KJOAʼMIYA XI CHOTʼAYA 27
KJOAJNDA 79 Kʼuínyalee nga kixi katafitʼale Niná
Kuisenkoaa je xi tiʼmiyalee Biblia nga je Jeobá katasíxále
“Nʼio tiyokao xi makjainno, [ . . . ] kʼoa chjóao nganʼio” (1 COR. 16:13).
XI TÍNCHJA̱NI
Jósʼin kuisenkoaa je xi tiʼmiyalee Biblia nga nʼio katasʼejna kjoamakjainle kʼoa nga je Jeobá katasíxále.
1, 2. 1) Ánni nga tjínkʼani xi tsín tso kon nga testigole Jeobá koa̱n. 2) Jmé xi chótʼayajiaan i̱ kjoaʼmiya jebi.
KʼIANGA tosʼa kichotʼayai Énle Niná, tsakui nichxin tsín tokjoan kitso tokuin nga testigole Jeobá koai̱n. Tsakui nichxin kui kinokjonlai jokuitso je xi ñatjen nixái, je miyoli kao xíngi. Tsa kʼoasʼin kinikjaʼaitsjainje̱ nga tsín kuitjosonli jotso kjoatéxomale Niná. Tsa kʼoakoain, kʼoajinti majinli jotjío kon xi tosʼa tjíokotʼaya Énle Niná.
2 Je Jesús be nga tjínkʼa xi kui batéchjoale nga je Jeobá síxále (Mat. 13:20-22). Tonga je Jesús tosi tonda tsakasenkao chjota xi to jao kisatio kon. Tsa chjénngilee jokisʼin je Jesús, jchañá josʼin kuinyakoaa je xi tosʼa tjíokotʼaya Énle Niná. Xi títjon, kuisenkoaa nga katabe jméni xi bʼéchjoale nga testigole Jeobá koa̱n. Xi majaoni, kuisenkoaa nga ngisa tsjoake katama Jeobá. Xi majanni, kuisenkoaa nga kui xále Niná ngisa katatsjoále kjoandosin. Kʼoa xi mañoni, kuisenkoaa jméni xi koa̱n sʼin nga tongini kʼoéjnanda tsa ʼyani xi koatiochjoale. Ndʼaibi, kuila kataʼyaa jósʼin koa̱n chjénngilee je Jesús nga si̱chjén je libro Koaan nda kuiyoaa ngantsjai nichxin kʼianga kuinyakoaa je xi tiʼmiyalee Biblia nga je Jeobá katasíxále.
TISENKOAI JE XI TIʼMIYALAI NGA KATABE JMÉ XI BʼÉCHJOALE NGA TESTIGOLE JEOBÁ KOA̱N
3. Jméni xi tsakʼéchjoale Nicodemo nga tsín tokjoan chjotatjenngile Cristo koan.
3 Je Nicodemo nʼio tsaʼyale nga̱ xá kisʼele. Kʼianga tosʼa jaon sá tjínle nga títsoyason Jesús, je Nicodemo koanjinle nga je Niná kisikasén Jesús. Ninga kʼoalani, alikui tokjoan chjotatjenngile Cristo koan (Juan 3:1, 2). Tokʼiaa koanmele kichokjákaonajmí Jesús kʼianga jekoannjio nga̱ jé chjota judío kitsokjonle (Juan 7:13; 12:42). Tsakui nichxin kʼoasʼin kisikjaʼaitsjen je Nicodemo nga tjóʼale xále tsa chjotatjenngile Cristo koa̱n.a
4. Jósʼin tsakasenkao Jesús je Nicodemo nga koanjinle jméni xi mele Niná nga sʼin.
4 Ningalani nʼio nda be Nicodemo jotso je kjoatéxoma xi tsakʼaile chjota israelita, alikui koanjinle jmeni xi mele Niná nga sʼin. Je Jesús tsakasenkao nga koanjinle kʼoa kisikʼayale nichxin. Kitsoyale ninga kʼia nga jenjio. Kitsoyale jméni xi tjínnele sʼin tsa mele nga chjotatjenngile koa̱n. Kʼoakitsole nga tjínnele kʼoakoa̱nnile jéele, nga koaisʼenngindá kʼoa nga koako nga makjainle xi tʼatsʼe ʼNdíle Niná (Juan 3:5, 14-21).
