Biñanda bya Kupangesa mu Mukanda wa Biwano wa Buyoye Bwetu Baka-Kilisitu na Cipangi Cetu
DECEMBER 3-9
BISIMPI BYA SEO BYA MU LIJWI LYA NJAMBI | VILINGA 9-11
“Muka-kuyandesa Banu wa Kukenyuka Apwa Mukaleho wa Ntwima”
(Vilinga 9:1, 2) Ha simbu ije bene Saulu wakele na muuka wa kushungwiya kutsiya bandongesi ba Mwene. Waile kuli Muka-kukombelela Wakama, 2 co wakalombele mikanda ya bukaleho ya kuya nayo ku masinangonge aje akele mu Ndamasiku, ngeci bene, nga akawana bamo baka-kukaba Ngila ya Mwene, munakazi nambe munalume, abakwate na kubatwala ku Yelusalema.
bt 60 ¶1-2
Cikungulukilo Cakele mu “Simbu ya Kwoloka”
Saulu na bakwabo bakele na kuya ku Ndamasiku mangana bakakwate bandongesi ba Yesu, mwafwa babazindile. Bashakele kukabakuta, kubayandesa, kubashaula na kubatwala ku Yelusalema ku nkuta ya Sunandeline.
2 Saulu uje watwamenenene cibunga cije cashakele kukatsiya bandongesi, wakele laja na mulonga wa maninga mwafwa kwetile lika simbu yaindondo kutunda ha kundwiyiye kutsa kwa Setefano ndongesi wa kulongwa wa Yesu. (Vil 7:57–8:1) Saulu wakele na kuyandesa baka-kukabangeya Yesu baje bakele mu Yelusalema, co washakele kuyandesa boshe baje bakele ku mitambela yeka. Washakele kunyongesa cibunga cibatumbwile ngwabo “Ngila ya Mwene.”—Vil 9:1, 2; kengeni cipalo cili ha liputa 61, “Maata A Naa Na Ni Ona Saule Mwa Damasekau.”
(Vilinga 9:15, 16) Oloni Mwene wendekele kuli ikeye ngwendi, “Ya omwo njinamwangula ngeci anjipangele, mu kusholola lizina lyange kuli baje kesi Bayunda na kuli bimyene na kuli banu ba Isalele. 16 Omwo yange njikamuleka byoshe bije byanapande kuyanda omwo lizina lyange.”
w16.06 7 ¶4
Kukandelela Kuli Yehova Muka-Kutumunga
4 Yehova kesi kumona banu ngwe mutukabamwena yetu. Ikeye akakenge mu mbunge ya munu na kumona cifwa cendi. (Tandeni 1 Samwele 16:7b.) Yehova walingile ngoco omwo washimbikile cikungulukilo ca baka-Kilisitu. Wakokelele banu babangi kuli ikeye na kuli Munendi baje basholokele ngwe kubapwile ba seo. (Yow 6:44) Cakumwenako, Saulu kubamumwene kupwa wa seo. Wendekele “byuma byabibi hali [Yesu] na kumupakesa na kumushaula.” (1 Ti1:13) Oloni Yehova wakengele mbunge ya Saulu, co kamumwene ngwe buma bwa kujeneka seo. (Vis 17:3) Yehova wamwene ngwendi asa kumunga Saulu na kumupwisa “cuma ca kwangula” uje ambulula “kuli baje keti Bayunda na kuli bimyene na kuli banu Baisalele.” (Vil 9:15, NWT) Yehova wangwile na bakwabo lalo baje bapwile buma bwa “kupangesa byuma bya seo,” kwambateselela na baje bapwile baka-kupenda na baka-kulinga byabibi na bezi. (Lom 9:21; 1 Ko 6:9-11) Omwo balilongesele Bisoneka, bakanyamesele likulahelo lyabo kuli Yehova na kumutabesa abamunge.
(Vilinga 9:20-22) Co waile ku masinangonge washangumukile kwambulula ngeci Yesu ikeye Muna Njambi. 21 Co boshe baje bamuzibukile balikomokelele, co behwile ngwabo, “Kuma ou kesi uje munalume wakele mu Yelusalema uje wakele na kutsiya boshe baje balemesele Yesu ndi? Co kuma kezile kuno mukukwata baka-kukulaela ngeci abatwale kuli bakulunu ba baka-kukombelela ndi?”
bt 64 ¶15
Cikungulukilo Cakele mu “Simbu ya Kwoloka”
15 Lingeni ngwe muli na kumona banu banakomoka na kulubala ha kumona Saulu uje wakele na kuyandesa baka-Kilisitu ashangumuka kwambulula bya Yesu mu masinangonge. Balihozola mukati kabo ngwabo, “Kuma ou kesi uje munalume wakele mu Yelusalema uje wakele na kutsiya boshe baje balemesele Yesu ndi?” (Vil 9:21) Saulu walekele banu ngwendi, Yesu ikeye Kilisitu omwo wabalumbunwinine mwatengulukililemo na kupwa ndongesi ya Yesu. (Vil 9:22) Nameme wabalumbunwinine, oloni kubatabele. Kuzema manene bisemwa byabo na kulyalesa kwabonowesele kuzibisisa. Oloni Saulu kalikelele kubaleka.
Kutondesesa Bisimpi bya Seo
(Vilinga 9:4) Co wawililile hasi wazibile lijwi lyendekele kuli ikeye ngwalyo, “Saulu, Saulu. Bika uli na kunjiyandesela?”
bt 60-61 ¶5-6
Cikungulukilo Cakele mu “Simbu ya Kwoloka”
5 Saulu mwakele na kuya ku Ndamasiku, Yesu kamwihwile ngwendi: “Bika uli na kuyandesela bandongesi bange?” Oloni ngwe mwa majwi ali helu, wamwihwile ngwendi: “Bika uli na kunjiyandesela?” (Vil 9:4) Mubakayandesa bandongesi bendi, Yesu akalizibi ngwe bali na kumuyandesa.—Mat 25:34-40, 45.
6 Nga bali na kumiyandesa mwafwa ya kukulaela Kilisitu, zibukeni ngweni Yehova na Yesu bazibuka bukalu bweni. (Mat 10:22, 28-31) Nga ceseko ceni kucihu oho bene, co anukeni ngweni Yesu wakele na kumona Saulu mwakundwiyiye ñanda ya kutsiya Setefano nomu mwakele na kukokangeya bandongesi ba mu Yelusalema mu binjubo byabo. (Vil 8:3) Oloni Yesu kamanesele buje bukalu haje bene. Nameme ngoco, Yehova wapangesele Yesu mu kwana nzili kuli Setefano na bandongesi bakwabo mangana batwaleleleo kupwa ba kulongwa.
