Biñanda bya Kupangesa mu Mukanda wa Biwano bya Buyoye Bwetu Baka-Kristu na Cipangi Cetu
© 2022 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
MARCH 6-12
BISIMPI BYA SEHO BYA MU LIJWI LYA NJAMBI | 1 MIZIMBU 23–26
“Banonekele Mwamubwa Byuma ku Tempele”
it-2 241
Balebi
Devidi mwakele na kuyula, wanonekele mwamubwa bipangi bya Balebi. Wangwile baka-kutwamenena bipangi na maswalale na maako na baka-kunyunga ku bikolo na baka-kutala bya bimbongo na bakwabo baka-kukwasa tupilisitu ku tempele, mu binganda, mu milili ya kulila, hamolika na kukwasa mu cipangi cakwana milambu, mabwana, kulijelesa, kupeselesa bulemu bwa byuma na bipangi bikwabo bya bunyungi. Baka-kwimba ba Balebi, babatepele mu bibunga 24 ngwe mwa tupilistu. Bakele na kulinga aba bapangako lelo, bakwabo simbu yeka, co bakele na kuta ñela mangana bazibuke cibunga cinapande kupanga. Bakele na kupangesa ngila yakulifwa mangana bazibuke cibunga cinapande kunyunga ku bikolo.—1 Mi 23; 25; 26; 2 Mi 35:3-5, 10.
it-2 686
Kapilistu
Bamyata bakuliseza-seza bakele na kutwamenena bipangi bibakele na kupanga tupilistu ku tempele. Bakele na kuta ñela mangana bazibuke bipangi bibabana. Cibunga na cibunga ku bibunga byakupwa 24, cakele na kupanga calumingo cimo. Ngeci, cibunga na cibunga cakele na kupanga byalumingo bibali mu mwaka. Cisholoka ngwe ha bisimbu bibakele na kwana milambu yaingi byakufwa ngwe ha simbu ibakundikile tempele, tupilistu boshe bakele na kupangela hamo. (1 Mi 24:1-18, 31; 2 Mi 5:11; 2 Mi 29:31-35; 30:23-25; 35:10-19.) Kapilistu wakele na lisesa lya kupanga na ha bisimbu bikwabo nga kulinga ngoco kukutanganesa bipangi bya tupilistu babanangula kupanga ha simbu oyo. Kwesekesa na bisemwa bya balongesi baba Juda, tupilistu batumine manene mu simbu ya Yesu. Ngeci, bipangi bibakele na kupanga mu calumingo babitepele mu binaanga bya kuliseza-seza. Naanga na naanga yakele na kupanga litangwa limo nambe kutubakana kwesekesa na bwingi bwabo.
it-2 451-452
Myaso
Devidi mwabwaesele bya kutungila Yehova tempele, wangwile cibunga ca Balebi baka-kwimba bakupwa 4,000. (1 Mi 23:4, 5) Hali aba baka-kwimba bakupwa 4,000, bakupwa 288 babalongesele kwimbila Yehova mu butongwe. (1 Mi 25:7) Asafe, Hemane, na Njendutune (hamo ikeye ibatumbwile lalo ngwabo Etane) baje bakele bitongwe mu kwimba bakebo bakele na kutwamenena eci cibunga ca baka-kwimba. Aba banalume boshe batatu batundile ku cikota ca bana ba Lebi batatu. Asafe watundile ku cikota ca Ngeleshone, Hemane watundile ku cikota ca Kohate, co Njendutune ikeye watundile ku cikota ca Melali. Ngeci bana ba Lebi boshe batatu bakele nou wa kubemanena mu cibunga ca baka-kwimba. (1 Mi 6:16, 31-33, 39-44; 25:1-6) Aba banalume batatu bakele na bana bakupwa 24, co boshe bakele mu cibunga ca baka-kwimba ba bitongwe bakupwa 288 batunabanga kwendeka. Umo na umo wa baje bana bamwangwile na ñela mangana atwamenene cibunga cimo ca baka-kwimba. Wakele na kutwamenena baka-kwimba bakupwa 11 ba bitongwe baje babangwile ku bana bendi na Balebi bakwabo. Omu mukemwo mubatepelele Balebi babitongwe mu kwimba bakupwa 288. ([1+11] × 24 = 288) Babatepele mu bibunga 24 bya baka-kulilongesa kwimba ngwe mwa tupilistu. Nga baka-kwimba banasalako bakupwa 3,712 babatepele mu bibunga byakupwa 24, co kwakele baka-kulilongesa kwimba bakweta ku 155 mu cibunga na cibunga. Kulumbununa ngwe citongwe na citongwe wakele na kulongesa Balebi bakweta ku 13 kwimba myaso. (1 Mi 25:1-31) Baka-kwimba malupembo bapwile tupilistu, ngeci bakele na kupangela hamo na Balebi baka-kwimba myaso.—2 Mi 5:12; esekeseni Kul 10:8.
