Liboko Lya Yehova Kulyapwile Lyalihi

1 Mosesa wamwesele bati ngwendi nakulahela Yehova mwatwamenenene baIsalele kutunda mu Ijipiti?

KU MUKANDA wa BaHebelu banendekako banu baje bakulahelele Yehova, co Mosesa napu umo wa banu baje bakulahelele manene Yehova. (Hebe 3:2-5; 11:23-25) Mosesa wamwesele likulahelo mwatwamenenene baIsalele kutunda mu Ijipiti. Katabesele mwene Falo na maswalale bendi bamwonowese kutwamenena baIsalele kubatundisa mu Ijipiti. Wakulahelele manene Yehova, co watwamenenene baIsalele mubajabukile Kalunga-ndonga wa Kubenga na mu mambo. (Hebe 11:27-29) Bwingi bwa baIsalele balikelele kukulahela ngwabo Yehova abanyungilila, oloni Mosesa watwaleleleleho kukulahela Njambi. Yehova walingile byuma byakulahesele, wanene baIsalele byakyulya na mema mangana batwaleleleho kuyoya mu mambo.a—Ekizo 15:22-25; Samu 78:23-25.

2. Bika byalingisile Yehova ehule Mosesa ngwendi: ‘Kuma libolo lya Yehova lyapwa lyalihi ndi’? (Numele 11:21-23)

² Nameme Mosesa wakele na likulahelo lya kukanyama, mukwetile mwaka umo kutunda habapatukilile baIsalele mu Ijipiti, Mosesa washangumukile kuuwasana indi Yehova asa kwana banu bendi situ ngwe mwakulaheselele. Mosesa kasinganyekele ngwendi Yehova asa kwana banu babangi situ baje bakele mu mambo muje kumwakele byakulya. Yehova wakumbulwile Mosesa ha kumwihula ngwendi: ‘Kuma liboko lya Yehova lyapwa lyalihi ndi?’ (Tandeni Numele 11:21-23.) Majwi a kwendeka ngwawo, ‘liboko lya Yehova’ alumbununa sipilitu ya Njambi ya kujela nambe nzili yakapangesa mu kulinga byuma. Kwapwile lika ngwe Yehova ehula Mosesa ngwendi: ‘Kuma usinganyeka ngwobe kunjasa kulinga byuma binjinendeka ndi?’

3. Mwafwa bika kunapu kwa seho kusinganyekesesa ha byuma byaliwanene nabyo Mosesa na baIsalele?

³ Kuma mukasinganyeka ngweni Yehova kasa kumyana byuma bya ku mubila bimutonda bije bimikwasa hamolika na naanga yeni ndi? Tucisimutwiyeni ha byuma byalingisile Mosesa na baIsalele bajeneke kukulahela ngwabo Yehova abana byuma byoshe bibatonda. Co lalo tusimutwiya ha Bisoneka bya mu Mbimbiliya bije bitukwasa tukulahele ngwetu Yehova atukwasa simbu yoshe.

LILONGESENI KULI MOSESA NA BAISALELE

4. Bika byalingisile baIsalele bashangumuke kuuwasana indi Yehova asa kubana byuma bibatondele?

⁴ Bika byalingisile baIsalele babangi bashangumuke kuuwasana indi Yehova asa kubana byuma bibatondele. BaIsalele na “mbunga ya banu ba kuliseza-seza” baje kubapwile baIsalele bakele mu mambo ha simbu yailaha mubatundile ku Ijipiti na kuya mu Lifuti lya Cikulaheso. (Ekizo 12:38; Detro 8:15) BaIsalele na mbunga ya banu baje kubapwile baIsalele benukwile maana. Ngeci bashangumukile kuyayabala kuli Mosesa. (Nume 11:4-6) Banu bashangumukile kwanuka byakulya bibakele na kulya mu Ijipiti. Co mubashangumukile kuyayabala kuli Mosesa, Mosesa wasinganyekele ngwendi wapandele kubatondela situ oloni kazibukile kwasele kuiwana.—Nume 11:13, 14.

5-6. Bika bitulilongesa ku banu baje kubapwile baIsalele mubongumwininemo baIsalele?

