Ka Kristo Podi. Salem tiende en “Kuwe.” Mano e momiyo sama Paulo wuoyo e wi Melkizedek, oluonge ni “Ruodh Kuwe,” kendo ka luwore gi tiend nyinge, iluonge bende ni “Ruoth Makare.” (Hib 7:1, 2) Wachore ni Salem ne yudore e chuny taon ma bang’e ne oluong ni Jerusalem, kendo nyinge noriw e loso nying Jerusalem. Mano e momiyo seche moko iluongoga Jerusalem ni “Salem.”—Za 76:2.
Abram (Ibrahim) nodhi e Holo mar Shave kata “Holo mar Ruodhi” bang’ loyo ruoth Kedorlaomer kod ruodhi ma ne oriwore kode. Ka en kanyo, Melkizedek nokelo “kuon gi divai” mi noguedho Ibrahim kowachone niya: “Abram ojahawi mar Nyasaye man Malo Moloyo, Jachuech polo gi piny: bende en gi hawi Nyasaye man Malo Moloyo, moseketo wasiki e lweti.” Bang’ mano, Ibrahim nomiyo Melkizedek “achiel kuom apar mar gige duto,” tiende ni “gige mabeyo . . . ma nosepeyo” kuom ruodhi duto ma ne oloyo e lweny.—Cha 14:17-20; Hib 7:4.
it-2-E 367 ¶4
Melkizedek
Ere kaka ‘hik ngima Melkizedek ne onge gi chakruok kata giko’?
Paulo nowacho gimoro makende e wi Melkizedek niya: “Nikech ne oonge wuon-gi, kata min-gi, kata anyuola mowuokie, kendo hik ngimane ne onge gi chakruok kata giko, to ne okete mobedo ma chal gi Wuod Nyasaye, osiko ka en jadolo kuom kinde duto.” (Hib 7:3) Ne onyuol Melkizedek kendo notho mana kaka dhano moro amora. Kata kamano, Muma ok nyiswa nying wuon-gi gi min-gi, anyuolane, kod joge ma nodak bang’e. Bende, ok onyiswa kinde nyuolne kata chieng’ thone. Kuom mano, Melkizedek ipimo gi Yesu Kristo ma en jadolo ma dolone onge giko. Muma ok nyiswa ni nitie jadolo moro amora ma Melkizedek ne okawo kare, to bende ok onyiswa jadolo ma noluwe. Kamano bende, onge jadolo ma rom gi Yesu ma Yesu nokawo kare, to bende Muma nyisowa ni onge jadolo ma biro kawo kare. Bende, kata obedo ni nonyuol Yesu e dhood Juda kendo nowuok e anyuola mar Ruoth Daudi, mago ok e ma nomiyo obedo jadolo kendo ruoth. Noyudo migepego mana nikech kuong’ruok ma Jehova nokuong’orenego.
it-2-E 366
Melkizedek
Tipo mar Dolo mar Kristo. E weche ma nokor e wi Mesia, Jehova nokuong’ore ne ruodh Daudi kowacho niya: ‘In jadolo nyaka chieng’ kaka kit Melkizedek obet!’ (Za 110:1, 4) Weche ma yudore e Zaburino nonego omi Jo-Yahudi ofweny ni Mesia ma nosingi ne dhi bedo ruoth kendo jadolo. Weche ma Paulo nowacho e barua ma nondiko ne Jo-Hibrania nyiso ma onge kiawa kata matin ni Yesu e ma Zaburino ne wuoyo kuome. Nondiko niya: “Yesuno osebedo jadolo maduong’ mochwere e kit dolo mar Melkizedek.”—Hib 6:20; 5:10; ne COVENANT.