it-1 898
Baka-kunyunga Bikolo
Mu Tempele. Mwakele kuyehi na kutsa, Mwene Devidi wabwahesele mwamubwa byuma mangana Balebi na baka-kupangela ku tempele na baka-kunyunga bikolo bakupwa 4,000 bapangele hamo mwamubwa ku tempele. Cibunga na cibunga capangele matangwa akupwa 7 ha simbu yaco. Bakele na cipangi ca kunyunga njibo ya Yehova na kumona ngwabo bikolo babishoka na kubishokolola ha simbu inapande. (1 Mi 9:23-27; 23:1-6) Hakati kabo, kwakele bamo bakele na kutala bya milambu ibakele na kulambula banu ya kupangesa ku tempele. (2 Vi 12:9; 22:4) Mu kwita kwa simbu omwo Yehoyanda kapilistu wakama wabwabesele Yowashe kupwa mwene, bangwile baka-kunyunga ba kulitila baje bakele na kunyunga ku bikolo bya tembele mangana banyungilile mwene Yowashe kuli Mwene wa munakazi Ataliya uje washakele kumutsiya. (2 Vi 11:4-8) Omwo Mwene Yosiya wanyongesele baka-kulemesa tumponya, baka-kunyunga bikolo bakwasele mu kutundisa bitenga bya ku tempele bibakele na kupangesa mu kulemesa Mbale. Ebi bitenga, bakabyenyekelele hanja ya nganda.—2 Bi 23:4.
Kutondesesa Bisimpi bya Seho
Kulemesa Yehova Kumikwasa Mupwe ba Kubwahelela
10 Tukalemesa Yehova mutukembi myaso na bandolome na bandokazi. (Myaso 28:7) Baisalele bamwene kwimba kupwa kwa seho mwafwa bazibukile ngwabo kwapwa kulemesa Yehova. Mwene Devidi wangwile Balebi ba kupwa 288 mangana bapwe baka-kwimba ku tempele. (1 Mizi 25:1, 6-8) Ano matangwa tukamwesa ngwetu twazema Njambi mutukamwimbila myaso ya kumushangazala. Tubaboshe twasa kwimba myaso ya kumushangazala nameme twakala na malungi. Cakumwenako, Mbimbiliya inendeka ngwayo: ‘Tubaboshe bisimbu byabingi tukasebuka mu kwendeka.’ Oloni kutwesi kulikela kusimutwiya nga tuli ku cikungulukilo nambe mu lihya. (Yako 3:2) Mu ngila imo lika, tunapande kushangazala Yehova nameme tuliziba ngwetu kutwasa kwimba mu butongwe.
MARCH 13-19
BISIMPI BYA SEHO BYA MU LIJWI LYA NJAMBI | 1 MIZIMBU 27–29
“Devidi Anangula Munendi Solomoni”
w05 2/15 19 ¶9
Kunyungilila Lizina Lyetu Lyalibwa ha Kupwa Baka-Kristu
9 Tondeseseni bukaleho bumwesa ngwabwo mwawana busunga. Kulilongesa Mbimbiliya kukekwo lika kwasa kutulingisa tukulahele ngwetu tunawana busunga. (Flp 1:9, 10) Muka-Kristu woshe ipwe mukulunu nambe mwanike, napande kutondesesa bukaleho buje bumulingisa akulahele ngwendi biilongesa Mbimbiliya bya busunga. Paulu washongangeyeye bakwabo baka-kukulahela ngwendi: “Iluleni byuma byoshe, kakateyeni ku byuma byabibwa.” (1Te 5:21) Baka-Kristu babanike baje banasemukila mu busunga banapande kutondesesa bukaleho buje bumwesa ngwabwo bibanabalongesa bisemi babo binapu bya busunga. Devidi walekele munendi Solomoni ngwendi, “Njikushika ngwange kabangeya Njambi ya isho na kumupangela na mbunge yobe yoshe.” (1 Mi 28:9) Solomoni kapandele lika kuzibuka omwo ishe wakanyameselelemo likulahelo lyendi kuli Yehova, oloni wapandele kumuzibuka ikeye babenya, co walingile ngoco. Walombele Njambi ngwendi: “Njane mana akuswana nawo na kuzibuka bije bishakiwa. Nga keti mukemwo, co batijo njasa kuswana banu bobe aba banatumu ngacije?”—2 Mi 1:10.