(Vilinga 10:6) Ikeye ali ku njubo ya Simoni muka-kufutungula bilambu, njubo yendi ili ku ngenge ya mema a kalunga.”
kuzibisisa Vil 10:6 mu nwtsty
Simoni muka-kufutungula bilambu: Muka-kufutungula bilambu wapangesele bumbanda bumo [lime] mangana atundise bwaka nambe tumishuni na mazi ha bilambu bya tusitu. Co wakele na kukwitao lalo bumbanda bweka mangana ase kupangao byuma. Kufutungula bilambu kwanikile manene, co kumanesa cije cuku kwatondekele mema amangi. Hamo bikebyo byalingisile Simoni akale kuyehi na kalunga-ndonga ku nginga ya Yopa. Kwesekesa na Lishiko lya Mosesa, munu uje wakele na kukwata tusitu ba kutsa bamumwene kupwa wa kujwala manene. (Lev 5:2; 11:39) Ngeci, Bayunda babangi bayengwile baka-kufutungula bilambu, co kubashakele kwetela ku binjubo byabo. Mashiko a Bayunda amwesele ngwabo cipangi ca kufutungula bilambu capwile cakwisi manene kutubakana ca muka-kukundula tuzi twa tusitu. Nameme ngoco, Petulu kayengwile Simoni mukemwo wakakele nendi. Kukala na Simoni kwakwasele Petulu azituke kuya ku njubo ya Konelyasi uje kapwile Kayunda. Baka-kulilongesa bamo bakesekesa lijwi lya Cingiliki lya (byr·seusʹ) kulumbununa “muka-kufutungula bilambu” ngwabo likelyo lizina lya ishe ya Simoni.
Kutanda Mbimbiliya
(Vilinga 9:10-22) Mu Ndamasiku mwakele muka-kukulaela lizina lyendi Ananiyasi. Wamwene cimona cije Mwene wendekele kuli ikeye ngwendi, “Ananiyasi.” Co ikeye wakumbulwile ngwendi, “Yange uno Mwene.” 11 Co Mwene wamulekele ngwendi, “Katuka uye ku Ngila ya Kushungama ku njubo ya Yundasa ukehuleko munalume umo natundu ku Talisi lizina lyendi Saulu. Omwo ikeye ali na kulombela, 12 co mu cimona cendi namono munalume umo lizina lyendi Ananiyasi naija na kumukambeka maboko ngeci ase kumona lalo.” 13 Oloni Aniniyasi wakumbulwile ngwendi, “Mwene, banu babangi bananjileke byowo munalume na byuma byabingi byabikalu byanalingi ku banu bobe mu Yelusalema. 14 Co naija lalo kuno ku Ndamasiku na moko ya kutunda lalo kuli bakulunu ba baka-kukombelela mu kukwata boshe baje bakulemesa.” 15 Oloni Mwene wendekele kuli ikeye ngwendi, “Ya, omwo njinamwangula ngeci anjipangele, mukusholola lizina lyange kuli baje kesi Bayunda na kuli bimyene na kuli banu ba Isalele. 16 Omwo yange njikamuleka byoshe bije byanapande kuyanda omwo lizina lyange.” 17 Ngeci bene, Ananiyasi waile, co wakakobelele mu njubo muje mwakele Saulu, co wakambekele maboko endi hali ikeye wendekele ngwendi, “Ndolome yange Saulu, Mwene nanjitumu, Yesu babenya, uje washolokele kuli yobe mu ngila omwo wakele na kwija kuno. Nanjitumu ngeci wase kumona lalo co ushule na Munzinzime wa Kujela.” 18 Co bwasi bwasi byuma bya kufwa ngwe mabanda a bisi byatundile ha mesho endi, co wasele kumona lalo. Asinoni wakatukile na kumumbwitika, 19 omwo walile bya kulya, co wakele na nzili lalo. Saulu wakele matangwa amandondo lika na bandongesi mu Ndamasiku. 20 Co waile ku masinangonge washangumukile kwambulula ngeci Yesu ikeye Muna Njambi. 21 Co boshe baje bamuzibukile balikomokelele, co behwile ngwabo, “Kuma ou kesi uje munalume wakele mu Yelusalema uje wakele na kutsiya boshe baje balemesele Yesu ndi? Co kuma kezile kuno mukukwata baka-kukulaela ngeci abatwale kuli bakulunu ba baka-kukombelela ndi?” 22 Oloni Saulu wakele na nzili manene, wabayesele Bayunda baje bakele mu Ndamasiku, wabalekele ngwendi Yesu wapwile wa Kubwabesa.
DECEMBER 10-16
BISIMPI BYA SEO BYA MU LIJWI LYA NJAMBI | VILINGA 12-14
“Mbanambase na Paulu Bakapwisile Banu ba Kumitambela ya Kulako Kupwa Bandongesi”
(Vilinga 13:2, 3) Ha simbu ije bapangelele Mwene na kulikela kulya, co Munzinzime wa Kujela wendekele kuli bakebo ngwendi, “Njaangunwineniko Mbanambase na Saulu bapange bipangi bije njinabasanena.” 3 Co bakebo balikelele kulya, co balombelele babakambekele maboko na kubatuma.
bt 86 ¶4
‘Bashulile na Kubwaelela na Sipilitu ya Kujela’
4 Mwafwa bika sipilitu ya kujela yangwile Mbanambase na Saulu “kupanga bipangi?” (Vil 13:2) Mbimbiliya kuyendekele. Oloni tuzibuka ngwetu sipilitu ya kujela ikeyo yangwile aba banalume. Bwai bukaleo bumwesa ngwabo tupolofweto na balongesi ba ku Antyoke babyanene. Oloni nabo batabele. Acisinganyekeni kubwaha kwalizibile Mbanambase na Saulu omwo bandolome babo kubabazibilile cipululu, oloni “balikelele kulya, co balombelele, babakambekele maboko na kubatuma.” (Vil 13:3) Netu tunapande kulikwatasana na baje banatambula cipangi mu munga ya Njambi kwambateselela na bakulunu ba cikungulukilo. Kutwapandele kubazibila cipululu, oloni tunapande kubana “kasingimiko kakama na cizemo omwo ha bipangi bije bali na kulinga.”—1 Te 5:13.
(Vilinga 13:12) Omwo ngubulu wamwene bije byalingiwile wakulaelele, omwo walikomokelele manene ha bilongesa bya Mwene.
(Vilinga 13:48) Omwo baje kesi Bayunda bazibile eci, babwaelelele na kushangazala lijwi lya Mwene, co baje babangwilile ku mwonyo wa myaka yoshe bakulaelele.
(Vilinga 14:1) Cuma cimo lika calingiwile mu Ikoniyame, Paulu na Mbanambase baile ku sinangonge bakendekele mu ngila ije yanenesele ngeci ije mbunga yakama ya Bayunda na baje kesi Bayunda bakulaele.
bt 95 ¶5
“Nzili ya Yehova Yabakwasele Bendeke mu Kusimpa”
5 Paulu na Mbanambase bakatulilile mu nganda ya Ikoniyame. Yapwile imo ya binganda byakama ije yakele mu Pulovinsi ya Ngalatiya ibayulile Baloma. Muje mu nganda bakele na kunyunga manene cisemwa ca Cingiliki. Co lalo mwashulile Bayunda na baje kubapwile Bayunda. Ngwe mubakele na kulinga simbu yoshe, Paulu na Mbanambase baile mu masinangonge na kwambulula. (Vil 13:5, 14) “Bakendekele mu ngila ije yanenesele ngeci ije mbunga yakama ya Bayunda na baje kesi Bayunda bakulaele.”—Vil 14:1.