Nono Puonj Manie Wach Nyasaye
w00-SW 8/15 14 ¶11
Misengni ma Nyasaye Noyiego
11 Jaote Paulo nowacho niya: “Jodolo madongo duto iketo e tijno mondo gichiw mich kod misengni.” (Jo-Hibrania 8:3) Ne ni Paulo keto chiwogo e grube ariyo, ma gin “mich” kod “misengni” kata “misengni mag richo.” (Jo-Hibrania 5:1) Ji chiwoga mich mondo ginyisgo ni gihero jowetegi, gigogo erokamano, gilosgo osiep, gimi jomamoko obed ma mor kodgi, kata oyie kodgi. (Chakruok 32:20; Ngeche 18:16) E yo ma kamano, ng’eny misengni ma nichiwoga ka luwore gi Chik Musa ne ichiwo kaka “mich” ne Nyasaye mondo Nyasaye obed mamor gi ng’at ma chiwe kendo oyie kode. Ng’ama noketho chik nonego okum; omiyo, mondo ogeng’ mano, ne nyaka ochiw “misengni mag richo.” Buge abich mokwongo e Muma, to ahinya-ahinya Wuok, Tim Jo-Lawi, kod Kwan, lero gik mopogore opogore ma ng’ato ne nyalo chiwo kaka misango. Kata obedo ni ok yot paro gigo te, nitie weche moko madongo kuomgi monego wang’e.
it-1-E 523 ¶5
Singruok
Ere kaka singruok mar Chik nobedo “ma onge tich”?
Kata kamano, singruok mar Chik nobedo “ma onge tich” ka ne Nyasaye olando kokalo kuom Jeremia ni ne odhi kelo chik manyien. (Yer 31:31-34; Hib 8:13) Ne oruch singruok mar Chik ka ne Yesu otho e yadh-sand e higa mar 33 (Kol 2:14), kendo singruok manyien nokawo kare.—Hib 7:12; 9:15; Tic 2:1-4.
SEPTEMBA 9-15
MWANDU MA YUDORE E WACH NYASAYE | JO-HIBRANIA 9-10
“Tipo mar Gik Mabeyo ma Biro”
it-1-E 862 ¶1
Weyo ne Ji Kethogi
Ka luwore gi chik ma ne Nyasaye omiyo Jo-Israel, mondo ne we ne ng’ato richo motimo ne Nyasaye kata ne dhano wadgi, ne nyaka okwong owe timne marachno kaka Chik ne dwaro, kae to bang’ mano, kinde mang’eny ne nyaka ochiw ne Jehova misango michueroe remb le. (Law 5:5–6:7) Mano e momiyo Paulo nowacho niya: “Ee, ka luwore gi Chik, chiegni ni gik moko duto ipwodho mana gi remo, kendo onge richo minyalo we ne ng’ato mak mana ka remo ochuer.” (Hib 9:22) Kata kamano, adiera en ni remb le ne ok nyal rucho richo mag ng’ato mi ng’atno dong’ ka en gi chuny maler chuth. (Hib 10:1-4; 9:9, 13, 14) Mopogore gi mano, singruok manyien miyo iweyo ne ng’ato richone chuth kokalo kuom misango mar Yesu Kristo. (Yer 31:33, 34; Mat 26:28; 1Ko 11:25; Ef 1:7) Ka ne Yesu ni e piny ka, nonyiso ni en gi teko mar weyo ne ji richo e kinde ma nochango ng’at moro ma ne nigi tuo mar abach.—Mat 9:2-7.
cf-SW 183 ¶4
“Dhi Nyime Luwa”
4 Muma ok nyiswa gimoro amora e wi kaka ne orom ne Yesu ka nodok ir Wuon-gi e polo. Kata kamano, Muma nowacho motelo gima ne dhi timore e polo mapiyo bang’ ka Yesu osedok kuno. Kuom higni mokalo 1,500, Jo-Yahudi nosebedo ka neno kitimo nyasi moro makende. Dichiel higa ka higa, jadolo maduong’ ne donjoga Kama Ler Moloyo e hekalu mondo okir remb misengni ma nichiwo e Odiechieng Pwodho Ji, e nyim sandug singruok. E odiechiengno, gik ma jadolo maduong’ ne timo ne nyiso gik ma Mesia ne dhi timo. Ka ne Yesu odok e polo, nochopo wachno. Notimo migawono dichiel ma ok bi nwo kendo. Nodonjo e nyim Jehova e polo—ma en kama ler moloyo—mi nochiwo ne Wuon-gi nengo mar misangone. (Jo-Hibrania 9:11, 12, 24) Be Jehova noyie gi misangono?