w12 4/15 16 ¶13
Twaleleniho Kupangela Yehova na Mbunge Yeni Yoshe
13 Nga tukawaniwa ku biwano na kuya na kwambulula, co tuli na kulinga mwamubwa manene. Oloni kuli byabingi byalibungila mu kupangela Yehova na mbunge yetu yoshe. (2 Mi 25:1, 2, 27) Muka-Kristu aka busamba bwendi na Yehova mu bushonde nga atwalelelaho kuzema “byuma byanaseze kunima,” kulumbununa kushungwiya mubali na kuyoyela banu mu kaye. (Luk 17:32) Kubanga nga ‘tuzinda byuma byabibi na kukakateya ku byuma byabibwa’ asina ‘tufwila mu bumwene bwa Njambi.’ (Lom 12:9; Luk 9:62) Tubaboshe tunapande kulinga mwoshe mutwasela mangana keti tutabese kaye ka Satana kutwonowesa kupangela Yehova na mbunge yetu yoshe.—2Kr 11:14; Flp 3:13, 14.
“Pwa Muka-kukolesa . . . Shangumuka Bipangi”
20 Mwene Devidi walekele Solomoni ngwendi Yehova akakala hamo nendi kutwala ku mamaneselelo a cipangi ca kutunga tempele. (1 Mizi. 28:20) Solomoni wasimpile omwo wazibile majwi a ishe, co kecelelele bukwenje na kujeneka mana kumwonowesa cipangi ca kutunga. Wasimpile manene na kushangumuka cipangi ca kutunga, co Yehova wamukwasele kumanesa cije cipangi ca kutunga tempele mu myaka 7 na bingonde 6.
21 Ngeci lika mwakwaselelemo Solomoni, netu Yehova atukwasa tupwe ba kusimpa omwo tupanga bipangi byetu mu nanga na mu cikungulukilo. (Isa 41:10, 13) Nga tupwa ba kusimpa mu kulemesa Yehova, co atubezikisa mu simbu ino na kulutwe. Ngeci, ‘tupweni ba kukolesa na . . . kushangumuka bipangi.’
Kutondesesa Bisimpi bya Seho
Kupwa Kabusamba nga Busamba Bweni Buli mu Bukalu
Devidi wakele na babusamba bakwabo baje balongwele kuli ikeye mu simbu ya bukalu. Umo wobo babusamba wapwile Hushai, uje ibanendeka mu Mbimbiliya ngwabo ‘kabusamba ka Devidi.’ (2 Samwe. 16:16; 1 Mizi. 27:33) Hamo wapwile umo wa baka-kupangela ku nkuta, uje wapwile kabusamba ka mwene, co lalo ha bisimbu bimo muka-kunyunga mahungu.
Omwo muna Devidi Abisalome watengulukilile ishe, Baisalele babangi bakundamene kuli Abisalome. Oloni Hushai kalingile ngoco. Omwo Devidi watewele, Hushai waile na kumumona. Devidi walizibile manene kubabala ku mbunge omwo munendi wa kulisemena wamutengulukilile hamo lika na baje bakulahelele. Oloni Hushai watwaleleho kupwa wa kulongwa, co lalo walyanene kwaka mwonyo wendi mu bushonde ha kulinga byuma bije byatanganesele biyongola bya Abisalome. Hushai kalyanene kulinga ngoco mwafwa lika ngwabo wapwile muka-kupanga ku nkuta. Wapwile kabusamba wa kulongwa.—2 Samwe. 15:13-17, 32-37; 16:15–17:16.
MARCH 20-26
BISIMPI BYA SEHO BYA MU LIJWI LYA NJAMBI | 2 MIZIMBU 1–4
“Mwene Solomoni Kangwile Mwamubwa Byakulinga”
it-1 174 ¶5
Maswalale
Mwene Solomoni mwashangumukile kuyula mu Isalele mwakele kwoloka. Oloni wabwezelelele ku tubalu na matemba. Bwingi bwa tubalu wabalandele ku Ijipiti. Bapandele kubwezelela ku mitungo mu binganda byoshe mangana ebi bibunga bya maswalale biwane kwakukala. (1 Vi 4:26; 9:19; 10:26, 29; 2 Mi 1:14-17) Nameme ngoco, Yehova kabezikisile kulifwita kwoshe kwalingile Solomoni. Co mwene Solomoni mwatsile, bumwene babutepele. Co lalo, maswalale ba Baisalele kubakele na nzili. Ngwe mwasonekele Isaya ngwendi: “Ngongo yabo baje baya ku Ijipiti mu kubakwasa, baje banakulahela ha tubalu na matemba amangi na maswalale. Oloni kubakulahelele kuli Shukulu Kalunga Njambi wa kujela wa Isalele nambe kumulomba ngeci abakwase.”—Isa 31:1.
