Watchtower LAIBRALI YA HA INTANETI
Watchtower
LAIBRALI YA HA INTANETI
Mbunda
  • MBIMBILIYA
  • MABULU
  • BIWANO
  • w23 May pp. 14-19
  • Twaleleleniho Kwenda mu “Tapalo ya Kujela”

Haunanyateka kuhesi vidio.

Cabihya, kuli bukalu bunonowesa ei vidio kushokoloka.

  • Twaleleleniho Kwenda mu “Tapalo ya Kujela”
  • Kaposhi Ka Kukengela Kali Na Bumwene Bwa Yehova (Kaposhi ka Kukengela ka Kulilongesa)—2023
  • Tumitwe twa Biñanda
  • Biñanda bya Kulifwa
  • “TAPALO YA KUJELA” MU SIMBU YA KUNIMA NA MU SIMBU YETU
  • KUBWAHESA EI TAPALO
  • “TAPALO YA KUJELA” ICINASHOKOLOKA
  • “Pweni ba Kujela”
    Kaposhi Ka Kukengela Kali Na Bumwene Bwa Yehova (Kaposhi ka Kukengela ka Kulilongesa)—2021
Kaposhi Ka Kukengela Kali Na Bumwene Bwa Yehova (Kaposhi ka Kukengela ka Kulilongesa)—2023
w23 May pp. 14-19

CILONGESA 22

Twaleleleniho Kwenda mu “Tapalo ya Kujela”

“Tapalo yaibwa ikaita muje, . . . Tapalo ya Kujela.”—ISAYA 35:8.

MWASO 31 Twendeni na Njambi!

BILI MUNO MU CILONGESAa

1-2. Cuma muka ca seho cibapandele kwangula Bajuda baje bakele mu Babiloni? (Ezela 1:2-4)

MWENE wanene mutambi! Bajuda baje bakele mu bunzinda mu Babiloni ha myaka 70 babapatwile mangana beluke kwimbo lyabo ku Isalele. (Tandeni Ezela 1:2-4.) Yehova ikeye wabwahesele ebi byuma. Mwafwa bika twendeka ngoco? Kakangi Bababiloni kubakele na kupatula binzinda. (Isaya 14:4, 17) Oloni Babiloni baifungulwile, co mwene wamuha walekele Bajuda ngwendi bazitukile kwilukila ku lifuti lyabo. Ngeci, Kajuda na Kajuda wapandele kulyangwila kwilukila ku lifuti lyendi nambe kutwalelelaho kukala mu Babiloni, maneneni mitwe ya binaanga. Kukwapwile kwakwasi kwangula mwamubwa byakulinga. Bika twendekela ngoco?

2 Bukulukazi bwalingisile bamo bonowe kwenda obu bungenzi bwabulaha-laha. Co lalo bwingi bwa Bajuda basemukilile mu Babiloni, co kwabakaluwilile kujalukila ku mwela kuje kubazibukile. Balizibile ngwe lifuti lya Isalele kulyapwile lifuti lyabo, lyapwile lifuti lya bakukulwila babo. Cisholoka ngwe bamo bafukile manene mu Babiloni, co hamo kwabakaluwilile kuseza binjibo byabo byabibwa na mingoso yabo na kujalukila ku lifuti kubazibuka.

3. Bibezikiso muka bibabandamenene kukalikuwa Bajuda baje belukilile ku Isalele?

3 Bajuda ba kulongwa bamwene ngwabo kulyana kwilukila ku Isalele kubanenela bibezikiso byabingi kutubakana kutwalelelaho kukala mu Babiloni. Ngila yakama manene ibasele kubezikilamo yapwile kulemesa Yehova. Mu nganda ya Babiloni mwakele bitempele 50 bya kulemesela binjambi ba makuli. Oloni kumwakele tempele ya Yehova. Kukwakele mutula habasele kwanena milambu kwesekesa na Lishiko lya Mosesa. Co lalo kukwakele tupilistu basele kwana oyo milambu. Kutundaho, bwingi bwa banu babatungile nabo mu Babiloni balemesele binjambi ba makuli, co kubasingimikile Yehova na mashiko endi. Ngeci, Bajuda babangi baje bazibilile Njambi lyoba batondele kwilukila kwimbo lyabo mangana bakamulemese lalo mu ngila inapande.