(Vilinga 14:21, 22) Omwo Paulu na Mbanambase bambulwile Biñanda Byabibwa mu Ndembe, co bapwisile banu babangi baka-kukulaela. Asinoni belukile ku Lisitala na ku Ikoniyame noho betele ku Antyoke mu Pisindiya. 22 Bakolesele baka-kukulaela na kubatakamesa ngeci bapwe baka-busunga mukukulaela. Babalongesele ngwabo, “Tunapande kwita mutuyando twatungi ngeci tukobele mu Bumwene bwa Njambi.”
w14 9/15 13 ¶4-5
Tupangeleni Njambi mu Kulongwa Nameme Twita “Mutuyando Twatungi”
4 Paulu na Mbanambase mubatundile mu Ndembe, “belukile ku Lisitala na ku Ikoniyame noho betele ku Antyoke mu Pisindiya. 22 Bakolesele baka-kukulaela na kubatakamesa ngeci bapwe baka-busunga mukukulaela. Babalongesele ngwabo, ‘Tunapande kwita mutuyando twatungi ngeci tukobele mu Bumwene bwa Njambi.’” (Vil 14:21, 22) Awa majwi kuasholoka ngwe atakamesa, mwafwa kubandamena kwita “mutuyando twatungi” kwasa kuzeyesa munu. Co Paulu na Mbanambase ‘Bakolesele bati baka-kukulaela’ ha kubaleka muzimbu wa kwita mu tuyando twatungi?
5 Tuwana cikumbululo nga tuzibisisa bwino majwi a Paulu. Kendekele ngwendi: “Tunapande kukolesela tuyando twatungi.” Oloni ngwendi: “Tunapande kwita mutuyando twatungi ngeci tukobele mu Bumwene bwa Njambi.” Ngeci awa majwi abatakamesele mwafwa abakwasele bamone bubwa butunda mu kulikolesa kwabo. Mu kulikolesa mutunda bubwa, mwafwa na Yesu wendekele ngwendi: “Uje akakateya na kweta kushongo akovoka.”—Mat 10:22.
Kutondesesa Bisimpi bya Seo
(Vilinga 12:21-23) Ha litangwa limo libangwile, Helonde wazalele bikobeyo byendi bya bumwene, co watumbamene ha litanda lyendi, co wendekele kuli banu. 22 Co banu batambekele ngwabo, “Kesi munu ali na kwendeka embwe, oloni Njambi.” 23 Aje bene kangelo ka Mwene wapupile Helonde, omwo kanene kasingimiko kuli Njambi. Co mainyo bamulile, co watsile.
w08 5/15 32 ¶7
Bisimpi bya Kulitila bya mu Mukanda wa Vilinga
12:21-23; 14:14-18. Helonde kabyanene mubamwanene kasingimiko kaje kapandele kuya kuli Njambi. Oloni Paulu na Mbanambase babyanene kubana kasingimiko kaje kukabapandele. Kutwapandele kubandamena kutambula kasingimiko ha bipangi bitunalingi mu munga ya Yehova.
(Vilinga 13:9) Asinoni Saulu, uje batumbwile lalo Paulu, washulile na Munzinzime wa Kujela wakengele shwi uje muka-manseno,
kuzibisisa Vil 13:9 mu nwtsty
Saulu, uje batumbwile lalo Paulu: Kushangumukila ha vesi eyi na kuya kulutwe, Saulu banamutumbula ngwabo Paulu. Kapositolo Paulu wapwile Kahebelu. Wakele lalo na lisesa lya kupwa Kaloma kutunda kubwanike bwendi. (Vil 22:27, 28; Fil 3:5) Casholoka ngwe kutunda ku bwanike, wakele na kupangesa mazina abali, lya Saulu lya Cihebelu neli lya Paulu lya Ciloma. Ha simbu ije keti kakangi kuwana Bayunda bali na mazina abali, maneneni baje kubakele mu Isalele. (Vil 12:12; 13:1) Babushoko bwa Paulu bamo bakele na mazina a Ciloma na Cingiliki. (Lom 16:7, 21) Paulu ha kupwa kapositolo, bamwanene cipangi ca kwambulula muzimbu kuli baje keti Bayunda. (Lom 11:13) Hamo wapangesele lizina lya Ciloma mangana banu kubapwile kwakwasi kutambula muzimbu. (Vil 9:15; Nga 2:7, 8) Bamo bakendeka ngwabo hamo Paulu wapangesele lizina lya Ciloma mu kwana kasingimiko kuli Selengiyase Pauluse. Oloni kukwesi bukaleho bumwesa ngoco, mwafwa nameme mwaile ku Sepulasi wapangesele lizina lyendi lya Ciloma. Bakwabo bakendeka ngwabo Paulu kapangesele lizina lyendi lya Cihebelu mwafwa mubakele na kulitumbwilamo mu Cingiliki lyakele na kulifwa na lijwi lya Cingiliki lije lilumbununa munu nambe kasitu uje muka-kwenda na kulyalesa.—Kengeni kuzibisisa Vil 7:58.
Paulu: Lizina lya Pauʹlos lyatunda ha lijwi lya Cilatini lya Paulus, kulumbununa “Koma Kakandondo.” Mu Bisoneka bya Cingiliki bya baka-Kilisitu, lizina lya kapositolo Paulu liwaniwa mu myela 157, oloni lya Pauluse Selengiyase, ngubulu wa ku Sepulasi liwaniwa lumo lika.—Vil 13:7.