⁵ Banu baje kubapwile baIsalele kubakandelelele ku byuma byoshe byabalingilile Yehova, ngeci na baIsalele nabo babatembwininine. Byuma bya kulifwa byasa kulingiwa na kuli yetu. Nga banu batwatunga nabo kubamwesa kukandelela, co netu twasa kushangumuka kujeneka kukandelela ku byuma byanatulingila Yehova. Ebi byasa kulingiwa nga tusinganyeka manene ha byuma bitwakele nabyo kunima nambe kuzibila bakwetu cipululu mwafwa ya byuma bibali nabyo. Oloni tupwa ba kubwahelela nga tujauka na byuma byoshe bituli nabyo nameme byuma bifwe bati.

⁶ BaIsalele bapandele kwanuka ngwabo Njambi wabakulahesele ngwendi mubaketa mu Lifuti lya Cikulaheso bakalikuwa byuma byabingi bya ku mubila. Eci cikulaheso capandele kukalishulisilila mu Lifuti lya Cikulaheso kesi mu mambo embwe. Mu ngila imolika, tunapande kusinganyekesesa ha byuma byanatukulahesa kukatwana Yehova mu Kaye kakaha kutubakana kwaka mbunge ku byuma bije kutwasa kukala nabyo ha simbu ino. Twasa lalo kusinganyekesesa ha bisoneka bije bitukwasa tukulahele manene Yehova.

7. Mwafwa bika tunapande kukulahela ngwetu liboko lya Yehova kulyapwile lyalihi?

⁷ Hamo mucili na kulihula ngweni, bika byalingisile Njambi ehule Mosesa ngwendi: ‘Kuma liboko lya Yehova lyapwa lyalihi ndi?’ Yehova mwehwile Mosesa eci cihula, hamo washakele ngwendi Mosesa asinganyekesese ha byuma bibali. Cakulibanga, nzili ya Njambi ije kuyesi kutenguluka. Camucibali, Yehova asa kupangesa nzili yendi kwoshe-kwoshe kwashaka. Njambi wasele kwana baIsalele situ nameme bakele mu mambo muje kumwakele byakulya. Njambi wamwesele nzili yendi kupangesa “liboko lyendi lya nzili lya kwolola.” (Samu 136:11, 12) Ngeci nga twaliwana na bukalu, tunapande kukulahela ngwetu Yehova atukwasa kwoshe-kwoshe kutuli.—Samu 138:6, 7.

8. Bika byasa kutukwasa tujeneke kulinga byuma bibalingile baIsalele mu mambo? (Taleni na cikupulo.)

⁸ Yehova wanene banu situ yabakulahesele ha kubatumina tuzila babangi-bangi. Baisalele babangi bakele na nuna, bapangele butsiki na mutanya mu kukungulula tuzila babangi. Yehova walubalelele ‘baje bakele na lishungu lya situ’ lya kutubakanesa, co wabanene kashitiko. (Nume 11:31-34) Twasa kulilongesako bimo kuli bakebo. Tunapande kunyanyama na kujeneka kukala na nuna. Ipwe tu ba kufuka nambe tu tuhutu tunapande kulikungulwila “bufuko mwilu” ha kukanyamesa busamba bwetu na Yehova na Yesu. (Mate 6:19, 20; Luka 16:9) Nga tulinga ngoco, co Yehova atwana byoshe bitutonda.

9. Bika bitunapande kukulahela?

⁹ Yehova nalibwahesela kukwasa banu bendi ano matangwa. Kuma oku kulumbununa ngwabo kutukala mu bujene bwa bimbongo nambe byakulya ndi? Embwe.b Tunapande kukulahela ngwetu Yehova kakatumbila kuti, akatwana nzili mangana tukolese mu bukalu bwetu bwoshe. Twasa kukulahela bati ngwetu Yehova atukwasa mu bukalu bwetu bwoshe? Tucisimutwiyeni ha byuma bibali mutwasa kumwesa likulahelo. Cakulibanga, nga tuli na kutonda cipangi cije citukwasa kulela naanga yetu. Camucibali, nga twalishoshomwena kutwasa kuwana bimbongo mutukulubala.

