I Rinna A Chak Tâwk Em?
“Rinnaa ding in ni si a.”—2 KORINTH 1:24.
1, 2. Engvângin nge rinna kan neih ang a, engtin nge kan tihchak deuh deuh theih?
JEHOVA chhiahhlawhte chuan rinna an neih a ngai tih an hria a. Dik tak chuan, ‘rinna lovin Pathian lâwmzâwng mi nih rual a ni lo.’ (Hebrai 11:6) Chuvângin, thlarau thianghlim leh a rah duhawm tak, rinna dîlin kan ṭawngṭai a ni. (Luka 11:13; Galatia 5:22, 23) Kan rinpuite rinna entawnna pawhin rinna nei tûrin min tichak bawk.—2 Timothea 1:5; Hebrai 13:7.
2 Pathian Thuin Kristian zawng zawngte nun kawng ûm tûr a târ lan hi kan zui zêl chuan, kan rinna chu a chak telh telh ang. Nî tina Bible chhiar leh “sum enkawltu rinawm,” pâwl siam chhuah thu leh hlate ṭanpuina nêna taima taka Bible zirna aṭangin rinna a pung thei a ni. (Luka 12:42-45; Josua 1:7, 8) Kristian inkhâwmna te, assembly te, leh inkhâwmpui tea tel ziahna hmangin, kan rinna kan intichak tawn a ni. (Rom 1:11, 12; Hebrai 10:24, 25) Tin, rawngbâwlnaa mi dangte kan biak pawh hian kan rinna a chak zual bawk.—Sâm 145:10-13; Rom 10:11-15.
3. Rinna chungchângah chuan, hmangaihna nei Kristian upate hnên aṭangin eng ṭanpuina nge kan dawn?
3 Hmangaihna nei Kristian upate chuan, Pathian Lehkha Thu fuihna leh zilhnate min pein, kan rinna tichak tûrin min ṭanpui a. Anni chuan Korinth khuaa mite hnêna: “In lâwmna ṭanpuitu kan ni, . . . rinaa ding in ni si a,” titu, tirhkoh Paula rilru ang an pu a ni. (2 Korinth 1:23, 24) Lehlin dangah chuan heti hian kan chhiar a ni: “Nangmahni tihlim tûra thawhpui che u kan ni, in rinna a chak si a,” tiin. (Contemporary English Version) Mi fel chu rinnain an nung a. Mahse, mi dang tumahin kan tân rinna min neihsak thei lo va, kan tân rinawm nghehna min vawnsak thei bawk hek lo. He mi chungchângah hi chuan, ‘mahni phur ṭheuh kan phur tûr a ni.’—Galatia 3:11; 6:5.
4. Engtin nge Pathian chhiahhlawh rinawmte chanchin Bible-a chuangte chuan kan rinna tichak tûra min ṭanpui theih?
4 Pathian Lehkha Thu chu rinna nei mite chanchinin a khat tlat a. An thiltih ropui tak takte chu kan hre hneh hle pawh a ni thei; mahse, an nî tin emaw, an dam chhûng zawng emawa an lantîr rinna chu kan hre hneh em? Kan dinhmun tawn ang chiah hnuaia rinna an lantîr dân ngaihtuahna chuan kan rinna tichak tûrin min ṭanpui thei a ni.
Rinna Chuan Min Tihuaisen
5. Rinna chuan Pathian thu huaisen taka puang chhuak tûrin min tichak tih finfiahna Pathian Lehkha Thu eng nge awm?
5 Rinna chuan Pathian thu huaisen taka puang chhuak tûrin min tichak a. Enoka chuan Pathian rorêlna lo thleng tûr chu huaisen takin a hrilh lâwk a ni: “Ngai teh u, mi zawng zawng chunga rorêl tûr leh Pathian ngaihsak lote zawng zawng Pathian ngaihsak lohna hna Pathian ngaihsak lo chunga an thawh zawng zawng kawngah leh Pathian ngaihsak lo mi sualten a chungah thu khauh tak an sawi zawng zawng kawnga thiam loh chantîr tûrin Lalpa chu a mi thianghlim sîngkhatte nên a lo kal a ni,” tiin. (Juda 14, 15) Chûng thu an hriat chuan, Enoka hmêlma Pathian ngaihsak lote chuan amah tihhlum an duh ngei ang. Mahse, ani chuan rinna avângin huai takin a sawi zêl a; tichuan, Pathianin a nun chu tihtâwpsakin “a la bo ta,” a ni: hrehawm taka thihtîr lovin. (Genesis 5:24; Hebrai 11:5) Chutiang thilmak tih chu kan tawng lo nâ a, Jehova chuan rinna leh huaisenna nêna a thu kan puan theih nân, kan ṭawngṭainate chu a chhâng a ni.—Tirhkohte 4:24-31.