Kutanda Mbimbiliya
(Vilinga 12:1-17) Ha simbu eyi bene Mwene Helonde, uje washwanene mu Palesitina. Washangumukile kupakesa mbunga ya mu cikungulukilo. 2 Watsiile Yakomba ndolome ya Yowano na moko ya mukwale. 3 Co omwo wamwene ngeci cuma eci cabwaelelesele Bayunda, co watwaleleo bene wakutile Petulu (eci calingiwile ha simbi ya Ciwano ca Makende a Kujeneka Musima.) 4 Co omwo bakwatele Petulu bamwakele mu kamenga, co bamwanene ku bimunga biwana bya maswalale mu munga imo na imo mwakele maswalale bawana kumunyunga. Helonde wayongwele ku musompesa ku mesho a mbunga omwo Ciwano ca Paseka cineti laja. 5 Ngeci bene, Petulu bamunyungilile mu kamenga, oloni banu ba mu cikungulukilo bamulombelelele manene kuli Njambi. 6 Butsiki buje bene simbu kanda Helonde amutuule na kumutwala kuli banu, Petulu walalele mukati ka baka-kumunyunga babali. Bamukutile mu malyenge abali, co lalo kwakele baka-kunyunga ku cikolo ca kamenga. 7 Co bwasibwasi kangelo ka Mwene wemanene kuje, co muje mu mulili mwatwililile ceke. Uje kangelo waningangele Petulu ha citsili wendekele ngwendi, “Induka bwasi.” Co haje bene malyenge akele ku maboko endi awile. 8 Asinoni uje kangelo wendekele ngwendi, “Lizitike mwiba wobe, co zala biñaku byobe.” Co Petulu walingile ngacije, co kangelo wendekele ngwendi, “Zala cikobeyo cobe, co njikabe.” 9 Co Petulu watuukile hanja ya kamenga wamukabele, kazibukile ngeci cije calingile kangelo capwile ca busunga, wayongwele ngwendi ali na kumona cimona. 10 Omwo batubakanene munga ya baka-kunyunga ya kulibanga, naije ya mu cibali, co ha kukotoka betele ku lipito lya cikubo lije lyakushokolwela cikolo ku nganda. Co cikolo ca lishokolokelele cikeco babenya, co batuukile. Bendele mu tapalo, co bwasibwasi uje kangelo wasezele Petulu. 11 Asinoni Petulu wanangukile cuma cije calingiwile kuli ikeye, co wendekele ngwendi, “Ololo njinazibuka ngwange cinapu ca busunga. Kuma Mwene natumu kangelo kendi kuli yange na kunjitundisa ku nzili ya Helonde na ku byoshe bije Bayunda bashakele ngeci bilingiwe.” 12 Omwo wanangukile cuma eci Petulu waile ku njubo ya Maliya baina ya Yowano Mako, kuje banu babangi bakungulukilile na kulombela. 13 Co omwo Petulu watotele ku lipito lya anja, co mumbanda umo muka-kupanga lizina lyendi Londa wezile na kutolililako. 14 Wazibile lijwi lya Petulu, co wabwaelelele manene ngeci washatukilile mukati kujeneka kushokolola lipito, co wabalekele ngwendi Petulu nemana anja ku cikolo. 15 Bamukumbulwile ngwabo, “Unazaluka.” Oloni ikeye wakele na kwendeka ngwendi mwa busunga bene. Ngeci bene, bamukumbulwile ngwabo, “Hamo kangelo kendi.” 16 Oloni Petulu wakele na kutota. Co omwo bashokolwele lipito bamumwene, co balikomokelele. 17 Oloni wabanyateyeye na liboko lyendi ngeci boloke, co wabalumbunwinine bati Mwene wamutundisile mu kamenga. Co wabalekele ngwendi, “Lekeniko Yakomba byuma ebi na baka-kukulaela beka.” Asinoni wabasezele waile ku mutambela weka.
DECEMBER 17-23
BISIMPI BYA SEO BYA MU LIJWI LYA NJAMBI | VILINGA 15–16
“Kulinga Byuma Bije Binalitombola na Lijwi Lya Njambi”
(Vilinga 15:1, 2) Oloni banulume bamo batundile ku Yundeya baile ku Antyoke bashangumukile kulongesa baka-kukulaela ngwabo, “Kumwasa kwoboka kubanga mutuuke ngwe ku Lishiko lya Mosesa.” 2 Co Paulu na Mbanambase balikananganene manene nabo ha cuma eci, ngeci bene, bayongwele ngeci Paulu na Mbanambase na bamo beka banu ba mu Antyoke baye ku Yelusalema na kukalimona na miluwa na bakulunu ha ñanda eyi.
bt 102-103 ¶8
“Balikananganene Manene”
8 Luka wasonekele ngwendi: “Co Paulu na Mbanambase balikananganene manene nabo [banalume bamo], ha cuma eci, ngeci bene, [bakulunu] bayongwele ngeci Paulu na Mbanambase na bamo beka banu ba mu Antyoke baye ku Yelusalema na kukalimona na miluwa na bakulunu ha ñanda eyi.” (Vil 15:2) Bimata byakele mukati kabo byapwile byakama manene, co ba mu cikungulukilo ca mu Antyoke kubasele kubimanesa. Bakulunu bashakele ngwabo mu Cikungulukilo mukale kwoloka na likwatasano, ngeci bayongwele ngwabo ije ñanda baitwale ku miluwa na bakulunu baje bapwile Cibunga ca Kutwamenena ku Yelusalema. Bika bitulilongesa ku bakulunu ba ku Antyoke?
(Vilinga 15:13-20) Omwo bamanesele kwendeka, co Yakomba wendekele ngwendi, “Njitolilileni bakwetu. 14 Simoni ololo natulumbunwina bati Njambi ha kulibanga wezile na kusholola cizemo cendi kuli baje kesi Bayunda mu kwangulao bamo hakati kabo ngeci bapwe banu bendi. 15 Majwi a baka-kwimanena analitombola mwamubwa na byuma ebi. Ngwe muje mubyendekela bisoneka ngwabyo, 16 ‘Shukulu Kalunga ali na kwendeka ngwendi, munima ya byuma ebi njikeluka na kwilusa lalo bumwene bwa Ndaviti. Njikabutungulula na kubukolesa lalo. 17 Ngeci bene, banu boshe bakaija kuli yange, boshe baje kesi Bayunda baje banjinasana kupwa bange. 18 Mukemwo mwali na kwendeka Shukulu Kalunga, uje washolwele byuma ebi kusañulu.’”19 Yakomba wendekele ngwendi, “Mu biyongola byange ngwange, kutwapandele kupesa baje kesi Bayunda baje bali na kutengulukila kuli Njambi. 20 Oloni tunapande kubasonekela mukanda wa kubaleka ngwetu kesi balye byakulya bya kujeneka kujela omwo banabikombelela kutumponya na kulitenga ku bupangala, co lalo kesi balye kasitu wa kutikinya nameme kulya maninga.
w12 1/15 5 ¶6-7
Baka-Kilisitu ba Busunga Bakasingimika Lijwi lya Njambi
6 Mukanda wa Amo 9:11, 12 ukewo wabakwasele kumanesa ije ñanda. Ngwe muunendekela ku Vil 15:16, 17, ngwawo: Shukulu Kalunga ali na kwendeka ngwendi, munima ya byuma ebi njikeluka na kwilusa lalo bumwene bwa Ndaviti. Njikabutungulula na kubukolesa lalo. Ngeci bene, banu boshe bakaija kuli yange, boshe baje kesi Bayunda baje banjinasana kupwa bange.”
7 Bamo banasa kwendeka ngwabo, awa mavesi kuamwesa ngwawo baje kesi Bayunda kubapandele kutuuka. Oloni baka-Kilisitu ba Bayunda bazibisisile awa mavesi, mwafwa bamwene baka-kutuuka baje kubapwile Bayunda kupwa bandolome babo keti ngwe banu beka embwe. (Kut 12:48, 49) Cakumwenako, ku Esita 8:17 Mbimbiliya ya Bagster, ngwayo “Bwingi bwa baje kubapwile Bayunda batuukile, co bapwile Bayunda.” Ngeci Mbimbiliya muyapolofwetele ngwayo Baisalele baje balitulileo (Bayunda na baje baka-kutuuka baje kubapwile Bayunda) hamo lika na “miyati yoshe ya banu (baje kubapwile Bayunda ba kujeneka kutuuka) bapwile banu bamo mu kulemesa Njambi. Baje kubapwile Bayunda kubapandele kutuuka mangana bapwe baka-Kilisitu.
(Vilinga 15:28, 29) Omwo Munzinzime wa Kujela hamolika netu tunalizibasana ngeci kutwapandele kumitwika citele ceka lalo kubanga mashiko awa ngwetu, 29 kesi mulye byakulya bije bya kukombelela ku tumponya, kesi mulye maninga, kesi mulye kasitu wakutikinya, co litengeni ku bupangala. Mukakala mwamubwa nga mulinyunga na kujeneka kulinga byuma ebi. Biindu byeni.”