it-1 427
Litemba
Matemba alibwezelele manene mu Isalele ha simbu yayulile Solomoni. Ebi kubyalitombwele na cinangulo ca Yehova cije camwesele ngwaco mwene kapandele kubwezelela ku tubalu mwafwa kulinga ngoco kwamwesele ngwe kukeko lika kwasa kunyungilila banu. Oku kwalingisile keti bapangese manene matemba mwafwa bapangesele tubalu mu kuwakoka. (Kwi 17:16) Samwele mwanangwile banu bya citele cibabana bimyene ba bunu, wendekele ngwendi: “Akakwata bana beni babanalume na kubapwisa maswalale.” (1 Sa 8:11) Abisalome na Andoniya mubashakele kulipwisa bimyene, umo na umo wabo wakele na litemba na kutuma banalume 50 mangana babatwame kulutwe. (2 Sa 15:1; 1 Vi 1:5) Devidi mwahyanene mwene Zoba, wambatele na matemba a tubalu akupwa 100.—2 Sa 8:3, 4; 10:18.
Mwene Solomoni walandele matemba akweta ku 1,400 mangana abwezelele ku nzili ya maswalale ba Baisalele. (1 Vi 10:26, 29; 2 Mi 1:14, 17) Kutundaho, wakele na binganda bikwabo byakutulikila tubalu na bitwa bikwabo bya kupangesa mu kulwa nzita.—1 Vi 9:19, 22; 2 Mi 8:6, 9; 9:25.
Kutondesesa Bisimpi bya Seho
w05 12/1 19 ¶6
Bisimpi bya Kulitila bya mu Mukanda wa 2 Mizimbu
2 Mizimbu 1:11, 12. Byalombele mwene Solomoni byamwesele Yehova ngwabyo washakele kumuzibuka mwamubwa. Bitulomba Yehova bikamwesa byuma bitwashaka manene. Ngeci tunapande kwangula mwamubwa bya kwendeka omwo tulombela kuli Yehova.
MARCH 27–APRIL 2
BISIMPI BYA SEHO BYA MU LIJWI LYA NJAMBI | 2 MIZIMBU 5–7
“Njikatwalelelaho Kunyunga Njibo Yange”
w02 11/15 5 ¶1
Twaleleniho Kukunguluka
Devidi mwapwile mwene mu Jelusalema, washakele kutungila Yehova njibo. Oloni Yehova wamulekele ngwendi: ‘Keti yobe unjitungila njibo mwafwa unatsii banu babangi.’ Ngeci Yehova wangwile Solomoni muna Devidi mangana amutungile tempele. (1 Mi 22:6-10) Solomoni watungile tempele ha myaka 7 na bingonde 6. Co waikundikile mu 1026 B.C.E. Yehova wabwahelelele mukemwo walekele Solomoni ngwendi: “Njinazibi lilombelo lyobe. Njinajelesa njibo ei unatungu kupwa mwela uje bakanjilemesela ku myaka yoshe. Njikainyunga simbu yoshe.” (1 Vi 9:3) Baisalele mubapwile bakulongwa Yehova wabezikisile tempele. Yehova walekele Baisalele ngwendi nga becela kulinga byuma byabibwa na kulinga byuma byabibi, co akabyana tempele ikapwa mutungo wa ngoco.—1 Vi 9:4-9; 2 Mi 7:16, 19, 20.
it-2 1077-1078
Tempele
Mizimbu ya Kusañulu. Tempele bainyongesele mu 607 B.C.E ku maswalale ba Babiloni baje babakele na kutwamenena kuli Mwene Nebukataneza. (2 Vi 25:9; 2 Mi 36:19; Nje 52:13) Yehova watabesele bitozi ba Baisalele kubayandesa mubashangumukile kulikobelesa mu kulemesa tumponya. Simbu imo watabesele na bitozi babo kukobela mu tempele na kwambata byuma byaseho byakelemo. Co lalo ha bisimbu bimo, Baisalele kubakele na kunyunga mwamubwa tempele. Mukwetile lika myaka ya kweta ku 33 kutunda habakundikilile tempele, Mwene Shishake wa ku Ijipiti wakwambatele byuma byaseho bya mu tempele ha simbu yakele na kuyula Mwene Lehobowame muna Solomon (993 B.C.E.). (1 Vi 14:25, 26; 2 Mi 12:9) Mwene Asa wazemene manene njibo ya Yehova (977-937 B.C.E.). Oloni calubinda, wambatele byuma byaseho bya mu tempele byakufwa ngwe siliva na ngolinde na kubyana kuli Ben-hadad mwene wa Silya mangana apokole cikumiiyo calingile na mwene Mbasha wa Isalele.—1 Vi 15:18, 19; 2 Mi 15:17, 18; 16:2, 3.
