Bweho bwa Linyanyamena

Kuma kunabihya kweha bweho bwa linyanyamena ndi?

BIBAKENDEKA BANU

Banu babangi bakendeka ngwabo, kukwabihile kweha bweho bwa linyanyamena nga mashiko anatabesa kulinga ngoco. Bweho bumo bwa linyanyamena bubanatabesa ku fulumende bwakufwa ngwe kuwina bimbongo, bunasa kukwasa banu.

BIYENDEKA MBIMBILIYA

Mbimbiliya kuyendekele mu kubatula ha bweho bwa linyanyamena. Oloni inendeka ha binagulo bimo bije bimwesa mwakamwena Njambi bweho bwa linyanyamena.

Bweho bwa linyanyamena bwa kuwana bimbongo mu kunyanyamena bakwetu bulilwisa na cinangulo ca mu Mbimbiliya cije cendeka ngwaco ‘linyungeni ku cifwa coshe ca nuna.’ (Luka 12:15) Bweho bwa linyanyamena bwapwa nuna. Baka-kutwamenena bweho bwa linyanyamena bakendeka ngwabo munu asa kuwina bimbongo byabingi mu ngila yayasi, oloni kubesi kwendeka bweho bwaco mubwasa kukokela munu bimbongo mwafwa bazibuka ngwabo baka-kweha bweho bwa linyanyamena bashaka kuwanena hakama bimbongo. Bweho bwa linyanyamena kubwesi kukwasa munu alinyungilile ku nuna.

Bweho bwa linyanyamena bwemana ha nuna. Kushaka kunyanyamena bimbongo bya bakwetu. Mbimbiliya itushongangeya ngwayo ‘munu na munu keti atonde bije bikwasa ikeye babenya, oloni atonde bije bikwasa mukwabo.’ (1 Kolinte 10:24) Lishiko limo ku Mashiko Likumi ngwalyo, ‘Keti ukalibeyele. . . .cuma ca mukweni.’ (Kutuuka 20:17) Nga munu eha bweho bwa kulihyana, mu ngila ikwabo twendeka ngwetu ashaka awine bimbongo bya bakwabo.

Mbimbiliya yanangula lalo ngwayo keti kwakubwa kukulahela ngwetu cuma cimo ca nzili casa kulingisa munu abezike na kuwina bimbogo. Mu Isalele ya kusañulu, banu bamo becelele kukulahela Njambi, co bashangumukile ‘kubwahesa mesa ya njambi wa Sande.’ Kuma Njambi wabwahelele mubalemesele ‘njambi wa Sande ndi? Embwe. Mukemwo wabalekele ngwendi: “Yeni kumwanjononokele, oloni mwalingile byuma bije njazinda.”—Isaya 65:11, 12.

Mu mafuti amo bakapangesa bimbongo bikatundu ku bweho bwa linyanyamena bubanatabesa ku fulumende mu kufwetela masikola, kukwasa lifuti likale na bimbongo na ku byuma byeka. Oloni kupangesa bimbongo bitunda ku bweho bya linyanyamena mu ngila ei kukulumbununa ngwabo bweho bwa linyanyamena kubwesi na kukundwiya nuna, kulizema manene yetu babenya na kuwana bimbongo mu ngila kuyapandele.

‘Keti ukalibeyele . . . cuma coshe-icoshe ca mukweni.’—Kutuuka 20:17.

Munu akobela mu bukalu muka nga eha bweho bwa linyanyamena?

BIYENDEKA MBIMBILIYA

Mbimbiliya itunangula ngwayo ‘baje bashaka manene kufuka bawila mu ceseko na mu muheto na mu mashungu amangi a bulema a kubulumuna aje abiisa banu.’ (1 Timateo 6:9) Nuna ikeyo ikalingisa munu alikobelese mu bweho bwa linyanyamena. Co “nuna” ili ha mukana wa byuma biinendeka Mbimbiliya ngwayo tunapande kujenjuka manene kuli bikebyo.—Efeso 5:3.

Mu kushaka kuwana bimbongo mu ngila yayasi, cizemo ca bimbongo cikeco cikalingisa munu ehe bweho bwa linyanyamena. Mbimbiliya inendeka ha cizemo ca bimbongo ngwayo ‘muzi wa byuma byabibi bya miyati yoshe.’ Kuzema manene bimbongo kunasa kulingisa munu akale na bishoti byabingi manene na kutsiya busamba bwendi na Njambi. Mbimbiliya inendeka mu cifwisa ngwayo baje bazema manene bimbongo ‘balitibanga bakebo babenya na byuma byabingi bije bizibisa kubabala.’—1 Timateo 6:10.

Nuna ikalingisa munu ajeneke kujauka na byuma byali nabyo, ajeneke kupwisamo na bimbongo byali nabyo na kumulingisa ajeneke kupwa wa kubwahelela. “Uje woshe azema manene bimbongo, kasa kubiwana, uje woshe azema manene bufuko, kasa kubuwana.”—Muka-kwambulula 5:10.

Bweho bwa linyanyamena bunalingisa babangi bawile mu ceseko ca kweha bweho bwa bukenya. Baka-kutondekasa banawana ngwabo mu United States lika, banu babangi manene bali na kweha bweho bwa linyanyamena.

Kuli endekesi imo ngwabo: “Bufuko bwa kuwana bwasi-bwasi bwasa kukupwila cisingo.” (Visimo 20:21) Kuzema manene bweho bwa linyanyamena kunalingisa bamo bakolote bimbongo nambe bajeneka kukala na bimbongo na kulingisa bamo babatundise bipangi, kutsiya bulo na busamba bwabo na bakwabo. Kupangesa binangulo bya mu Mbimbiliya kukwasa munu ajeneke kukobela mu bukalu mwafwa ya kweha bweho bwa linyanyamena na kumukwasa apwe wa kubwahela.

‘Baje bashaka manene kufuka bawila mu ceseko na mu muheto na mu mashungu amangi a bulema a kubulumuna aje abiisa banu.’—1 Timateo 6:9.