Viñanda vya Kupangetha mu Mukanda wa Viwano wa Vuyoye Vwetu Vaka-Kilisitu na Chipangi Chetu
NOVEMBER 5-11
VITHIMPI VYA THEHO VYA MU LIJWI LYA NJAMBI | YOWANO 20-21
“Wanjithzema Kutuvakana Ava Ndi?”
(Yowano 21:1-3) Munima yevi, Yesu walisholwele lalo kuli vandongethi vendi ku Lishali lya Timbelyase. Cho omu mukemwo muvyalingiwile. 2 Simoni Petulu na Tomasi, uje vatumbwile “Muna mpasa,” na Natanele (uje watundile ku Kana mu Ngalileya), na vana va Zembendeo na vandongethi veka vavali va Yesu vakele hamo. 3 Simone Petulu wendekele kuli vakwavo ngwendi, “Njiya na kuta vithi.” Vakwavo vamulekele ngwavo, “Netu tuya nove.” Ngechi vene, vaile mu vwato, oloni vuthsiki vwoshe vuje Naumo ithi ivakwatele wahi.”
(Yowano 21:4-14) Ha mungulungengu, Yesu wemanene ku mukulo wa Lishali, oloni vandongethi kuvathzivukile ngechi uje ikeye Yesu. 5 Athinoni wendekele kuli vakevo ngwendi, “Eni vakwenje, munakwatako vithi ndi?” Vakumbulwile ngwavo, “Embwe naumo ithi tunakwata wahi.” 6 Wendekele kuli vakevo ngwendi, “Teni linimbwa lyeni ku mutambela wa chilyo cha vwato, cho mukwata vithi.” Ngechi vene, vatele linimbwa cho kuvathele kukoka lalo linimbwa, omwo hathsile vithi vavangi. 7 Ndongethi uje yathzemene Yesu wendekele kuli Petulu ngwendi, “Ou ikeye Mwene.” Omo Petulu wathzivile ngechi ikeye Mwene, wathzalele chikoveyo chendi (omwo washulwile vuthzalo vwendi), cho watumbukile mu Lishali. 8 Oloni vandongethi vakwavo vethzile mu chikuma mu vwato, vakele na kukoka linimbwa lya kushula lya vithi. Omwo kuvakele kulyala na nunda, oloni yapwile mamita 100. 9 Omwo vetele ku nunda, vamwene manungu ali na kwenyuka, cho hakele vithi na likende. 10 Athinoni Yesu wendekele kuli vakevo ngwendi, “Neneni vithi vamo vamunakwata.” 11 Ngechi vene, Simoni Petulu wakovelele mu vwato, cho wakokelele linimbwa ku nunda lya kushula na vithi vakama vapwile 153, cho nameme vapwile hanga linimbwa kulyatavukile. 12 Yesu wendekele kuli vakevo ngwendi, “Ijeni mulyaule.” Naumo wahi wavaje vandongethi wathele kumwihula ngwendi, “Yove iyajo?” Omwo vathzivukile ngwavo ikeye Mwene. 13 Ngechi vene Yesu wethzile, wanonele likende wavanene, cho walingile ngechi lalo na ku vithi. 14 Eyi yapwile thimbu ya mu chitatu yalisholwele Yesu kuli vandongethi vendi omwo wathangukile ku vathsi.