5. Jósʼin kuisenkoaa je xi tiʼmiyalee Biblia nga katabe jméni xi bʼéchjoale nga testigole Jeobá koa̱n.
5 Tsakui nichxin nda be jotso Biblia je chjota xi tiʼmiyalee, tonga kʼoati machjén nga kuisenkoaa nga katamajinle jméni xi bʼéchjoale nga testigole Jeobá koa̱n. Tsakui nichxin tosíxá ʼndeʼnde kʼoa tsín maʼale, tsakuije̱ nga tsín mele xínkjín nga testigole Jeobá koa̱n. Tsa kʼoalani, koaan chjénngilee jokisʼin je Jesús nga si̱kʼayalee nichxin nga kuisenkoaa je xi tiʼmiyalee Biblia. Koaan cho̱bakaonajmiá kʼoa tsa ya niʼyaná kuinókjoalee. Tsa kʼoasʼiaan, tsakui nichxin kʼoeyanajmíná jméni xi ñʼai male nga je Jeobá sixále. Kʼianga jekʼoakuitsoná jmeni xi ñʼai kjimale, kʼoati jejchaa josʼin kuisenkoaa. Koaan kʼoakʼuínlee jñáni machjén nga sindaya yaole, tonga kʼoati koa̱n kʼoakʼuínlee nga kui kʼoasʼinni nga tsjoake Jeobá nga tsín tsakuijin nga ñá tsjoa sʼe̱ná.
6. Jósʼin kuisenkoai je xi tiʼmiyalai Biblia nga sitjoson jmeni xi kjimajinle (1 Corintios 16:13).
6 Sitjoson jmeni xi kjimajinle je xi tiʼmiyalai Biblia tsa kʼoejngo kon nga tije Jeobá koasenkaoni nga kuitjosonle jotso kjoatéxomale (tʼexkiai 1 Corintios 16:13).b Jósʼin koa̱n kuisenkoai je xi tiʼmiyalai Biblia. Kʼianga Biblia ʼmiyalee jngo chjota yaa mangóson josʼín jngo maestro. Kʼianga tsakitomjai skuela, ʼyá maestroni xi ngisa kisasenli jokisʼin. Tsakui nichxin je xi ngasin nganda tsakakóyali kʼoa xi tsakasenkaoli nga kitjosonli jme xá xi kisʼeneli. Koaan kʼoati sʼiain tsanda ji. Ali tokuijin kʼoaʼmilai je xi tiʼmiyalai Biblia jméni xi síjéná Niná, kʼoatʼinlai nga je Jeobá koasenkao nga sindaya yaole. Jmésani xi machjén nga sʼiain nga kuisenkoai je xi tiʼmiyalai Biblia.
TISENKOAI JE XI TIʼMIYALAI NGA NGISA TSJOAKE KATAMA JEOBÁ
7. Jósʼin kitsoyale Jesús je chjota nga ngisa tsjoake katama Niná.
7 Je Jesús be nga sitjoson je chjotatjenngile jmeni xi sa̱kóyale kʼiatsa tsjoake Niná. Kuinga kui kitsoyanile jmeni xi kuinyakao nga ngisa tsjoake koa̱n Jeobá. Je Jesús yaa kisingósonkao Jeobá josʼín jngo nʼai xi nʼio nda chjota, xi kui tsojmi xi nʼio nda tsjoále xtile (Mat. 7:9-11). Tjínjinkʼa chjota xi kinrʼoéle Jesús xi tsín kisakole kjoatsjoacha. Jóxótse kisatio kon chjota jebi kʼianga kui kitsoya Jesús tʼatsʼe jngo nʼai xi mamake je ʼndíle xi kʼoamanile nga tsín ndasʼin kikao yaole. Koanchoyajinle nga nʼio tsjoake Jeobá je chjota (Luc. 15:20-24).