it-2-E 602-603
Bedo ma Ok Orem
Kaka Chik Musa ne Ok Orem. Moko kuom gik ma ne ni e Chik ma ne omi Jo-Israel kokalo kuom Musa ne gin: Chenro mar bedo gi jodolo kod chiwo misengni mopogore opogore mag le. Kata obedo ni Chik ne owuok kuom Nyasaye, ma nyiso ni ne ok orem e yo moro amora, chenro ma Chikno nokelo mar bedo gi jodolo kod misengni ne ok omiyo joma ne tiyo gi Chikno obedo ma onge rem kata malong’o chuth, mana kaka jaote Paulo nondiko. (Hib 7:11, 19; 10:1) Kar mondo Chik ne gol ji e kum mar richo kod tho, noparoga ne ji ni gin joricho. (Rum 3:20; 7:7-13) Kata kamano, gik ma ne ni e Chik ne chopo dwaro ma ne Nyasaye nigo ka ne ochiwogi, ma en ni Chikno obed kaka “jarit” ma tayo ji ka terogi ir Kristo. E yo ma kamano, Chik ne en “tipo mar gik mabeyo ma biro.” (Gal 3:19-25; Hib 10:1) Omiyo, sama Paulo ne wacho ni nitie gik ma “Chik ne onge gi nyalo mar timo nikech ringruok ma nyap mar dhano” (Rum 8:3), nenore ni gima nowacho en ni jadolo maduong’ e oganda Jo-Yahudi (ma ne Chik oketo mondo ota chenro mar chiwo misengni kendo ma ne donjo gi remb misengni Kama Ler Moloyo e Odiechieng Pwodho Ji) ne onge gi nyalo mar “reso chuth” joma ne okonyo e chiwo misengni kaka Jo-Hibrania 7:11, 18-28 lero. Kata obedo ni misengni ma ne jodolo chiwo ne konyo ji mondo Nyasaye oyie kodgi kendo gibed gi chuny maler, pod Chik ne paronegiga ni girem. Jaote Paulo wuoyo kuom misengnigo kowacho ni ‘ok ginyal miyo joma sudo ir Nyasaye obed ma onge richo,’ tiende ni ne ok ginyal miyo gibed gi chuny maler ma ok ng’adnegi bura. (Hib 10:1-4; pim gi Hib 9:9.) Jadolo maduong’ ne ok nyal chiwo misango ma ne nyalo reso dhano e richo. Tij dolo ma Yesu dhi nyime timo kaachiel gi misango ma ne ochiwo e ma nyalo reso dhano e richo.—Hib 9:14; 10:12-22.
Nono Puonj Manie Wach Nyasaye
w92-SW 3/1 31 ¶4-6
Penjo Moa Kuom Josombwa
Paulo nowacho ni mondo singruok oti e kind Nyasaye gi dhano, tho nyaka wuogie. Achiel kuom singruok ma kamago en singruok mar Chik. E singruogno, Musa e ma ne en jagach e kind Jehova gi oganda Israel. Mano ne en migawo maduong’ ahinya nikech en kende e dhano ma ne otayo oganda Israel sama ne gidonjo e singruogno. Kuom mano, en e ma ne inene kaka ng’ama notimo singruok mar Chik gi Jehova. Kata kamano, be ne nyaka Musa tho e ka singruogno ochak tiyo? Ooyo. Kar mano, ne inego le mondo rembgi oti kar remb Musa.—Jo-Hibrania 9:18-22.
To nade singruok manyien ma ne nitie e kind Jehova kod Israel mar roho? Yesu Kristo ne nigi migawo maduong’ mar bedo Jagach e kind Jehova kod Israel mar roho. Kata obedo ni Jehova e wuon singruogno, Yesu e ma nomi migawo mar chope. Mopogore gi bedo Jagach e singruogno, Yesu ne otudore achiel kachiel gi joma ne dhi hango bedo jokanyo mag singruogno. (Luka 22:20, 28, 29) E wi mano, ne owinjore chiwo misango ma ne dwarore e ka singruogno ochak tiyo. Misangono ne ok otiyee gi remb le kaka ne itimoga gi misengni mamoko, kar mano ne oti gi remb dhano ma onge richo. Mano e momiyo Paulo ne owacho ni Yesu e dhano ma ne otigo e timo singruok manyienno. Bang’ ka Yesu “ne odonjo ei polo mondo koro ochung’ e nyim Nyasaye e lowa,” singruok manyienno nochako tiyo.—Jo-Hibrania 9:12-14, 24.