(Vilinga 16:4, 5) Omwo bakele na kwita mu binganda, co banene baka-kukulaela mashiko aje abayongwele miluwa na bakulunu mu Yelusalema, co babalekele ngeci bononoke aje mashiko. 5 Ngeci bene, bikungulukilo byakele na nzili mu kukulaela na kulibwezelela ha litangwa na litangwa.
bt 123 ¶18
“Kutakamesa Bikungulukilo”
18 Paulu na Timateo bapangele hamo lika ha myaka yaingi. Ha kupwa bamishinali, bapwileko mesho a cibunga ca kutwamenena. Mbimbiliya ngwayo: “Omwo bakele na kwita mu binganda, co banene baka-kukulaela mashiko aje abayongwele miluwa na bakulunu mu Yelusalema, co babalekele ngeci bononoke aje mashiko.” (Vil 16:4) Bikungulukilo byononokele mashiko aje atundile ku tupositolo na bakulunu mu Yelusalema. Ngeci, bikungulukilo byakele na nzili mu kukulaela na kulibwezelela ha litangwa na litangwa.”—Vil 16:5.
Kutondesesa Bisimpi bya Seo
(Vilinga 16:6-9) Co bendele mu mutambela wa Filingiya na mu Ngalatiya omwo Munzinzime wa Kujela wababindikile kwambulula lijwi mu lifuti lya Asiya. 7 Co omwo betele ku nginga ya Misiya besekele kuya mu lifuti lya Mbitaniya, oloni Munzinzime wa Yesu kabatabesele. 8 Ngeci bene, betile mukati ka Misiya na kuya ku Tolowase. 9 Co butsiki buje bene Paulu wamwene cimona muje wamwene munalume umo wa ku Masendoniya nemana na kumulomba ngwendi, “Ija kuno ku Masendoniya wakutukwase.”
w12 1/15 10 ¶8
Pweni ba Kukengelela Ngwe Mubalingile Tupositolo ba Yesu
8 Eyi ñanda itulilongesa bika? Nangukeni ngweni sipilitu ya Njambi yakwasele Paulu te nashangumuka laja bungenzi bwa kuya ku Asiya. Co lalo, Yesu walekele Paulu bya kulinga mwetele kuyehi na Mbitaniya. Kutundaho, Yesu walekele Paulu kuya ku Masendoniya mwetele mu Tolowase. Mu ngila imo lika, netu Yesu asa kutukwasa, mwafwa ikeye mutwe wa cikungulukilo. (Kol 1:18) Hamo mushaka kupwa painiya nambe kukapangela kuje kuli bujene. Munapande tahi kushangumuka kupangela ha cilengo ceni, co Yesu amikwasa kucishulisilila kwitila mu sipilitu ya Njambi. Cakumwenako, Muka-kwendesa munyau nasa kuutalesa ku cilyo nambe ku cimoshwe nga uli na kwenda. Mu ngila imo lika, Yesu atukwasa nga tuli na kwenda nambe ngwetu kulifwita kushulisilila bilengo byetu.
(Vilinga 16:37) Oloni Paulu wendekele kuli baje bantwama ba maswalale ngwendi, “Kubatuwanene na mulonga naumo wai, oloni banatupupile ku mesho a banu, co yetu tu bandambo ba lifuti lya Loma. Co banatwakele mu kamenga. Co ololo bashaka kutwecelela mu bushweke ndi? Embwe kucitaba. Bamyata ba Baloma banapande kwija kuno bakutwecele bakebo babenya ngeci tuye.”
kuzibisisa Vil 16:37 mu nwtsty
tu bandambo ba lifuti lya Loma: Kulumbununa wa mu Loma. Paulu wapwile Kaloma, hamo Silasi nendi wapwile Kaloma. Lishiko lya Baloma, kulyatabesele kwana kashitiko kuli Kaloma ha mbunga nga kanda bamuwane na mulonga. Kaloma wakele na mashiko akumunyungilila nga ali mu lifuti lya Loma. Wapandele kukabangeya mashiko akele mwene wa lifuti lya Loma, keti mashiko a mu binganda. Nameme Kaloma watabele kumusompa mu binganda, oloni wasele lalo kutwala ñanda yendi ku nkuta ya Baloma. Nga mulonga wendi wapandele kashitiko ka kumutsiya, wakele na lisesa lya kutwala ñanda yendi kuli mwene. Kapositolo Paulu wambulwile manene mu lifuti lya Loma. Wapangesele lisesa lyendi lya kupwa Kaloma ha bisimbu bitatu. Lwa kulivanga, te ali mu Filipu walekele baka-kusompesa ba mu Filipu ngwendi kubasingimikile lisesa lyendi ha kumupupanga. Co lwa mu cibali na lwa mu citatu, kengeni Vil 22:25; 25:11.
Kutanda Mbimbiliya
(Vilinga 16:25-40) Oloni mukati ka butsiki Paulu na Silasi bakele na kulombela na kwimba myaso kuli Njambi, co baje binzinda bakele mu kamenga babatolililile. 26 Haje bene kwakele mandunduma akama ngeci bene, lubula lwa kamenga lwa jajele. Co haje bene bikolo byoshe byashokolokele, co malyenge atundile kuli binzinda boshe. 27 Omwo uje muka-kunyunga kamenga wendukile, co omwo wamwene bikolo bya kamenga binashokoloka, wayongwele ngwendi binzinda boshe banatewa, ngeci bene, washomwene mukwale wendi ngeci alitsiye. 28 Oloni Paulu watambekele na lijwi lyakama ngwendi, “Kesi ulibulumune. Omwo tubaboshe mutuli muno.” 29 Co uje muka-kunyunga kamenga wasanene ngeci bamunenele ndeya, co washatukililemo, co watsikamene ku myanja ya Paulu na Silasi oku ali na kujaja. 30 Asinoni wabatuwile hanja wabehwile ngwendi, “Mwane, bikajo njinapande kulinga ngeci njoboke?” 31 Co bamukumbwile ngwabo, “Kulaela kuli Mwene Yesu, co ukoboka yobe na naanga yobe yoshe.” 32 Asinoni bambulwile lijwi lya Mwene kuli ikeye na kuli boshe baje bakele mu njubo yendi. 33 Co ha simbu ije bene ya butsiki uje muka-kunyunga kamenga waile nabo, co wakushile ha bimbandu byabo, co haje bene ikeye na nanga yendi boshe babambwitikile. 34 Asinoni watwalele Paulu na Silasi ku njubo yendi, co wakabanene byakulya. Co ikeye na naanga yendi babwaelele manene, omwo ololo banapu baka-kukulaela kuli Njambi. 35 Oloni ha likaki mutondo bamyata ba Baloma batumine bantwama ba maswalale ngwabo, “Eceleni obo banalume baye.” 36 Ngeci bene, uje muka-kunyunga kamenga walekele Paulu ngwendi, “Bamyata banatumu lijwi kuli yobe na kuli Silasi ngwabo tumyecele. Mwasa kuya, co yeni mu kwoloka.” 37 Oloni Paulu wendekele kuli baje bantwama ba maswalale ngwendi, “Kubatuwanene na mulonga naumo wai, oloni banatupupile ku mesho a banu, co yetu tubandambo ba lifuti lya Loma. Co banatwakele mu kamenga. Co ololo bashaka kutwecela mu bushweke ndi? Embwe kucitaba. Bamyata ba Baloma banapande kwija kuno bakutwecele bakebo babenya ngeci tuye.” 38 Bantwama ba maswalale bambulwile majwi awa kuli bamyata ba Baloma, co omwo bazivile ngeci Paulu na Silasi bapwile bandambo ba lifuti lya Loma, bazibile lyoba. 39 Ngeci bene, baileko na kulitabela kuli bakebo, asinoni babatuwisile mu kamenga, co babalekele ngeci batunde mu nganda. 40 Ngeci bene, Paulu na Silasi batundile mu kamenga, baile ku njubo ya Lindiya. Kuje bakaliwanene na baka-kukulaela, co bendekele kuli bakebo majwi a kubatakamesa, co baile.