8. Jósʼin kuisenkoai je xi tiʼmiyalai Biblia nga ngisa tsjoake koa̱n Jeobá.
8 Ngisaa tsjoake koa̱n Jeobá je xi tiʼmiyalai Biblia tsa kʼuínyalai jokjoan Niná. Kʼianga jngó jngó kʼa chótʼayao, kʼoatʼinlai nga kuinga bakóyaniná Jeobá nga nʼio tsjoakená. Kʼoa nga kui chótʼayao tʼatsʼe nga kʼienntjainá Jesús, kʼoatʼinlai nga kʼoasʼin bakóniná je Jeobá nga nʼio tsjoakená nga jngó jngoá (Rom. 5:8; 1 Juan 4:10). Tsa koa̱njinle je xi tiʼmiyalai Biblia nga nʼio tsjoakená je Niná, kʼoati sa tsjoake sa tsjoake koa̱n tsanda je (Gál. 2:20).
9. Jmé xi tsakasenkao Michael nga kisindaya yaole.
9 Kataʼyala jokoan Michael, xi Indonesia tsʼe. Tsakʼinyale Biblia nga sʼa ʼndí kji, tonga alikui kisʼenngindá. Kʼoa kʼianga 18 nóle xin naxinandá kisíxá. Nga koanskanni jaʼai ijngokʼani ya Indonesia, chixán kʼoa jngo ʼndítsoti kisʼele. Xijekoan, xin naxinandá kisíxá ijngokʼangáni. Nga jeki nichxin, kiskotʼaya Biblia je chjoónle kao tsotiʼndíle kʼoa kʼoasʼin kikao yaole jotso Énle Niná. Kʼianga kʼien na̱le Michael, jaʼai ijngokʼani ya Indonesia nga̱ jé kisikuinda nʼaile. Xijekoan, kʼoati kiskotʼaya Biblia. Kʼianga tjíokotʼaya je libro Koaan nda kuiyoaa ngantsjai nichxin ya kjoaʼmiya 27, ñaki kichokajin ni̱ma̱le kʼianga kiskotʼaya jñani “Kataʼyasai jme xi tínchja̱ni” tso. Ñaki kinroajen ndáxko̱n kʼianga koanjinle jokji aon koanle Jeobá kʼianga kjoañʼai tsakjaʼá ʼNdíle nga kʼienntjainá. Nʼio chjí tsabe jmeni xi kisʼin Jeobá kao Jesús xi tʼatsaan, kuinga kisindayani yaole kʼoa kisʼenngindá.
TISENKOAI JE XI TIʼMIYALAI NGA KUI XÁLE NINÁ NGISA KATATSJOÁLE KJOANDOSIN
10. Jósʼin tsakasenkao Jesús je chjotale nga kui xále Niná ngisa kitsjoale kjoandosin (Lucas 5:5-11; kʼoati chótsenlai sén xi faʼaitʼa).
10 Je chjotatjenngile Jesús koanjinle nga Niná kisikasén je Jesús. Tonga kʼoati machjén nga koanjinle nga nʼio chjíle nga kuitsoyason. Je Pedro kao Andrés tokʼoa jechjotatjenngile mani nga kʼoakitsole Jesús nga katasíkatío xále kʼoa nga ñaki to xále Niná katasʼín (Mat. 4:18, 19). Kʼoati jti̱ tsakʼasjengindá jokisʼin Santiago kao Juan kʼoa nʼio nda kinjele tao̱n (Mar. 1:16-20). Je Pedro kao Andrés kisikatío xále kʼoa yaa tsakʼetsomakao ʼndeʼnde je Jesús, tonga kʼoati kuenta kisʼin nga tsín jme xi kichale familiale. Ánni nga tsín jao kisationi kon nga je Jeobá kuinyakao. Je Lucas kʼoatso nga je kjoaxkón xi tsakʼéjna Jesús kui tsakakó nga tsínkʼia tsjiónkon Jeobá xi je síxále, kʼoa koanjinle je chjotatjenngile Jesús nga je Jeobá tsjoále jmeni xi koa̱nchjénle (tʼexkiai Lucas 5:5-11).c
Jmé xi bakóyaná josʼin tsakasenkao Jesús je chjotatjenngile nga kui xále Niná ngisa kitsjoale kjoandosin (Chótsenlai párrafo 10)f