(Yowano 21:15-19) Omwo vanalyaula laja, Yesu wendekele kuli Simoni Petulu ngwendi, “Simoni muna Yowano, wanjithzema kutuvakana ava ndi?” Petulu wakumbulwile ngwendi, “Eyo Mwene uthzivuka ngechi njakuthzema.” Yesu wendekele kuli ikeye ngwendi, “Nyunga vana va vimanga vange.” 16 Yesu wendekele thimbu ya mu chivali ngwendi, “Simoni muna Yowano wanjithzema ndi?” Petulu wakumbulwile ngwendi, “Eyo Mwene, uthzivuka ngechi njakuthzema.” Yesu wendekele kuli ikeye ngwendi, “Nyunga vimanga vange.” 17 Yesu wendekele thimbu ya mu chitatu ngwendi, “Simoni muna Yowano, wanjithzema ndi?” Petulu wakele na vuthiwa omwo Yesu wamwihwile thimbu ya mu chitatu ngwendi, “Wanjithzema ndi?” Cho Petulu wendekele kuli ikeye ngwendi, “Mwene yove uthzivuka vyuma vyoshe, uthzivuka ngechi njakuthzema.” Yesu wendekele kuli ikeye ngwendi, “Nyunga vimanga vange.” 18 Mwa vuthunga njikuleka ngwange, omwo wapwile mukwenje walivwahethele na kuya kwoshe kuwashakele, oloni omwo unakuluvala, ukolola mavoko ove, cho weka akakukuta na kukutwala kuje kuwashakele kuya.” 19 (Ha kwendeka evi, Yesu watumbwile kuthsa kuje kwakathsa Petulu na kunena vumpau kuli Njambi.) Cho Yesu wendekele kuli ikeye ngwendi, “Njikave.”
kuthzivithitha Yow 21:15, 17 mu nwtsty
Yesu wendekele kuli Simoni Petulu ngwendi: Yesu wendekele awa majwi kuli Petulu munima ya kumuvyana lutatu. Yesu wehwile Petulu vihula vitatu mangana athzivuke mwamuthzemenene, kweta ha thimbu ije ‘Petulu wakele mu vuthiwa.’ (Yow 21:17) Ku mukanda wa Yowano 21:15-17 vanapangetha majwi avali a Chingiliki: a·ga·paʹo, kulumbulununa chithzemo, na phi·leʹo, kulumbununa kuthzema nambe kwaka mbunge. Yesu wehwile Petulu luvali ngwendi: “Wanjithzema ndi?” Petulu wakumbulwile ngwendi wathzema Yesu. Yesu wamwihwile lwa mu chitatu ngwendi: “Wanjithzema ndi?” Noho lalo Petulu wakumbulwile ngwendi wamuthzema. Petulu mwakumbulwile ngwendi wamuthzema, Yesu wamulekele ngwendi anyunge vandongethi vendi, vaje vavanatumbula ku mukanda ngwavo vimanga nambe “vana va vimanga.” (Yow 21:16, 17; 1Pe 5:1-3) Yesu wehwile Petulu lutatu mangana amwethe mwamuthzemenenemo, cho wamwanene chipangi cha kunyunga vimanga vendi. Yesu walingile ngocho mangana akwathe Petulu amone ngwendi wamuthambethele nameme wamuvyanene lutatu.
wanjithzema kutuvakana ava ndi?: Majwi a “kutuvakana ava,” vanu vanatha kuwathzivithithila mu vingila vya kulithethza. Vaka-kulilongetha vamo vakendeka ngwavo, alumbununa “wanjithzema kutuvakana muwathzemena ava vandongethi ndi?” nambe “wanjithzema manene kutuvakana muvanjithzemena ava vandongethi ndi?” Oloni awa majwi anatha kulumbununa ngwavo “wanjithzema kutuvakana evi vyuma ndi?” kutaletha ku vithi vavakele na kuthsiya nambe vyuma vyoshe vya kundama ku mingotho ya vithi. Ngechi twatha kwendeka ngwetu hamo Yesu walumbunwine ngwendi: ‘Wanjithzema kutuvakana vyuma vya ku muvila ndi? Nga mukemwo, cho nyunga vimanga vange.’ Chije chihula chapandele mwafwa Petulu wathzemene chipangi chendi cha kuthsiya vithi. Nameme Petulu wapwile umo wa vandongethi va Yesu va kulivanga, oloni wachikele na kwiluka ku chipangi chendi cha kuthsiya vithi. (Yow 1:35-42) Munima ya vingonde, Yesu wathanene Petulu kutunda ku chipangi chendi chije chakele na kumuthzethzametha manene mangana apwe muka-kujevela vanu.’ (Mat 4:18-20; Luk 5:1-11) Oloni munima ya kuthsa kwa Yesu, Petulu welukile lalo ku chipangi chendi, cho tupositolo vakwavo vakalikwatathanene nendi. (Yow 21:2, 3) Chasholoka ngwe Yesu wakele na kukwatha Petulu angule vyuma vya theho mu vuyoye vwendi. Cho wapandele kwangula chipangi chendi cha kuthsiya vithi nambe chipangi cha ku sipilitu cha kunyunga vimanga nambe vaka-kukavangeya Yesu.—Yow 21:4-8.