Ka ne Paulo owacho ni Musa kod Yesu ne gin dhano ma notigo e loso singruok, mano ne ok nyis ni Musa gi Yesu e weg singruogego. Jehova e wuon singruogego. Omiyo, ji ariyogi ne otiyo mana kaka jogach e singruogego. To e moro ka moro kuom singruogego, tho ne nyaka wuogie—le ne tho kar Musa, to Yesu notho ne joma ni e singruok manyien.
it-1-E 249-250
Batiso
Luka wacho ni Yesu ne lemo sama ne ibatise. (Luk 3:21) E wi mano, e barua ma Paulo nondiko ne Jo-Hibrania, nowacho ni ka ne Yesu “obiro e piny,” (tiende ni, ka ne ochiwore mondo obatise mondo ochak tije mar yalo, to ok ka ne onyuole ma ne pod ok onyal somo wechego, kata wachogi) ne owacho weche ma ni e Zaburi 40:6-8. Paulo nondiko niya: “Ne ok idwar misango kod chiwo, to kar mano ne iikona ringruok. . . . Ne! A Nyasaye, eri asebiro (ondik weche ma wuoyo kuoma e buk modol) mondo atim dwachi.” (Hib 10:5-9) Yesu ne onyuol e oganda Jo-Yahudi, ma ne ni e singruok gi Nyasaye, tiende ni, singruok mar Chik. (Wu 19:5-8; Gal 4:4) Mano nyiso ni ne en e singruok gi Nyasaye kata ka ne pok odhi ir Johana mondo obatise. Omiyo, ne ok odhi ir Johana mondo ochiwre ne Jehova kaka Chik ne dwaro. Kar mano, ne odhi mondo ochiwre ne Jehova Wuon-gi mondo otim dwaro mar Wuon-gi motudore gi chiwo ngimane kaka misango mondo koro kik gol misengni mag le kaka Chik ne dwaro. Jaote Paulo wacho ni: “Kokalo kuom ‘dwacheno,’ koro osepwodhwa mi wabedo maler kuom ringre Yesu Kristo ma ne ochiw dichiel ma ok bi nwo kendo.” (Hib 10:10) Dwach Wuon-gi noriwo bende timo tije motudore gi Pinyruoth; omiyo, sama Yesu ne chiwore, nosingore ni nodhi timo tijego bende. (Luk 4:43; 17:20, 21) Jehova noyie gi chiwruok ma Wuode nochiworenego, kendo nopwoye mi owale gi roho maler. Nonyise niya: “In Wuoda ma ahero; aseyie kodi.”—Mar 1:9-11; Luk 3:21-23; Mat 3:13-17.
SEPTEMBA 16-22
MWANDU MA YUDORE E WACH NYASAYE | JO-HIBRANIA 11
“Gimomiyo Yie En Gima Duong’”
Bed gi Yie Kuom Gik ma Jehova Osingo
6 Muma leronwa gima yie en e ndiko mar Jo-Hibrania 11:1. (Som.) Yie otudore gi gik moko ariyo ma ok wanyal neno gi wengewa: (1) “Gik migeno” to mago oriwo gik mosing ni biro timore e kinde mabiro to pok otimore kaka tieko piny marachni kod kelo piny manyien. (2) ‘Neno gik ma ok ne gi wang’.’ Wang’eyo ni Jehova Nyasaye, Yesu Kristo, kod malaike nitie kata obedo ni ok wanyal nenogi gi wang’wa kendo wang’eyo ni Pinyruoth locho e polo kata obedo ni ok wanene. (Hib. 11:3) Ere kaka wanyalo nyiso ni wan gi geno madier kendo ni wayie gi gik ma ok wane ma ileronwa e Muma? Wanyiso mano kokalo kuom wechewa gi timbewa, ma ka onge, to yiewa chalo ka nono.