11. Jósʼin kuisenkoaa je xi tiʼmiyalee Biblia nga nʼio katasʼejna kjoamakjainle.
11 Ninga tsín koa̱nná koatioá kjoaxkón tojo kisʼin je Jesús, koaan kʼoakʼuínlee je xi tiʼmiyalee Biblia nga je Jeobá koasenkao tsakui xále Niná ngisa tsjoále kjoandosin. Tobʼelañá, a faʼaitsjenli jósʼin tsakasenkaoli Jeobá nga tosʼa kʼin títjuin kjoajtín. Tsakui nichxin kʼoatsakʼinlai je chjota xi nixákoai nga tsín koa̱n si̱xásuin nichxin kʼianga kjoajtín sʼejnali. Kʼoatʼinlai je xi tiʼmiyalai Biblia nga nʼio kisʼejna kjoamakjainli kʼianga tsaʼyai josʼin tsakasenkaoli Jeobá nga je títjon kinikʼéjnai.
12. 1) Ánni ndatjínni nga kjaʼaí kjaʼaí ndsʼee kjuinkoaa nga kʼuínyalee je chjota. 2) Jósʼin kuisenkoai je xi tiʼmiyalai Biblia nga kui xále Niná ngisa katatsjoále kjoandosin. Jngo choa̱ tʼejnai.
12 Kʼoati koasenkao je xi tiʼmiyalai Biblia nga kjuinrʼoé jotjíosʼín je ndsʼee nga kui xále Niná ngisa tjíotsjoále kjoandosin. Koaan kʼoakʼuínlai je ndsʼee nga katafikaoli nga katabʼéyanajmíle je xi tiʼmiyalai Biblia jósʼin tsabeni je Énle Niná kʼoa jméni xi kisʼin nga kui ngisa kitsjoale kjoandosin. Kʼoati koa̱n ñatjen chótsenlao je video xi síkʼaxki̱ je libro Koaan nda kuiyoaa ngantsjai nichxin ya jñani “Kataʼyasai jme xi tínchja̱ni” tso kʼoa jñani “Xi koasenkaosali” tso. Kʼoa kʼianga chótʼayao ya kjoaʼmiya 37, koaan kui tikʼaxki̱ jmeni xi bakóyaná je video Je Jeobá tsjoáná jmeni xi machjénná.
TISENKOAI JE XI TIʼMIYALAI NGA SKOE̱ JMÉNI XI KOA̱N SʼIN NGA TONGINI KʼOÉJNANDA TSA ʼYANI XI KOATIOCHJOALE
13. Jókitsole Jesús je chjotatjenngile nga tongini kisikatíonda kʼiatsa chjota koaitjenngike.
13 Nkjín kʼa kʼoakitsole Jesús je chjotatjenngile nga chjota koatiochjoale, kʼoakitsole nga tijeni xínkjín xi koa̱njtike (Mat. 5:11; 10:22, 36). Kʼianga tojeme ni̱kʼien Jesús, kʼoakitsole chjotale nga saʼnda ni̱kʼien xi totʼatsʼe nga je Niná tjíosíxále (Mat. 24:9; Juan 15:20; 16:2). Kʼoakitsole nga katasíkuinda yaole kʼoa nga katakonsonile josʼin kʼoa jokuitso ánni nga tosi tonda kuitsoyasonni. Kʼoati kitsole nga tsín je katabʼékjaoʼakao chjota xi koa̱njtike.
14. Jósʼin koa̱n tongini kuisenkoaa je xi tiʼmiyalee Biblia nga skoe̱ jmeni xi sʼin kʼoa jokuitso tsa tjín xi koatiochjoale (2 Timoteo 3:12).
