Twasa Kukala Bati mu Kwoloka ha Simbu Ituliwana na Bukalu?

1. “Kwoloka kwa Njambi,” kwapwa kuka, co kutukwasa bati omwo tuliwana na bukalu? (Filipu 4:6, 7)

KULI kwoloka kuje banu babangi kubazibuka muno mu kaye. Oku kunapu “kwoloka kwa Njambi,” kuje kukaija mwafwa ya kulikuta busamba bwa kukanyama na Tate yetu wa mwilu. Nga tukala mu kwoloka kwa Njambi, co kutulishoshomwena. (Tandeni Filipu 4:6, 7.) Tulikuta busamba na banu baje bamuzema. Co lalo tulikuta busamba bwa kukanyama na “Njambi wa kwoloka.” (1 Tesa 5:23) Nga tuzibuka Tate yetu, tumukulahela na kumwononoka, co kwoloka kwa Njambi kutukwasa tujeneke kulishoshomwena omwo tuliwana na bukalu bwa kuliseza-seza.

2. Bika twendekela ngwetu twasa kukala mu kwoloka kwa Njambi?

² Kuma cili bene twasa kukala mu kwoloka kwa Njambi nga tuliwana na bukalu bwa kufwa ngwe mushongo wa kulitambwisa, bukalu bwa kulizila nambe nga batuyandesa ndi? Ebi byuma byasa kutulingisa tulishoshomwene. Mukemwo Yesu walekele baka-kumukabangeya ngwendi: “Keti mwecelele bimbunge byeni bilishoshomwene, nambe kuziba lyoba.” (Iwano 14:27) Kubezika, bandolome na bandokazi bali na kukabangeya cinangulo ca Yesu. Yehova nabakwasa bakale mu kwoloka nameme bali na kuliwana na byeseko byakama.

TWASA KUKALA BATI MU KWOLOKA NGA KWASHOLOKA MUSHONGO WA KULITAMBWISA?

3. Mushongo wa kulitambwisa wasa kumanesa bati kwoloka?

³ Mushongo wa kulitambwisa unasa kutengulula bwasi byuma mu kuyoya kwetu. Acisinganyekeni lika ha bukalu bubanaliwana nabwo banu babangi mwafwa ya mushongo wa COVID-19. Baka-kutondesesa banawana ngwabo, ha simbu ya mushongo wa COVID-19, banu babangi kunakala na kubakaluwila kulala. Mushongo wa COVID-19 unalingisa banu babangi bakale na bishoti, bombwe, banwe manene bwala, balinge lwozi na kushaka kulitsiya. Nga ku mutambela kumwakala kunasholoka mushongo wa kulitambwisa, bika byasa kumikwasa mangana mutepulule ku bishoti na kukala mu kwoloka kwa Njambi?

4. Mwafwa bika kuzibuka byapolofwetele Yesu ha matangwa a kukotoka kutulingisa tukale mu kwoloka?

⁴ Yesu wendekele ngwendi mu matangwa a kukotoka kukakala mishongo ya kulitambwisa “mu mitambela ya kuliseza-seza.” (Luke 21:11) Kuzibuka ngoco kutukwasa bati tukale mu kwoloka? Kutukomoka mutuli na kumona mishongo ya kulitambwisa. Tuzibuka ngwetu ebi byuma bili na kulingiwa ngwe mwendekelele bene Yesu. Ngeci, tushaka kukabangeya majwi endekele Yesu kutalesa kuli yetu tuli na kuyoya mu matangwa a kukotoka. Wendekele ngwendi: “Keti mu kalijujukile.”—Mate 24:6.

5. (a) Majwi ali ku mukanda wa Filipu 4:8, 9, atukwasa bati tuzibuke bya kulinga nga kunasholoka mushongo wa kulitambwisa? (b) Kutolilila ku mikanda ya mu Mbimbiliya ibanarekoda kutukwasa bati?