“En gi Mich Momiyo Jogo ma Dware”
Ang’o ma dwarore mondo ng’ato omor Jehova? Paulo nondiko niya: ‘Ng’at ma onge yie ok nyal bet malong’o ne Nyasaye.’ Ne ni Paulo ok wach ni tek bedo malong’o ne Nyasaye ka waonge yie, to owacho ni ok wanyal bedo malong’o ne Nyasaye ka waonge yie. Tiende niya, bedo gi yie en gima dwarore ahinya mondo ng’ato omor Nyasaye.
En kit yie mane ma moro Jehova? Yie ma moro Nyasaye nyaka bed gi gik moko ariyo. Mokwongo, ‘nyaka wabed gi yie ni Nyasaye nitie.’ Dwamor Nyasaye nade ka wan gi kiawa ni entie? Yie madier oriwo gik momedore nikech kata mana jochiende bende oyie ni Jehova nitie. (Jakobo 2:19) Yie ma wan-go ni Nyasaye nitie onego omi wakaw okang’, ma tiende ni wanyis yiewa kuom dak e yo ma moro Nyasaye.—Jakobo 2:20, 26.
Mar ariyo, nyaka ‘wayie’ ni Nyasaye nigi “mich momiyo jogo ma dware.” Ng’at ma nigi yie madier kuom Nyasaye ni gadier chuth ni kinda motimo mondo odag e ngima ma moro Nyasaye ok bi dhi nono. (1 Jo Korintho 15:58) Onge kaka wanyalo moro Jehova ka wan gi kiawa ni en gi nyalo kata gombo mar gwedhowa. (Jakobo 1:17; 1 Petro 5:7) Ng’at maparo ni Nyasaye ok dew ji, ni Nyasaye ok ne kinda ma jotichne timo mondo omore, kata maparo ni Nyasaye ok en jachiwo ok ong’eyo Nyasaye miwuoyo kuome e Muma.
Jehova gwedho jomage? Paulo wacho ni “jogo ma dware.” Buk moro ma konyo joma loko Muma, wacho ni wach ma ne olok koa e dho-Grik ni ‘dwaro’ Nyasaye tiende ok en “manye amanya,” to en keto kinda mondo “ilam” Nyasaye. Buk moro machielo be lero ni wach ma ne otigo kanyo e dho-Grik tiende en tiyo matek kendo timo sinani. Ee, Jehova gwedho joma yie ma gin-go kuome chwalogi mondo gilame gi kinda kendo ka gihere gi chunygi duto.—Mathayo 22:37.
Teg Yie Mari Kuom Gik Migeno Yudo
10 E ndiko mar Jo-Hibrania sula mar 11, jaote Paulo nowuoyo e wi tembe ma jotich Nyasaye mathoth ma ok ohul nyingegi nonanoe. Kuom ranyisi, jaoteno nowuoyo e wi mine moko ma yawuotgi notho to bang’e ne ochier. Kae to, nowuoyo e wi jomoko ma ne ok ‘oyie mondo ogonygi ka iwarogi e yo moro amora, mondo gibi giyud chier maber moloyo.’ (Hib. 11:35) Kata obedo ni ok wang’eyo ni Paulo ne wuoyo kuom jomage, moko kuom jogo kaka Naboth gi Zekaria, nochiel gi kite motho nikech ne giluwo chike Nyasaye kendo ne gitimo dwache. (1 Ru. 21:3, 15; 2 We. 24:20, 21) Daniel gi jowetene ne inyalo ‘gony’ ka ne ginyalo yie kwedo yie margi. Kar mano, yie motegno ma ne gin-go ni Nyasaye nigi teko mar resogi, nomiyo gichung’ motegno mana ka gima ‘gigeng’o dho sibuoche kendo gikueyo teko mar mach.’—Hib. 11:33, 34; Dan. 3:16-18, 20, 28; 6:13, 16, 21-23.
11 Nikech janabi Mikaia kod Jeremia ne nigi yie motegno, mano nomiyo ‘giyudo sand ka ijarogi kendo itueyogi.’ To mamoko kaka Elija, nowuotho “koni gi koni e thimbe, e gode, e rogni, kendo ei buche manie lowo.” Giduto ne ginano nikech ne gin “gadier chuth kuom gik migeno.”—Hib. 11:1, 36-38; 1 Ru. 18:13; 22:24-27; Yer. 20:1, 2; 28:10, 11; 32:2.