Kutondesesa Bisimpi bya Seho
w10 12/1 11 ¶7
Yehova Azibuka ‘Biyongola bya mu Bimbunge bya Banu’
Byendekele Solomoni mu lilombelo bituzembeleka. Banu kubasa kuzibisisa mwamubwa bisinganyeka byetu nomu mutuli na kulizibila, nambe kuzibuka bukalu bwetu. (Vis 14:10) Oloni Yehova azibuka bili mu bimbunge byetu, co watwaka mbunge. Ngeci kumuleka bukalu bwetu kutundilila kwisi ya mbunge kukatuzembeleka manene. Mbimbiliya ngwayo: “Umbileni bishoti byeni hali ikeye mwafwa wamyaka mbunge.”—1 Pita 5:7.
APRIL 10-16
BISIMPI BYA SEHO BYA MU LIJWI LYA NJAMBI | 2 MIZIMBU 8–9
“Wamwene Mana Kupwa a Seho”
w99 11/1 20 ¶4
Bikatundu mu Kukala na Mbunge ya Kwana
Mwene wa munakazi wa ku Shemba walyanene mangana akamone Solomoni. Lifuti lya Shemba likelyo libakasana ano matangwa ngwabo Yemen, ngeci mwene wa munakazi wa ku Shemba wendele bungezi bwa makilomita 1,600 ha kamelu mangana akete ku Jelusalema. Mukemwo Yesu wendekele ngwendi mwene wa ku Shemba “watundile kushongo ya lifuti.” Bika byalingisile mwene wa ku Shemba akute bungenzi bwabulaha ngacije? Washakele “kukatolilila ku mana a Solomoni.”—Luka 11:31.
w99 7/1 30 ¶4-5
Yehova Wabezikisile Bungenzi bwa Mwene wa ku Shemba
Mwene wa munakazi wa ku Shemba mwaile ku Jelusalema “waile na banu babangi manene na tumelu bambatele munju na mamanya a seho yakama na ngolinde yaingi manene.” (1 Vi 10:2a) Bamo bakendeka ngwabo aha hakati ka “banu babangi manene” hakele na maswalale. Cili bene wapandele kwenda na maswalale mwafwa wapwile wa nzili manene, co lalo wambatele byuma bya seho bibasele kulanda na bimbongo bya kweta ku madola 10 milyoni.
Nangukeni ngweni Mbimbiliya inamwesa ngwayo mwene wa ku Shemba wazibile bya Solomoni “na lizina lya Shukulu Kalunga.” Ngeci obu kubwapwile lika bungenzi bwa mingoso. Kumoneka ngwe nameme mwene wa ku Shemba wezile na kuziba bya mana a Solomoni, oloni washakele na kulilongesako bimo hali Yehova Njambi. Hamo washakele kulilongesako bimo ha bulombelo bwa bakukulwila yendi baje bapwile baka-kulemesa Yehova, mwafwa cisholoka ngwe wapwile wa ku cikota ca Shemi nambe Hama.
w99 7/1 30-31
Yehova Wabezikisile Bungenzi bwa Mwene wa ku Shemba
Mbimbiliya imwesa ngwayo mwene wa ku Shemba mwamwene mana a Solomoni na bufuko bwakele mu bumwene bwendi “wakomokele manene.” (1 Vi 10:4, 5) Awa majwi abananungulula ngwabo “wakomokele manene” mu Bimbimbiliya bimo banawanungulula ngwabo “byakwendeka byamuhwililile.” Muka-kulilongesa umo wendekele ngwendi, mwene wa ku Shemba walezumukile. Kutuzibuka mwamubwa byalingiwile, oloni tuzibuka ngwetu, mwene wa ku Shemba wakomokele mwafwa ya byuma byamwene nebi byazibile. Wendekele ngwendi bangamba ba Solomoni baje bakele na kutolilila ku mana endi banabezika. Co lalo wakandelelele kuli Yehova uje wangwile Solomoni kupwa mwene na kumwaka ha litanda. Ngeci, wanene Solomoni bwana bwa ndando yakama. Nga tulandesako lika ngolinde yamwanene, yeta ku $40,000,000 ya ano matangwa. Solomoni nendi wanene mwene wa ku Shemba bwana. Mbimbiliya ngwayo, “wamwanene byoshe byatondele.”—1 Vi 10:6-13.
