Twaleleleniho ‘Kulitakamesa Umo na Mukwabo’

1. Kwesekesa na mukanda wa 1 Tesalonika 5:11, cipangi muka citunapande kulinga tubaboshe?

KUMA cikungulukilo ceni bacibwaheselaho laja Njibo ya Bumwene nambe kucitungila yaiha ndi? Nga mukemwo, co mwanuka litangwa lyakulibanga limwakungulukilile mu Njibo ya Bumwene yaiha. Twakulahela ngwetu mwakandelelele manene kuli Yehova. Ngeci, hamo mwabwahelelele manene, co mwatondele kulila na kwonowa kwimba mwamubwa mwaso wa kushokolola biwano. Binjibo byetu bya Bumwene bakabitungu mwamubwa, co bikalingisa banu bashangazele Yehova. Oloni twana manene Njambi bumpau, nga tutakamesa bakwetu baje baija ku Njibo ya Bumwene. Bikebyo byalingisile kapositolo Paulu asoneke majwi ali ku mukanda wa 1 Tesalonika 5:11, haje hanemana cilongesa cetu.—Tandeni.

2. Bika bitusimutwiya muno mu cilongesa?

² Kapositolo Paulu watwakelele mwanja waubwa omwo watakamesele bakwabo baka-Kilistu. Wabazibilile ngozi. Muno mu cilongesa, tusimutwiya omwo Paulu wakwaselele bandolome na bandokazi (1) bakolese mu byeseko, (2) bakale mu kwoloka na bwakwabo na (3) bakulahele manene Yehova. Tucimoneni mutwasa kumutembwinina mangana tutakamese bandolome na bandokazi betu.—1 Koli 11:1.

PAULU WAKWASELE BANDOLOME NA BANDOKAZI BENDI BAKOLESE MU BYESEKO

3. Paulu wamwesele bati ngwendi kupangela Yehova kwapwile kwa seho?

³ Paulu wazemene manene bandolome na bandokazi bendi. Nendi waliwanene na bukalu mukemwo wakele na kuzibisisa bandolome na bandokazi bendi baje bakele na kuliwana na byeseko. Simbu imo Paulu kakele na bimbongo. Ngeci, watondele cipangi mangana awane bimbongo bya kulikwasesa hamo lika na bakwabo bakele na kupanga nabo. (Vili 20:34) Wazibukile cipangi ca kutunga bitenti. Ngeci, mwaketele ku Kolinte wakapangele na bakwabo baka-kutunga bitenti ba Akwila na Pilisila. Oloni ha ‘litangwa lya Sabata’ wakele na kwambulwila Bayunda na Bagriki. Oloni Silasi na Timateo mubezile, “Paulu washangumukile kwambulula manene lijwi.” (Vili 18:2-5, NWT) Paulu kebalele ngwendi kupangela Yehova kwapwile kwa seho mu kuyoya kwendi. Paulu wakele na kupanga na nzili cipangi ca kwambulula na bipangi bya ku mubila, mukemwo wasele kushongangeya bandolome na bandokazi bendi. Wabanukisile ngwendi kubapandele kwecelela byuma bya ku mubila bya kufwa ngwe kunyunga naanga bibonowese kulinga byuma byabibwa bya ku sipilitu.—Fili 1:10.