Nono Puonj Manie Wach Nyasaye
it-1-E 804 ¶5
Yie
Joma Nonyiso Yie e Kinde Machon. Nitie gimomiyo moro ka moro kuom “joneno mang’eny molworowa kaka boche polo” ma Paulo wuoye ne nigi yie (Hib 12:1). Kuom ranyisi, nyaka bed ni Abel nong’eyo singo ma ne Nyasaye owacho e wi ‘kodhi’ ma ne dhi ketho wi “thuol.” Kendo noneno ka kum ma ne Jehova omiyo jonyuolne timorenegi mana kaka Jehova nowacho e puodho mar Eden. Bang’ wuok Eden, Adam gi joode ne nyaka chuer luya e ka giyud chiemo nikech nosekuong’ lowo ma koro lowo ne nyago mana kuthe kod riegni. Samoro Abel ne oneno ka Hawa nosiko ka gombo chwore to chwore ne siko ka chike. Onge kiawa ni nowinjo ka min-gi wacho kaka muoch lit. Bende, noneno ka ranga puodho mar Eden orit gi jokerubi kod ligangla ma ne mil ka mach. (Cha 3:14-19, 24) Magi duto nobedo kaka gik ma ne nenore ayanga ma nomiyo Abel obedo gadier chuth ni resruok ne dhi biro kokalo kuom kodhi ma nosingi. Omiyo, “kuom yie, Abel nochiwo misango ma nigi ber moloyo mar Kain.”—Hib 11:1, 4.
wp17.1 ¶13
“Ne Osemoro Nyasaye e Yo Malong’o”
Kare ere kaka ne “odar Enok mondo kik one tho”? Nyalo bedo ni Jehova notieko ngima Enok e yo mayom mondo kik jowasike nege e yo malit. Kata kamano, ka ne pok otho, noneno gima nokonye ng’eyo ni “ne osemoro Nyasaye e yo malong’o.” E yo mane? Kinde matin kapok otho, nyalo bedo ni Enok ne oneno fweny ma ne okonye ng’eyo kaka ngima biro chalo e paradiso. Ne otho bang’ neno fwenyno ma nomiyo obedo gadier ni Jehova ne oyie kode. Jaote Paulo nondiko e wi Enok kaachiel gi chwo kod mon mamoko ma ne omakore gi Jehova kowacho niya: “Jogo duto ne otho ka gin gi yie.” (Jo-Hibrania 11:13) Bang’e, jowasike nomanyo ringrene to “ne ok nyal yude,” samoro nikech Jehova ne ok dwar ni jowasikego oti gi ringre Enok e yo marach kata e lamo nyiseche manono.
SEPTEMBA 23-29
MWANDU MA YUDORE E WACH NYASAYE | JO-HIBRANIA 12-13
“Jehova Rieyowa Nikech Oherowa”
Kik Ing’i Gik man “Chien”
18 Siem kata kum moro malit. To nade kapo ni wang’iyo chien kendo bedo gi mirima nikech siem kata kum moro ma ne omiwa? Mano ok kelnwa mana lit kende, to bende onyalo miyo ‘chunywa a.’ (Hib. 12:5) Bed ni ‘wachayo’ siemno nikech kido mar tamruok, kata ‘chunywa a’ nikech ne warwakogo to koro waol kode, gikone mano biro nyiso mana gimoro achiel—ni ne ok waweyo mondo siemno okonywa kendo rieyowa gadier. Nyalo bedo maber moloyo ka waluwo weche Suleman niya: “Ket chunyi mondo ipuonjri, kik iwe puonjruok: rit weche misepuonjori, ni mar gimiyi bedo mangima.” (Nge. 4:13) Mana kaka dereba maluwo sain mag ndara, weuru mondo wawinj siem, wati kode, kae to watim lokruok madwarore.—Nge. 4:26, 27; som Jo Hibrania 12:12, 13.
