CILONGESA 30
Twaleleleniho Kukala na Cizemo
“Tukoleni mu cizemo mu byuma byoshe.”—EFESO 4:15.
MWASO 2 Lizina Lyobe Yobe Yehova
BILI MUNO MU CILONGESAa
1. Busunga muka bumwazibukile mumwashangumukile kulilongesa Mbimbiliya?
KUMA mwanuka byuma byoshe bimwalilongesele mumwashangumukile kulilongesa Mbimbiliya ndi? Hamo mwakasamene mumwazibukile ngweni Njambi wakala na lizina. Nambe hamo mwabwahelelele mumwazibukile ngweni Njambi kesi kuyandesa banu mu litende lya tuhya. Co lalo hamo mwabwahelelele mumwazibukile ngweni kulutwe mwasa kukalimona na banu bamwazema baje banatsi na kukalikuwa kuyoya nabo lalo.
2. Bika lalo bimwalingile kutunda hamwashangumukilile kulilongesa busunga bwa mu Mbimbiliya? (Efeso 5:1, 2)
2 Mwoshe mumwakele na kulilongesela Lijwi lya Njambi, mukemwo mucakele na kukolela na cizemo ceni kuli ikeye. Co kuzema Yehova kwamilingisile mushangumuke kupangesa bimwakele na kulilongesa. Mwashangumukile kwangula mwamubwa byakulinga kwesekesa na binangulo bya mu Mbimbiliya. Co lalo hamo mwatengulwile na ku futisi yeni mwafwa mwashakele kuzibisa Njambi kubwaha ku mbunge. Co ngwe mwa mwana mwanasa kutembwinina bilinga byabibwa bya cisemi cendi, neni mwashangumukile kutembwinina Ishweni wa mwilu.—Tandeni Efeso 5:1, 2.
3. Bihula muka bitunasa kulihula?
3 Tunasa kulihula ngwetu: ‘Kuma cizemo cange kuli Yehova cinakanyama ha simbu ino kutubakana mucafwililile ha simbu injashangumukile kupwa muka-Kristu ndi? Kutunda habanjimbwitikilile, kuma byuma binjikasinganyeka nebi binjikalingi byalitombola na byuma byatonda Yehova, maneneni kumwesa bandolome na bandokazi bange cizemo ndi?’ Nameme nga ‘cizemo cimwakele naco hakulibanga’ kuli Yehova na kuli bandolome na bandokazi beni cinatonola, kumwapandele kuzeya. Baka-Kristu bakulibanga nabo baliwanene na byuma bya kulifwa. Yesu watwaleleleleho kubakwasa, co netu twakulahela ngwetu atukwasa. (Kujo 2:4, 7) Azibuka ngwendi twasa kukala lalo na cizemo citwakele naco hakulibanga mutwalilongesele busunga.
4. Bika bitusimutwiya muno mu cilongesa?
4 Muno mu cilongesa, tusimutwiya mutwasa kutwalelelelaho kumwesa ngwetu twazema Yehova na bakwetu. Kutundaho, tusimutwiya ha bibezikiso bitundamo nga tulinga ngoco.
TWALELELENIHO KUMWESA NGWENI MWAZEMA YEHOVA
5-6. Kapositolo Paulu waliwanene na bukalu muka mwakele na kulinga cipangi ca kwambulula, co bika byamukwasele atwaleleleho kupangela Yehova?
5 Kapositolo Paulu walikuwile kupangela Yehova, nameme waliwanene na bukalu bwa kuliseza-seza. Kakangi Paulu wendele mangenzi amalaha, nameme te keti kwakwasi kulinga ngoco ha simbu ije. Bisimbu bimo mu mangenzi endi wakele “mu bushonde bwa ha ndonga” na “mu bushonde bwa mapwepwe.” (2 Kori 11:23-27) Co lalo bisimbu bimo, baka-kulwisa bamupupangele. (2 Kori 11:23-27) Kutundaho, bakwabo baka-Kristu simbu imo kubakele na kumwesa kukandelela ku byuma byakele na kulinga mu kushaka kubakwasa.—2 Kori 10:10; Filp 4:15.
6 Bika byakwasele Paulu atwaleleleho kupangela Yehova? Paulu walilongesele mwafwila Yehova kwitila mu Bisoneka na byuma byaliwanene nabyo. Co walimwenenene ngwendi Yehova Njambi wamuzema. (Loma 8:38, 39; Efeso 2:4, 5) Ngeci, Paulu wazemene manene Yehova. Paulu wamwesele ngwendi wazemene Yehova omwo ‘wapangelele bakujela na kutwalelelaho kubapangela.’—Hebe 6:10.