6. Engtin nge Pathian pêk rinna leh huaisenna chuan Nova a ṭanpui?
6 Rinnain Nova chuan “a chhûngte chhandam nân lawng a tu a.” (Hebrai 11:7; Genesis 6:13-22) Tin, Nova chu “felna thuhriltu,” a dam rualpuite hnêna Pathian vaukhânna thu huaisen taka puangchhuaktu a ni bawk. (2 Petera 2:5) A hun laia mite chuan Tuilêt lo thleng tûr a sawi chu an lo nuihsawh ngei ang; he khawvêl hi a tâwp thuai dâwn tih Pathian Lehkha Thu aṭanga finfiahna kan hmuhtîr huna mi ṭhenkhatin min nuihsawh ang bawk hian. (2 Petera 3:3-12) Nimahsela, Enoka leh Nova te angin, Pathian min pêk rinna leh huaisenna avângin chutiang chanchin chu kan puang chhuak thei a ni.
Rinna Chuan Min Dawhtheihtîr
7. Engtin nge Abrahama leh mi dangte chuan rinna leh dawhtheihna an lantîr?
7 Rinna leh dawhtheihna hi kan mamawh a; a bîk takin, he khawvêl tâwpna kan nghah chhûng hian kan mamawh zual a ni. ‘Rinna leh nghah peihna vânga thutiamte rochung tûrte’ zîngah chuan, thlahtu Abrahama pawh a tel a. (Hebrai 6:11, 12) Ani chuan rinnain Ur khawpui leh a hausakna zawng zawng chu a kalsan a, ram dang, Pathianin a tiam ramah chuan mikhual angin a khawsa ta a ni. Isaaka leh Jakoba pawh chuan chu thutiam bawk chu an rochung a. Amaherawhchu, “chûng zawng zawngte chu rinna neiin an thi ta a, thiltiamte chu chang lovin.” Rinnain “ram ṭha lehzual châk an lo ni a, chu chu vâna mi a ni.” Chutiang chuan, Pathianin “an tân khua lam a lo buatsaihsak tawh” a ni. (Hebrai 11:8-16) Ni e, Abrahama te, Isaaka te, leh Jakoba te—leh Pathian ṭih mi an nupuite—chuan a awpna hnuaia he leia kaihthawh an nihna tûr Pathian vân lam Lalram chu dawhthei takin an nghâk a ni.
8. Eng dinhmunah pawh nge Abrahama te, Isaaka te, leh Jakoba te’n dawhtheihna leh rinna an lantîr?
8 Abrahama te, Isaaka te, leh Jakoba te chuan an rinna chu an hloh lo. Ram Tiam chu an luah lo va, Abrahama thlah hmanga hnam zawng zawngte mal an insâwm lai lah an hmu hek lo. (Genesis 15:5-7; 22:15-18) ‘Pathian siam khawpui’ chu kum zabi a ral hma loh chuan thleng dâwn lo mah se, chûng mite chuan an dam chhûngin rinna leh dawhtheihna an lantîr tluan parh a ni. Keini pawhin tûnah hian kan lantîr ve tûr a ni, Messia Lalram chu vânah din a ni tawh si a.—Sâm 42:5, 11; 43:5.
Rinna Chuan Tum Sâng Ber Min Pe
9. Rinna hian thiltumah eng nghawng nge a neih?
9 Thlahtu rinawmte chuan Kanaan mite nunphung tenawm tak chu an la ngai lo: tum sâng zâwk an neih tlat avângin. Chutiang bawkin, rinna chuan thlarau lam thiltum min pe a, chu chuan mi suaksual, Diabol-Setana thuneihna hnuaia awm khawvêla awm dânte hneha awm lo tûrin min ṭanpui a ni.—1 Johana 2:15-17; 5:19.