4. Paulu na Timateo bakwasele bati baka-Kilistu baje baliwanene na mapakeso?

⁴ Munima ya kushimbika cikungulukilo ca Tesalonika, bandolome na bandokazi babalwisile manene. Omwo mbunga ya baka-kulwisa bonowele kuwana Paulu na Silasi bakokangeyeye ‘baka-kukulaela bamo na kubatwala kuli baka-kuswana,’ co bendekele ngwabo: ‘Aba banalume bali na kupokola mashiko a Ngubulu.’ (Vili 17:6, 7) Aba baka-Kilistu babaha bazibile manene lyoba mubamwene ngwabo banu ba muje mu nganda bakele na kubalwisa. Paulu mwanangukile ngwendi aba baka-Kilistu basa kuzeya, walingileko bimo. Simbu kanda batunde muje mu nganda Paulu na Silasi babwahesele ngwabo kukaleko umo atakamesa aba bandolome na bandokazi babaha. Paulu wanukisile baka-Kilistu ba ku Tesalonika ngwendi: ‘Twatumine Timateo mangana akumitakamese na kumikwasa ha kukulahela kweni, ngeci keti kukale umo hali yeni eluka munima mwafwa ya mapakeso.’ (1 Tesa 3:2, 3) Hamo Timateo waliwanene na mapakeso mwakele mu Lisitala. Walimwenenene omwo Paulu wakanyameselele baka-Kilistu ba ku Lisitala. Timateo walekele baka-Kilistu ba ku Tesalonika ngwendi Yehova abakwasa ngwe mwakwaselele baka-Kilistu ba ku Lisitala.—Vili 14:8, 19-22; Heve 12:2.

5. Mukulunu umo wakwasele bati ndolome Bryant?

⁵ Byuma muka bikwabo byalingile Paulu mangana atakamese bandolome na bandokazi bendi? Paulu na Mbanambase mubelukile ku Lisitala, Ikoniyame na ku Antyoke, ‘bangwile bakulunu mu cikungulukilo na cikungulukilo.’ (Vili 14:21-23) Baje bakulunu babangwile batakamesele bikungulukilo ngwe mubakalingi ano matangwa. Ndolome Bryant wendekele ngwendi: “Munjakele na myaka 15, batate batundile ha njibo, co banana babatundisile mu cikungulukilo. Njazibile manene busiwa, co njazeyele.” Bika byakwasele Bryant akolese mwaliwanene nobu bukalu? Wendekele ngwendi: “Tony uje wapwa mukulunu mu cikungulukilo wakele na kusimutwiya nange ku biwano na ha bisimbu byeka. Wanjilekele bya banu baje banatwalelelaho kubwahelela nameme baliwanene na bukalu. Wanjitandelele mukanda wa Myaso 27:10, co kakangi wakele na kunjileka bya Hezekiya uje watwaleleleho kupwa wa kulongwa nameme baishe kubakele na bilinga byabibwa.” Byuma byalingile ndolome Tony byakwasele bati Bryant? Bryant ngwendi: “Ndolome Tony wanjikwasele njishangumuke cipangi ca simbu yoshe.” Bakulunu nangukeni baje banazeye mangana mubaleke “majwi a ngozi” aje abatakamesa.—Visi 12:25.

6. Paulu wapangesele bati mizimbu ya mu kuyoya mu kutakamesa bandolome na bandokazi bendi?

⁶ Paulu wanukisile bandolome na bandokazi bendi ngwendi Yehova wakwasele “mbunga ya bakaleho” bakolese omwo baliwanene na byeseko. (Heve 12:1) Paulu wazibukile ngwendi mizimbu ya bangamba ba Njambi ba kunima baje bakolesele mu byeseko bya kuliseza-seza, yasa kukwasa bandolome na bandokazi bendi bapwe ba kusimpa na kwaka manene mbunge ku “nganda ya Njambi wa kuyoya.” (Heve 12:22) Netu ei mizimbu yasa kututakamesa. Tubaboshe tukakanyama mutukatanda mizimbu ije imwesa omwo Yehova wakwaselele Ngilyone, Mbaluke, Ndabiti, Samwele na bangamba bendi bakwabo. (Heve 11:32-35) Mizimbu ya bandolome na bandokazi ba matangwa ano baje banakolesa mu byeseko nayo ikatutakamesa. Bandolome na bandokazi babangi bakasonekela mikanda ku cikota ca Bakaleho ba Yehova ije imwesa mulinakanyamena likulahelo lyabo munima ya kutanda muzimbu wa ndolome nambe ndokazi.