4. Yehova wakulahesle bika Bajuda baje belukile ku Isalele?

4 Bungenzi bwa kutunda ku Babiloni kuya ku Isalele bwasele kwambata bingonde biwana. Nameme ngoco, Yehova wakulahesele ngwendi abwahesa byuma byoshe mangana keti kukale byuma bibonowesa kwiluka. Isaya wasonekele ngwendi: “Bwaheseleni Shukulu Kalunga tapalo mu mambo! Bwaheseni tapalo ya kusungama ya Njambi yetu.” (Isaya 40:3, 4) Acilingeni ngwe mumona tapalo ije ita mwamubwa mu mambo na minkinda. Ei tapalo yaibwa kuli baka-kwenda! Baka-kwenda balikuwa kwenda omu mu tapalo kutubakana kwenda mu ngila ije ilizenga, kukanduka na kusikumuka ha minkinda nambe kujabuka bindonga. Co lalo bazambula.

5. Tapalo ya cifwisa ya kutunda mu Babiloni kuya ku Isalele baitumbwile bati?

5 Ano matangwa, bitapalo byabingi bakabizibukila ha lizina nambe ha nambala. Tapalo ya cifwisa yasonekele byayo Isaya nayo yakele na lizina. Wasonekele ngwendi: “Tapalo yaibwa ikaita muje, bakaitumbula ngwabo, Tapalo ya Kujela. Kukwesi muka-bubi akendamo.” (Isaya 35:8) Eci cikulaheso calumbunwine bika kuli Baisalele? Co cilumbununa bika kuli yetu ano matangwa?

“TAPALO YA KUJELA” MU SIMBU YA KUNIMA NA MU SIMBU YETU

6. Tapalo ya kutunda mu Babiloni kuya ku Isalele baitumbwilile bika ngwabo ya kujela?

6 Ije tapalo baitumbwile ngwabo “Tapalo ya Kujela.” Eli linapu lizina lyalibwa manene! Mwafwa bika ei tapalo baitumbwile ngwabo ya kujela? Ku Isalele kubapandele kwilukila Bajuda, wahi ibatabesele kulinga bupangala, kulemesa tumponya nambe kulinga bubi bweka bwakama. Baje Bajuda belukile ku Isalele bapandele kukapwa banu ba kujela kuli Njambi. (Kwitu 7:6) Ngeci, baje batundile mu Babiloni bapandele kutengululako byuma bimo mangana bazibise Yehova kubwaha.

7. Byuma muka bibapandele kutengululako Bajuda bamo? Endekeni cakumwenako.

7 Ngwe mutunamwena, Bajuda babangi basemukilile mu Babiloni, co hamo bwingi bwabo basinganyekele na kumona byuma ngwe mubabimwenenene Bababiloni. Munima ya myaka ya kweta ku 69 kutunda habelukilile Bajuda ku Isalele, Ezela wanangukile ngwendi bamo babo bambatele banakazi baje balemesele binjambi ba makuli. (Kutu 34:15, 16; Ezela 9:1, 2) Kutundaho, Ngubulu Nehemiya nendi wakasamene mwawanene ngwendi banike bamo baje basemukilile mu Isalele kubazibukile kwendeka ndaka ya Bajuda. (Kwitu 6:6, 7; Nehe 13:23, 24) Kuma baje banike basele kulemesa mwamubwa Yehova nga kubazibukile ndaka ya Cihebelu ije ibapangesele mu kusoneka Lijwi lyendi ndi? (Ezela 10:3, 44) Ngeci, baje Bajuda bapandele kutengululako bimo. Co kulinga ngoco kwapwile kwakwasi mu Isalele muje mubashangumukile kulemesa lalo Yehova mu ngila inapande.—Nehe 8:8, 9.

Bandolome na bandokazi banapangesa bingila bya kuliseza-seza bya kwambulwilamo muzimbu waubwa kushangumuka mu 1919 kweta na lelo lino.

Kushwa mu 1919 C.E., banu babangi baje banambateselela banalume, banakazi na banike banatundu kuli Babiloni Wakama na kushangumuka kwenda mu “Tapalo ya Kujela” (Taleni paragirafu 8)

8. Mwafwa bika byuma byalingiwile myaka yaingi kunima binapu bya seho kuli yetu ano matangwa? (Taleni cikupulo cili ha liputa lyakulibanga.)