lwa mu chitatu: Petulu wavyanene mwene yendi Yesu lutatu, cho Yesu wamwanene thimbu ya kumwetha chithzemo chendi lutatu. Petulu mwatavele ngwendi wamuthzema, Yesu wamulekele ngwendi amwethe chithzemo chendi mu kutwameka vya ku sipilitu. Petulu na vandolome vakwavo vapandele kulitha, kutakametha na kunyunga vutanga vwa vaka-kukavangeya Kilisitu va kulongwa. Nameme ava vimanga vapwile va kuvwavetha, oloni vapandele kuvanyunga ku sipilitu.—Luk 22:32.
Kutondethetha Vithimpi vya Theho
(Yowano 20:17) Yesu wamulekele ngwendi, “Kethi unjikwate, omwo kanda njilonde kwilu kuli Tate. Oloni ya kuli vathamba vange ukavaleke ngwove njili na kwiluka kuli Tate ikeye Ishavo, kuli Njambi yange ikeye Njambi yavo.”
kuthzivithitha Yow 20:17 mu nwtsty
Kethi unjikwate: Lijwi lya Chingiliki lya haʹpto·mai linatha kulumbununa “kukwata” nambe “kuvumbateya; nambe kunyengelela ku chuma.” Vimbimbiliya vimo vinanungulula awa majwi a Yesu ngwavyo: “Kethi unjikwate.” Oloni oku kukumwetha ngwavo Yesu wavyanene kumukwata kuli Maliya Mangandalena mwafwa mwathangukile watavelethele vanakathzi vaje vamumwene “kumukwata ku mendi.” (Mat 28:9) Chasholoka ngwe Maliya Mangandalena wathinganyekele ngwendi Yesu aya kwilu. Ngechi wamuvumbateyeye mangana kethi aye mwafwa washakele kukala na Mwene yendi. Yesu washakele kumwetha Maliya ngwendi thimbu yendi ya kuya te kanda yete, ngechi wamuluke ngwendi amwechele, cho akaleke vandongethi vendi vya kuthanguka kwendi.
(Yowano 20:28) Tomasi wamukumbulwile ngwendi, “Mwene yange na Njambi yange.”
kuthzivithitha Yow 20:28 mu nwtsty
Mwene yange na Njambi yange: “Mwene yange na Njambi [ho the·osʹ] yange.” Vaka-kulilongetha vamo vatava ngwavo nameme Tomasi wendekele awa majwi kuli Yesu, oloni atalethele kuli Njambi, Ishe ya Yesu. Vamo ngwavo awa majwi a Chingiliki atalethele kuli Yesu. Oloni awa majwi a “Mwene yange na Njambi yange” twatha kuwathzivithitha mwamuvwa nga tutanda vivanendeka mu Vithoneka vikwavo vya kuhwiminina. Vithoneka vimwetha ngwavyo Yesu wutumine majwi kuli vandongethi vendi ngwendi, “njili na kwiluka kuli Tate ikeye Ishavo, kuli Njambi yange ikeye Njambi yavo.” Ngechi kukwethi vukaleho vumwetha ngwavo Tomasi wathinganyekele ngwendi Yesu ikeye Njambi muka-ndthzili yoshe. (Kengeni kuthzivithitha Yow 20:17.) Thimbu imo, Tomasi wathzivile Yesu mwalombelele kuli ‘Ishe,’ amuthana ngwendi “Njambi umo lika wa vuthunga.” (Yow 17:1-3) Hamo Tomasi watumbwile Yesu ngwendi, “Njambi yange” mwafwa wamumwene kupwa “njambi”, oloni kethi Njambi muka-ndthzili yoshe. (Kengeni kuthzivithitha Yow 1:1.) Nambe wathanene Yesu mu ngila ije ivakele na kuthanenamo vangamba va Njambi nga vendeka na tungelo vaje vakele na kwimanenako Yehova, ngwe muvanamwetha mu Vithoneka vya Chihevelu. Hamo Tomasi wathzivukile Vithoneka vimo nambe muka-kuthoneka umo uje wendekele nambe kukumbulula kangelo ngwe uje endeka na Yehova Njambi. (Etheketheni Kus 16:7-11, 13; 18:1-5, 22-33; 32:24-30; Maa 6:11-15; 13:20-22.) Ngechi Tomasi watumbwile Yesu ngwendi “Njambi yange” mwafwa wamumwene kupwa muka-kwimanena na kwendekelako Njambi wa vuthunga.