⁵ Nga kunasholoka mushongo wa kulitambwisa, tunasa kulishoshomwena na kuziba manene lyoba. Bikebyo byalingiwile kuli ndokazi wa lizina lya Desi.b Baishe ba bakulunu na yayendi na ndotolo umo mubatsile ku mushongo wa COVID-19, walishoshomwenene ngwendi hamo nendi atambulako na kutambwisa baina baje bakulubalele. Co lalo walishoshomwenene kwanasa kuwana bimbongo bya kulanda byakulya na kufwetela njibo nga bamutundisa bipangi mwafwa ya mushongo. Walishoshomwenene manene ha byuma ebi, ngeci kwamukaluwilile manene kulala. Oloni mukwita kwa simbu Desi wakele lalo mu kwoloka. Bika byamukwasele? Walombelele kuli Yehova amukwase mangana akale na bisinganyeka byabibwa, co lalo keti alishoshomwene. (Tandeni Filipu 4:8, 9.) Wakele na kutolilila ku mikanda ya mu Mbimbiliya ibanarekoda, co kwapwile lika ngwe wakele na kutolilila kuli Yehova. Wendekele ngwendi: “Majwi a kuzembeleka a baka-kutanda, atepulwile ku bishoti byange, co anjilingisile njilizibe ngwange Yehova wanjaka Mbunge.”—Myaso 94:19.

6. Kulinga cilongesa ca munu endi lika na kukunguluka simbu yoshe kumikwasa bati?

⁶ Nga kuli mushongo wa kulitambwisa, kunasa kutukaluwila kulinga byuma mutwakele na kubilingila hakulibanga, oloni kutwapandele kulikela kulinga cilongesa ca munu endi lika na kukunguluka. Mizimbu ya mu kuyoya ije ili mu mabulu na mu mavidio etu, imikwasa mumone mubali na kukolesela bandolome na bandokazi nameme bali na kuliwana na bukalu bumuli na kuliwana nabwo. (1 Pita 5:9) Kukunguluka kumilingisa musinganyeke ha biñanda bya kutakamesa bya mu Mbimbiliya simbu yoshe. Co lalo nga muli ku biwano, muwana bingila bya kutakameselamo bakweni, co nabakebo lalo bamitakamesa. (Loma 1:11, 12) Nga musinganyekesesa omwo Yehova nakwasela bangamba bendi ha simbu ibakele na kubinja, ibazibile lyoba nambe ibalizibile buli, co likulahelo lyeni likanyama, co lalo neni mukulahela ngweni Yehova amikwasa.

7. Bika bimulilongesa kuli kapositolo Iwano?

⁷ Lingeni mumwasela mwoshe kuwana simbu ya kusimutwila na bandolome na bandokazi beni. Mishongo imo inasa kutwonowesa kulishwenya manene muhyehi na bandolome na bandokazi betu. Ha simbu ya cifwa eci, tunasa kuliziba ngwe mwalizibililile kapositolo Iwano. Washakele kulimona na kabusamba kendi Gayasi mesho na mesho. (3 Iwa 13, 14) Nameme ngoco, Iwano wanangukile ngwendi kalimono bwasi na Gayasi. Ngeci, Iwano walingileko bimo. Wasonekelele Gayasi mukanda. Nga kumwasa kulimona na bandolome na bandokazi beni mesho na mesho, mwasa kubatumina foni, kulimona nabo ha makina, nambe kubasonekela mizimbu. Kusimutwiya simbu yoshe na bandolome na bandokazi beni, kumikwasa mujeneke kulishoshomwena na kujeneka kuliziba buli. Lombeni bukwasi ku bakulunu nga muliziba kukala manene na bishoti, co tambuleni bukwasi bubamyana.—Isaya 32:1, 2.

TWASA KUKALA BATI MU KWOLOKA NGA KWASHOLOKA BUKALU BWA KULIZILA?