8 Oloni bamo hamo banasa kulihula ngwabo, ‘Kuma byuma byalingiwile kuli Bajuda netu byatukundama ndi?’ Binatukundama mwafwa netu tuli na kwenda mu “Tapalo ya Kujela” ya cifwisa. Nameme tu bakubwabesa nambe tu bimanga beka, tubaboshe tunapande kutwalelelaho kwenda mu ngila ya kujela mwafwa kulinga ngoco kutukwasa tutwaleleleho kupangela Yehova ha simbu ino. Co kulutwe, Bumwene bwa Njambi mubukatengulula byuma byoshe bili muno mu kaye tukalikuwa kuyoya.b (Iwano 10:16) Kushwa lika mu 1919, banu babangi, banalume, banakazi na banike banaseze Babiloni Wakama kulumbununa bulombelo bwoshe bwa makuli na kushangumuka kwenda mu ngila ya cifwisa. Twakulahela ngwetu neni munapu umo wabo. Nameme banu bashangumukile kwenda omu mu tapalo myaka ya kweta ku 100 kunima, kuli banu bamo bashangumukile kubwahesa ei tapalo simbu kanda banu bashangumuke kwendamo.

KUBWAHESA EI TAPALO

9. Kwesekesa na mukanda wa Isaya 57:14, cipangi ca kubwahesa “Tapalo ya Kujela” bacilingile bati?

9 Yehova wamwene ngwendi byuma byoshe bili mwamubwa omwo Bajuda bakele na kutunda mu Babiloni. (Tandeni Isaya 57:14.) Batico “Tapalo ya Kujela” ya mu matangwa etu”? Mu bita bya myaka ya kukokela ku 1919, Yehova wapangesele banalume baje bamuzibilile lyoba mu kubwahesela banu bendi ngila ya kutunda mu Babiloni Wakama. (Esekeseni Isaya 40:3.) Babwahesele byuma nambe ngwetu tapalo ya ku sipilitu ije inakwasa banu ba bimbunge byabibwa batunde mu Babiloni Wakama na kwija mu paradaisi ya ku sipilitu na kulemesa Yehova mu ngila inapande. Bika byalibungilile mu kubwahesa ei tapalo? Tusimutwiyeniko ha byuma bimo byalibungilile mu kubwahesa ei tapalo.

Likina lya kupulintisa lya ku sañulu na muka-kunungulula Mbimbiliya.

Mu bita bya myaka ya kukokela ku mwaka wa 1919 C.E., banalume baje bazibilile Njambi lyoba bakwasele mu kubwahesa ngila ya kutunda kuli Babiloni Wakama (Taleni paragirafu 10-11)

10-11. Kupulinta na kunungulula Mbimbiliya kunalingisa bati busunga bwa mu Lijwi lya Njambi bujalakane? (Taleni na cikupulo).

10 Kupulinta. Simbu kanda myaka ya ma 1400 yete, Mbimbiliya bakele na kuisononona na maboko. Eci cipangi cakele na kwambata simbu yailaha. Bimbimbiliya byakehele, co lalo bindando byabyo byalondele. Oloni mukwakele makina a kupulintisa, Bimbimbiliya byatumine, co banu babangi bashangumukile kukala nabyo.

11 Kunungulula. Ha myaka yaingi kunima, Mbimbiliya yakele manene mu ndaka ya Cilatini, ije ibazibisisile lika banu ba kulilongesa. Omwo makina a kupulintisa alisalele, banu baje bazibilile Njambi lyoba bashangumukile kunungulula Mbimbiliya mu bindaka bije bibazibisisile banu babangi. Ha simbu oyo, banu mubasele kulitandela Mbimbiliya, basele kwesekesa bilongesa bya bantwama ba bulombelo na byuma biyendeka Mbimbiliya.

Ndolome Russell na bakwabo baka-kulilongesa Mbimbiliya bali na kutondesesa mu mabulu aje akwasa mu kuzibisisa Mbimbiliya na kusimutwiya ha byuma bibanawana.

Banalume baje bazibilile Njambi lyoba bakwasele mu kubwahesa ngila ya kutunda kuli Babiloni Wakama (Taleni paragirafu 12-14)c

12-13. Endekeni cakumwenako cimwesa omwo baka-kulilongesa Mbimbiliya ba kulongwa bashangumukile kujombolola bilongesa bya makuli byalisalele mu bulombelo mu myaka ya ma 1800.

12 Mabulu a kupangesa mu kulilongesa Mbimbiliya. Baje bakele mbunge ku kutanda Mbimbiliya na kusinganyekesesa ha byuma bibatanda banangukile bilyendeka Lijwi lya Njambi. Oloni bantwama ba bulombelo balubalele aba banu mubashangumukile kulekako bakwabo busunga bubawanene mu Mbimbiliya. Cakumwenako, mu myaka ya ma 1800, banalume bamo ba kulongwa bashangumukile kupulinta matrakiti aje ajombolwele bilongesa bya makuli byalisalele mu biceci.

