Khawiah Nge Thlamuanna Dik Tak A Hmuh Theih?
“Kan Lalpa leh Krista Pathian leh Pa . . . chuan kan hrehawmna zawng zawngah min thlamuan ṭhîn.”—2 KORINTH 1:3, 4.
1. Eng dinhmunte’n nge mite chu thlamuanna mamawh ngawih ngawiha inhriattîr?
RAMTUILEILOVA mi awmtîr thei natna chuan mi chu a nun zawng zawng chhe vekah a ngaihtîr thei a. Lîrnghîng te, thlipui te, leh ṭâmte hian mite chu a tirethei hle a ni. Indona chuan chhûngte thihna te, in leh lo chhiatna te a thlen thei a, a nih loh leh in leh lo tlânchhiatsan a ngaihtîr thei bawk. Rorêl dik lohna lahin mite chu chhâwk zângkhaina tûra panna lam tûr pawh hre lo khawpin a tihrilhhai thei bawk a ni. Chutiang chungpiknain a tlâk buakte chuan thlamuanna an mamawh tak zet a. Chu chu khawiah nge kan hmuh theih ang?
2. Engvângin nge Jehova thlamuanna min pêk chu a ṭhat bîk êm êm?
2 Mi ṭhenkhat leh pâwl ṭhenkhatte chuan thlamuanna pêk an tum a. Khawngaihna ṭawngkam hriat chu a lâwmawm hle. Tisa lam mamawh inṭanpuina chuan tûn la laa mamawhte a phuhrûk a. Mahse, Pathian dik, Jehova chauhvin thil chhe tawh chu a siamṭha theiin, chhiatna thleng leh tawh ngai lo tûra mamawh ṭanpuina ang chi chu a pe thei a ni. A chungchâng thuah Bible chuan: “Kan Lalpa Isua Krista Pathian leh Pa, khawngaihnate Pa leh thlamuanna zawng zawng Pathian chu fakin awm rawh se. Pathianin keimahni min thlamuanna ngeiin hrehawm eng anga awmte pawh chu kan thlamuan ve theihna tûrin ani chuan kan hrehawmna zawng zawngah min thlamuan ṭhîn,” tiin a sawi a ni. (2 Korinth 1:3, 4) Engtin nge Jehova’n min thlamuan ṭhin?
Buaina Lo Chhuahna Bul Hmachhawnin
3. Engtin nge Pathian thlamuanna pêk chuan mihringte buaina lo chhuahna bul ber a khawih?
3 Mihring zawng zawngte hian Adama sual avângin famkim lohna kan rochung vek a, chu chuan a tâwpa thihnaa hruai thlengtu buaina chhiarsên loh a hring a ni. (Rom 5:12) Diabol-Setana chu “he khawvêl lal” a nih avângin, dinhmun chu a hrehawm zual a. (Johana 12:31; 1 Johana 5:19) Jehova chu mihringte dinhmun tawn hrehawm tak avâng hian a lungngai mai a ni lo. A Fapa neih chhun chu tlanna min pe tûrin a rawn tîr a, chu A Fapaa rinna kan lantîr phawt chuan Adama sualnain a nghawng zawng zawngte aṭangin kan fihlîm thei tih Min hrilh a ni. (Johana 3:16; 1 Johana 4:10) Tin, Isua Krista—lei leh vâna thuneihna zawng zawng pêk tawha—chuan Setana leh a kalhmang suaksual zawng zawng hi a tiboral vek dâwn tih Pathianin a sawi lâwk bawk.—Matthaia 28:18; 1 Johana 3:8; Thu Puan 6:2; 20:10.
4. (a) Jehova min tiam chhanchhuahna chunga kan rinna tihngheh nân, ani chuan eng nge min pêk? (b) Engtin nge Jehova chuan chhanchhuahna lo thlen hun tûr hre thiam thei tûra min ṭanpui?
