Bug Muma Namba 57​—Filemon

Jandiko: Paulo

Ne Ondike: Rumi

Ne Otiek Ndike: Chiegni 60–61 E.N.

BARUANI, ma Paulo nondiko maber ahinya konyiso hera ma en-go, en barua mamoro Jokristo ahinya ndalogi. Ok en mana ni en barua machuokie mogik kuom barupe ma nondiki gi ‘jaote ma noor ne joma ok Jo-Yahudi,’ to bende ei Muma mangima ochuok moloyo, mak mana Johana mar Ariyo gi mar Adek ma ema nigi weche manok maloye. To bende baruani kende ema Paulo nondiko ne ng’ato achiel, tiendeni ne ok ondike ne kanyakla moro kata ne jarit moro mar kanyakla. Baruani nondiki ne jal moro achiel ka Paulo wuoyo mana kuom chandruok moro makende ma nodwaro twakie gi Filemon owadwa ma Jakristo, ma bende nenre ni ne ja mwandu, modak e dala mar Frugia e Kolosai, ma ne nie chuny gweng’ mar Asia Matin.​—⁠Rumi 11:⁠13.

² Gimomiyo nondik baruani nenre maler: E kinde ma ne en e twechne mokwongo Rumi (59-61 E Ndalowa), Paulo ne nigi thuolo malach mar lando wach Pinyruodh Nyasaye. Achiel kuom jogo ma nowinjo kolendo ne en Onesimo, jal ma ne en misumba ma noringo koa e od osiep Paulo miluongo ni Filemon. To nikech lendono, Onesimo nobedo Jakristo, kendo ne oyie mondo Paulo oduoke ir Filemon. E kindeno bende, ema Paulo ne ondikoe ne kanyakla mag Efeso gi Kolosai. E barupe ariyogi duto, ne ochiwo puonj maber makonyo e miyo winjruok obedie e kind Jokristo ma ne nigi wasumbini koda jogo ma ne wasumbgi. (Efes. 6:5-9; Kolo. 3:22–4:⁠1) Kata kamano, maloyo magi duto, Paulo nondiko ne Filemon barua, kama en owuon nowuoyoe kode kokwaye kuom wach Onesimo. Ne en barua ma nondiko gi lwete owuon​—⁠gima Paulo ne ok jatimo. (File. 19) Bedo ni ne ondike owuon nomiyo kwayono obedo gi pek.

³ Nenre ni baruano ne ondiki chiegni higa 60-61 E Ndalowa, nimar ne onwang’o Paulo oselendo moloko ji buora e Rumi. To nikech onyiso bende e kwan matindo 22 ni en gi geno ni ibiro gonye, wanyalo ng’ado ni baruano ne ondiki bang’ kosebedo e twech kuom kinde. Nenre ni barupe adekgi, ma achiel ne en mar Filemon koda mag kanyakla man Efeso kod Kolosai, ne oorgo Tukiko gi Onesimo.​—⁠Efes. 6:21, 22; Kolo. 4:7-9.

⁴ Gima nyiso ni Paulo ema nondiko barua ne Filemon nenre e kwan matindo mokwongo, kama iluongee gi nyinge. Josomo miluongo ni Origen kod Tertullian bende noyie gi mano.a Bedo ni bugni iketo kanyachiel gi barupe mamoko mag Paulo e oboke mar Muratorian Fragment mar higini mag 100-200 E Ndalowa, bende riwo lwedo ni kare bugni en adier.

GIMOMIYO BUGNI KONYO

⁷ Mana kaka onyisi e baruani, Paulo ok ne land alanda “injili mag moro oganda,” kotemo ni okel lokruok kuom chenro mag jopiny kaka tim bedo gi wasumbini. Ne ok otemo kaka dhano ni mondo ogony Jokristo ma ne wasumbini obed thuolo, to kar mano, ne ooro Onesimo, misumba ma noyudo oseringo, odog ir ruodhe Filemon, ma ne en wuoth makawo mail 900 koa Rumi nyaka Kolosai. Kuom mano, Paulo nochung’ motegno kaluwore gi luongne mamalo kaka jaote, komakore chuth gi tij Nyasaye “koyalo pinyruodh Nyasaye, kendo kopuonjo wach Ruoth Yesu Kristo.”​—⁠Tich 28:31; File. 8, 9.

⁸ Barua ma nondik ne Filemon winjore maber nimar onyiso hera gi winjruok ma ne nitie e kind Jokristo ma nokwongo betie. Ei baruano, wapuonjore ni Jokristo mokwongogo ne luongore ng’ato gi ng’ato ni, “owadwa” kendo “nyaminwa.” (File. 2, 20) E wi mano, baruani fwenyo ne Jokristo ma ndalogi kaka chike koda puonj mag Jokristo tiyo maber e kind owete ma Jokristo. Korka Paulo, wanwang’o ni otiyo gi weche kaka, hera mar owete, chiwo luor ne ratiro ma jomoko nigo, luoro mwandu mag jomoko, nyiso rieko ma onge chwanyo ng’ato, koda bolruok ma en kido mipuoyo. Kar temo chuno Filemon mondo owene Onesimo kotiyo gi teko ma en-go e migawo mare kaka jarit-kanyakla mar Jokristo, Paulo nobolorene ka kwaye kuom hera mar Jokristo koda kuom osiep ma ne ni e kinde gi Filemon mondo owene jalo. Jorit manie kanyakla ma ndalogi nyalo puonjore kuom yo ma Paulo nokonyorego e wuoyo gi Filemon.

⁹ Paulo ne onge kiawa ni Filemon ne dhi winjo kwayone, kendo kuom timo kamano, Filemon ne dhi nyiso kaka puonj ma Yesu nochiwo e Mathayo 6:14 koda ma Paulo nowacho e Jo Efeso 4:32 tiyo adimba. Jokristo ma ndalogi bende idwaro mondo onyis ng’wono ka giweyo ne owete ma chwanyogi. Ka Filemon ne nyalo weyo ne misumba ma nong’iewo, ma kaluwore gi chik ne onyalo kata mana sando kaka odwaro, Jokristo ma ndalogi onego owene owete ma chwanyogi​—⁠ma en tich mayot kopor gi mar Filemon.

¹⁰ Tij roho mar Jehova nenore ratiro e baruani ma nondiki ne Filemon. Mae nenore kuom ng’iyo yo mariek ma Paulo ne otiyogo e tieko wach ma kore ne tekno. Yorno nenore maler kuom hera mamuol, ng’wono koda geno ma Paulo ne nigo kuom Jakristo wadgi. Mana kaka e Ndiko mamoko, onenore maber e barup Filemon, machiwo chike koda puonj mag Jokristo, kojiwogi gibed e achiel, kendo baruano jiwo ahinya hera koda yie mabedoe mogundho e kind “jo maler,” ma geno kuom Pinyruodh Nyasaye, kendo ma timbegi nyiso hera mang’won mar Jehova.​—⁠Kwan 5.

[Weche moler piny]