13 Mu mwaka wa kukokela ku 1835, munalume umo wa lizina lya Henry Grew uje wazibilile Njambi lyoba watuhwile trakiti ije yendekele bya cifwa cibalimo batsi. Wamwesele kutundilila mu Bisoneka ngwendi kuyoya kwa myaka yoshe kunapu bwana bwa kutundilila kuli Njambi. Kukwapwile cifwa cibakasemuka naco banu ngwe mubakele na kulongesela mu biceci byabingi. Mu 1837, munalume umo wa kulongwa wa lizina lya George Storrs wawanene imo yawa matrakiti mwakele mu citima. Mwaitandele, wamwene ngwendi wawanene busunga. Ngeci, wayongwele kulekako bakwabo byawanene. Mu 1842 wendekele biñanda bije byakele na mutwe wendeka ngwawo: “Cihula—Kuma Banu Bababi Basa Kuyoya Myaka Yoshe Ndi?” Byuma byasonekele George Storrs byakwasele manene mukwenje wa lizina lya Charles Taze Russell.

14. Bukwasi muka bwawanene Ndolome Russell na bakwabo ku byuma bimo bibalingile bakwabo kunima mu cipangi ca kubwahesa tapalo ya ku sipilitu? (Taleni na cikupulo.)

14 Ndolome Russell na bakwabo bawanene bati bukwasi ku cipangi ca kubwahesa tapalo ya ku sipilitu cibashangumukile bamo kunima? Mubakele na kulilongesa, bakele na kupangesa mabulu a majwi a kulifwa na mabulu aje alumbununa majwi, hamolika na Bimbimbiliya bya kuliseza-seza bije bibawanene. Biñanda bibatondesesele banalume ba kufwa ngwe Henry Grew, George Storrs na bakwabo nabyo byabakwasele. Ndolome Russell na bakwabo nabo balingileko bimo mu cipangi ca kubwahesa tapalo ya ku sipilitu omwo batuhwile mabulu na matrakiti a biñanda bya mu Mbimbiliya.

15. Byuma muka byakama byalingiwile mu mwaka wa 1919?

15 Kushangumuka mu mwaka wa 1919, Babiloni Wakama nonowa kungumuna banu ba Njambi. Mu 1919, “ndungo wa kulongwa na kunyanyama” washangumukile kupanga na nzili na kutambula banu ba bimbunge byabibwa baje bashaka kwenda mu “Tapalo ya Kujela.” (Mate 24:45-47) Byuma bibalingileko bakwabo ba kulongwa mu cipangi ca kubwahesa ei tapalo binakwasa banu ba bimbunge byabibwa bende mu ngila ya kujela na kulilongesa byabingi hali Yehova na biyongola byendi. (Visi 4:18) Binabakwasa lalo batengulule buyoye bwabo na kuyoya mu kulitombola na mashiko na binangulo bya Yehova. Yehova kesi kubandamena ngwendi banu batengulula buyoye bwabo ha simbu imolika. Njambi nakwasa banu bendi batenguluke, kamandondo-kamandondo. (Taleni cipalo ca Yehova Ajelesa Banu Bendi Kamandondo-kamandondo) Tubwahelela manene nga tuzibisa Njambi kubwaha mu byuma byoshe bitulinga!—Kolo 1:10.

Yehova Ajelesa Banu Bendi Kamandondo- kamandondo

Tapalo ije ili na kubwaha kamandondo-kamandondo na kusungama. Bimena bije bili ku mukulo nabyo bili na kubwahelako na kulibwezelela.

1927-1928: Banu ba Yehova bazibisisile ngwabo Kilisimasi yapwa cilika ca mu bulombelo bwa makuli

1928-1936: Banu ba Yehova becelele kupangesa cilindakano

1931: Banu ba Njambi bashangumukile kubatumbula ngwabo Bakaleho ba Yehova

1938: Banu ba Yehova becelele kwangula bakulunu mu cikungulukilo kwitila mu kubota

1944-1945: Banu ba Yehova bazibisisile mwamubwa kujela kwa maninga

1952: Banu ba Yehova bashangumukile kumona seho ya kutundisa muka-bubi mu cikungulukilo

1956: Banu ba Yehova bazibisisile mwamubwa ngwabo bulo bunapande kupwa bwa kujela

1972: Cibunga ca bakulunu baje babangwile na sipilitu ya kujela bashangumukile kutwamenena cikungulukilo na cikungulukilo

1973: Banu ba Yehova bazibisisile mwamubwa ngwabo kusipa makaya kunapu bubi bwakama

1976: Banu ba Yehova batambwile binangulo bije bibakwasa kuzibuka cipangi ca mu kaye canasa kupanga muka-Kristu

2000: Banu ba Yehova bazibisisile mwamubwa bya kupangesa tuma twatundondo twa mu maninga