Kutanda Mbimbiliya
(Yowano 20:1-18) Ha mungulungengu ha litangwa lya Chalumingo, Maliya Mangandalena waile ku mbumbu, cho wamwene limanya vanalitunditha ku mbumbo. 2 Ngechi vene, washatukilile kuli Simoni Petulu na ndongethi mukwavo uje yathzemene Yesu, cho wavalekele ngwendi, “Mwene vanamutunditha mu mbumbo, cho kututhzivuka oku vanamwaka.” 3 Athinoni Petulu na uje ndongethi mukwavo vaile ku mbumbo. 4 Voshe vavali vashatukile, oloni uje ndongethi mukwavo washatukile manene kutuvakana Petulu, cho wetele ku mbumbo ha kulivanga. 5 Cho wakulamene na kushumbilila mu mbumbo, cho wamwene vinanga vya linyu, oloni kakovelelemo. 6 Athinoni Simoni Petulu wamukavele munima, wetele, cho wakovelele mu mbumbo. Wamwene vinanga vya linyu vili hathi havyolika 7 cho na nanga ije yakele ku mutwe wa Yesu. Kuyakele hamo na vinanga vya linyu, oloni ya kuthzenga hayo lika. 8 Athinoni ndongethi mukwavo, uje walivangele kweta ku mbumbo, nendi lalo wakovelelemo, cho wamwene, cho wakulahelele. 9 (Omwo nameme ngocho kuvathzivithithile vithoneka vije vyendekele ngwavyo napande kuthanguka ku vathsi.) 10 Athinoni vaje vandongethi velukile kwimbo. 11 Oloni Maliya wemanene ku mbumbo na kulila. Cho omwo wakeke na kulila wakulamene na kukenga mu mbumbo 12 cho wamwene tungelo vavali vanathzala vuthzalo vwa kutoka, vanatumbama kuje kwakele muvila wa Yesu, umo ku mitwe mukwavo ku mendi. 13 Vamwihwile ngwavo, “Munakathzi vika uli na kulila?” Wavakumbulwile ngwendi, “Vanambata Mwene yange, cho kunjithzuvuka oku vanamwaka!” 14 Athinoni omwo wendekele evi watengulukile na kukenga kunima wamwene Yesu nemana, oloni kathzivukile ngechi ikeye Yesu. 15 Yesu wamwihwile ngwendi, “Ove munakathzi vika uli na kulilila? Iyajo ushakethzeka?” Maliya wayongwele ngwendi hamo ndimi, ngechi vene wendekele kuli ikeye ngwendi, “Mwene nga yove unamwambata, njileke oku unamwaka, cho njiyeko njikamwambate.” 16 Yesu wendekele kuli ikeye ngwendi, “Maliya.” Maliya watengulukile, cho wendekele nendi mu Chihevelu ngwendi, “Lamboni!” (Kulumbununa ngwavo “Mulongethi.”) 17 Yesu wamulekele ngwendi, “Kethi unjikwate, omwo kanda njilonde kwilu kuli Tate. Oloni ya kuli vuthamba vange ukavaleke ngwove njili na kwiluka kuli Tate ikeye Ishavo, kuli Njambi yange ikeye Njambi yavo.” 18 Ngechi vene, Maliya Mangandalena waile na kuleka vandongethi vendi ngwendi, “Njinamono Mwene,” cho wavalekele vije vyamulekele Yesu.