10. Engtin nge Josefa chuan khawvêl ropuina aia sâng zâwk thiltum a ûm tih kan hriat theih?
10 Jakoba fapa Josefa chu Pathian kaihhruainain Aigupta rama ei leh in hotu berah a ṭang a; mahse, he khawvêla mi ropui nih chu a tum ber a ni lo. Jehova thutiamte a lo thleng famkim dâwn tih ring tlat chungin, kum 110-a upa Josefa chuan a unaute hnênah: “Ka thi dâwn ta e: nimahsela Pathianin a rawn kan ngei ngei ang che u a, he ram ata hi a rawn hruai chhuakin Abrahama te, Isaaka te, Jakoba te hnênah chhechhama pêk a tiam ramah a hruai chho vang che u,” tiin a hrilh a ni. Josefa chuan ram tiama a ruang phûm a dîl a. A thih chuan, Aigupta ramah ṭawih theih lohna hnawihin, kuangah an zalh ta a. Israel mite Aigupta saltânna aṭanga chhuah an nih khân, zâwlnei Mosia chuan Ram Tiam-a phûm atân Josefa ruhro chu a keng chhuak a ni. (Genesis 50:22-26; Exodus 13:19) Josefa neih ang rinna chuan khawvêl ropuina aia sâng zâwk thiltum ûm tûrin min chêttîr tûr a ni.—1 Korinth 7:29-31.
11. Eng kawngin nge Mosia’n thlarau lam thiltum a neihzia a târ lan?
11 Mosia chuan Aigupta lal chhûngkaw lehkha thiam tak zînga mi anga “rei lo tê atân sual nawmna hlimpui ai chuan Pathian mite nêna tihduhdah tuar a thlang ta zâwk a.” (Hebrai 11:23-26; Tirhkohte 7:20-22) Chu mi awmzia chu, khawvêl mi hmingthang tak nihna leh a thih huna kuang ropui taka cheimawia zalh a, Aigupta mi hmingthang takte nêna phûm nih theihna chanvote chu a kalsan vek tihna a ni. Mahse, “Pathian mi,” thuthlung Dân palai, Jehova zâwlnei, leh Bible ziaktu nihna chanvo nêna khaikhin chuan, chûng a thil kalsante chuan eng hlutna nge a neih tehrêng ang? (Ezra 3:2) Khawvêl lama hmingthan chu i duhzâwng a ni em?, nge rinna chuan chu ai daiha sâng zâwk thlarau lam thiltum a pe zâwk che?
Rinna Chuan Nun Awmze Nei Tak A Pe
12. Rahabi nunah khân, rinnain eng nghawng nge a neih?
12 Rinna chuan mite chu tum sâng ber a pêk mai bâkah, nun awmze nei tak a pe bawk a ni. Jeriko khuaa nawhchizuar Rahabi chuan a nunin awmzia a nei lo a ti ngei ang. Mahse, rinna a neih hnu chuan thil a va inthlâk nasa êm! Kanaan mite an pumpelh theih nâna “[Israel mi] tirhkohte kha a lo lawm a, kawng danga a hâwntîr lai khân [rinna] thiltih avângin thiam a chang a ni.” (Jakoba 2:24-26) Jehova chu Pathian dik a ni tih a pawm bâkah, a nawhchizawrh bânsanin Rahabi chuan a rinna a târ lang a ni. (Josua 2:9-11; Hebrai 11:30, 31) Kanaan ring lo mi pasala nei lovin, Jehova chhiahhlawh chu a nei zâwk a. (Deuteronomy 7:3, 4; 1 Korinth 7:39) Rahabi chuan Messia thlahtu nih theihna chanvo ropui tak a neih phah ta a ni. (1 Chronicles 2:3-15; Ruthi 4:20-22; Matthaia 1:5, 6) Nun khaw lo tak bânsan vetu mi ṭhenkhatte ang bawkin, lâwmman dang—lei paradis-a chatuana nung tûra kaihthawhna—chu a la dawng bawk ang.