7. Ngila muka imo itwasa kutwalelelelaho kumwesa ngwetu twazema Yehova?
7 Twasa kutwalelelaho kumwesa ngwetu twazema Njambi nga tuwana-wana simbu ya kutanda Lijwi lyendi. Omwo mutanda Mbimbiliya, nangukeni omwo ñanda na ñanda imutanda imweselamo mwafwila Yehova. Lihuleni ngweni: ‘Ei ñanda imwesa bati ngwayo Yehova wanjizema? Byuma binjinatanda binjishongangeya bati kuzema Yehova?’
8. Kulombela kutukwasa bati tutwaleleleho kumwesa ngwetu twazema Njambi?
8 Ngila ikwabo itwasa kutwalelelaho kumwesa ngwetu twazema Yehova inapu kulombela kuli ikeye simbu na simbu na kumuleka mwoshe mutuli na kulizibila. (Myaso 25:4, 5) Nga tulinga ngoco, Yehova akumbulula malombelo etu. (1 Iwa 3:21, 22) Ndokazi umo mu Asia wa lizina lya Khanh ngwendi: “Hakulibanga njazemene Yehova mwafwa ya byuma binjalilongesele hali ikeye. Oloni munjamwene mwakele na kukumbulwila malombelo ange, njamuzemene manene na kushaka kulinga byuma bije bimuzibisa kubwaha.”b
TWALELELENIHO KUMWESA NGWENI MWAZEMA BAKWENI
9. Timothi watwaleleleleho bati kumwesa ngwendi wazema bandolome na bandokazi bendi?
9 Omwo kwetile myaka kutunda hapwililile muka-Kristu, Paulu waliwanene na mukwenje wa lizina lya Timothi. Timothi wazemene Yehova na bakwabo banu. Paulu walekele baka-Filipi ngwendi: “Kunjesi na munu weka injasa kutuma wa kufwa ngeci mwa [Timothi] uje akumyaka manene mbunge.” (Filp 2:20) Paulu mwakele na kwendeka awa majwi kalumbunwine cashu cakele naco Timothi ca kubwahesa mwamubwa byuma nambe ca kwendeka ku mbunga. Walumbunwine ngwendi Timothi wazemene manene bandolome na bandokazi bendi. Twakulahela ngwetu bandolome na bandokazi bakele mu bikungulukilo byakele na kwendela Timothi bashungwiiye manene mangenzi endi.—1 Kori 4:17.
10. Anna na muka-limbo lyendi bamwesele bati ngwabo bazema bandolome na bandokazi babo?
10 Netu tunapande kuwana bingila bya kukwaselamo bandolome na bandokazi betu. (Hebe 13:16) Tusimutwiyeniko ha cakumwenako ca ndokazi Anna itunazibile byendi mu cilongesa cinahu. Munima ya lihunzi lyakama, ikeye na muka-limbo lyendi bendelele naanga imo ya bakwabo Bakaleho, co bakawanene ciluli ca njibo yei naanga casiuka. Ngeci, ei naanga kuyakele na bizalo bya kujela. Ndokazi Anna ngwendi: “Twambatele bizalo byabo na kukabikusha, co mutwabilwisile twabihainile na kubyeteka mwamubwa. Nameme twamwene byuma bitwalingile kupwa byabindondo, ebi byuma binalingisa busamba bwetu nabo bukanyame kweta na lelo lino.” Cizemo cikeco calingisile ndokazi Anna na muka-limbo lyendi bakwase bandolome na bandokazi babo.—1 Iwa 3:17, 18.
11. (a) Bubwa muka butundamo nga tumwesa bandolome na bandokazi betu cizemo? (b) Kwesekesa na mukanda wa Visimo 19:17, Yehova akalizibi bati nga tumwesa bandolome na bandokazi betu cizemo?