4 A thutiam kan rinna tihngheh lehzual nân, Pathian chuan a thu sawi lâwk rêng rêng a thleng famkim a ni tih finfiahna ṭhahnem tâwk tak a lo chhinchhiah a. (Josua 23:14) Mihringte ngaiha thil theih loh dinhmun khirh tak hnuaia a chhiahhlawhte chhan chhuah nâna a thiltihte chu Bible-ah a lo chhinchhiah bawk. (Exodus 14:4-31; 2 Lalte 18:13–19:37) Tin, Isua Krista hmangin, Jehova chuan a thiltumah mite “natna tinrêngte” tihdam leh mitthi kaihthawhte pawh a telzia a târ lang a ni. (Matthaia 9:35; 11:3-6) Engtikah nge hêng thilte hi a lo thlen ang? Chu mi chhân nân, Pathian lei thar leh vân thar a lo thlen hmaa he khawvêl hluia thil awm dân tûrte chu Bible-ah a chuang a ni. Thil awm dân tûr Isua sawi chu kan tûn lai hun nên a inmil hle.—Matthaia 24:3, 4; 2 Timothea 3:1-5.
Mangangte Hnêna Thlamuanna
5. Hmân lai Israelte a thlamuan khân, Jehova chuan eng thil nge a ngaihtuahtîr?
5 Jehova’n hmân lai Israel mite a dâwr dân aṭangin, an mangan laia thlamuanna a pêk ṭhin dân kan hria a. Ani chuan eng ang Pathian nge a nih anni chu a hriatnawntîr ṭhîn a ni. Chu chuan a thutiam an rinna chu a tinghet sawt ṭhîn a. Jehova chuan a zâwlneite chu amah Pathian nung leh dik leh milem, anmahni leh a betute ṭanpui thei lote inkâra danglamna chu chiang takin a târ lantîr a ni. (Isaia 41:10; 46:1; Jeremia 10:2-15) Isaia hnêna, “Thlamuan rawh . . . ka mite hi thlamuan rawh,” a tih khân, Jehova chuan a zâwlnei chu Pathian dik awmchhun a nih anga A ropuizia sawi nâna A thil siamte sawi a, tehkhinna atâna hmang tûrin a chêttîr a ni.—Isaia 40:1-31.
6. A châng chuan chhanchhuah an nih hun tûr hriattîrna chungchângah Jehova’n chhinchhhiahna eng nge a pêk?
6 A châng chuan, Jehova chuan a mite chu chhanchhuah an nih hun tûr a hnai emaw, a hla emaw pawh ni se, a hun tûr chiah hrilhin a thlamuan a. Aigupta aṭanga chhanchhuahna hun a hnaih khân, Jehova chuan awpbeha awm Israelte hnênah chuan: “Pharaoa chungah leh Aigupta ram chungah hian vawi khat chu hri ka han lêntîr leh ang e; chu mi hnuah zawng a chhuahtîr tawh ang che u,” tiin a hrilh a ni. (Exodus 11:1) Lal Jehosaphata lal laia ram pathum inzawmkhâwmin Juda an rûn ṭum khân, Jehova chuan “naktûkah” an hminga A inrawlh tûrzia a hrilh hlawm a. (2 Chronicles 20:1-4, 14-17) A leh lamah lah, Babulon aṭanga chhanchhuah an nih tûr thu chu a hma kum 200 dâwn laiah Isaia chuan a lo chhinchhiah diam a, a chanchin kimchang lehzual chu chhanchhuahna lo thlen hma kum zâ dâwnah Jeremia hmanga pêk a ni leh bawk. Chhanchhuahna hun tûr a lo hnaih chuan chûng hrilh lâwk thute chu Pathian chhiahhlawhte tân chakna a va ni tak êm!—Isaia 44:26–45:3; Jeremia 25:11-14.