NOVEMBER 12-18
VITHIMPI VYA THEHO VYA MU LIJWI LYA NJAMBI | VILINGA 1-3
“Chikungulukilo cha Vaka-Kilisitu Chitambula Sipilitu ya Kujela”
(Vilinga 2:1-8) Omwo litangwa lya Pentekosita lyetele, vaka-kukulahela voshe vakungulukile mu mwela umo lika. 2 Vwathi vwathi kwilu kwatundile chililimo ngwe kuhuhwa kwa lihundthzi lyakama, cho chashulithile njuvo yoshe muje muvatumbamene. 3 Athinoni vamwene vije vyafwile ngwe vindaka vya milangi ya tuhya vyalyangunukile, cho vyakele hali umo na umo. 4 Cho voshe vashulile na Mundthzindthzime wa Kujela, cho vashangumukile kwendeka mu vindaka vyeka ngwe omwo Mundthzindthzime wavathethele ngechi vendeke. 5 Kwakele Vayunda vakele mu Yelusalema, vanalume vaka-kulemetha Njambi vaje vatundile ku mafuti oshe a hano ha kaye. 6 Omwo vathzivile muyoyo ou, mbunga yakama ya kungulukile. Voshe vavwahelelele, omwo munu woshe wathzivile vaje vaka-kukulahela vali na kwendeka mu ndaka yendi. 7 Cho voshe valimokelele na kwendeka ngwavo, “Kuma ava vali na kwendeka ngechi kethi Vangalileya ndi? 8 Cho vatijo twatha kuvathziva yetu voshe umo na umo mu ndaka yendi vavenya?
(Vilinga 2:14) Oloni Petulu wemanene na vakwavo miluwa likumi na umo wendekele na lijwi lyakama ku mbunga ije ngwendi, “Eni vakwetu Vayunda neni voshe mwakala mu Yelusalema njitolilileni ngechi njimileka muchinalumbunukila chuma echi.
(Vilinga 2:37, 38) Omwo vanu vathzivile evi vathzivile mu vimbunge vyavo longoto, cho vendekele kuli Petulu na kuli miluwa vakwavo ngwavo, “Eni vakwetu, tunapande kulinga vika?” 38 Cho Petulu wendekele kuli vakevo ngwendi, “Munu na munu napande kutenguluka ku vivi vyendi na kumumbwitika mu lithzina lya Yesu Kilisitu, ngechi vene, amithambethe ku vivi vyeni, cho Mukatambula vwana vwa Njambi, Mundthzindthzime wa kujela.
(Vilinga 2:41) Vavangi vavo vakulahelele muthzimbu wa Petulu, cho vavambwitikile, ku litangwa lije vapwile 3,000 ku mbunga ya vaka-kukulahela.
(Vilinga 2:42-47) Cho vakakateyeye kulilongetha kuli miluwa na mu kulitombola na mu kulipangethzela makende na mu kulombela. 43 Cho vikomoketho na vithzivukitho vyavingi vivalingile miluwa, cho vanu voshe vathzivile lyova. 44 Cho vaka-kukulahela voshe vakele hamo mu kulitombola, cho valipangethzelele vufuko vwavo hakati kavo. 45 Cho valandethele vyuma vyavo na vufuko vwavo, cho valipangethzelele vimbongo hakati kavo, ku munu na munu ngwe kukujeneka kwendi. 46 Cho ha litangwa na litangwa valikungulwile mu Njuvo ya Shukulu Kalunga, cho valile vyakulya hamo lika mu vinjuvo vyavo, vakele na kulya na vimbunge vya kujolela na kulikehetha, 47 na kushangathzala Njambi, na kuvashangathzala ku vanu voshe. Cho Mwene wavwethzeleleko ha litangwa na litangwa ku mbunga yavo vanu vaje vakele na kwovoka.