w12-SW 7/1 21 ¶4
“Ka Ulemo, Wachuru Niya: ‘Wuonwa’”
Wuoro ma jahera rieyo nyithinde nikech odwaro ni gidong ka gin joma beyo. (Jo-Efeso 6:4) Sama orieyogi, ok ombek chik, to be ok obed mager mokalo tong’. Wuonwa ma ni e polo be rieyowaga. Kata kamano, otimo mano e yor hera kendo ok omiwa kum mokalo tong’. Yesu bende ne ok ger sama ne orieyo jopuonjrene kata mana sama jopuonjrego ne ok rwak puonj piyo.—Mathayo 20:20-28; Luka 22:24-30.
‘Winj Puonj Mondo Ibed Mariek’
18 Kata obedo ni wanyalo winjo malit sama oriewa, gima rach moloyo litno en rach ma nyalo yudowa ka watamore mondo kik riewa. (Hib. 12:11) Ne ane ranyisi mar Kain kod Ruoth Zedekia. Ka ne Kain obedo gi mirima mochano mar nego Abel, Nyasaye nowuoyo kode mamuol kama: “Mirima omaki nang’o? Kendo wang’i ijuolo nang’o? Kitimo maber, ok noyiei koso? To ka ok itimo maber, richo obedo e dho odi: kendo gi modwaro notimre kuom yieni, to in mondo iloye.” (Cha. 4:6, 7) Kain notamore winjo. Mano nomiyo richo oloye. To mano kaka Kain nokelo lit kod chandruok ma ok ochuno e ngimane owuon! (Cha. 4:11, 12) Lit ma nodhi yudo ka dine oyie mondo Jehova orieye ne tin ka opim gi lit ma noyudo nikech wich teko.
Nono Puonj Manie Wach Nyasaye
Waringuru e Ng’wech Kwanano
11 ‘Oganda mang’ongo mar joneno mopie kaka bor polo’ ok ne gin agina joma ochung’ ka rango jong’wech mondo gine ka ng’atgi olocho. Kar mano, gin giwegi ne giringo kaka jong’wech. Kendo ne giseringo maber mi gitieko ng’wegi. Kata obedo ni koro ne gisetho, podi ne inyalo negi kaka jong’wech molony manyalo jiwo jong’wech manyien. Par ane kaka jang’wech manyien nyalo winjo kong’eyo ni jogo molwore koni gi koni, kata ma range, ne gin jong’wech mang’ula. Donge mano nyalo jiwe mondo otim kar nyalone duto? Kit ngima joneno machon-go nyalo konyowa ng’eyo ni wanyalo locho e ng’wech ma kamano mar ranyisi, kata bed ni otek. Kuom mano, kuom keto e pachgi ranyisi mar ‘joneno mopie kaka bor polo,’ Jokristo ma Jo-Hibrania ne nyalo yudo chir kendo ‘ringo ka ginano’—kaka wabende wanyalo e ndalogi.
w89-E 12/15 22 ¶10
Chiw ne Jehova Misengni ma More
10 Ne dwarore mondo jo Hibrania otang’ gi puonj ma yoreyore mag Jo-Yahudi mondo kik giba yo. (Jo-Galatia 5:1-6) Puonj ma kamago ok e ma mi ng’ato chung’ motegno e adiera; kar mano, ‘ng’wono mogundho mar Nyasaye e ma tego chuny ng’ato.’ Nitie jomoko ma ne nigi ywaruok e wi wach chiemo kod misengni. Mano e ma omiyo Paulo nonyisogi ni chuny ok teg “kokalo kuom chiemo ma gin gik ma ok kony joma odich kodgi.” Chiwruok chuth ne Nyasaye kod nyiso ni gigoyo erokamano nikech rawar e ma ne nyalo konyogi siko e adiera, to ok keto pachgi e chamo chiemo moko kata rito odiechienge moko makende. (Jo-Rumi 14:5-9) E wi mano, misango ma ne Yesu ochiwo ne omiyo koro misengni ma ne jodolo golo obedo ma onge tich.—Jo-Hibrania 9:9-14; 10:5-10.