7. Chhanchhuahna thutiamaah chuan eng thu nge tel fo va, chu chuan engtin nge Israel mi rinawmte a nghawng?
7 Pathian mite hnêna thlamuanna petu thutiamte zîngah chuan Messia chungchâng thu a tel zêl tih hi chhinchhiah tlâk tak a ni. (Isaia 53:1-12) A chhuan a chhuan thlengin, hêng thute hian mi rinawm fiahna tam tak tâwkte hnênah beiseina a pe a ni. Luka 2:25-ah chuan heti hian kan chhiar: “Ngai teh, Jerusalem khuaah chuan mi pakhat a hming Sumeona a awm; chu mi chu mi fel tak leh Pathian ngaihsak tak a ni a, Israelte thlamuantu [a nihna takah chuan Messia lo kal hun] tûr chu a nghâk reng a, a chungah thlarau thianghlim a awm a,” tiin. Sumeona chuan Messia lo kal tûr thu chu Pathian Lehkha Thuah târ lan a ni tih a hria a, chu mi thlen famkimna a beiseina chuan a nun chu a thunun tlat a ni. A thlen famkim dân tûr chiah chu a hre chuang lo va, hrilh lâwk chhandamna a lo thlen famkimna hmu phain a dam hek lo; mahse, Pathian “chhandamna” rawn hlentu tûr a hriat chuan a lâwm a ni.—Luka 2:30.
Krista Hmanga Pêk Thlamuanna
8. Engtin nge Isua’n ṭanpuina a pêk chu mi tam takin mamawh nia an hriat nên a inan loh?
8 Isua Krista’n a lei lam rawngbâwlna a thawh khân, mite’n ṭanpuina an mamawh nia an hriat apiang chu a pe vek kher lo. Ṭhenkhat chuan Rom awpbehna hrehawm tak laka tizalêntu tûr Messia chu an thlahlel a. Mahse, Isua chuan helna chu a thlâwp lo va; “Kaisara thilte chu Kaisara hnênah pe ula,” tiin a hrilh zâwk a ni. (Matthaia 22:21) Pathian thiltumah chuan politic pâwl engin emawa a mite a awpbehna ata chhuah mai aia tam a tel a ni. Mite chuan Isua chu lala siam an duh a; mahse, ani chuan “mi tam tak tlan nâna a nun’ a pêk tûr thu a sawi a ni. (Matthaia 20:28; Johana 6:15) Lal a nih hun a la thleng rih lo va, rorêl tûra a hnêna thuneihna petu tûr chu chantâwka lungawi lo mipuite ni lovin, Jehova a ni zâwk.
9. (a) Isua thlamuanna thuchah puanchhuah kha eng nge ni? (b) Engtin nge Isua’n a thuchah chu mite harsatna tawhte sutkian nâna a pawimawhzia a târ lan? (c) Isua rawngbâwlna chuan eng lungphûm nge a phûm?
9 Isua pêk thlamuanna chu “Pathian ram chanchin ṭha” hian a keng tel vek a. Chu chu a ni, Isua’n a kalna apianga a puan ṭhin chu ni. (Luka 4:43) Ani chuan Messia Rorêltu a nih anga a tih tûrte entîrna hmangin chu thuchah chu mihringte nî tin buaina tihven nâna a pawimawhzia a sawi uar a ni. Mitdelte leh ṭawngthei lote ti damin (Matthaia 12:22; Marka 10:51, 52), kebaite ti damin (Marka 2:3-12), a Israelpuite natna tenawm tak tak tih damsakin (Luka 5:12, 13), leh an natna hrehawm tak takte pawh tih damsakin hrehawm tuarte chu nun chhan tûr beiseina thar a pe a ni. (Marka 5:25-29) Lusûn chhûngte chu an fa thite kaithovin, an lungngaihna nasa takin a tihkiansak a. (Luka 7:11-15; 8:49-56) Thlipui na tak mai pawh a thunun theihzia leh mipui tam tak rilṭâm pawh a hrai puar theihzia a lantîr bawk a ni. (Marka 4:37-41; 8:2-9) Chu bâkah, Isua chuan buaina awmte ṭha taka chingfel tûra ṭanpui thei leh Messia rorêlna fel beiseina thinlung neihtîr thei nun dân tûr thu bulte a zirtîr a ni. Chutiang chuan, Isua’n rawng a bâwl pahin, rinnaa a thu ngaithlatute a thlamuan bâkah, kum sânghnih vêl lo la awm tûra mite tâna fuihna ni tûr lungphûm chu a lo phûm bawk a ni.
