CILONGESA 40
MWASO 111 Byuma Bitulingisa Tubwahelele
Yehova Asa Kutukwasa Tupwe ba Kubwahelela
“Njikaija. . . kuli Njambi uje wapwa kubwahelela kwange kwakama.”—SAMU 43:4.
BILI MUNO MU CILONGESA
Muno mu cilongesa tusimutwiya byuma byasa kutwonowesa kupwa ba kubwahelela na byuma bitukwasa tupwe lalo ba kubwahelela.
1-2. (a) Bukalu muka bubali na kuliwana nabwo banu babangi ano matangwa? (b) Bika bitusimutwiya muno mu cilongesa?
BANU babangi ano matangwa bakalingi mwoshe mubasela mangana bapwe ba kubwahelela. Nameme ngoco, kubesi kupwa ba kubwahelela. Co bamo bakalizibi kubabala ku mbunge na kusinganyeka ngwabo byuma kubibendela mwamubwa. Bangamba ba Yehova bamo nabo banasa kuliziba ngoco. Tuli na kuyoya “mu matangwa a mamaneselelo.” Ngeci tunasa kuliwana na bukalu buje butulingisa tulishoshomwene nambe kuziba kubabala ku mbunge.—2 Timo 3:1.
2 Muno mu cilongesa, tusimutwiya byuma byasa kutwonowesa kupwa ba kubwahelela na byuma bitukwasa tupwe lalo ba kubwahelela. Oloni tucisimutwiyeni tahi kutwasa kuwana kubwahelela kwa busunga.
KULI KUTWASA KUWANA KUBWAHELELA KWA BUSUNGA
3. Byuma byakutanga bitulongesa bika hali Yehova? (Taleni na bikupulo.)
3 Yehova wapwa Njambi wa kubwahelela, co atonda ngwendi netu tupwe ba kubwahelela. Mukemwo watangele byuma byabingi bije bikatulingisa tubwahelele. Cakumwenako, tukabwahelela mutukamono mibala yaingi yaibwa ije yakala ha lifuti-libu. Tukalikuu kukenga tusitu beha na kulikuwa kulya byakulya bitwazema. Cili bene Njambi watuzema, co atonda ngwendi tulikuwe kuyoya.
Baby elephant: Image © Romi Gamit/Shutterstock; penguin chicks: Vladimir Seliverstov/500px via Getty Images; baby goats: Rita Kochmarjova/stock.adobe.com; two dolphins: georgeclerk/E+ via Getty Images
Mubakehela tusitu kukamwesa ngwabo Yehova wapwa wa kubwahelela (Taleni paragirafu 3)
4. (a) Mwafwa bika Yehova natwalelelaho kupwa wa kubwahelela nameme ali na kumona banu bayanda? (b) Yehova akatukwasa bati? (Samu 16:11)
4 Yehova azibuka tuyando twoshe tubali na kuliwana natwo banu, co akazibi kubabala ku mbunge mwakamono banu bayanda. Nameme ngoco, Mbimbiliya inamutumbula ngwayo wapwa “Njambi wa kubwahelela.” (1 Timo 1:11) Mwafwa bika Yehova natwalelelaho kupwa wa kubwahelela nameme ali na kumona tuyando tubali na kuliwana natwo banu? Yehova natwalelelaho kupwa wa kubwahelela mwafwa nangula laja litangwa lyakatundisa tuyando twoshe mu kaye. Oloni ha simbu ino Yehova akazibisisa tuyando tutuli na kuliwana natwo, co nalibwahesela kutukwasa. Akatukwasa bati? Ngila imo mwakalingila ngoco inapu kutukwasa tupwe ba kubwahelela. (Tandeni Samu 16:11.) Nangukeni omwo Yehova wakwaselelemo Yesu apwe wa kubwahelela.
5-6. Mwafwa bika Yesu wapwa wa kubwahelela?