DECEMBER 24-30
BISIMPI BYA SEO BYA MU LIJWI LYA NJAMBI | VILINGA 17-18
“Tembwinineni Kapositolo Paulu mu Kwambulula na Kulongesa”
(Vilinga 17:2, 3) Co ngwe ku cilika cendi, Paulu waile ku sinangonge. Co ha Matangwa a Kuhwima atatu wasimutwiyiye na banu kubaleka 3 na kubalumbunwina Bisoneka, na kubamwesa bukaleo bwa kutunda mu bisoneka ngeci wa Kubwabesa napande kuyanda na kusanguka ku batsi. Co Paulu wendekele ngwendi, “Ou Yesu njambulula kuli yeni ikeye bene wa Kubwabesa.”
kuzibisisa Vil 17:2, 3 mu nwtsty
wasimutwiyiye: Paulu mwakele na kwambulula muzimbu waubwa, wakele na kulumbunwina banu na kubamwesa bukaleho bwa kutunda mu Bisoneka bya kuhwiminina bya Cihebelu. Kakele na kutanda lika bisoneka, oloni wakele na kutengululatengulula bilongesa kwesekesa na banu bakele na kusimutwiya nabo. Lijwi lya Cingiliki lya di·a·leʹgo·mai, lilumbununa “kusimutwiya.” Eli lijwi lya Cingiliki banalipangesa lalo ku Vil 17:17; 18:4, 19; 19:8, 9; 20:7, 9.
kubamwesa bukaleo: Eli lijwi mu Cingiliki lilumbununa “kwesekesa byuma.” Paulu wakele na kwesekesa buyoye bwa Yesu ku bupolofweto bwa mu Bisoneka bya Cihebelu, mu kumwesa banu ngwendi Yesu washulisilile bupolofweto.
(Vilinga 17:17) Ngeci bene, mu sinangonge wasimutwiyiye na Bayunda na baje kesi Bayunda baje ba kulongwa, co ha litangwa na litangwa wakele na kusimutwiya na baje bakele ku mutambela wakulandesela.
kuzibisisa Vil 17:17 mu nwtsty
mutambela wakulandesela: Mutambela wakulandesela wa mu Atena (mu Cingiliki a·go·raʹ) wapwile mahekita a kupwa 5 (200 x 250 m), co wakele ku Kunto ya kangombe kayambi ka Acropolis. Aha ha mutamba bakele na kulingilao byuma byabingi. Cakumwenako, bakele na kulingilao mingoso na biwano bya bupolitiki na bilika bya bisemwa. Baka-Atena bakele na kuliwanena ha mutamba ou na kulingilao biwano byabo.
(Vilinga 17:22, 23) Ngeci bene, Paulu wakatukile wemanene mukati ka munga ya Alepangase wendekele ngwendi, “Eni banu ba mu Atena, njamono ngwange mu bilinga byeni byoshe munapu baka-kulemesa. 23 Omwo njinende mu nganda yeni na kukenga ku mitambela kuje mukalemesela, njawanene ha mutula umo haje banasoneka ngwabo, ‘Kuli Njambi Uje Kutuzibuka.’ Cije mukalemesa, nameme kumucizibuka, cikeco njili na kwambulula kuli yeni ololo.
kuzibisisa Vil 17:22, 23 mu nwtsty
Kuli Njambi Uje Kutuzibuka: Majwi a Cingiliki a A·gnoʹstoi the·oiʹ baasonekele ha mutula umo mu Atena. Baka-Atena batungile bitembele na mitula yaingi mwafwa basingimikile manene tumponya. Batungilile mitula binjambi ba tumponya ba kufwa ngwe kamponya wa Lutsimo, wa Kulikeesa, wa Nzili, wa Ngozi nou wa Kuzembeleka. Basinganyekele ngwabo hamo kuli njambi umo ibanebala co batewele ngwabo basa kumulubalesa ngeci bamutungilile mutula na kusonekao ngwabo, “kuli Njambi Uje Kutuzibuka.” Kutunga uje mutula kwamwesele ngwabo baje banu bazibukile ngwabo kwakala Njambi nameme kubamuzibukile. Paulu walongesele banu bya Njambi wa busunga kupangesa mutula wabo.
Kutondesesa Bisimpi bya Seo
(Vilinga 18:18) Paulu wakele mu Kolinte hamo na baka-kukulaela matangwa amangi, asinoni wabasezele na kuya mu bwato ku Silya hamo na Pilisila na Akwila. Simbu kanda aciseze Senkilise Paulu watewile ku mutwe wendi omwo cisingo cije walisingile.
w08 5/15 32 ¶5
Bisimpi bya Kulitila bya mu Mukanda wa Vilinga
18:18—Cisingo nambe ngwetu cikumiyo muka calingilile Paulu? Baka-kulilongesa bamo bakendeka ngwabo Paulu walingile cikumiyo ca Bunazalite. (Kul 6:1-21) Oloni Mbimbiliya kuyamwesele cifwa ca cikumiyo calingile Paulu. Bisoneka kubyamwesele ngwabyo Paulu walibangele kulinga cikumiyo indi wacilingile hanima yakutenguluka. Co lalo kubyamwesele ngwabyo te ashangumuka kulikumiya nambe kumanesa kulikumiya. Mwoshe mwoshe mubyafwile byuma Paulu kabulumwine mwalingile cije cikumiyo.
(Vilinga 18:21) Oloni wabalekele omwo wabasezele ngwendi, “Nga eci cinapu cizango ca Njambi, co njikeluka lalo kuli yeni.” Co wakobelele mu bwato watundile ku Efeso.
kuzibisisa Vil 18:21 mu nwtsty
Nga cizango ca Njambi: Awa majwi amwesa seo ya kwanuka cizango ca Njambi nga munu ayongola nambe alinga byuma bimo. Kapositolo Paulu wanukile eci cinangulo simbu yoshe. (1 Ko 4:19; 16:7; Hev 6:3) Ndongesi Yakomba washongangeyeye bakwabo ngwendi: “Nga cizango ca Mwene citaba, co tukayoya na kupanga eci na cije.” (Yak 4:15) Munu woshe uje endeka ngwendi “Nga cizango ca Mwene citaba,” co napande kulinga byuma bije bilitombola na cizango ca Yehova. Nameme kucabihile kwendeka awa majwi, oloni kakangi anapande kupwa a mu mbunge yetu lika.—Kengeni kuzibisisa Vil 21:14 1; Ko 4:19; Yak 4:15 na Litaba Zeekelizwe A5.