w86 12/1 29 ¶4-5, 7
Milambu Ije Ikathzivitha ku Mbunge Kuvwaha
Mukwakele chikungulukilo cha vaka-kilisitu ha litangwa lya kulivanga mu mwaka wa 33 C.E., vaje vavambwitikile va kupwa 3,000, vakele na kulikwatha umo na mukwavo na kulya hamo, cho lalo vakele na kulombela. Vuvwa muka vwatundilemo? Likulahelo lyavo lyakanyamene muvakele na ‘kukakateya ku vilongetha vya tupositolo.’—Vil 2:41, 42.
Vayunda na vaje kethi Vayunda vayongwele kukala mu Yelusalema ha thimbu ya chilika cha Pentekosita lika. Oloni vaje vapwile vaka-Kilisitu vakelemo thimbu yailaha mangana valilongethe vyavingi na kukanyametha likulahelo lyavo. Oku kwalingithile ngwavo kukale njala na kukeha kwa vinjuvo. Vangendthzi vamo kuvakele na vimbongo vyavingi vya kulanda vyakulya, vamo vakele navyo vyavingi. Ngechi vakele na kulipangela na vakwavo vaje vakele mu vujene.—Vil 2:43-47.
Vaje vakale na kulandetha mitamba yavo na vaje vakele na kulipangela na vakwavo, valingile ngocho na vimbunge vyavo vyoshe. Kuvathindiyiye munu alandethe nambe alambule, cho lalo kuje kulambula kukwalingithile vaje vafukile vapwe tuhutu, mwafwa vaka-kufuka kuvalandethele vyuma voshe. Oloni mu ngothzi yavo kuli vakwavo vaka-Kilisitu, valandethele na kwana milambu mangana vakundwiye Vumwene vwa Njambi.—Etheketheni 2 Ko 8:12-15.
Kutondethetha Vithimpi vya Theho
(Vilinga 3:15, NWT) Cho mwathsiile Ntwama Wakama wa mwonyo, oloni Njambi wamuthangwile ku vathsi, co yetu tunapu tu vakaleho va chuma echi.
it-2 61 ¶1
Yesu Kilisitu
“Ntwama Wakama wa mwonyo.” Yesu Kilisitu wanene muvila wendi wa kulumbunuka kupwa ñombelo ya vanu, mwafwa washakele kushulithila ngothzi ya Ishe ku vanu. Oku kunathiwitha vaje vavanangula vakayule hamo nendi mwilu na kwathiwitha vamo vakayoye hano hathi mu Vumwene vwendi. (Mat 6:10; Yow 3:16; Efe 1:7; Hev 2:5; Kengeni RANSOM.) Wakupwile Ntwama Wakama wa mwonyo wa vanu voshe. (Vil 3:15) Lijwi lya Chingiliki livanapangetha aha lilumbununa “mwene,” cho eli lijwi valipangethele na kuli Mosesa ha kupwa muka-kuyula Vaisalele. (Vil 7:27, 35)
(Vilinga 3:19) “Tengulukeni, athinoni ilukeni kuli Njambi, ngechi amithambethe ku vivi vyeni.
cl 265 ¶14
Njambi Wapwa “Muka-Kuthambetha”
14 Yehova vanamutumbula ngwavo wapwa muka-kuthambetha. Ku Vilinga 3:19 ngwavo: “Tengulukeni, athinoni ilukeni kuli Njambi, ngechi amithambethe ku vivi vyeni.” Lijwi lya Chingiliki livanapangetha aha lya kuthambetha lyatha kulumbununa “kuthzimangana nambe kutunditha.” Vaka-kulilongetha vanetheketha eli lijwi ku kuthzimangana mathona avanathoneka na livoko. Vakele na kuwathzimangana vati? Inki ivapangethele kuthañulu vaikumbathanene na mukundu na lemba na mema. Nga munu ashaka kuthzimangana vyanathoneka, wakele na kukwakula aje mathona na chipochi cha kujula. Mukemwo mwakalingila Yehova nga athambetha vuvi vwetu.