10. Isua inthâwinain eng nge a awmtîr theih?
10 Isua’n a hringnun inthawi nâna hlân a, vâna a thawhleh hnu kum 60 chuangah tirhkoh Johana chu: “Ka naute u, thil in tihsual loh nân hêng thu hi in hnênah ka ziak a nih hi. Tin, tupawhin thil a tihsual chuan Pa hnêna mi sawipuitu, Isua Krista mi fel chu kan nei e; ani chu kan sualte thupha chawina a ni; keimahni sual chauh ni lovin, khawvêl zawng zawng sual thupha chawina pawh a ni,” tia ziak tûra thâwk khum a ni. (1 Johana 2:1, 2) Isua hringnun ṭha famkima inthawina avângin, nasa taka thlamuanin kan awm a ni. Kan sualte ngaihdamna te, chhia leh ṭha hriatna thiang te, Pathian nêna inlaichînna pawm tlâk te, leh chatuana nun beiseina te kan neih theih phah tih kan hre si a.—Johana 14:6; Rom 6:23; Hebrai 9:24-28; 1 Petera 3:21.
Thlamuantu Thlarau Thianghlim
11. Isua’n a thih hmain thlamuantu atân eng ruahmanna dangte nge a tiam?
11 Inthâwi nâna a thih hma, a tirhkohte nêna zanriah hnuhnûng an kîl lai khân, Isua chuan anmahni thlamuan tûra a Pa vâna miin ruahmanna dang a siam chu a hrilh a. Heti hian a sawi: “Pa ka dîl ang a, ani chuan thlamuantu dang a pe ang che u, chatuana in hnêna awm tûrin; chu chu thlarau dik tak a ni,” tiin. Tin, “Thlamuantu, thlarau thianghlim . . . chuan engkim a zirtîr ang che u a, in hnêna ka sawi zawng zawng a hriat chhuahtîr leh ang che u,” tiin a sawi zawm a ni. (Johana 14:16, 17, 26) Engtin nge thlarau thianghlim chuan anmahni chu a thlamuan?
12. Engtin nge Isua zirtîrte thil hre reng tûra ṭanpuitu thlarau thianghlim chuan mi tam takte thlamuanna nei tûra a ṭanpui?
12 Tirhkohte chuan Isua zirtîrna thu tam tak an dawng a. An thiltawn chu an theihnghilh ngai hauh lo vang; mahse, a thusawite chu a sawi ang chiah chiahin an hre chhuak thei ang em? An hriat rengna ṭha famkim lo avângin, a zirtîrna pawimawh takte chu an theihnghilh mai ang em? Isua chuan thlarau thianghlimin ‘an hnêna a sawi zawng zawng a hriat chhuahtîr leh ang’ tih a tiam a ni. Chuvângin, Isua thih hnu kum riat vêlah Matthaia chuan Chanchin Ṭha ziak hmasa ber chu a ziak thei ta a, chutah chuan Isua’n Tlâng Chunga Thusawi rilru la tak mai te, Lalram chungchânga tehkhin thu tam tak a hman te, leh a lo awm lehna chhinchhiahna chungchâng a sawi kimchang tak te chu a ziak thei a ni. A hnu kum 50 aia tamah chuan, tirhkoh Johana chuan Isua lei lam nun tâwpna ni tlêm tê chhûnga thilthleng kimchang takin a ziak a, chûng chu a rin tlâk êm êm a ni. Hêng thâwk khum thuziakte hi kan hun lai thlengin mi tichaktu an va ni êm!