8. Bukalu bwa kulizila bwasa kumanesa bati kwoloka kweni?

⁸ Nga mwaliwanene na bukalu bwa kufwa ngwe libazi, lindunduma nambe tuhya, co munasa kukala mu bishoti ha simbu yailaha. Nga mwatsisa banu bamwazema nambe nambe nga njibo yeni na byuma byeni byabihya munasa kuliziba busiwa, kwombwa nambe kulubala. Oku kukulumbununa ngwabo kumwesi na likulahelo nambe mwazema manene bufuko. Banu bamo banasa kusinganyeka ngwabo muzeya mwafwa ya bukalu bumunaliwana nabwo. (Yombi 1:11) Oloni mwasa kukala mu kwoloka nameme muliwana na bukalu. Mu ngila muka?

9. Yesu wendekele bika bije bitukwasa tulibwahesele bukalu bwa kulizila?

⁹ Anukeni byapolofwetele Yesu. Banu bamo bakasinganyeka ngwabo kubasa kuliwana na bukalu bwa kulizila. Oloni yetu tuzibuka ngwetu bukalu bulibwelela manene mu simbu yetu, co netu tunasa kuliwana na bukalu. Yesu walekele baka-kumukabangeya ngwendi kukala “mandunduma akama” na bukalu bukwabo bwa kulizila simbu kanda kukotoka kwije. (Luka 21:11) Wapolofwetele lalo ngwendi “kupokola mashiko kukalibwezelela” manene. Co bikebyo bituli na kumona ano matangwa. Cakumwenako, bilinga bya bukenya na kulilwisa binatumu manene muno mu kaye. (Mate 24:12) Yesu kendekele ngwendi obu bukalu bukezila lika banu baje kubesi kulemesa Yehova embwe. Bangamba ba Yehova ba kulongwa babangi banaliwana nobu bukalu. (Isaya 57:1; 2 Kori 11:25) Nameme Yehova katunyungilila mu kukomokesa ku bukalu bwoshe, oloni atwana byuma bije bitukwasa tukale mu kwoloka.

10. Bika twendekela ngwetu kulibwahesela hano bene kumwesa ngwabo tuli na likulahelo? (Visimo 22:3)

¹⁰ Kuzibukila cimweja bitunapande kulinga ha simbu ya bukalu kutukwasa tujeneke kulishoshomwena mutuliwana na bukalu. Kuma kulibwahesela kumwesa ngwabo kutwakulahelele Yehova ndi? Embwe. Nga tulibwahesela cimweja tumwesa ngwetu twakulahela ngwetu ali na nzili ya kutunyungilila. Bika twendekela ngoco? Lijwi lya Njambi litushonganeya tulibwahesele bukalu butunasa kuliwana nabwo. (Tandeni Visimo 22:3.) Munga ya Njambi inatwalelelaho kutushongangeya tulibwahesele bukalu butunasa kukaliwana nabwo kulutwe, kupangesa biñanda bya mu magazini, biwano bya cikungulukilo na mitambi.c Twakulahela Yehova ndi? Nga mukemwo, co tupangesa eci cinangulo hano bene simbu kanda tuliwane na bukalu.

11. Bika bimunalilongesa kuli ndokazi Margaret?

¹¹ Tucisimutwiyeni ha byuma byaliwanene nabyo ndokazi Margaret. Baka-fulumende bamulekele ngwabo atunde mu njibo yendi mwafwa kwakele na kwija tuhya. Banu babangi bakele na kutewa, ngeci mu tapalo mwashulile bimota, co kwapwile kwakukalu kuwana kwakwitila. Kwakele bwisi bwabwingi bwa kuzibala. Ngeci, Margaret kwamukaluwilile kutunda mu mota yendi. Oloni wobokele mwafwa walibwaheselele cimweja. Mu cikwama cendi mwakele mapu ije yamukwasele azibuke ngila yeka ya kupangesa. Simbu kanda buje bukalu bwije wetile omu mu tapalo na mota yendi mangana aizibuke mwamubwa. Kulibwahesela kwamukwasele oboke buje bukalu.