PAULU WAMWESELE BANDOLOME NA BANDOKAZI MWAKUKELA MU KWOLOKA

7. Bika bimulilongesa ku cinangulo ca Paulu cije cili ku Loma 14:19-21?

⁷ Nga twendeka na kulinga byuma bije binena kwoloka, co tutakamesa bandolome na bandokazi mu cikungulukilo. Kutushaka ngwetu kumona byuma mu ngila ya kuliseza kutwangunune. Kutwapandele kusindiya bakwetu balinge byuma mutushakela nga byuma bibatonda kulinga kubililwisa na binangulo bya mu Mbimbiliya. Tusimutwiyeni ha cakumwenako eci. Mu cikungulukilo ca mu Loma mwakele baka-Kilistu ba Bayunda na baje kubapwile Bayunda. Lishiko lya Mosesa mulyecelele kupanga baka-Kilistu bamo bashangumukile kulya byakulya bibabindikile muje mu lishiko. (Mako 7:19) Kushwa bene ha simbu ije baka-Kilistu ba Bayunda bamo bashangumukile kulya byakulya bya miyati yoshe. Oloni baka-Kilistu bakwabo ba Bayunda balizibile ngwabo kubapandele kulya byakulya bibabindikile mu Lishiko lya Mosesa. Ngeci, ei ñanda yalingisile bandolome na bandokazi mu cikungulukilo balyangunune. Paulu wamwesele ngwendi kukala mu kwoloka kwapwa kwa seho manene omwo wendekele ngwendi: “Cuma cacibwa kulinga cinapu kujeneka kulya situ na kunwa binyu nambe kulinga cuma cimo ceka cije citanukisa mukweni.” (Tandeni Loma 14:19-21.) Paulu wakwasele bandolome na bandokazi bendi bamone ngwabo byuma bibakele na kulinga byasa kunena bukalu mu cikungulukilo. Nendi wecelele kulinga byuma bimo mangana keti atanwise bandolome na bandokazi bendi. (1 Koli 9:19-22) Netu twasa kutakamesa bakwetu na kuyoya nabo mu kwoloka nga kutubasindiya kulinga byuma mutushakela.

8. Paulu walingile bati mukwakele bukalu buje bwashakele kwangununa cikungulukilo?

⁸ Paulu watumwesele mwanja waubwa wa kukala mu kwoloka na bakwetu baje kubalitombola na biyongola byetu ha biñanda bimo bya seho. Cakumwenako, Bayunda baje bakele mu cikungulukilo ca baka-Kilistu bakulibanga bashakele ngwabo baka-Kilistu baje kubapwile Bayunda baye ku mukanda mangana keti babayengule. (Ngala 6:12) Nameme Paulu kalitombwele na byuma bibendekele aba baka-Kilistu, kabasindiiye balinge byuma mwayongwelele ikeye, oloni walombele bukwasi ku tupositolo na bakulunu ba mu Yelusalema. (Vili 15:1, 2) Oku kwalingisile baje baka-Kilistu bakale mu kwoloka na kupwa ba kubwahelela.—Vili 15:30, 31.

9. Twasa kutembwinina bati Paulu?

⁹ Nga tunalisebuka na ndolome nambe ndokazi tunapande kulomba bukwasi ku banu baje banangula Yehova mangana mu cikungulukilo mukale kwoloka. Twasa kuwana bukwasi nga tutanda mabulu aje anakundama ku Mbimbiliya na kukabangeya binangulo bya cibunga ca kutwamenena. Nga tupangesa ebi binangulo na kujeneka kukakateya lika ku byuma bitushaka, co mu cikungulukilo mukala kwoloka.

10. Cuma muka cikwabo calingile Paulu mangana mu cikungulukilo mukale likwatasano?

¹⁰ Paulu wamwesele ngwendi washakele kwoloka omwo wakele mbunge ku bifwa byabibwa bya bandolome na bandokazi bendi, keti ku tupenga twabo. Cakumwenako, kumamaneselelo a mukanda wasonekelele Baloma, Paulu watumbwile baka-Kilistu babangi ha mazina na kwendeka byuma byabibwa bibalingile. Twasa kutembwinina Paulu nga tutumbula bifwa byabibwa bya bandolome na bandokazi betu. Nga tulinga ngoco, tulingisa mu cikungulukilo mukale likwatasano na cizemo.