13. Engtin nge thlarau thianghlim chu hmân lai Kristiante tân zirtîrtu a nih?
13 Isua ṭawngkam an hriat tawhte a hriatchhuahtîr mai bâkah, thlarau thianghlim chuan zirtîrte chu Pathian thiltum hre thiam lehzual tûrin a kaihruai a, a zirtîr bawk. Isua chuan a zirtîrte zînga a awm lai khân, an hriat thiam chiah loh thil ṭhenkhat a sawi a. Mahse, a hnuah chuan thlarau thianghlim chêttîra awmin, Johana te, Petera te, Jakoba te, Juda te, leh Paula te chuan Pathian thiltum hmasâwn chhoh zêl dân hrilhfiahna chu an ziak a ni. Chutiang chuan thlarau thianghlim chu zirtîrtu angah ṭangin, Pathian kaihhruaiin an awm tih hriattîrna hlu tak a pe a ni.
14. Eng kawngin nge thlarau thianghlimin Jehova mite a ṭanpui?
14 Thilpêk mak ropui tak thlarau thianghlim chuan Pathianin a duhsakna chu tisa Israelte aṭangin Kristian kohhran hnênah a sawn tih hre chiang tûrin a ṭanpui bawk a ni. (Hebrai 2:4) Mi mal nuna chu thlarau rah neih pawh chu Isua zirtîr tak takte hriat nâna thil pawimawh tak a ni bawk. (Johana 13:35; Galatia 5:22-24) Tin, chu thlarau chuan kohhran mite chu huaisen tak leh hlau lova thu hril tûrin a tichak bawk a ni.—Tirhkohte 4:31.
Lungngaihna Nasa Tak Hnuaia Ṭanpuina
15. (a) Tûn hma leh tûn huna Kristiante chuan eng lungngaihna nge an tawn? (b) Engvângin nge mi dangte fuih ṭhîntu ngei pawh fuih ngaiin a awm theih?
15 Jehova hnêna inpe leh a laka rinawm nghet apiang chuan tihduhdahna engemaw ber chu an tâwk ṭheuh va. (2 Timothea 3:12) Mahse, Kristian tam takte chuan lungngaihna nasa tak an tâwk a ni. Tûn laiah chuan, ṭhenkhat chu mipui thinurin zar buaiin concentration camp-ah te, tân inah te, leh mihring awmna chi pawh ni lo tihluihnaa hna thawhtîrna hmunah te an khung a ni. Sawrkâr lah tiduhdahtuah an ṭang a, a nih loh vêk leh thil sual titute chu hrem lohvin an chhuah mai zêl a. Chu bâkah, Kristiante chuan hrisêlna lama harsatna namên lo emaw, chhûngkuaa buaina namên lo emaw chu an tâwk bawk a. A rinpuite harsatna chinfêlpuitu Kristian puitling tak pawhin chutiang thil avânga lungngaihna a tâwk thei bawk a ni. Chutiang hunah chuan, mi dangte fuih ṭhîntu ngei pawh fuih ngaiin a awm thei a ni.
16. Davida chuan lungngaihna nasa tak hnuaia a awm khân, engtin nge ṭanpuina a dawn?
16 Lal Saula’n Davida thah tuma a ûm khân, Davida chuan Pathian ṭanpuina a zawng a: “Aw Pathian, ka ṭawngṭaina hi ngaithla la,” a ti a. “I thla hnuai chu ka chuh ang,” a ti bawk. (Sâm 54:2, 4; 57:1) Davida chuan ṭanpuina a dawng em? Aw, dawng e. Chûng hun chhûng zawng chuan Jehova chuan zâwlnei Gada leh puithiam Abiathara chu Davida hnêna kaihhruaina pe tûrin a hmang a, Saula fapa Jonathana chu amah tichak tûrin A hmang bawk a ni. (1 Samuela 22:1,5; 23:9-13, 16-18) Chu bâkah, Saula’n Davida a ûm chu a kîrsan theih nân, Jehova chuan Philistia mite’n an ram an beih chu a remti bawk.—1 Samuela 23:27, 28.