NGA KULI NA KUMIKALUWILA KUWANA BIMBONGO

10. Bukalu muka butwasa kuliwana nabwo kutalesa ku bimbongo?

¹⁰ Omwo katumameno ka myaka ino kali na kushwena manene ku mamaneselelo, tuliwana na bukalu bwabwingi manene mwafwa ya kutenguluka kwa bifulumende, binzita, bukalu bwa kulizila nambe mishongo ya kulitambwisa. Co lalo tunasa kutunda cipangi, byuma byetu binasa kuhwa nambe tunasa kujalukila ku mutambela weka, co kunasa kutukaluwila kuwana byuma bya kulikwasesa na naanga yetu. Tunasa kutonda bipangi ku mutambela kutwakala nambe kujalukila kweka hamolika na naanga yetu mangana tuiwanene byuma bya ku mubila. Bika byasa kutukwasa twangule mwamubwa byakulinga bije bimwesa ngwabyo twakulahela Yehova?

11. Bika byasa kumikwasa nga muli na bukalu bwa kujeneka bimbongo? (Luka 12:29-31)

¹¹ Kwapwa kwa seho kuleka Yehova bukalu bweni bwoshe. Kulinga ngoco kumikwasa manene. (Prov 16:3) Mulombeni amyane mana a kwangula mwamubwa byakulinga na kuwa mbunge mangana ‘mulikele kushota manene mbunge’ mwafwa ya bukalu bumuli na kuliwana nabwo. (Tandeni Luka 12:29-31.) Twaleleleniho kumulomba mangana amikwase kujauka na byuma bya ku mubila bimuli nabyo bije byapwa bya seho mu kuyoya. (1 Timo 6:7, 8) Tandeni biñanda bili mu mabulu etu bije bimikwasa muzibuke bimunapande kulinga nga muliwana na bukalu bwa kujeneka bimbongo. Banu babangi bakendeka ngwabo mavidio na biñanda bili ha jw.org, bije byendeka ha bukalu bwa kujeneka bimbongo binabakwasa manene.

12. Bihula muka byanapande kulihula muka-Kristu mangana angule mwamubwa byakulinga bije bikwasa naanga yendi?

¹² Bamo batambwile bipangi bije byatondekele baseze naanga yabo na kukapangela ku mwela weka, oloni mu kwita kwa simbu banangukile ngwabo kubangwile mwamubwa byakulinga. Nga mutambula cipangi, kesi mwake manene mbunge ku bimbongo bimutambula, oloni singanyekeseseni indi oco cipangi casa kumikwasa hamolika na naanga yeni mushwene kuyehi na Yehova. (Luka 14:28) Lihuleni ngweni: ‘Bika byasa kulingiwa ku bulo bwange munjiseza munakazi wange na kuya kweka? Kuma njikasa kuya ku biwano simbu yoshe na kuya mu lihya na kusikama na bandolome na bandokazi ndi?’ Nga mwakala na bana, co lihuleni eci cihula ca seho, “Njasa kulela bati bana bange na ‘kubanangula na binangulo bya Yehova’ nga kunjesi hamo nabo?” (Efeso 6:4) Ha simbu imwangula byakulinga, kabangeyeni binangulo bya Yehova kesi kukulahela binangulo bya babushoko nambe babusamba baje kubakulahelele binangulo bya mu Mbimbiliya.c Tony uje wakala ku western Asia, bamukulahesele kumukobelesa bipangi byabingi mu lifuti lyeka, bije byesi kumulingisile akale na bimbongo byabingi. Munima ya kulombela kuli Yehova na kusimutwiya na munakazi wendi hali ei ñanda, wabyanene kutambula bije bipangi, co ikeye na munakazi wendi basinganyekesesele mubasa kwasiwisila buyoye bwabo. Tony wendekele ngwendi: “Mwafwa ya byuma binjangwile kulinga njinakwasa banu babangi bazibuke Yehova, co lalo bana betu bazema manene kupangela Yehova. Naanga yetu inalilongesa ngwayo nga tupangesa majwi ali ku mukanda wa Mateu 6:33, co Yehova atwalelelaho kutunyungilila.”

NGA MWALISHOSHOMWENA MUMWASA KUKAWANENA BIMBONGO MUMUKAKULUBALA

13. Byuma muka bitunapande kulinga mangana tukawane byuma bya kulikwasesa mutukakulubala?

¹³ Twasa kumwesa ngwetu twakulahela Yehova kwitila mu byuma bitwangula kukalinga nga twakulubala. Mbimbiliya ili na kutushongangeya tupange na nzili mangana tuwane byuma bitukapangesa kulutwe. (Prov 6:6-11) Kunapu kwa seho kutulikako bimbongo bya kukalikwasesa kulutwe nga citaba kulinga ngoco. Mwa busunga, bimbongo bikatunyungilila. (Ekele 7:12) Oloni kutwapandele kumona bimbongo kupwa bya seho manene mu kuyoya kwetu.