11 Nga tuzibila bakwetu ngozi na kubamwesa cizemo, nabo balimwena ngwabo tuli na kutembwinina Yehova. Co banasa kukandelela manene kutubakana nomu mutunasa kusinganyekela. Ndokazi Khanh itunabanga kusimutwiya byendi acanuka mwamubwa baje bamukwasele. Ngwendi: “Njakandelela manene kuli bandokazi boshe baje bakele na kuya nange mu lihya. Bakele na kunjitula ku njibo, kunjilanya ngwabo njikalye nabo byakulya na kumona ngwabo njiluka mwamubwa ku njibo. Hano njalimwenoni ngwange baje bandokazi bakele na kulinga cipangi cakama. Co cizemo cikeco cakele na kubalingisa ngoco.” Oloni keti banu boshe basa kukandelela ku byuma bituli na kubalingila. Khanh ngwendi: “Ngwe citaba ngwe nange njimwesa cizemo aba bandokazi banjikwasele, oloni kunjizibuka kubakala boshe. Nameme ngoco, njizibuka ngwange Yehova ababezikisa, co njilombela ngwange atwaleleleho kulinga ngoco.” Byuma byanendeka ndokazi Khanh bya busunga. Yehova akamono byoshe bitukalingi mu kumwesa bakwetu ngozi, bipwe byabindondo bati. Akabimono kupwa ngwe mulambu nambe mukuli uje wakatufweta ikeye.—Tandeni Visimo 19:17.
Munu uje ali na kukola ku sipilitu akatondo bingila bya kukwaselamo bakwabo (Taleni paragirafu 12)
12. Bandolome basa kumwesa bati cikungulukilo cizemo? (Taleni na bikupulo.)
12 Nga mwapwa ndolome, mwasa kumwesa bati ngweni mwazema bandolome na bandokazi beni na kulyana kubakwasa? Ndolome umo wa mukwenje wa lizina lya Jordan wehwile mukulunu umo mu cikungulukilo amukwase kuzibuka bingila bimo bya kukwaselamo cikungulukilo. Ou mukulunu wamushangalele mwafwa ya byuma byabibwa byalingile na kumunangula ha byuma bimo byapandele kulinga mangana atwaleleleho kulinga mwamubwa. Cakumwenako, walekele Jordan ngwendi alibange-bange ku biwano na kumeneka bandolome na bandokazi, akumbulule-kumbulule mu biwano, awaniwe-waniwe mu lihya simbu yoshe na kuwana bingila bya kukwaselamo bakwabo. Jordan mwapangesele eci cinangulo walilongesele mwakulingila byuma bimo na kutwalelelaho kulinga byuma bije bimwesa ngwabyo wazema bandolome na bandokazi bendi. Ou ndolome walilongesele ngwendi nga munu apwa ngamba wa cikungulukilo, kashangumuka kukwasa bakwabo, atwalelelaho kulinga ngoco.—1 Timo 3:8-10, 13.
13. Kumwesa cizemo kwakwasele bati ndolome wa lizina lya Christian apwe lalo mukulunu mu cikungulukilo?
13 Bati nga simbu imo mwapwile mukulunu nambe ngamba wa cikungulukilo? Yehova acanuka bipangi bimwapangele na cizemo cimwamwesele. (1 Kori 15:58) Co acili na kumona cizemo cimunatwalelelaho kumwesa. Ndolome wa lizina lya Christian wazeyele mubamutundisile ha bukulunu. Nameme ngoco, ou ndolome ngwendi: “Cizemo canjishongangeyeye kulinga mwoshe munjasela kupangela Yehova, co njamwene ngwange njasa kulinga ngoco nameme nji mukulunu nambe embwe.” Mu kwita kwa simbu bamwangwile kupwa mukulunu lalo. Ndolome Christian ngwendi: “Kunjalizibile kuzituka kupanga lalo eci cipangi. Oloni njamwene ngwange nga Yehova ashaka ngwendi njipwe lalo mukulunu mu cikungulukilo, co njilinga ngoco mwafwa ya kumuzema hamolika na kuzema bandolome na bandokazi.”
14. Bika bitulilongesa ku byuma byendekele ndokazi umo wa ku Georgia?
14 Bangamba ba Yehova bakamwesa lalo ngwabo bazema banu babatunga nabo. (Mate 22:37-39) Cakumwenako, ndokazi umo mu Georgia wa lizina lya Elena ngwendi: “Hakulibanga, kuzema Yehova kukekwo lika kwanjilingisile njambulule. Oloni omwo cizemo cange kuli Tate yetu wa mwilu cakele na kukola, njashangumukile kumwesa bakwetu banu cizemo. Njesekele kusinganyekesesa ha bukalu bubali na kuliwana nabwo na byuma bibanasa kushaka kusimutwiya. Co kulinga ngoco kwanjilingisile njishake kubakwasa.”—Loma 10:13-15.
BIBEZIKISO BITUNDA MU KUMWESA BAKWETU CIZEMO
Cuma cimo canasa kulinga munu mu kumwesa cizemo casa kukwasa banu babangi (Taleni paragirafu 15-16)
15-16. Kwesekesa na bikupulo, bibezikiso muka byasa kutunda mu kumwesa bakwetu cizemo?