14 Tojo kisʼin je Jesús, kʼoati koa̱n kuinyakoaa je xi tiʼmiyalee Biblia nga tongini kʼoéjnanda tsa jokuitsole je xi ñatjen síxá, je miyole kʼoa kao xínkjín (tʼexkiai 2 Timoteo 3:12).d Tjínjinkʼa xi ñatjen síxá xi skoe̱sin nga tsín tikʼoasʼínni josʼín ngasʼa. Kʼoa tjínjinkʼa xínkjín xi tsín sa̱sénle nga Biblia tíkotʼaya. Kuinga machjénni nga tongini chja̱koai je xi tiʼmiyalai Biblia jméni xi koa̱n sʼin kʼiatsa tjín xi koatiochjoale. Tsa kʼoasʼin tongini kuisenkoai, jeskoe̱ jmeni xi sʼin kʼoa jokuitso kʼianga kui kjoa kjoaʼatojin.
15. Jósʼin kuisenkoaa je xi tiʼmiyalee Biblia tsa tsín sasénle xínkjín nga Biblia tíkotʼaya.
15 Koaan kʼoakʼuínlee je xi tiʼmiyalee Biblia nga katasíkjaʼaitsjenjin ánni nga tsín sasénnile xínkjín nga Biblia tíkotʼaya. A kʼoasʼin síkjaʼaitsjen xínkjín nga totíchʼanachale axo kui kʼoatsoni nga tsín sasénle josʼín je testigole Jeobá. Kuenta sʼiaan nga kʼoati tsakʼinle je Jesús. Tjínkʼa xínkjín xi kʼoakitso nga jekoanskáyale (Mar. 3:21; Juan 7:5). Nʼio tjínle kjoandosin nga tsejta katama je xi Biblia ʼmiyalee, nga ngasin nganda katafákao xínkjín kʼoa toʼya chjotani.
16. Jósʼin kuisenkoaa je xi tiʼmiyalee Biblia nga koa̱nle kjoakaonajmí xínkjín tʼatsʼe Énle Niná.
16 Jméni xi koa̱n sʼin je xi tiʼmiyalee Biblia tsa koa̱nmele skoe̱ je xínkjín jmeni xi kjimajinle nga Biblia tíkotʼaya. Ngisaa nda nga tsín tojngokʼa kjoan kʼoakuitsole jmeni xi jekjimajinle. Koaan tochoa choa kʼoakuitsole ánni nga koa̱nmenile skoe̱sa xi tʼatsʼe Biblia (Col. 4:6). Kʼoati koa̱n sikʼaxki̱le je jw.org, página xi tíjnaná ya internet, ánni nga ya koasjaini tsa mesale skoe̱ xi tʼatsʼe testigole Jeobá.
17. Jósʼin kuisenkoai je xi tiʼmiyalai Biblia nga koa̱nle kuitsoyale xi kjaʼaí xi tʼatsʼe testigole Jeobá (kʼoati chótsenlai sén xi faʼaitʼa).
17 Koaan ñatjen chótʼayao kao xi tiʼmiyalai Biblia jmeni xi faʼaitʼa ya jw.org jñani “Xi nʼio kjonangi chjota xi tʼatsʼe je testigole Jeobá” tso, nga̱ yaa tsjoá kjoafaʼaitsjen jméni xi koa̱n kuitsole je xínkjín kao xi ñatjen síxá kʼiatsa tjín xi skónangile (2 Tim. 2:24, 25). Ya libro Koaan nda kuiyoaa ngantsjai nichxin itso xi faʼaitʼa jña fetʼani nga jngó jngó kjoaʼmiya: “Tjínkʼa xi i̱ tso”. Koaan kʼoakʼuínlai xi tiʼmiyalai nga katasíkjaʼaitsjen jokuitso tsa ʼyani xi kui skónangile. Koaan kuisenkoai nga katamale katatsoya josʼin makjainle. Tsa kʼoasʼin chótʼayao, koaanle kuitsoya je Énle Niná.