SEPTEMBA 30–OKTOBA 6
MWANDU MA YUDORE E WACH NYASAYE | JAKOBO 1-2
“Gima Tero Ng’ato e Richo kod Tho”
g17.4-SW 14
Tem
Ng’ato itemo ka ogombo timo gimoro, to ahinya-ahinya gimoro marach. Kuom ranyisi, wawach ni idhi e supamaket, to ineno gimoro ma mori. Kae to gimoro biro e pachi ni inyalo kwalo gino ma ok ofwenyi. Kata kamano, chunyi to nyisi ni kik ikwale! Omiyo, irucho paro marachno e pachi kae to idhi nyime gi ng’iepo. Sama itimo kamano, iloyo temno.
GIMA MUMA WACHO
Sama in e tem, mano ok nyis ni ijaricho. Muma wacho ni waduto waromo gi tembe. (1 Jo-Korintho 10:13) Gima duong’ en okang’ ma wakawo sama tem oyudowa. Jomoko keto pachgi ahinya e gombo maricho mi gilwar e tem. Moko to golo pachgi kanyo mapiyo.
“Ng’ato ka ng’ato itemo ka iywaye kendo ka iyondhe gi gombone owuon.”—Jakobo 1:14.
g17.4-SW 14
Tem
Muma nyisowa kaka ng’ato donjoga e richo. Jakobo 1:15 wacho niya: ‘Ka gombo osetegno, [kata “osemako ich,” The Bible in Luo, 1968] onyuolo richo; kae to ka osetim richono, okelo tho.’ Kokete e yo mayot, sama waketo pachwa duto e gombo maricho, biro chopo kama koro nyaka watim atima gima wagombono, mana kaka dhako ma nigi ich nyaka nyuol anyuola ka sane ochopo. Kata kamano, wanyalo weyo bedo joma gombo maricho chiko. Ee, wanyalo loyo gombo marichogo.
Nono Puonj Manie Wach Nyasaye
it-2-E 253-254
Ler
Jehova e “wuon gik ma chiwo ler manie polo.” (Jak 1:17) Mopogore gi ‘keto wang’ chieng’ mondo orieny godiechieng’ kendo keto chik kuom dwe gi sulwe mondo girieny gotieno,’ (Yer 31:35) Jehova bende miyo ler mar adiera orieny e chunywa. (2 Kor 4:6) Chikene, buchene mong’ado, kod wachne bedo kaka ler ma tayo jogo ma oyie mondo otagi. (Za 43:3; 119:105; Nge 6:23; Isa 51:4) Jandik-zaburi nowacho niya: “Kuom lerni wanane ler.” (Za 36:9; pim gi Za 27:1; 43:3.) Mana kaka ler mar chieng’ medo bedo maler kaka piny medo yawore, e kaka yor joma kare bende medo bedo maler kaka imedo menye gi rieko mowuok kuom Nyasaye. (Nge 4:18) Sama waluwo kaka Jehova tayowa, wanyiso ni wawuotho e ler mare. (Isa 2:3-5) Mopogore gi mano, sama ng’ato siko ka nigi paro maricho kendo oneno gik moko e yo ma ok owinjore, onyiso ni owuotho e mudho mandiwa. Mano e momiyo Yesu nowacho niya: “Ka wang’i nigi ich-lit, dendi duto biro bedo mudho. Kendo ka adier ler man kuomi en mudho, mano kaka en mudho mandiwa!”—Mat 6:23; pim gi Rap 15:9; 28:54-57; Nge 28:22; 2Pe 2:14.
it-2-E 222 ¶4
Chik
“Chik ma ka Ruoth.” “Chik ma ka ruoth” duong’ moloyo chike ma ruodhi mag pinyni nyalo tiyogo sama gilocho e wi dhano. (Jak 2:8) Singruok mar Chik notenore kuom hera; kendo chik ma ne wacho ni, “Nyaka iher wadu kaka iherori iwuon” (chik ma ka ruoth) e ma ne en chik mar ariyo kuom chik duto ma weche Jonabi notenoree. (Mat 22:37-40) Kata obedo ni Jokristo ok ni e bwo singruok mar Chik, giluwo chik ma Ruoth Jehova kod Ruoth Yesu Kristo oketonegi e bwo singruok manyien.