12. Mwafwa bika tunapande kukabangeya binangulo bibatwana?

¹² Simbu imo baka-kuyula banasa kuleka banu bakale mu binjibo byabo nambe kutundamo ha simbu ya kupwamo nambe kubaleka balinge byuma byeka mangana babanyungilile. Banu bamo kukabakaluwila kwononoka awa mashiko mwafwa kubesi kushaka kuseza byuma byabo. Baka-Kristu bakebo bakalingi bati? Mbimbiliya ngwayo: “Mwafwa ya Mwata, lyakeni kwisi ya boshe baje bali na moko, ipwe bimyene mwafwa bali helu lyeni.” (1 Pita 2:13, 14) Munga ya Njambi nayo ikatwana mashiko aje akatunyungilila. Simbu yoshe bakatuleke ngwabo twane bakulunu manamba etu a foni mangana base kututumina nga kunasholoka bukalu. Mwalingi ngoco ndi? Banasa lalo kutuleka kuya ku mutambela umo, kutunda mu mwela mutuli, kutuleka mwakuwanena bukwasi nambe kutuleka mwakukwasela bakwetu na simbu itunapande kulinga ngoco. Nga kutukabangeya ebi byuma, twasa kwaka buyoye bwetu na buyoye bwa bakulunu mu bushonde. Anukeni ngweni aba banalume ba kulongwa bali na kutunyungilila. (Hebe 13:17) Margaret ngwendi, “Njakulahela ngwange kukabangeya binangulo bya bakulunu nebi biili na kutwana munga, kukekwo kwobwele mwonyo wange.”

13. Bika binakwasa baka-Kristu baje banaseze binjibo byabo bapwe ba kubwahelela na kukala mu kwoloka?

¹³ Bandolome na bandokazi babangi baje banaseze binjibo byabo mwafwa ya bukalu bwa kulizila nambe binzita, baneseka mubanasela mwoshe kwizilila yoyesi yaiha na kutwalelelaho kulinga bipangi bya Yehova. Aba bandolome na bandokazi bali na kutwalelelaho kwambulula “muzimbu waubwa wa Lijwi lya Njambi” ngwe mubalingilile baka-Kristu bakulibanga baje bashandokelele mu mitambela ya kuliseza-seza mwafwa ya mapakeso. (Bili 8:4) Kwambulula kukabakwasa bake mbunge ku Bumwene bwa Njambi keti ku bukalu bubali na kuliwana nabwo. Co lalo kunabakwasa batwaleleho kupwa ba kubwahelela na kukala mu kwoloka.

TWASA KUKALA BATI MU KWOLOKA NGA BATUYANDESA?

14. Mapakeso asa kumanesa bati kwoloka?

¹⁴ Mapakeso asa kutwonowesa kulinga byuma bije bikatukwasa tukale mu kwoloka. Tukabwahelela mutukakunguluka, kwambulula na kulinga byuma bitukalingi simbu yoshe kwakujeneka kulishoshomwena ngwetu hamo batukuta. Nga kubatutabesa kulinga ebi byuma, tunasa kuzeya na kulishoshomwena ha byuma binasa kulingiwa kulutwe. Kukwabihile kuliziba ngoco. Oloni tunapande kunyanyama. Yesu wendekele ngwendi mapakeso akalingisa baka-kumukabangeya batanuke. (Iwano 16:1, 2) Ngeci, bika bitunapande kulinga mangana tutwaleleho kukala mu kwoloka nameme bali na kutuyandesa?