13. Engtin nge Davida chu Bath-sebi chungchângah a sual a; mahse, eng ang rilru put hmang nge a lantîr?
13 A nun kawng sual a bânsan hnu chuan, Rahabi chuan nun kawng ṭha a zawh reng a nih hmêl hle a. Nimahsela, Pathian hnêna hun rei tak lo inpumpêk tawh ṭhenkhat chuan sual râpthlâk tak an ti thung a ni. Lal Davida chuan Bath-sebi a uirê a, a pasal chu indonaah a thihtîr a; tin, amah chu nupuiah a nei bawk a ni. (2 Samuela 11:1-27) Lungngaihna nasa tak nêna inchhîrin, Davida chuan Jehova hnênah: “I thlarau thianghlim hi mi lâksak suh ang che,” tiin a ngên a ni. Davida chuan Pathian thlarau chu a hloh lo va. Jehova chuan a zahngaihna avângin, sual avânga “thinlung lungchhia leh inchhîr ngawih ngawih” chu a hmusit lo vang tih a ring tlat a ni. (Sâm 51:11, 17; 103:10-14) An rinna avângin, Davida leh Bath-sebi chuan Messia thlahtute zînga tel theihna lâwmman an dawng a ni.—1 Chronicles 3:5; Matthaia 1:6, 16; Luka 3:23, 31.
Pathian Ṭanpui Tiamnain A Tihchak Rinna
14. Eng tiamna nge Gideona’n a dawn a, engtin nge he mi chungchâng thu hian kan rinna a nghawng ang?
14 Rinnaa kal ni mah ila, a châng chuan Pathian ṭanpui tiamna kan mamawh thei a. ‘Rinnaa ram latu’ mi rinawmte zînga pakhat, Rorêltu Gideon-a pawhin Pathian ṭanpui tiamna chu a mamawh a ni. (Hebrai 11:32, 33) Midian-ho leh an thawhpuite’n Israel an rûn khân, Pathian thlarau chu Gideona chungah a awm a. Jehova chu a hnênah a awm a ni tih hriat chian a duh avângin, hrui zâwla zan khuaa berâm hmul dah hmanga a fiahna pe tûrin a dîl a. A fiahna hmasaah chuan, dai chu berâm hmulah chauh a tla a, lei zawng zawng chu a lo ro vek a. A fiahna pahnihnaah chuan thil a letling chiah a. Chûng tiamnate tichaka awmin, mi fîmkhur tak Gideon-a chuan rinnain thil a ti a, Israel hmêlmate chu a hneh ta a ni. (Rorêltute 6:33-40; 7:19-25) Thu tlûkna siam tûr kan hmachhawn huna tiamna kan zawn hian, rinna kan tlachham tihna a ni lo. Thu tlûkna kan siam huna Bible leh Kristian thu leh hla chhuahte kan râwnna leh thlarau thianghlim kaihhruaina dîla kan ṭawngṭainate hian rinna kan neihzia a târ lang zâwk a ni.—Rom 8:26, 27.
15. Engtin nge Baraka rinna ngaihtuahna chuan min ṭanpui theih?
15 Rorêltu Baraka rinna chu fuihna hmanga tiamna chuan a tichak a. Zâwlneinu Debori chuan Kanaan Lal Jabina awpbehna lak ata Israel mite chhan chhuak tûrin a fuih a ni. Rinna leh Pathian ṭanpui tiamna avângin, Baraka chuan râlthuam pawh nei ṭha lo mi 10,000 chu indonaah a hruai a, anmahni aia châk zâwk êm êm Jabina sipai rual Sesera kaihhruai chu an hneh ta a ni. Chu hnehna chu Debori leh Baraka chuan hlain an sa a ni. (Rorêltute 4:1–5:31) Debori chuan Baraka chu Israel tâna Pathian ruat hruaitu anga che tûrin a fuih a, ani chu rinnaa ‘hnam dang indo pâwlte tlânchhiattîrtu,’ Jehova chhiahhlawhte zînga pakhat a ni. (Hebrai 11:34) Pathianin rinnaa Baraka thiltih mal a sâwmzia ngaihtuahna chuan Jehova rawngbâwlnaa chanvo khirh deuh kan thawh hrehte pawh thawk tûrin min chêttîr a ni.