11. Nga tunalisebuka na bakwetu tunapande kulinga bika mangana tukale nabo mu kwoloka?

¹¹ Simbu imo, nameme baka-Kilistu ba kukola ku sipilitu banasa kulipyakana nambe kulinga bimata. Bikebyo byalingiwile kuli Paulu na kabusamba kendi wa ha mbunge Mbanambase. Aba bandolome balikananganene manene. Umo washakele ngwendi baye hamo na Mako mukwabo ngwendi bakaya nendi ha bungenzi bukwabo. Kwakele “bimata byakama” mukati kabo, ngeci balitepele. (Vili 15:37-39) Oloni Paulu, Mbanambase na Mako bamanesele bukalu bwakele mukati kabo mwafwa bashakele ngwabo mu cikungulukilo mukale kwoloka na likwatasano. Mu kwita kwa simbu, Paulu wendekele byabiwa hali Mbanambase na Mako. (1 Koli 9:6; Kolo 4:10) Netu tunapande kumanesa bukalu buli mukati ketu na ndolome nambe ndokazi mu cikungulukilo na kwaka manene mbunge ku bifwa byendi byabibwa. Nga tulinga ngoco, mu cikungulukilo mukala kwoloka na likwatasano.—Efeso 4:3.

PAULU WATAKAMESELE LIKULAHELO LYA BANDOLOME NA BANDOKAZI BENDI

12. Bukalu muka bubali na kulifwita nabwo bandolome na bandokazi?

¹² Nga tukwasa bandolome na bandokazi betu bakulahele manene Yehova, co tubatakamesa. Bandolome na bandokazi betu bamo bakabashendumuna kuli baka-nanga yabo baje kubapwile Bakaleho, kuli bakwabo babakapanga nabo, na kuli bakwabo babakakobela nabo sikola. Bamo bali na kubinja mishongo yakama nambe kulifwita na bishoti. Bamoco banapangela Yehova ha myaka yaingi, co bashwile laja kubandamena kukotoka kwa kano kaye. Bukalu bwa cifwa eci bunasa kuzeyesa likulahelo lya baka-Kilistu. Baka-Kilistu bakulibanga nabo baliwanene nobu bukalu. Paulu walingile bika mangana atakamese bandolome na bandokazi bendi?

13. Paulu wakwasele bati baka-Kilistu baje babakele na kushendumuna mwafwa ya byuma bibakulahelele?

¹³ Paulu wapangesele bisoneka mangana akanyamese likulahelo lya bandolome na bandozi bendi. Cakumwenako, hamo Bayunda baje bapwile baka-Kilistu kubazibukile mwa kukumbulwila babushoko bwabo baje kubapwile baka-Kilistu, baje lalo bakulahelele ngwabo bulombelo bwa Bayunda bwapwile bwa seho kutubakana bwa baka-Kilistu. Twakulahela ngwetu mukanda wa Paulu wasokelele baka-Kilisitu ba Bayunda wabatakamesele manene. (Heve 1:5, 6; 2:2, 3; 9:24, 25) Biñanda byasonekele byabakwasele bazibuke mwakukumbulwila babushoko bwabo baje kubapwile baka-Kilistu na banu baje bakele na kubalwisa. Ano matangwa twasa kushongangeya bakwetu baka-Kilistu baje babali na kulwisa bapangese mabulu a kukundama ku Mbimbiliya mu kulumbununa byuma bibakulahela. Twasa kuleka babaha baje babakashendumuna mwafwa ya kukulahela ngwabo byuma babitangele, batande biñanda bili mu broshuwa ya Ingilishi ya Was Life Created? na ya Silozi ya Lipuzo ze 5 ka za Mone Bukalezi Bupilo mangana bazibuke bikatulingisa tukulahele ngwetu byuma babitangele.