it-2 990-991
Solomoni
Omwo mwene wa ku Shemba wamwene bubwa bwa tempele na njibo ya Solomoni na byakulya bya ha mesa yendi na bizalo bibakele na kuzala baka-kuteleka na milambu ibakele na kwana ku tempele, ‘wakomokele manene,’ co wendekele ngwendi: “Mana obe na bufuko binapu byakama manene kutubakana muje mubanjilekele.” Co lalo wendekele ngwendi bangamba ba Solomoni babezikile kupangela mwene wa mana. Byuma byamwene byamulingisile ashangazale Yehova uje wangwile Solomoni kupwa mwene na kumukwasa asompe mwamubwa Baisalele.—1 Vi 10:4-9; 2 Mi 9:3-8.
Kutondesesa Bisimpi bya Seho
it-2 1097
Litanda
Ku matanda a bimyene ba Isalele, litanda lya Solomoni likelyo lika libanalumbununa mwamubwa lulyafwililile. (1 Vi 10:18-20; 2 Mi 9:17-19) Muinamanesa kwendeka bya bindendelo 6 bya ku litanda, Mbimbiliya ngwayo: “Ku mutambela umo na umo wa litanda kwakele cimweso ca ndumba, kushongo ya bindendelo kwakele bimweso 12 bya bindumba, umo na umo kushongo ya ndendelo imo.” (2 Mi 9:17-19) Bindumba 12 cisholoka ngwe bemanenene miyati 12 ya Baisalele, co bamwesele ngwabo miyati yoshe ya Baisalele yakundwiyiye mwene Solomoni uje wakele ha litanda. Co lalo ku litanda kwakele ha kulyata mendi a mwene. Litanda lya Solomoni lyapwile lya kulitila mwafwa lyapwile lya ivory na ngolinde, co lalo lyakele mwisi ya cimbimbi cacibwa manene na bindumba halutwe. Ku matanda oshe akeleko ha simbu ya Solomoni, ipwe abashitwile nambe abacakwile ha mamanya nambe abasonekele ha mamanya, na limo lyahi lyapwile lyalibwa kutubakana litanda lya Solomoni. Ebi bilitombola nebi byasonekele muka-kusoneka mukanda wa mizimbu ngwendi: “Kukwakele litanda lya kulifwa na lije mu bumwene bweka lalo.”—2 Mi 9:19.
APRIL 17-23
BISIMPI BYA SEHO BYA MU LIJWI LYA NJAMBI | 2 MIZIMBU 10–12
“Tolilileni ku Binangulo bya Baka-mana”
Wapandele Kuwana Kubezika Kuli Njambi
Hamo Lehobowame walizibile ngwendi ali mu bitanga. Lehobowame na nanga yendi na baje bakele na kupangela ku lipela lyendi bapandele kulingako bimo mangana bashubulwise banu. Oloni ngwe wabyanene kulingila banu bibashakele, ngwe banu bamutengulukilile. Co wapandele kulinga bika? Ha kupwa mwene wamuha, wehwile bakulunu baje bakele na kunangula Solomoni. Lehobowame wakehwile lalo bakwenje baje mubakolelele hamolika nendi. Co mu kukabangeya bibamunangwile bakwenje, Lehobowame wayongwele kuyandesa banu, co wendekele ngwendi: “Tate wamitwikile bitele bya kulema, yange njikamilemuwisa manene. Tate wamipupisile cibanzi, oloni yange njikamipupisa ca mambimbo.”—2 Mizi 10:6-14.
w01 9/1 28-29
Bika Byasa Kutukwasa Twangule Mwamubwa Byakulinga?
Mu cikungulukilo, Yehova natwana bandolome na bandokazi ba kuhya ku sipilitu baje basa kutukwasa twangule mwamubwa byakulinga. (Efe 4:11, 12) Oloni nga tushaka binangulo byabibwa, kutwapandele kulinga ngwe mwa banu baje bakashaka lika kubanangula mubashakela bakebo. Nga munu abanangula abaleka byuma bije kubatondo, nameme byabibwa, bakebo co baya na kwihula munu weka lalo. Tulinga mwamubwa kwanuka byaliwanene nabyo Lehobowame. Mwashakele ngwangula byuma bimo bya seho, wehwile banalume ba bakulunu baje bakele na kunangula ishe Solomoni mangana bamuleke byakulinga, co bamunangwile mwamubwa. Oloni calubinda wombwanesele bibamunangwile bakulunu, co wakehwile bakwenje bakolele hamo nabo. Kukabangeya bibamunangwile baje bakwenje, kwamulingisile angule byuma byabibi, co bumwene bwa Isalele bwalitepele.—1 Vi 12:1-17.