Tsa ñatjen chótʼayao kao xi tiʼmiyalai Biblia koaanle kjoakaonajmíni Énle Niná toʼya chjotani (Chótsenlai párrafo 17)g
18. Jósʼin kuisenkoai je xi tiʼmiyalai Biblia nga kuitsoyason (Mateo 10:27).
18 Je Jesús kʼoakitsole chjotatjenngile nga katatsoyale Énle Niná toʼya chjotani (tʼexkiai Mateo 10:27).e Kʼianga jekuitsoyason je xi tiʼmiyalee Biblia kao je jtín, skoee josʼin basenkaoná je Jeobá kʼoa ngisaa sinʼiotʼa. Kʼoatʼinlai jméni xi koa̱n sʼin nga koa̱n kuitsoyason kao je jtín. Koaan kʼia kʼoetsʼiakaoni nga kuitsoyason kʼianga fajinkoaan je chjota nga katafaʼai kʼianga faʼaitsjenya Kjoabiyale Cristo kʼoa tsa kʼiaje̱ nga satíoná kjoajtíntse. Koaan kʼoatʼinlai nga ngisa choa ñʼai maná nga kui chjakaonajmíñá chjota. Kʼianga kjoaʼa nga satíoná kjoajtín nga jinle xomana, kʼoati koasenkao nga ngisa nda koa̱nle kuitsoya Énle Niná.
TʼEJNGUI TOKUIN NGA KUI KʼOASʼIN XI TIʼMIYALAI BIBLIA JMENI XI SASÉNLE JEOBÁ
19. Jósʼin tsakakó Jesús nga tsín jao kisʼe kon nga mele je chjotatjenngile nga je Jeobá sixále, kʼoa jósʼin chjénngilee.
19 Kʼianga kjesa nikʼienjin je Jesús kʼoa nga kjesa fijin ya ngʼajmi kʼoakitsole chjotatjenngile nga ñatjen koatio ijngokʼa. Nga kʼia alikui koanjinle chjotale nga kui kinchja̱ni nga ya ngʼajmi koai. Tonga je Jesús alikui kini ninga to jao kisatio kon, kui ngisa kuenta kisʼin nga kixi kitʼale (Juan 14:1-5, 8). Koanjinle Jesús nga nichxin machjénle je chjotatjenngile nga koa̱njinle tsa jmeni, jolani nga ya tjínle kjoachoya ya ngʼajmi (Juan 16:12). Ñá kʼoati koa̱n kuisenkoaa je xi tiʼmiyalee Biblia nga̱ tjínjngoo tokoán nga mele je Jeobá sixále.
Kʼianga jekuitsoyason xi tiʼmiyalee Biblia, skoee josʼin basenkaoná Jeobá kʼoa ngisaa sinʼiotʼa
20. Jósʼin tsakakó jngo tichjaa xi Malaui tsʼe nga tjínjngo kon nga kui xi ndatjín kʼoasʼin je xi títsoyale Biblia.
20 Nʼio chjíle nga kʼoasʼin si̱kjaʼaitsjeen nga kui xi ndatjín kʼoasʼin je xi tiʼmiyalee Biblia. Tobʼelañá, jngo tichjaa xi Malaui tsʼe, xi Chifundo ʼmi, jé kitsoyale Biblia jngo tsoti xi Alinafe ʼmi, xi religión Católica tíjnajin. Kʼianga tjíokotʼaya ya kjoaʼmiya 14 xi tsʼe libro Koaan nda kuiyoaa ngantsjai nichxin, je tichjaa kui kiskonangile je tsoti xi títsoyale jósʼin síkjaʼaitsjen nga xkóson nichjén nga bʼetsʼoalee Niná. Je Alinafe alikui kisasenle kʼoa i kitso: “Nga jngó jngó xi kuixónñá josʼiaan”. Je Chifundo kʼoasʼin kisikjaʼaitsjen nga tsín tikuitsoyanile tsoti jebi. Tonga tosi tonda kitsoyale nga̱ ñaki kʼoatsakʼé kon nga chan koa̱njinle je Alinafe nga tsín xkóson si̱chjén nga kʼoétsʼoalee Niná. Kʼianga jejaʼato jngo jao sá, je Chifundo kui kiskonangile jotso ya kjoaʼmiya 34. I kitsole: “Jósʼin tíbasenkaoli nga tichotʼayai je Biblia kʼoa nga tiʼyasai xi tʼatsʼe Jeobá”. Je Chifundo itso: “Je Alinafe nkjín koya kisikʼaxki̱ jmeni xi jekjimajinle, kʼoa kʼoakitso nga tsínkui kʼoasʼín je testigole Jeobá jmeni xi tsín ya Biblia faʼaitʼa”. Tochoatsee jaʼato nga tsín tixkóson tsakʼétsʼoanile je Alinafe, kʼoa nga jekoanni, kisʼenngindá.