Kutanda Mbimbiliya
(Vilinga 2:1-21) Omwo litangwa lya Pentekosita lyetele, vaka-kukulahela voshe vakungulukile mu mwela umo lika. 2 Vwathi vwathi kwilu kwatundile chilililo ngwe kuhuhwa kwa lihundthzi lyakama, cho chashulithile njuvo yoshe muje muvatumbamene. 3 Athinoni vamwene vije vyafwile ngwe vindaka vya milangi ya tuhya vyalyangunikile, cho vyakele hali umo na umo. 4 Cho voshe vashulile na mundthzindthzime wa kujela, cho vashangumukile kwendeka mu vindaka vyeka ngwe omwo mundthzindthzime wavathethele ngechi vendeke. 5 Kwakele Vayunda vakele mu Yelusalema, vanalume vaka-kulemetha Njambi vaje vatundile mu mafuti oshe a hano ha kaye. 6 Omwo vathzivile muyoyo ou, mbunga yakama yakungulukile. Voshe vavwahelele, omwo munu woshe wathzivile vaje vaka-kukulahela vali na kwendeka mu ndaka yendi. 7 Cho voshe valikomokelele na kwendeka ngwavo, “Kuma ava vali na kwendeka ngechi kethi Vangalileya ndi? 8 Cho vatijo twatha kuvathziva yetu voshe umo na umo mu ndaka yendi vavenya? 9 Vamo vetu vatunda ku Palitiya, Mendiya na ku Elame, vakwavo ku Mesopotamya, Yundeya na ku Kapandosiya, vakwavo ku Pontiyasi na ku Asiya, 10 vamo ku Filingiya na ku Pampiliya, vakwavo ku Ingito na ku mitambela ya ku Limbiya kuyehi na Silene. Cho vamo vetu vatunda ku Loma, 11 Vayunda na va kethi Vayunda vaje vakakava futithi ya Vayunda, cho vamo vetu vatunda ku Kelete na ku Alambiya, yetu Tuvavoshe tuli na kuthziva vivendeka mu vindaka vyetu vyuma vya kukomoketha vije vyanalingi Njambi.” 12 Cho voshe valikomokelele na kukala na chitanga, valihothzwele umo na mukwavo ngwavo, “Echi chinalumbunuka vika?” 13 Oloni veka vashendumwine vaka-kukulahela ngwavo ava vanu vanapende.” 14 Oloni Petulu wemanene na vakwavo miluwa likumi na umo wendekele na lijwi lyakama ku mbunga ngwendi, “Eni vakwetu Vayunda neni voshe mwakala mu Yelusalema, njitolilileni ngechi njimileke muchinalumbunukila chuma echi. 15 Omwo vanu ava kuvapendele, ngwe omwo mumuli na kuyongwelamo, ino inapu thimbu ya mu chitatu na viwana ku mutondo. 16 Oloni evi vikevyo vyendekele Njwele muka-kwimanena ngwendi, 17 ‘Njambi ali na kwendeka ngwendi, Evi vikevyo njikalinga ku matangwa a kukotoka, njiketila mundthzindthzime wange hali munu na munu. Vana veni va vanalume na ava va vanakathzi vakambulula vuka-kwimanena, cho vakwenje veni vakamona vimona, cho tukulukathzi veni vakalota vinjothzi. 18 Eyo, nameme hali vangamba vange va vanalume na ava va vanakathzi, ku matangwa aje njiketila mundthzindthzime wange, cho vakambulula vuka-kwimanena. 19 Cho njikalinga vikomoketho mwilu na vithzivukitho hano hathi. Kukakala kwitila maninga, tuhya, na vwithi vwakama, 20 litangwa likathzivala, cho ngonde ikavenga ngengu ngwe maning, omwo Litangwa lya Shukulu Kalunga lije lyakama lya vumpau kanda lyete. 21 Cho woshe akatambakana lithzina lya Shukulu Kalunga akovoka.’