Nga tushaka kutunangula, tulinga mwamubwa kwihula baje banakolo co lalo bazibuka mwamubwa Bisoneka na binangulo bya mu Mbimbiliya. (Vis 1:5; 11:14; 13:20) Nga casiwa, waneni simbu ya kusinganyekesesa ha binangulo bya mu Mbimbiliya na biñanda bikwabo bimunawana bije byasa kumikwasa mwangule mwamubwa byakulinga. Kulinga ngoco kumikwasa mumone byuma mu kulitombola nebi biyendeka Mbimbiliya, co lalo kumikwasa mwangule mwamubwa byakulinga.—Flp 4:6, 7.
it-2 768 ¶1
Lehobowame
Bilinga byabibi byakele nabyo Lehobowame byalingisile banu babangi batengulukile mwene Devidi. Muyati wa Juda na muyati wa Mbenjemani ikeyo lika yatwaleleleho kukundwiya Devidi. Co tupilistu na Balebi boshe na banu bakwabo ba ku miyati likumi nabo batwaleleleho kumukundwiya.—1 Vi 12:16, 17; 2 Mi 10:16, 17; 11:13, 14, 16.
Kutondesesa Bisimpi bya Seho
it-1 966-967
Ndemone Wakufwa Ngwe Membe
Majwi a Yoshwa ali ku Yoshwa 24:14 amwesa ngwawo Baisalele mubakele mu Ijipiti balemesele binjambi ba makuli. Co mukanda wa Ezekiyele umwesa ngwawo batwaleleleho kulinga ebi bilinga byabibi nameme mu kwita kwa simbu. (Eze 23:8, 21) Mukemwo baka-kulilongesa bamo bakendeka ngwabo lishiko libanene Baisalele mu mambo lyabakwasele mangana keti bane “biñombelo ku bandemone ba kufwa ngwe membe.” (Lev 17:1-7) Co lalo kubapandele kukundwiya Lehobowame uje ‘wangwile tupilistu bendi bapangele ku myela ya kulunduka na kulemesa bandemone bakufwa ngwe membe baje bashongele mu cifwa ca bingombe.’ (2 Mi 11:15) Ei mizimbu imwesa ngwayo Baisalele batwaleleleho kulemesa binjambi bakufwa ngwe membe baje babakele na kulemesa mubakele mu Ijipiti. Herodotus (II, 46) wasonekele ngwendi Bagriki nabo bashangumukile kulemesa binjambi babakele na kulemesa baka-Ijipiti bakufwa ngwe binjambi ba mushwata ba lusemo na bukwizi baje basholokele kukala na mambinga na mukila na mendi a membe. Bamo bakendeka ngwabo aba binjambi ba makuli ba kulinga oku munu oku kasitu bemaneneneko Satana mwafwa simbu baka-Kristu kanda bakaleko, banu bakulahelele ngwabo Satana nendi wakala na mukila na mambinga na mendi a kasitu.
Kutuzibuka byalingisile baje binjambi bakale na “bwaka-bwaka.” (seʽi·rimʹ) Nameme bamo bakendeka ngwabo bapwile bene bimembe nambe tuponya mu cifwa ca bimembe, oloni mu Mbimbiliya kumwesi bukaleho bumwesa ngoco. Lijwi lya ndemone wakufwa ngwe membe linasa kulumbununa ngwalyo baje bakele na kulemesa aba binjambi ba makuli basinganyekele ngwabo binjambi babo bakele na cifwa ca membe na bwaka-bwaka. Lijwi lya “bimembe” linasa kwimanenako tumponya boshe. Cakumwenako, mabulu amangi anendeka ha tumponya ngwawo “bwilo bwa tusitu.” Oloni oku kukulumbununa ngwabo baje tumponya babamungile ha bwilo bwa tusitu.—Lev 26:30; Kwi 29:17.
APRIL 24-30
BISIMPI BYA SEHO BYA MU LIJWI LYA NJAMBI | 2 MIZIMBU 13–16
“Simbu Muka Imunapande Kukulahela Yehova?”