Kutanda Mbimbiliya
(Vilinga 17:1-15) Paulu na Silasi batwaleleleo batubakanene mu Afipolise na mu Apoloniya, co bezile ku Tesalonika, kuje kwakele sinangonge ya Bayunda. 2 Co ngwe ku cilika cendi, Paulu waile ku Sinangonge. Co ha Matangwa a Kuhwima atatu wasimutwiyiye na banu kubaleka 3 na kubalumbunwina Bisoneka, na kubamwesa bukaleo bwa kutunda mu bisoneka ngeci wa Kubwabesa napande kuyanda na kusanguka ku batsi. Co Paulu wendekele ngwendi, “Ou Yesu njambulula kuli yeni ikeye bene wa Kubwabesa.” 4 Co bamo hakati kabo bakulaelele, co balipandakanene na Paulu na Silasi hamo na banakazi baje bapwile bantwama na mbunga yakama ya Bangiliki baje ba kulongwa. 5 Oloni Bayunda bakele na muuka, co bakumbulwile bamo byendangani ba muuka mu bitapalo, co bamungile munga. Banenele citanga cakama muje mu nganda yoshe, co balwisile njubo ya Njasone mu kweseka kuwana Paulu na Silasi ngeci babatwale ku mbunga ya banu. 6 Oloni omwo kubabawanene, bakokangeyeye Njasone na bamo baka-kukulaela, babatwalele kuli baka-kuswana, co batambekele ngwabo, “Aba banalume bananena bukalu kwoshe ikwoshe banaija kuno lalo 7 co Njasone nabatambula mu njubo yendi. Co boshe bali na kupokola mashiko a ngubulu na kwendeka ngwabo kuli mwene weka lalo lizina lyendi Yesu.” 8 Co ha majwi awa banenele citanga ku mbunga na kuli baka-kuswana. 9 Co baka-kuswana bafwetesele Njasone na bakwabo bimbongo bije byashakiwile ngeci babecele, co baile. 10 Ku butsiki buje bene, baka-kukulaela batumine Paulu na Silasi ku Mbeleya. Co omwo betele bakobelele mu sinangonge. 11 Bayunda ba kuje bapwile ba kushokoloka ku bimbunge kutubakana ba ku Tesalonika. Omwo batolililile ku lijwi na bimbunge bya kuzituka, co ha litangwa na litangwa balilongesele Bisoneka na kumona nga bije byendekele Paulu byapwile bya busunga. 12 Babangi bakulaelele, co na banakazi babangi ba bulemu ba Bangiliki na banalume babangi ba Bangiliki bakulaelele lalo. 13 Oloni omwo Bayunda ba ku Tesalonika bazibile ngeci Paulu nambulula lalo lijwi lya Njambi mu Mbeleya, baile kuje na kushangumuka kushongangeya mbunga. 14 Asinoni haje bene baka-kukulaela batumine Paulu ku cikuma, oloni Silasi na Timateo basalele mu Mbeleya. 15 Baje banalume basindikiiye Paulu bamwetesele ku Atena asinoni belukile ku Mbeleya, co wabashikile ngwendi, Silasi na Timateo banapande kuya kuli ikeye bwasibwasi.
DECEMBER 31–JANUARY 6
BISIMPI BYA SEO BYA MU LIJWI LYA NJAMBI | VILINGA 19–20
“Linyungeni, Co Lalo Nyungeni Butanga Bwoshe”
(Vilinga 20:28) Ngeci bene, linyungeni, co lalo nyungeni butanga bwoshe buje bwanamyana Munzinzime wa Kujela ngeci mubunyunge. Pweni tunyungi ba cikungulukilo ca Njambi, cije calilingilile ikeye babenya ha ñombelo ya kutsa kwa munendi.
“Pweni Tunyungi ba Butanga Buje Bwanamyana Njambi”
5 Kapositolo Petulu, wasonekele ngwendi, bakulunu bapandele ‘kunyunga butanga bwabanene Njambi.’ Bapandele kwanuka ngwabo Yehova na Kilisitu Yesu bakebo babenya butanga. Bakulunu bakalitabela mubakanyungilamo bimanga ba Njambi. Cakumwenako, nga kabusamba keni nai bungenzi, co namisezela bana bendi ngwendi mumunyungilebo, kuma kumumunyungilabo mwamubwa ndi? Nga umo abinja, kuma kumumutondela bumbanda bunapande ndi? Mu ngila imo lika, bakulunu ba cikungulukilo banapande kupwa “tunyungi ba cikungulukilo ca Njambi, cije calilingililile ikeye babenya ha ñombelo ya kutsa kwa Munendi.” (Vil 20:28) Bazibuka ngwabo manga woshe bamulandele na maninga a Yesu Kilisitu. Bakulunu bakalisa, kunyunga, na kwaka mbunge ku butanga, mwafwa bakalitabela kuli Njambi.
(Vilinga 20:31) Ngeci bene, nyanyameni, co anukeni ngweni mutanya na butsiki ha myaka itatu njalongesele umo na umo weni na misozi yaingi.
Bakulunu ‘Bakapangela Hamo Netu mu Kutukwasa Tupwe ba Kubwaelela’
15 Kupwa kanyungi kwatonda kulifwita. Bisimbu bimo bakulunu kubesi kulala tulo, mwafwa ya kwaka manene mbunge ku kunyunga butanga bwa Njambi ku sipilitu. (2 Ko 11:27, 28) Nameme ngoco, bakulunu bakapanga eci cipangi mu kujolela, ngwe mwalingile Paulu. Paulu wasonekele ngwendi: ‘Njikabwaelela manene na kwana byoshe binjili nabyo, na kulyana yange babenya mukumikwasa.’ (2 Ko 12:15) Paulu walyanene mu kutakamesa bandolome bendi mwafwa wabazemene. (Tandeni 2 Kolinte 2:4; Fil 2:17; 1 Te 2:8) Mukemwo bandolome bazemene manene Paulu.—Vil 20:31-38.
(Vilinga 20:35) Njamimwesa mu byuma byoshe ngeci a kupanga na nzili manene mu ngila eyi tunapande kukwasa baka-kuzeya, kwanuka majwi aje Mwene Yesu babenya wendekele ngwendi, ‘Muli kujolela kwakama manene mu kwana kutubakana mu kutambula.’”
bt 172 ¶20
“Yange Kunjesi na Mulonga Wai”
20 Paulu walisezele manene na baje bayoyele hanima yendi, baje bakele na kwana butanga citele. Wapangele na nzili yendi yoshe mu kuliwanena byuma bya kumubila mangana kesi ane citele bandolome bendi. Paulu kakwasele bandolome bendi mangana awaneko cuma cimo. Washongangeyeye bakulunu ba mu Efeso ngwendi bakale na sipilitu ya kulyana. Paulu wabalekele ngwendi: ‘Munapande kukwasa baka-kuzeya, co anukeni majwi a Mwene Yesu uje wendekele ngwendi, ‘Muli kujolela kwakama manene mu kwana kutubakana mu kutambula.’’—Vil 20:35.