5 Yesu ikeye wapwa wa kubwahelela manene kutubakana byuma byoshe byatangele Njambi. Mwafwa bika? Tusimutwiyeni ha byuma bibali. Cakulibanga, Yesu “ikeye wapwa cifwa ca Njambi uje kutwasa kumona,” co lalo akatembwinina ishe mu kulumbunuka mu byuma byoshe. (Kolo 1:15; 1 Timo 6:15) Camucibali, Yesu ikeye nakala na Yehova Njambi wa kubwahelela ha simbu yailaha kutubakana munu woshe-woshe.
6 Yesu wapwa wa kubwahelela mwafwa akalingi byuma byoshe byakamuleke Ishe. (Prov 8:30, 31; Iwano 8:29) Ngeci, Yesu akazibisa Yehova kubwaha.—Mate 3:17.
7. Twasa kuwana bati kubwahelela kwa busunga?
7 Netu twasa kuwana kubwahelela kwa busunga nga tushwena kuli Yehova uje akana kubwahelela kwa busunga. Nga tulilongesa manene byendi na kumutembwinina, co tubwahelela manene. Tupwa lalo ba kubwahelela nga tulinga cizango ca Njambi na kuzibuka ngwetu tuli na kumuzibisa kubwaha.a (Samu 33:12) Batico nga mukalizibi ngweni kumwapwile ba kubwahelela? Kuma oku kulumbununa ngwabo kumwesi na kuzibisa Njambi kubwaha ndi? Embwe. Yehova azibuka ngwendi kutwalumbunukile, co simbu imo tukazibi kubabala ku mbunge, kulubala na kuzeya. (Samu 103:14) Tucisimutwiyeni ha byuma byasa kutwonowesa kupwa ba kubwahelela nebi bitwasa kulinga mangana tupwe lalo ba kubwahelela.
KETI MUTABESE CUMA COSHE-COSHE CIMYONOWESE KUPWA BA KUBWAHELELA
8. Bika byasa kulingiwa kuli yetu nga tuli na kuliwana na bukalu?
8 Cakulibanga: Bukalu bwa mu kuyoya. Kuma muli na kuliwana na mapakeso, buhutu, kubinja, bukalu bwa kulizila nambe bukalu bukaija mwafwa ya kukulubala ndi? Nga twaliwana na bukalu bwa cifweci tunasa kwonowa kupwa ba kubwahelela, maneneni nga kutwasa kumanesa obu bukalu. Mbimbiliya inendeka mu kusungama ngwayo: “Mbunge ya busiwa yombwesa munu.” (Prov 15:13) Ndolome Babis uje wapwa mukulunu mu cikungulukilo uje watsisile ndolome yendi na bisemi bendi boshe babali mu myaka iwana, wendekele ngwendi: “Njalizibile ngwe njili likalyange, co na umo wahi asa kunjikwasa. Njakele manene na bishoti mwafwa njalizibile ngwange kunjawanene simbu yaingi ya kutumama hamo na bisemi bange na ndolome yange simbu kanda batse.” Cili bene tuyando twa mu kuyoya twasa kuzeyesa munu ku sipilitu na ku mubila.
9. Bika byasa kutukwasa tupwe lalo ba kubwahelela? (Jelemiya 29:4-7, 10)
9 Bika byasa kutukwasa tupwe lalo ba kubwahelela? Twasa kupwa ba kubwahelela nga twecela kulishoshomwena ha byuma bije kutwasa kutengulula na kukandelela ku byuma bituli nabyo. Mu kaye, banu bakakundwiya biyongola bya kwendeka ngwabyo twasa kupwa ba kubwahelela nga byuma bitwendela mwamubwa mu kuyoya. Oloni obu keti busunga. Cakumwenako, Yehova walekele banu bendi baje baile mu bufunge mu Babiloni ngwendi bapandele kukalifwita mangana base kukalikuwa kuyoya muje mu lifuti. (Tandeni Jelemiya 29:4-7, 10.) Bika bitulilongesako? Tulilongesa ngwetu tunapande kwaka mbunge ku byuma byabibwa bili na kulingiwa mu kuyoya kwetu na kulikuwabyo. Anukeni ngweni Yehova atukwasa simbu yoshe. (Samu 63:7; 146:5) Cakumwenako, ndokazi Effie wakandelelele manene mwamukwaselele Yehova. Waliwanene mu monde ije yamunenelele buyanga na kumwonowesa kwenda. Ndokazi Effie wendekele ngwendi: “Yehova na baka-naanga yange na bandolome na bandokazi mu cikungulukilo banjikwasele na kunjitakamesa. Njishaka kumwesa kukandelela ku byuma byoshe bibanjilingilile nebi bibali na kunjilingila. Ngeci njikeseka mwoshe munjasela kupwa wa kubwahelela.”