Bakwenje, Munapande Kulinga Bika Mangana Banu Bamikulahele?
12 Mwene Asa mwapwile mukwenje wapwile wa kulikehesa, co lalo wa kusimpa. Cakumwenako, ishe Abiya mwatsile, Asa wengile ha litanda, co washangumukile cipangi ca kunyongesa tumponya boshe mu lifuti. Co lalo, “Washikile banu ba Yunda ngeci balinge cizango ca Shukulu Kalunga, Njambi ya bakukulwila babo na kwononoka bilongesa byendi na mashiko endi.” (2 Mizi 14:1-7) Co omwo Kaisopya umo wa lizina lya Zela na maswalale bendi ba kupwa 1,000,000 bezile na kulwisa banu ba mu Yunda, Asa walombele Yehova ngwendi amukwase. Wendekele ngwendi: ‘Yobe Yehova, kukwesi weka asa kukwasa baka-kuzeya omwo balwa na baka-nzili kubanga yobe lika. Tukwase Yehova Njambi yetu omwo yetu twajendamena hali yobe.’ Awa majwi amwesa ngwawo Asa wakulahelele ngwendi Yehova ali na nzili ya kumwamena hamolika na banu bendi. Asa wakulahelele Ishe wa mwilu, co ‘Yehova wahyanene maswalale ba Baisopya.’—2 Mizi 14:8-12.
Bakwenje, Munapande Kulinga Bika Mangana Banu Bamikulahele?
13 Hamo Asa walishoshomwenene omwo maswalale ba kupwa 1,000,000 bezile na kulwisa banu ba mu Yunda. Oloni Asa wabahyanene mwafwa wakulahelele Yehova. Calubinda, mwaliwanene na bukalu bukwabo, kalombele bukwasi kuli Yehova. Omwo Mwene Mbasha wa Isalele wamujujwisile, Asa walombele bukwasi kuli Mwene wa Silya. Byalingile Asa byanenele bukalu bwakama. Yehova wapangesele kapolofweto Hanani aleke Asa ngwendi: ‘Omwo wakulahelele mwene wa Silya kutubakana kukulahela Yehova Njambi yobe, mukemwo maswalale ba mwene wa Silya banatewe.’ Co kushwa bene haje, Mwene Asa watwaleleleho kulwa binzita. (2 Mizi 16:7, 9; 1 Vimye 15:32) Bika bimulilongesako?
Bakwenje, Munapande Kulinga Bika Mangana Banu Bamikulahele?
14 Twaleleleniho kupwa ba kulikehesa na kukulahela Yehova. Mubamimbwitikile mwamwesele ngweni mwakulahela manene Yehova. Co Yehova wamitambwile mu naanga yendi. Ngeci, munapande kutwalelelaho kumukulahela. Kunasa kumipwila kwakwasi kukulahela Yehova nga mushaka kulinga byuma byakama, oloni batico nga mushaka kulinga byuma byabindondo? Kunapu kwa seho manene kukulahela Yehova omwo twangula byuma bya kulizima nabyo buli na cipangi citushaka kupanga na bilengo bitulyakela. Keti mukulahele mana eni. Oloni tondeseseni binangulo bya mu Mbimbiliya bije byendeka ha byuma bimushaka kulinga, co bipangeseni. (Visi 3:5, 6) Nga mulinga ngoco, co muzibisa Yehova kubwaha. Co lalo, bandolome na bandokazi mu cikungulukilo bamisingimika.—Tandeni 1 Timateo 4:12.
Kutondesesa Bisimpi bya Seho
Pangeleni Yehova na Mbunge Yeni Yoshe
7 Munu na munu nasa kwilula mbunge yendi amone indi nalyana kupangela Njambi mu kushula. Lihuleni ngweni: ‘Njinalyangwila kuzibisa Yehova kubwaha na kwimanena kulemesa kwa busunga na kubingilikiya banu ba Njambi ku byuma byabibi ndi? Singanyekeni kusimpa kwakele nakwo Asa ha kutundisa Maka uje wapwile “bamwene” ba mu Yunda. Hamo kumwasa kuzibuka munu uje akalingi byuma ngwe Maka, oloni kuli bingila bimo bimunasa kutembwininamo ntwima ya Asa. Cakumwenako, mulinga bati nga kabushoko keni nambe kabusamba keni wa ha mbunge atwalelelaho kulinga bubi, co katenguluka mamaneselelo bamutundisa mu cikungulukilo? Bati mwecela kulikwatasana na munu wa cifwa eci ndi? Mbunge yeni yasa kumishongangeya kulinga bika?