Rinna Chuan Remna A Siam
16. Abrahama khân Lota nêna an inremna tûr a zawnna kawngah entawn tûr ṭha eng nge a siam?
16 Rinna chuan Pathian rawngbâwlnaa chanvo khirhte pawh thawk tûra min ṭanpui ang chiahin, remna pawh a siam bawk a ni. Abrahama tar tawh tak chuan amah aia la ṭhalai zâwk a tupa Lota chu an ran enkawltute inkâra buaina a chhuah avânga inṭhen a ngaih khân, hmun ṭha zâwk chu a thlantîr a. (Genesis 13:7-12) Abrahama chuan an buaina chingfel tûrin rinnain Pathian ṭanpuina a dîl ngei ang. Tichuan, mahni ṭhatna tûr zawn hmasak aiin, inrem takin thil a chingfel zâwk a ni. Kan Kristian unaute nêna inhnialna kan neih chuan, Abrahama’n mi dangte ngaihtuahna a lantîr dân kha hre rengin, rinnaa ṭawngṭaiin, ‘remna i zawng’ tlat ang u.—1 Petera 3:10-12.
17. Engvângin nge Paula, Barnaba, leh Marka te inkâra inhuatna ni âwm taka lang chu inrem taka tihven a ni tih kan sawi theih?
17 Rinnaa Kristian thu bulte nunpuinain remna min siamtîr theih dân ngaihtuah rawh. Paula chu a vawihnihna atâna missionary-a a zin chhuah dâwn khân, Barnaba chuan Kupra leh Asia Minor-a kohhranhote tlawhnawnleh chu a remti a. Mahse, Barnaba chuan a laichîn Marka chu hruai ve a duh tlat a ni. Paula chuan hruai a duh lo thung; Marka chuan Pamphulia ramah anmahni a lo kîrsan tawh avângin. Tichuan, “nasa takin an lo inhnial ta a,” an inṭhenphah ta nge nge a ni. Barnaba chuan Marka hruaiin Kupra lam an pan a, Paula erawh chuan Sila thlangin “kohhran pâwlte chu tinghet zêlin Suria leh Kilikia ram a fang chhuak ta a.” (Tirhkohte 15:36-41) A hnuah chuan, an inhuatna ni âwm taka lang pawh chu a lo reh ve ta tih Marka chu Rom khuaa Paula hnêna a awm avâng leh Paula pawhin Marka chungchâng thu ṭha taka a sawi tâk aṭangin kan hre thei a ni. (Kolossa 4:10; Philemona 23, 24) C.E. 65-a Rome khuaa tân ina a tân khân Paula chuan Timothea hnênah: “Marka kha sâwm la, han hruai ve rawh, ani chu rawngbâwl lamah ka tân a ṭangkai si a,” tiin a hrilh a ni. (2 Timothea 4:11) Paula chuan Barnaba leh Marka nêna an inlaichînna chungchâng chu rinnaa ṭawngṭainaah a telh a ni ngei ang, chu chuan “Pathian thlamuanna” nêna inzawm tlat remna chu a rah chhuak a ni.—Philippi 4:6, 7.
18. Euodii leh Suntuki te chungchângah eng thil nge thleng ni âwm taka lang?
18 Ṭha famkim lo kan nih avângin, “kan zain thil tam tak kan tisual fo ṭhîn.” (Jakoba 3:2) Kristian hmeichhe pahnih inkârah pawh harsatna a chhuak a, chu mite chungchâng chu Paula’n heti hian a ziak a ni: “Lalpaah chuan rilru hmun khat pu tûrin Euodii ka ngên a, Suntuki pawh ka ngên bawk a ni. . . . Khâng hmeichhiate kha ṭanpui rawh. Chanchin ṭhaah chuan mi beihpui si ṭhîn a,” tiin. (Philippi 4:1-3) Hêng Pathian ngaihsak hmeichhiate hian Matthaia 5:23, 24-a chhinchhiah ang chi zilhnate nunpuiin an harsatna chu inrem takin an chingfel a ni ngei ang. Chutiang chi Pathian Lehkha Thu thu bulte rinnaa nunpuina chuan tûn laiah pawh remna nasa takin a siam ngei ang.