14. Byuma muka byalingile Paulu nameme wazezamene mu cipangi ca kwambulula na kulongesa?

¹⁴ Paulu washongangeyeye bandolome na bandokazi bendi bamwese cizemo mu ‘bilinga.’ (Heve 10:24) Byuma byalingile nebi byendekele byakwasele manene bandolome na bandokazi bendi. Cakumwenako, baka-Kilistu ba mu Yundeya mubakele mu njala, Paulu wabatwaleleleko byakulya. (Vili 11:27-30) Nameme Paulu wazezamene na cipangi ca kwambulula na kulongesa, oloni wakele na kuwanako simbu ya kukwasa banu ku mubila. (Ngala 2:10) Kulinga ngoco kwalingisile aba baka-Kilistu bakulahele ngwabo Yehova atwalelelaho kubana byuma bibatonda. Mu ngila imolika, nga tupangesa simbu yetu, nzili yetu na cashu cetu mu kukwasa bandolome na bandokazi betu baje banaliwana na bukalu bwa kulizila, co likulahelo lyabo likanyama. Bikebyo byasa kulingiwa nga simbu yoshe twana bwana ku cipangi ca mu kaye koshe. Nga tulinga ebi byuma na bikwabo, co tukwasa bandolome na bandokazi betu bakulahele ngwabo Yehova atwalelelaho kubakwasa.

15-16. Twasa kukwasa bati bandolome na bandokazi betu baje banazeye?

¹⁵ Paulu watwaleleho kukwasa baje bazeyele. Wabamwesele Ngozi, co wendekele nabo mu ngila yaibwa. (Heve 6:9; 10:39) Cakumwenako, mu mukanda wasonekelele baka-Kilistu ba Bahebelu wapangese majwi a kufwa ngwe ‘twapande’ mangana amwese ngwendi nendi wapandele kupangesa cije cinangulo. (Heve 2:1, 3) Netu tunapande kutwalelelaho kukwasa baje banazeye ngwe mwalingilile Paulu. Tunapande kubatakamesa ha kubamwesa ngwetu twabaka mbunge. Nga tulinga ngoco, co tumwesa ngwetu twabazema. Endekesi yetu yaibwa nayo yasa kubatakamesa.

¹⁶ Paulu walekele bandolome na bandokazi bendi ngwendi Yehova wakele na kumona byuma byabibwa bibakele na kulinga. (Heve 10:32-34) Netu twasa kulinga ngoco omwo tukwasa ndolome nambe ndokazi yetu uje nazeye. Twasa kumulomba ngwetu atuleke mwalilongeselele busunga nambe kumushongangeya ngwetu anuke simbu yamukwasele Yehova mu kuyoya kwendi. Twasa kumuleka ngwetu Yehova kebalele byuma byabibwa byanalingi, co lalo atwalelelaho kukala nendi. (Heve 6:10; 13:5, 6) Kusimutwiya na ndolome nambe ndokazi yetu mu ngila ei, kumushongangeya atwaleleho kupangela Yehova.

TWALELELENIHO ‘KULITAKAMESA UMO NA MUKWABO’

17. Byuma muka bitunapande kutwalelelaho kulinga?

¹⁷ Kunasa kwita simbu asinoni muka-kutunga akale na cashu mu kutunga. Mu ngila imolika mu kwita kwa simbu netu tubwezelela ku cashu cetu ca kutakamesa bakwetu. Kulekako bakwetu bya banu baje bakolesele mubaliwanene na byeseko, kubakwasa nabo bakolese mubaliwana na byeseko. Kwendeka byuma byabibwa bituli na kumona ku bakwetu, kulinga byuma bije binena likwatasano na kumanesa bwasi-bwasi bukalu bwetu nga tunalipyakana na bakwetu kutulingisa tukale nabo mu kwoloka. Kutundaho, tukanyamesa likulahelo lya bandolome na bandokazi betu nga tubaleka binangulo bya mu Mbimbiliya na kubatakamesa nga banazeye ku sipilitu.

18. Bika bitunapande kutwalelelaho kulinga?

¹⁸ Baje bali na kupanga cipangi ca kutunga mitungo ya kulemesela bapwa ba kubwahelela, co bakajauka na byuma bibali nabyo. Netu tupwa ba kubwahelela nga tutakamesa bandolome na bandokaze betu. Mutungo ubanatungu mwamubwa unasa kubihya mu kwita kwa simbu, oloni nga tutakamesa bakwetu tuwana bibezikiso bya myaka yoshe. Ngeci tutwaleleleniho “kulitakamesa umo na mukwabo.”—1 Tesa 5:11.