Kutondesesa Bisimpi bya Seo
(Vilinga 19:9) Oloni bamo babo bapwile bakukaluwa kubasele kukulaela, co bendekele byuma byabibi a Ngila ya Mwene ku mesho a mbunga yoshe. Ngeci bene, Paulu wabasezele na kuya hamo na baka-kukulaela, co a litangwa na litangwa wasimutwiiye nabo mu njubo ya kulilongesela ya Tilanase.
bt 161 ¶11
Nameme Babalwisile, Oloni Lijwi lya Mwene “Lyashandokele na Kukola na Nzili”
11 Hamo Paulu wasimutwiyiye na banu mu njubo ya kulilongesela ha litangwa na litangwa, kutunda na simbu ya 11:00 kutwala na simbu ya 16:00 . (Vil 19:9) Ha bisimbu ebi kukwakele kalwa, banu bakele na kuhwima ku bipangi byabo, co lalo ikeyo simbu ibakele na kulya, oloni kwashalukile manene. Ngwe Paulu wakabangeyeye cije cinoneko ca kulongesa banu ha myaka ibali, ngwe wapangele maola a kutubakana 3,000. Kuli byuma bikwabo lalo byalingisile lijwi lya Yehova lishandoke na kukola na nzili. Paulu wakele na kutengulula tengulula ku simbu yendi kwesekesa na banu baakele na kuwana. Bika byatundilemo? “Banu boshe baje bakele mu lifuti lya Asiya, boshe Bayunda na baje kesi Bayunda bazibile lijwi lya Mwene.” (Vil 19:10) Paulu wambulwile mu kushula.
(Vilinga 19:19) Co babangi baje bakele na kulinga matseno banenele mabulu abo amo na kuwenyeka ku mesho a banu boshe, co balabele ndando ya mabulu aje, co ndando yapwile bimbongo bya siliba bya kupwa 50, 000.
bt 162-163 ¶15
Nameme Babalwisile, Oloni Lijwi lya Mwene “Lyashandokele na Kukola na Nzili”
15 Baka-Efeso balikobelesele manene mu byuma bya manseno bya kufwa ngwe, kuzala mikalo, bulozi, myaso na mabulu a bundemone. Oloni bana ba Sikeva mubashaukile, banu babangi bazibilile Njambi lyoba, co basezele bilinga byabo bya manseno na kupwa baka-kukulaela. Oku kwalingisile baka-Efeso babangi banene mabulu abo a manseno na kuwenyeka ku mesho a mbunga, nameme apwile a ndando ya helu manene. Luka wasonekele ngwendi: “Ngeci bene, lijwi lya Mwene lyashandokele na kukola na nzili.” (Vil 19:17-20) Busunga bwapatwile banu ku makuli na bundemone. Banu ba mu Efeso ba kulongwa banatwakela mwanja utunapande kutembwinina. Netu tuli mu kaye muje munashulu manene byuma bya bundemone. Nga tuli na byuma bije binakundama ku bundemone, co oho bene tunapande kubyenyeka ngwe mubalingile baka-Efeso. Tunapande kumbila byuma byoshe bije binakundama ku bundemone nameme kulinga ngoco kesi kwakwasi.
Kutanda Mbimbiliya
(Vilinga 19:1-20) Omwo Apolo wakele mu Kolinte, Paulu wendele mu mutambela wa lifuti lije, co wetele mu Efeso. Kuje wawaneneko bandongesi bamo, 2 co wabehwile ngwendi, “Mwatambwile Munzinzime wa Kujela omwo mwakulaelele ndi?” Co bamukumbulwile ngwavo, “Yetu kanda tucizibe ngwavo kwakala Munzinzime wa Kujela.” 3 Co Paulu wabehwile ngwendi, “Kumbwitika kwa muyati ukajo bamimbwitikile?” Bamukumbulwile ngwabo, “kumbwitika kwa Yowano.” 4 Co Paulu wendekele ngwendi, “Kumbwitika kwa Yowano kwapwile kwa baje batengulukile ku bibi byabo, co walekele banu ba Isalele ngeci bakulaele kuli umo uje akaija munima yendi, ikeye Yesu.” 5 Omwo bazibile eci, babambwitikile mu lizina lya Mwene Yesu. 6 Paulu wakambekele maboko endi hali bakebo, co Munzinzime wa Kujela wezile ali bakebo, bendekele mu bindaka byeka, co lalo bambulwile muzimbu wa Njambi. 7 Boshe bapwile banalume likumi na babali. 8 Co Paulu waile mu sinangonge, co a bingonde bitatu wambulwile na kusimpa kuli banu na kusimutwiya nabo na kweseka manene kubalambelela ha Bumwene bwa Njambi. 9 Oloni bamo babo bapwile bakukaluwa kubasele kukulaela, co bendekele byuma byabibi a Ngila ya Mwene ku mesho a mbunga yoshe. Ngeci bene, Paulu wabasezele na kuya hamo na baka-kukulaela, co a litangwa na litangwa wasimutwiiye nabo ku njubo ya kulilongesela ya Tilanase. 10 Eci calingiwile ha myaka ibali, ngeci bene, banu boshe baje bakele mu lifuti lya Asiya, boshe Bayunda na baje kesi Bayunda bazibile lijwi lya Mwene. 11 Co Njambi walingile bizibukiso byeka na byeka muli Paulu. 12 Ngeci bene, nameme tubinanga twatundondo twa ku liboko lyendi na tubuzalo tuje twapangesele Paulu babyakele hali baka-kubinja, co bakangukile ku mishongo yabo, na minzinzime ya kujwala yakele muli bakebo yabatundile. 13 Asinoni Bayunda bamo bakele na kwendangana na kutundisa minzinzime ya kujwala nabo lalo besekele kupangesa lizina lya Mwene Yesu mu kulinga cuma eci. Co bendekele ku minzinzime ya kujwala ngwabo, “Njikushika mu lizina lya Yesu uje yali na kwambulula Paulu.” 14 Bandolome batanu na babali, bana ba Kayunda lizina lyendi Sikeva Muka-kukombelela Wakama, bakele na kulinga cuma eci. 15 Oloni munzinzime wa kujwala wendekele kuli bakebo ngwawo, “Yesu njimuzibuka, co Paulu lalo njimuzibuka, oloni yeni yeni beyajo?” 16 Co uje munalume wakele na munzinzime wa kujwala wabajombokelele na kubalwisa, co wabahyanene. Ngeci bene, boshe batewele na kutunda ku njubo yendi mutotototo na bimbandu. 17 Co Bayunda boshe na baje kesi Bayunda baje bakele mu Efeso bazibile cuma eci, co bakele na lyoba, co lizina lya Mwene Yesu balisingimikile manene. 18 Co baka-kukulaela babangi bezile balitabelele ku mesho a banu, co bambulwile bije bibalingile. 19 Co babangi baje bakele na kulinga matseno banenele mabulu abo hamo na kuwenyeka ku mesho a banu boshe, co balabele ndando ya mabulu aje, co ndando yapwile bimbongo bya siliba bya kupwa 50,000. 20 Ngeci bene, lijwi lya Mwene lyashandokele na kukola na nzili.