15 Nga tumwesa bandolome na bandokazi betu cizemo, keti bakebo lika bamona bubwa butundamo. Mushongo wa COVID-19 muwashangumukile, ndolome Paolo na muka-limbo lyendi bakwasele bandokazi babangi ba kukola kuzibuka mwakupangesela makina mu kwambulula. Ndokazi umo uje ikwakaluwilile kupangesa likina lyendi hakulibanga, kwamupwililile kwakwasi kulinga ngoco. Co walipangesele mu kulanya babushoko bwendi ku Canukiso. Babushoko bwendi ba kupwa 60 bawaniwile ku Canukiso cije cibalingilile ha makina! Ou ndokazi na babushoko bwendi bawanene bukwasi mwafwa ya byuma byalingile Paolo na muka-limbo lyendi. Mu kwita kwa simbu, ou ndokazi wasonekelele ndolome Paolo mukanda. Wasonekele ngwendi: “Twakandelela ha kulongesako yetu tukulukazi. Kutukebala mwanatumwesela Yehova ngwendi watwaka mbunge hamolika na kupanga na nzili kweni mu kushaka kutukwasa.”
16 Kuli cilongesa ca seho calilongesele ndolome Paolo ku byakuliwana nabyo bya kufwa ngwe ebi. Wanangukile ngwendi kukala na cizemo kwapwa kwa seho kutubakana kuzibuka lika byuma bimo nambe kukala na cashu ca kulinga byuma bimo. Ou ndolome ngwendi: “Njapwile kanyungi wa kuzenguluka. Njananguka ngwange nameme bandolome na bandokazi banebala biñanda binjakele na kwendeka, oloni bacanuka byuma byabibwa binjabalingilile.”
17. Beya lalo basa kuwana bukwasi nga tumwesa bakwetu cizemo?
17 Nga tumwesa bakwetu cizemo, kuli bukwasi butuwana netu lalo mu kujeneka kuzibuka. Jonathan uje wakala mu New Zealand nalimwena ngoco. Litangwa limo mutanya Lyasapalalo te kushaluka, ou ndolome wamwene ndolome mukwabo uje wapwa painiya oku ambulula ku mukulo wa tapalo. Jonathan wayongwele kupangela-pangela hamo nowo ndolome mukwabo wa painiya Lyasapalalo mutanya. Ha simbwoyo kanangukile bubwa bwawana mwafwa ya kumwesa ndolome yendi ngozi ha kupangela hamo nendi mu lihya. Ndolome Jonathan ngwendi, “Ha simbu ije kunjakele na kulikuwa cipangi ca kwambulula. Oloni kumona mwakele na kulongesela ou ndolome na byuma byabibwa byakele na kutunda mu byuma byakele na kulinga kwanjilingisile njizeme cipangi ca kwambulula. Ou ndolome wapwile kabusamba kange wakama uje wanjikwasele njikole ku sipilitu, njilikuwe cipangi ca kwambulula na kushwenya kuli Yehova.”
18. Yehova ashaka ngwendi tulinge bika?
18 Yehova ashaka ngwendi tutwaleleleho kumwesa ngwetu twamuzema, co lalo twazema bakwetu. Ngwe mutunamwena, Yehova ashaka ngwendi tutwaleleleho kumwesa ngwetu twamuzema kwitila mu kutanda Lijwi lyendi Mbimbiliya, kusinganyekesesa ha byuma bitutanda na kulombela kuli ikeye kushwa kumo. Twasa kutwalelelaho kumwesa ngwetu twazema bandolome na bandokazi betu ha kubakwasa mu byuma bibanajeneka. Co omwo cizemo cetu citwalelelaho kukola, tushwenya manene kuli Yehova na kuli bandolome na bandokazi betu. Co tutwalelelaho kukanyamesa busamba bwetu na Yehova hamolika na bandolome na bandokazi betu!
MWASO 109 Zemeni Bakweni na Mbunge Yeni Yoshe
a Nameme twashwile laja kupangela Yehova nambe embwe, tubaboshe twasa kutwalelelaho kukola ku sipilitu. Muno mu cilongesa, tusimutwiya ngila imo itwasa kulingilamo ngoco. Ei ngila inapu kutwalelelaho kuzema Yehova na bakwetu. Omwo musinganyekesesa ha cilongesa eci, moneni mumunamwesela ngweni mwazema Yehova na bakweni nomu mumwasa kutwalelelelaho kulinga ngoco.
b Mazina amo banawatengulula.