10. Mwafwa bika twasa kupwa ba kubwahelela nameme tuli na kuliwana na bukalu?
10 Twasa kupwa ba kubwahelela nameme tuli na kuliwana na bukalu nambe nga byuma byabibi bilingiwa kuli yetu nambe kuli baka-naanga yetu.b (Samu 126:5) Mwafwa bika? Mwafwa kubwahelela kwetu kukwemanene ha byuma bituli na kuliwana nabyo. Ndokazi Maria, uje wapwa painiya wendekele ngwendi: “Mutukaliwana na bukalu, tukatwalelelaho kupwa ba kubwahelela mwafwa tukanuka byuma byanatukulahesa Yehova. Oku kukulumbununa ngwabo kutwesi kumwesa mutuli na kulizibila, oloni kulumbununa ngwabo kutwebalele bikulaheso bya Yehova. Tate yetu Yehova asa kutukwasa tutwaleleleho kupwa ba kubwahelela nameme tuli na kuyanda.” Anukeni ngweni nameme muli na kuliwana na bukalu bwakama ha simbu ino, bukahwa kulutwe. Yehova ololo atundisako byuma byoshe bije bikatuyandesa na kutuzibisa kubabala ku mbunge.
11. Mwanja wa kapositolo Paulu umishongangeya bati?
11 Simbu imo tunasa kuliziba ngwetu tuli na kuliwana na bukalu mwafwa Yehova kesi na kutubezikisa. Nga tuliziba ngoco, co kusinganyekesesa ha bangamba ba Njambi ba kulongwa baje baliwanene na bukalu bwakama kwasa kutukwasa. Tucisimutwiyeni ha mwanja wa kapositolo Paulu. Yesu wangwile kapositolo Paulu ambulule muzimbu waubwa “ku baka-mafuti na ku bimyene na ku bana ba Isalele.” (Bili 9:15) Eci capwile cipangi ca seho manene. Nameme ngoco, Paulu watwaleleleleho kuliwana na bukalu bwabwingi. (2 Kori 11:23-27) Kuma bukalu bwakele na kuliwana nabwo Paulu bwamwesele ngwabwo Yehova wecelele kumubezikisa ndi? Embwe. Kukolesa kwa Paulu kwamwesele ngwako Yehova wakele na kumubezikisa. (Loma 5:3-5) Mu ngila imolika, neni muli na kutwalelelaho kukolesa na kupwa ba kulongwa nameme muli na kuliwana na bukalu. Ngeci, kulaheleni ngweni Yehova amikwasa, co akabwahelela mwafwa ya byuma bimukalingi.
12. Bika binasa kulingiwa nga twonwa kulinga byuma bitunakala na kushungwiya kulinga mu cipangi ca Yehova?
12 Camucibali: Nga byuma bitunabandamena kubilishulisilila. (Prov 13:12) Kuzema Yehova na kushaka kumukandelela bikatushongangeya tulyakele bilengo mu munga yendi. Oloni nga tuli na kushungwiya kulinga byuma bije kutwasa kulinga mwafwa ya byuma bili na kulingiwa mu buyoye bwetu, co twasa kuzeya. (Prov 17:22) Painiya wa lizina lya Holly wendekele ngwendi: “Njatondele kuya ku Sikola ya Baka-kwambulula bya Bumwene nambe kukambulwila mu lifuti lyeka nambe kukakwasa mu cipangi ca kutunga Betheu yaiha mu United States. Oloni byuma byatengulukile mu kuyoya kwange, co kunjasele kushulisilila bilengo byange. Ngeci njazeyele manene. Kukababalesa manene mbunge nga uli na kushungwiya kulinga byuma bimo mu cipangi ca Yehova, oloni kuwasa kubilinga.” Bangamba ba Yehova babangi bakalizibi ngoco nga banonwa kulinga byuma bibashungwiiye kulinga mu cipangi ca Yehova.
