Nying Manie Muma Mondik e Agulu Moro Machon

E higa mar 2012, joma kunyo gik machon ne mor ahinya ka ne giyudo balatago mag agulu ma nochue gi lowo higni 3,000 mokalo. Ang’o momiyo ne gimor kamano? Ne gimor nikech weche ma ne giyudo ka ondik e balatagogo.

Ka ne giriwo balatagogo kanyachiel, ne ginyalo somo weche ma nondik e dho Jo-Kanaan. Wechego ne ondik niya: “Eshba’al Ben [wuod] Beda’.” Kuom gik moko duto ma ne gisekunyo, ma e gima ne gikwongo yudo ka ondikie nyingno.

En adier ni nitie ng’at moro ma iluongo ni Eshbaal ei Muma. Eshbaalno ne en achiel kuom yawuot Ruoth Saulo. (1 We. 8:33; 9:39) Profesa Yosef Garfinkel, ma en achiel kuom joma nokunyo balatagogo, nowacho kama: “En gima iwuoro ni Eshba’al yudore ei Muma, to sani bende oyudore e gik ma osekuny ma ne yudore e kinde loch mar Ruoth Daudi.” Jomoko paro ni mano en nying ma ne itiyogo mana e kindego kende. Ma en ranyisi achiel ma nyiso ni moko kuom gik mikunyo e lowo riwo lwedo ni gik ma Muma wacho gin adier.

Kuonde mamoko ei Muma, Eshbaal olok ni Ish-bosheth, ka “baal” iwilo gi “bosheth.” (2 Sa. 2:10) Ang’o momiyo ne owilgi kamano? Jotim nonro wacho ni, ng’at ma nondiko bug Samuel mar Ariyo ne ok otiyo gi nying mar Eshba’al, nikech nyingno ne paro ne Jo-Israel nying nyasach Jo-Kanaan miluongo ni Ba’al, kata kamano, bug Weche mag Ndalo Mokwongo to ne oweyo aweya nyingno kaka ne en.