15. Mwafwa bika kutwapandele kutewa mapakeso? (Iwano 15:20; 16:33)

¹⁵ Mbimbiliya ngwayo: “Boshe baje bashaka kuyoya mu kulyana kupangela Njambi mu kulikwatasana na Kristu Yesu nabo babapakesa.” (2 Timo 3:12) Ndolome Andrei kwamukaluwilile kukulahela awa majwi mubashokele cipangi cetu mu lifuti mwakala. Wendekele ngwendi: ‘Kuli Bakaleho babengi manene kuno. Baka-fulumende kubasa kutukuta tubaboshe.’ Kusinganyeka mu ngila ei kwalingisile Andrei alishoshomwene na kumwonowesa kukala mu kwoloka. Oloni bandolome bakwabo bakulahelele Yehova, co kubasinganyekele ngwabo hamo kubasa kubakuta. Bazibukile ngwabo banasa kubakuta, oloni kubalishoshomwenene ngwe Andrei. Ngeci, walyangwilile kubatembwinina, co wakulahelele manene Yehova. Mu simbu yaindondo lika walizibile kukala mu kwoloka na kupwa wa kubwahelela nameme wakele na kuliwana na bukalu. Byuma bya cifwa eci byasa kulingiwa na kuli yetu. Nameme Yesu wendekele ngwendi tuliwana na mapakeso, oloni wakulahesele lalo ngwendi twasa kutwalelelaho kupwa ba kulongwa.—Tandeni Iwano 15:20; 16:33.

16. Mashiko muka atunapande kwononoka nga batupakesa?

¹⁶ Nga cipangi cetu banacishoko nambe nga bipangi byetu byabingi banatubindika kubilinga, co baka-munango na bakulunu batuleka bya kulinga. Mashiko abakatwana akatunyungilila, kutukwasa kutwalelelaho kutambula bya kulya bya ku sipilitu na kutwalelelaho kwambulula. Esekeni mumwasela mwoshe kwononoka mashiko abamyana nameme kumuzibisisa mwamubwa bibanamyanenawo. (Jems 3:17) Co lalo keti mujombolwele banu baje kubapandele, mizimbu ya kutalesa ku bandolome na bandokazi nambe ku cikungulukilo.—Kwambu 3:7.

17. Twasa kutembwinina bati byuma bibalingile tuposilo mu simbu ya baka-Kristu ba kulibanga?

¹⁷ Satana ali na kulwisa banu ba Njambi mwafwa bali na “kupanga cipangi ca kwana bukaleho bwa Yesu.” (Kujo 12:17) Keti mutabese Satana na kaye kendi bamijujwise. Nga tutwalelelaho kwambulula na kulongesa nameme bali na kutulwisa, co tupwa ba kubwahelela na kukala mu kwoloka. Mu simbu ya baka-Kristu bakulibanga, Bajuda baje bakele na moko bashikile tupositolo ngwabo balikele kwambulula, oloni baje tupositolo ba kulongwa balyangwilile kwononoka Njambi. Batwaleleho kwambulula, co kulinga ngoco kwabalingisile bapwe ba kubwahelela. (Bili 5:27-29, 41, 42) Oloni tunapande kunyanyama omwo twambulula nga baka-fulumende banatubindika kulingako bipangi bimo. (Mate 10:16) Nga tulinga mwoshe mutwasela kutwalelelaho kwambulula, co tukala mu kwoloka kuje kukatundu mu kuzibisa Yehova kubwaha na mu kulinga cipangi ca kwambulula muzimbu uje wobola myonyo ya banu.

“NJAMBI WA KWOLOKA AKALA NENI”

18. Kuli kutwasa kuwana kwoloka kwa busunga?

¹⁸ Kulaheleni ngweni mwasa kukala mu kwoloka nameme muliwana na bukalu. Tunapande kwanuka ngwetu ha simbu ya bukalu tukatondo kwoloka kwa Njambi, kwoloka kuje kukatundu lika kuli Yehova. Mukulaheleni nga kunasholoka mushongo wa kulitambwisa, bukalu bwa kulizila nambe nga bamipakesa. Twaleleleniho kulikwatasana na munga yendi. Singanyekeseseni ha byuma byabibwa bimunabandamena kukalikuwa kulutwe. Nga mulinga ngoco, co “Njambi wa kwoloka akala neni.” (Filp 4:9) Mu cilongesa cinatako tukasimutwiya mutwasa kukwasela bandolome na bandokazi betu baje bali na kuliwana na tuyando bakale mu kwoloka kwa Njambi.