13. Nga byuma bili na kulingiwa mu kuyoya kweni bili na kumyonowesa kulinga byuma byabingi mu cipangi ca Yehova, co bilengo muka bimwasa kulyakela?
13 Bika byasa kutukwasa tupwe lalo ba kubwahelela? Anukeni ngweni Yehova kesi kutuleka ngwendi tulinge byuma bije kutwasa kulinga. Watumona kupwa ba seho nameme kutwasa kulinga byuma bibali na kulinga bakwetu. Atonda lika ngwendi tupwe ba kulikehesa na kupwa ba kulongwa. (Mika 6:8; 1 Kori 4:2) Waka manene mbunge ku bunu bwetu bwa mukati kutubakana ku byuma bitukalingi. Ngeci tunapande kulingako bitwasa.c Nga kumwasa kulinga byabingi mu munga ya Yehova ha simbu ino mwafwa ya bukalu bumuli na kuliwana nabwo, co akeni mbunge ku byuma bimwasa kulinga. Cakumwenako, mwasa kukwasa mu kulongesa babaha nambe kukwasa bandolome na bandokazi mu cikungulukilo. Mwasa kwendela munu umo, kumutumina foni nambe kumutumina kamuzimbu mangana mumukanyamese. Yehova amibezikisa na kumikwasa mupwe ba kubwahelela nga mulinga mwoshe mumwasela kulingako bimwasa. Co lalo anukeni ngweni mu kaye kakaha tukalikuwa kupangela Yehova mu bingila byabingi. Ndokazi Holly itunabanga kwendeka, wendekele ngwendi: “Munjikalizibi kuzeya, njikasinganyekesesa na kwanuka ngwange ‘njikayoya myaka yoshe.’ Co Yehova akanjikwasa njikashulisilile bilengo byange bimo mu kaye kakaha.”
14. Byuma muka bikwabo byasa kutulingisa tujeneke kupwa ba kubwahelela?
14 Camucitatu: Kwaka manene mbunge ku kulizibisa kubwaha yetu babenya. Banu bamo bakapangesa intaneti mu kumwesa ngwabo banu banasa kuwana kubwahelela kwa busunga nga balinga byuma bibazibisa kubwaha bakebo babenya. Ngeci tunasa kushangumuka kusinganyeka ngwetu tupwa ba kubwahelela manene nga tulinga byuma bitushaka, kulanda byuma bitutonda na kuya ku myela ya kuliseza-seza. Kukwabihile kulikuwa ebi byuma. Yehova atonda ngwendi tulikuwe byuma byabibwa byanatanga. Oloni banu babangi baje besekele kwaka manene mbunge ku kulinga byuma bije bibazibisa kubwaha, banangukile ngwabo byuma bibasinganyekele ngwabo bibalingisa bapwe ba kubwahelela kubyabanenelele kubwahelela. Painiya wa lizina lya Eva, wendekele ngwendi: “Nga waka lika mbunge ku kulizibisa kubwaha yobe babenya, co kuukajauka na byuma biuli nabyo.” Nga simbu yoshe tukashaka kulizibisa lika kubwaha yetu babenya, co tushota mbunge na kuzeya.