14. Mukanda wa bahebelu 13:5, utukwasa bati tujeneke kulishoshomwena ha buyoye bwetu bwa kulutwe?

¹⁴ Mu cisimo cendi, Yesu wendekele ngwendi munu uje alitulikila bimbongo byabingi kutubakana ‘kufukila kuli Njambi’ napu cilema. (Luka 12:16-21) Kukwesi munu azibuka mubukafwila buyoye bwendi kulutwe. (Prov 23:4, 5; Jems 4:13-15) Yesu wendekele ngwendi, boshe baje bashaka kupwa bandongesi bendi banapande kulyana ‘kuseza byuma’ byoshe bya ku mubila bibali nabyo. (Luka 14:33, ftn.) Ebi bikebyo bibalingile baka-Kristu ba mu Judeya. Balyanene kuseza byuma byoshe bibakele nabyo. (Hebe 10:34) Na matangwa ano, bandolome bamo banaseze bipangi byabo mwafwa ya kubyana kulikobelesa mu biñanda bya bupolitiki. (Kujo 13:16, 17) Bika binabakwasa balinge ngoco? Banakulahela majwi a Yehova a kwendeka ngwawo: “Kunjikamiseze, kunjikamyumbila kuti.” (Tandeni Bahebelu 13:5.) Ngeci, tulingeni mwoshe mutwasela kutulika bimbongo bije bitukalikwasesa mutukakulubala. Co lalo tunapande kukulahela ngwetu Yehova atukwasa nga kulingiwa byuma bimo bije kutwabandamenene ngwetu bilingiwa.

15. Cilengo muka cibanapande kukala naco bisemi omwo balela bana babo? (Taleni na cikupulo.)

¹⁵ Mu bisemwa bimo banu bashaka kukala na bana mangana bakabakwase mubakulubala. Oloni Mbimbiliya inendeka ngwayo bisemi banapande kuwanena bana babo byuma bya ku mubila bibatonda. (2 Kori 12:14) Mwa busunga, bisemi bakatondo bukwasi kuli bana babo nga banakulubala. Co na bana nabo, bakabwahelela kukwasa bisemi babo ha kubana bibatonda. (1 Timo 5:4) Oloni bisemi baje bakulahela Yehova bazibuka ngwabo bapwa ba kubwahelela nga bakwasa bana babo bapangele Yehova, kutubakana kulela bana na cilengo ca kushaka ngwabo bakale na bimbongo byabingi mangana bakabakwase kulutwe.—3 Iwano 4.

16. Bisemi basa kukwasa bati bana babo balibwahesele mwakukaliyoyesela kulutwe? (Efeso 4:28)

¹⁶ Omwo mulongesa bana beni mubakaliyoyesela kulutwe, bamweseni ngweni mwakulahela Yehova. Balongeseni seho ya kupanga na nzili simbu bacili banike. (Prov 29:21; tandeni Efeso 4:28.) Mubakola, bakwaseni manene bake mana ku sikola. Bisemi basa kupangesa binangulo bya mu Mbimbiliya na kukwasa bana babo bangule mwamubwa byakulinga kutalesa ku sikola ibanapande kuya. Cilengo cabo cinapu kukwasa bana babo kuwana byuma bya ku mubila na kuwana simbu ya kwambulula nambe kulinga bupainiya.

17. Byuma muka bitunapande kukulahela?

¹⁷ Bangamba ba Yehova ba kulongwa, banakulahela ngwabo Yehova asa kubana byuma bya ku mubila bibatonda. Co lalo ali na lishungu lya kulinga ngoco. Omwo mamaneselelo a katumameno ka myaka ino ali na kushwena, tunapande kukulahela manene Yehova. Mwoshe-mwoshe mubifwila byuma tunapande kukulahela ngwetu Yehova apangesa nzili yendi mu kutwana byuma bya ku mubila bitutonda. Tunapande kukulahela ngwetu liboko lya Yehova lya nzili kulyapwile lyalihi, co kwoshe-kwoshe kutuli asa kutukwasa.