Rinna Chuan Min Chheltîr
19. Eng ang dinhmun khirh takin nge Isaaka leh Rebeki te rinna a tihchhiat ngai loh?
19 Rinna avângin dodâlna pawh kan tuar thei a. Kan chhûngkuaa mi baptisma chang tawh tuemawin ring lo mi nupui pasala neia Pathian dân an zawm loh avângin kan lungngai a ni thei. (1 Korinth 7:39) Isaaka leh Rebeki chuan an fapa Esauva’n Pathian ngaihsak lo hmeichhiate nupuia a neih avângin an tuar a. A nupui Hit mite chu an “thinlung tiretheitute” an ni a, Rebeki chuan “Hetha fanute avâng hian nun ka ning êm mai: Jakoba hian he mi ram nula, hêng ang Hetha fanuteho zînga mi hi nupui a neih leh ve lek phei chuan ka tân nun hi engnge sâwt ang?” a ti hial a ni. (Genesis 26:34, 35; 27:46) Mahse, chu dinhmun khirh tak chuan Isaaka leh Rebeki te rinna chu a tichhe ngai lo. Dinhmun khirh tak kan hmachhawn hunah rinna chak tak i nei reng ang u.
20. Naomi leh Ruthi te hnêna aṭangin eng rinna entawn tûr nge kan neih?
20 Nu tar tawh tak Naomi chu Juda mi a ni a; Juda hmeichhia tuemaw chuan Messia thlahtu tûr fapa a hring dâwn tih a hria a ni. Nimahsela, a fapate fa nei lovin an thi vek si a, ani lah fa hring thei rual a nih tawh loh nên; an chhûngkaw tân chuan Messia thlahtute zînga tel dân kawng awm lo niin a lang mai thei a. Nimahsela, a monu, pasal sûn tawh, Ruthi chu Boaza upa tawh tak nupui lo niin, fapa a hrinsak a, Messia, Isua thlahtute zîngah a lo tel thei ta! (Genesis 49:10, 33; Ruthi 1:3-5; 4:13-22; Matthaia 1:1, 5) Naomi leh Ruthi rinna chuan anni chu a chheltîr a, hlimna a thlen a ni. Keini pawh dodâlna kâra rinna kan neih tlat chuan hlimna nasa tak kan nei ve ang.
21. Rinna chuan kan tân eng nge a tih a, eng nge kan tum tlat tûr?
21 A mi mal zâwngin kan hma lam hun tûr engmah hre lo mah ila, rinnain harsatna eng pawh kan tuar chhuak thei a ni. Rinna chuan huaisenna leh dawhtheihna min pe a. Thiltum sâng ber leh nun awmze nei tak min be bawk. Rinna chuan mi dangte nêna kan inlaichînna chu a tiṭha a, harsatna pawh a hneh thei a ni. Chuvângin, “nunna humhim tûra rinna nei pâwla mi” i ni ang u. (Hebrai 10:39) Hmangaihna nei kan Pathian Jehova chakna leh ropuinaah chuan, rinna chak tak i nei zêl ang u. (w03 1/15)
Engtin Nge I Chhân Ang?
• Rinnain min tihuaisen thei tih Pathian Lehkha Thu-ah fiahna eng nge awm?
• Engvângin nge rinna chuan nun awmze nei tak min pe kan tih theih?
• Engtin nge rinna chuan remna a awmtîr?
• Rinna chuan dodâlna min tawrhchhuahtîr thei tih finfiahna eng nge awm?
[Phêk 26-naa milemte]
Rinna chuan Nova leh Enoka chu Jehova thuchah puang tûrin huaisenna a pe
[Phêk 27-naa milemte]
Mosia neih ang rinna chuan thlarau lam thiltum ûm tûrin min chêttîr
[Phêk 28-naa milemte]
Pathian ṭanpui tiamna chuan Baraka te, Debori te, leh Gideona te rinna chu a tichak