2006, 2012: Banu ba Yehova bazibisisile mwamubwa ngwabo kukenga mavidio na bikupulo bya mushelengwa kunapu bubi

“TAPALO YA KUJELA” ICINASHOKOLOKA

16. Byuma muka bibanabwahesa mu “Tapalo ya Kujela” kushwa mu 1919? (Isaya 48:17; 60:17)

16 Tapalo na tapalo itondeka kuinyunga mangana ikale mwamubwa. Kushwa lika mu 1919, “Tapalo ya Kujela” banatwalelelaho kuibwahesa mangana banu ba bimbunge byabibwa batunde kuli Babiloni Wakama. Kutunda lika ha kumwangula, ndungo wa kulongwa na kunyanyama wakwatele cipangi cendi na maboko abali. Co mu 1921, watuhwile libulu lya kupangesa mu kulilongesa na banu baje bacishangumuka kulilongesa busunga bwa mu Mbimbiliya. Eli libulu lyakele na mutwe wendeka ngwawo, The Harp of God. Co bapulintile makopi a kweta ku 6 milyoni mu bindaka 36. Ngeci, banu babangi balilongesele busunga. Hano tunatambula libulu lyaliha lya kupangesa mu kutwamenena bilongesa bya Mbimbiliya lije lili na mutwe wa Likuweni Kuyoya Myaka Yoshe! Muno mu matangwa a kukotoka, Yehova ali na kupangesa munga yendi mu kutwana byakulya bya ku sipilitu mu kushaka kutukwasa mangana tutwaleleleho kwenda mu “Tapalo ya Kujela.”—Tandeni Isaya 48:17; 60:17.

17-18. “Tapalo ya Kujela” itutwala kuli?

17 Tunasa kwendeka ngwetu nga munu atambula cilongesa ca Mbimbiliya, co nasa kushangumuka kwenda mu “Tapalo ya Kujela.” Bamo banasa kushangumuka kwenda omu mu tapalo ha simbu yaindondo na kulikela. Bamoco banalyakela cilengo ca kutwalelelaho kwenda omu mu tapalo kweta noho habaketela kubaya. Kuli kuinatalesa ei tapalo?

18 Kuli baje bali na lilabelelo lya kukayoya mwilu, ei “Tapalo ya Kujela” ibatwala ku ‘paradaisi ya Njambi ya mwilu.’ (Kujo 2:7) Co kuli baje bali na lilabelelo lya kuyoya hano hasi, ei tapalo ibatwala ku kulumbunuka, ku mamaneselelo a myaka 1,000. Nga mushaka kutwalelelaho kwenda omu tapalo, co kumwapandele kwilukila byuma bimunaseze kunima. Twaleleleniho kwenda omu mu ngila kweta noho hamuketela mu kaye kakaha! Tumishungwiya kwenda mwamubwa!

MWASA KUKUMBULULA BATI?

  • “Tapalo ya Kujela yalumbunwine bika kuli Bajuda?

  • Banu bashangumukile tangwa lika kwenda mu “Tapalo ya Kujela” muno mu matangwa etu, co ei tapalo ya cifwisa banaibwahesa bati ha myaka ineti?

  • Beya bali na kwenda mu “Tapalo ya Kujela” ano matangwa, co kuli kuibatwala ei tapalo?

MWASO 24 Ijeni ku Munkinda wa Yehova

a Yehova watumbwile ngila ya cifwisa ya kutunda ku Babiloni kuya ku Isalele ngwendi “Tapalo ya Kujela.” Kuma na mu matangwa etu Yehova nabwahesela banu bendi ngila ya kujela ndi? Eyo. Kushwa lika mu 1919 C.E., banu babangi banatundu kuli Babiloni Wakama na kushangumuka kwenda mu “Tapalo ya Kujela.” Tubaboshe tunapande kutwalelelaho kwenda omu mu tapalo kweta noho hatuketela kutuya.

b Tandeni libulu lya Bupolofita bwa Isaya—Liseli kwa Batu Kamukana II, lipu. 56-57.

c KULUMBUNUNA CIKUPULO: Ndolome Russell na bakwabo bapangesele mabulu a kupangesa mu kulilongesa Mbimbiliya aje abawanene.

    Mabulu a Mbunda (1987-2025)
    Tundaho
    Kobela
    • Mbunda
    • Anako bakweni
    • Biushaka
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Mashiko a Mwakuipangesela
    • Mwakupangesela Mizimbu Yobe
    • Mwakunonekela Mizimbu Yobe
    • JW.ORG
    • Kobela
    Anako Bakweni