21. Jósʼin kuisenkoaa je xi tiʼmiyalee Biblia nga je Jeobá katasíxále.
21 Jé Jeobá basenkao chjota nga je katasíxále, tonga kʼoati koa̱n kuisenkoaa je xi tiʼmiyalee Biblia nga je Niná katasíxále (1 Cor. 3:7). ʼMiyalee jmeni xi mele Jeobá kʼoa bisenkaoñá nga tsjoake katama. Tsakui xále Niná ngisa tsjoále kjoandosin, kʼoasʼin koakoni nga tsjoake Jeobá. Kʼoati ʼmiyalee nga katabʼéjngo kon nga je Jeobá koasenkao kʼianga kjoa kjoaʼatojin. Kʼianga bakolee je xi tiʼmiyalee Biblia nga tjínjngo tokoán nga kui kʼoasʼin xi ndatjín, kʼoati sʼejngo kon nga koa̱n je Jeobá sixále.
KJOAJNDA 55 Ali nokjonjin
a Jao nó basen nga koanskanni kʼianga tsakjákaonajmí je Jesús, je Nicodemo tojo yaa tíjnajinle je chjotaxále chjota judío (Juan 7:45-52). Tjínkʼa xi kʼoatso nga kʼia chjotatjenngile Cristo koan je Nicodemo kʼianga jekʼien je Jesús (Juan 19:38-40).
b 1 Corintios 16:13: “Tiyochonʼndao, nʼio tiyokao xi makjainno, kʼoa nʼio taja tiyo, kʼoa chjóao nganʼio”.
c Lucas 5:5-11: “Simón kitsole: Maestro, jekanixáijin kabʼanitje̱n, nijmejin xi kasakónajin, tonga tsa ji xi kʼoasi, sikʼatjenngindá naʼya. 6 Kʼia nga kʼoakisʼin, ali tokʼoakji jti̱ xi kisinya, kʼoa naʼyabe xijnda. 7 Kisikʼatjichi̱sínle ntsja xínkjín xi tjíoya chitso xijngo nga kjuinroakinyakao. Jaʼaini. Ñaki kitse nga jao chitso saʼnda me kitsendá chitso. 8 Kʼia nga Simón Pedro tsabe jebi, tsakasenxkónyʼintʼale Jesús. Kitsole: Tisexinnái nga an, Señor, nga̱ chjotajéenía. 9 Kui nga kitsakjonní nga je kao ngatsʼi xi tjíokao nga̱ nkjín jti̱ kitjobéle. 10 Kʼoatisʼin kitsakjon Jacobo kao Juan xi ʼndíle Zebedeo, xi xínkjín Simón. Kʼia Jesús kitsole Simón: Ali jkonjin, basetsʼiakjoanni ndʼaibindai kuinókjoaxkólai chjota xi tʼatsʼan. 11 Kʼia nga jaʼaikajnandai nangi chitsobe, kisikatío ngayije, kitjenngile Jesús”.
d 2 Timoteo 3:12: “Kʼoa je ngatsʼi xi mele nga tsje koatiokontʼale Cristo Jesús, kʼoatisʼin kjoaʼa kjoañʼai”.
e Mateo 10:27: “Je xi kʼoaxinʼmano, ya jña isen kʼoatixón nga jon. Kʼoa je xi noʼyachénio, nʼio tinókjoayanio saʼnda sonngʼa ndʼia”.
f XI TÍNCHJA̱NI SÉN XI FAʼAITʼA: Je Pedro kao xi ngikʼa kisikatío xá xi kisʼin nga chjotatjenngile Cristo koan.
g XI TÍNCHJA̱NI SÉN XI FAʼAITʼA: Jngo tichjaa kui kʼoatítsole je xi tsoyale Biblia josʼin kuitsoyason.