15. Bika bitulilongesa kuli Mwene Solomoni?
15 Twasa kulilongesa ku byuma byaliwanene nabyo Mwene Solomoni kutalesa ku bukalu bukatundu mu kwaka manene mbunge ku kulizibisa kubwaha yetu babenya. Mwene Solomoni wesekele kushakezeka kubwahelela. Walingile byuma biyashungwiiye mbunge yendi, byakufwa ngwe kulikuwa byakulya byabibwa, myaso yaibwa na byuma byoshe byabibwa byasele kulanda na bimbongo. Oloni ebi byuma kubyamulingisile apwe wa kubwahelela. Ngeci wendekele ngwendi: “Lisho kulyesi kukuta na byuma bilikamono. Co litwi kulyesi kushula na byuma bilikazibi.” (Ekele 1:8; 2:1-11) Banu bamo bakasinganyeka ngwabo kukala na bimbongo na kulinga byuma byoshe bibashaka kubalingisa bapwe ba kubwahelela. Nameme ebi byuma bikasholoka kupwa bya seho, kubyasa kutulingisa tupwe ba kubwahelela.
16. Kwana bakwetu kutukwasa bati tupwe lalo ba kubwahelela? (Taleni na bikupulo.)
16 Bika byasa kutukwasa tupwe lalo ba kubwahelela? Yesu watulongesele ngwendi “mu kwana muli kubwahelela kwakama kutubana mu kutambula.” (Bili 20:35) Ndolome Alekos uje wapwa mukulunu mu cikungulukilo wendekele ngwendi: “Njikeseka kulingila bakwetu byuma byabindondo mu kubakwasa. Kwana bakwetu kukanjilingisa njijeneke kwaka manene mbunge ku byuma binjitonda lika yange. Co oku kukanjilingisa njipwe wa kubwahelela.” Bika bimwasa kulingila bakweni? Nga mumona munu uje ali na kuliwana na bukalu, esekeni kumutakamesa. Nameme kumwasa kumanesa bukalu bwendi, mwasa kumuzembeleka nga mumutolilila mwamubwa na kumumwesa ngozi na kumwanukisa ngweni ombile citele cendi hali Yehova. (Samu 55:22; 68:19) Mwasa kumwanukisa lalo ngweni Yehova kamumbilile kuti. (Samu 37:28; Isaya 59:1) Mwasa lalo kumulingilako byuma bimo. Cakumwenako, mwasa kumutelekelako byakulya nambe kuya nendi na kupashala. Co lalo mwasa kupanga nendi mu lihya. Kulinga ngoco kumukwasa apwe wa kubwahelela. Tabeseni Yehova amipangese mu kushongangeya bakweni. Tuwana kubwahelela kwa busunga nga tukwasa bakwetu.—Prov 11:25.
Kutubakana kulinga lika byuma bimwashaka, lingileniko bakweni byuma byabibwa (Taleni paragirafu 16)d
17. Bika bitunapande kulinga mangana tuwane kubwahelela kwa busunga? (Samu 43:4)
17 Twasa kuwana kubwahelela kwa busunga nga tutwalelelaho kushwena kuyehi na Tate yetu wa mwilu. Mbimbiliya inatukulahesa ngwayo Yehova atwana kubwahelela kwa busunga. (Tandeni Samu 43:4.) Ngeci nga tuliwana na bukalu, kutwapandele kulishoshomwena nambe kuziba lyoba. Tutwaleleleniho kwaka mbunge kuli Yehova uje akatwana kubwahelela kwa busunga.—Samu 144:15.
MWASO 155 Yobe Utulingisa Tubwahelele
a Taleni cipalo ca “Lombeni Yehova Amikwase Kupwa ba Kubwahelela.”
b Cakumwenako, kengeni vidio ya Dennis na Irina Christensen mu Lipoti Lyamucitanu mu 2023 lya Cibunga ca Kutwamenena.
c Nga mushaka kuzibuka byabingi taleni ñanda ya mutwe wa “Mu Itomele Likonkwani ze Mu Kona ku Peta Kuli Mu Be ni Tabo” mu Kaposhi ka Kukengela ka Silozi ka July 15, 2008.
d KULUMBUNUNA BIKUPULO: Ndokazi nalilandela byuma byabingi, oloni nabwahelela manene mwanalandela binemo ndokazi wa kakulukazi mangana amushongangeye.