17. Lungngaihna nasa tak hnuaiah Isua’n tu ṭanpuina nge a zawn?
17 Isua Krista ngei pawhin a hringnun tâwp dâwn lamah lungngaihna nasa tak a tâwk a. A chêtzia chuan a Pa vâna mi hming a nghawng dân tûr leh mihring zawng zawngte hma lam hun a nghawng dân tûr chu a hre êm êm a. Ṭhahnemngai takin a ṭawngṭai a, “a thlaphâng êm êm” bawk a ni. Pathianin chu hun khirh tak hnuaia Isua mamawh tak ṭanpuina chu matheilovin a pe a ni.—Luka 22:41-44.
18. Kristian hmasa nasa taka tihduhdahna tuarte hnênah khân, eng ang thlamuanna nge Pathianin a pêk?
18 Kum zabi pakhatna kohhran din hnua Kristiante tihduhdahna chu a nasat êm avângin, tirhkohte tih chauh loh mi dang zawng chu Jerusalem aṭangin an tlân darh vek a ni. Mipa leh hmeichhiate chu an in aṭanga a hnuha hnuh chhuah an ni a. Eng thlamuanna nge Pathianin anni chu a pêk? “Sum ṭha zâwk, awm hlen bawk tûr,” vâna Krista nêna awmho theihna rochan an nei tih a Thua hmuh theih tiamna chu a pe a ni. (Hebrai 10:34; Ephesi 1:18-20) Thu an hril chhunzawm chuan, Pathian thlarau an hnêna a awm tih finfiahna an hmu a, an thiltawnte chuan hlim zêl tûr chhan a pe a ni.—Matthaia 5:11, 12; Tirhkohte 8:1-40.
19. Paula chuan tihduhdahna nasa tak tâwk mah se, Pathian thlamuanna pêk chu engtin nge a ngaih?
19 A tâwpah chuan, Saula (Paula), Kristiante nasa taka tiduhdah ṭhîna chu Kristian a lo nih tâk avângin tihduhdahin a awm ve leh ta a. Kupra thliarkârah chuan, dâwt leh bumna hmanga Paula rawngbâwlna dan tumtu dawi thiam pakhat a awm a. Galatia-ah pawh, Paula chu lunga den a ni a, thi tûra ngaih a ni bawk. (Tirhkohte 13:8-10; 14:19) Makedonia-ah pawh tianga vuak a tâwk a. (Tirhkohte 16:22, 23) Ephesi khuaa mipui tharum thawhna a thlen hnuah heti hian a ziak: “Nasa taka tuar zawh rual lohva, nun rêng pawh beisei lo khawp hiala delhbeha kan awm kha. A ni, thih mai chauh hmabâk tawhin kan inhria a,” tiin. (2 Korinth 1:8, 9) Mahse, chu a lehkha thawnah vêk chuan Paula chuan he thuziak paragraph 2-naa kan târ lan tâk thlamuanna thute khi a ziak a ni.—2 Korinth 1:3, 4.
20. Thuziak dawtlehah eng thu nge kan ngaihtuahho dâwn?
20 Chutiang thlamuanna chu engtin nge i pêk ve theih? Tûn laiah hian chhiatna lo thlengin mi sâng tam tak nun a lâk emaw, anmahni chauh chunga hrehawmna a lo thlen emaw avânga lungngaihna tâwk thlamuan ngai mi tam tak an awm a ni. A dawtleha thuziakah chuan hêng kawng hniha thlamuan ngaite kan thlamuan theih dân ngaihtuahho a ni ang. (w03 5/1)
Eng Nge I Hriat Chhuah?
• Engvângin nge Pathian hnên aṭanga thlamuanna chu a hlut ber?
• Krista hmangin eng thlamuanna nge pêk a nih?
• Engtin nge thlarau thianghlim chu thlamuantu a nih?
• A chhiahhlawhte lungngaihna nasa tak hnuaia an awm laia Pathianin thlamuanna a pêk dân entîrna pe rawh.
[Phêk 15-naa milemte]
Jehova chuan a mite chhanchhuahna hmangin thlamuanna a pe tih Bible-in a târ lang
[Phêk 16-naa milem]
Isua chuan zirtîrna te, tihdamna te, leh mitthi kaihthawhna te hmangin thlamuanna a pe