NOVEMBER 19-25
VITHIMPI VYA THEHO VYA MU LIJWI LYA NJAMBI | VILINGA 4–5
“Vambulwile Lijwi lya Njambi mu Kuthimpa”
(Vilinga 4:5-13) Alikaki vantwama va Vayunda, na vakulunu, na valongethi va majwi a Lishiko vakungulukilile mu Yelusalema. 6 Valiwanene hamo na Anase Muka-kukombelela Wakama na Kayafase na Yowano na Alekizanda na voshe vaje vapwile vaka naanga ya Muka-kukombelela Wakama. 7 Cho vemikile miluwa ku mesho avo vavehwile ngwavo,“Vati munalingi echi? Ndthzili yeyajo muli nayo? Nambe mulithzina lyeyajo munalingi chuma echi?” 8 Athinoni Petulu hakushula na Mundthzindthzime Wakujela, wavakumbulwile ngwendi, “Yeni vantwama va vanu na vakulunu, 9 nga mulinakutwihula lelo ha vilinga vyavivwa vinalingiwa kuli munalume ou chilema na vati munu ou nakanguka, 10 athinoni yeni voshe munapande kuthzivuka, na vanu voshe va mu Isalele vanapande kuthzivuka ngechi munu ou nemana ku mesho eni nakanguka mu ndthzili ya lithzina lya Yesu Kilisituwa u Nazaleta, uje imwashukikile ha [chiti] uje yathangwile Njambi ku vathsi. 11 Yesu ikeye uje vithoneka vyendekele hali ikeye ngwavyo, ‘Limanya lije limwayeluwithile yeni vaka-kutunga likelyo linapu lya theho yakama kutuvakana oshe.’ 12 Kutwatha kuwana kwovoka muli weka lalo embwe, omwo kukwethi lithzina lyeka muno mu kaye lyanaana Njambi ku vanu litunapande kwovokelamo.” 13 Vaka-munga vakomokele omwo vamwene kuthimpa kwa Petulu na Yowano nomu vavamwene ngechi vapwile vanu vangocho va kujeneka kulilongetha. Cho vavanongonwene ngechi vakevo vakele hamo na Yesu.
w08 9/1 15, chipalo
Vivendekele Vaka-Kilisitu va Kulinga Vyakupwile Vithoneka vya Kujela
Tupositolo kuvathzivukile kutanda na kuthoneka ndi?
Vaka-kuyula na vakulunu va mu Yelusalema vakomokele omwo “vamwene kuthimpa kwa Petulu na Yowano nomwo vamwene ngechi vapwile vanu va ngocho va kujeneka kulilongetha.” (Vil 4:13) Kuma tupositola kuvathzivukile kutanda na kuthoneka ndi? Livulu limo ngwalyo: “Kutwatha kwendeka ngwetu Petulu na Yowano kuvathzivukile kutanda na kuthoneka nambe ngwetu kuvakovelele sikola. (The New Interpreter’s Bible) Vakele na kuvendeka ngocho, mwafwa vamwene ngwavo vaka-kwakula viñanda valilongethele manene kutuvakana tupositolo.”
w08 5/15 30 ¶6
Vithimpi vya Kulitila vya mu Mukanda wa Vilinga
4:13—Petulu na Yowano kuvathzivukile kutanda na kuthoneka ndi? Embwe. Vavatumbwile ngwavo “vanu va ngocho va kujeneka kulilongetha, mwafwa kuvaile kuma sikola a helu aje akeleko ha thimbu ije.
(Vilinga 4:18-20) Ngechi vene, vavathanene mukati vavashikile ngechi kethi vendeke nambe kwendeka lalo mu lithzina lya Yesu. 19 Oloni Petulu na Yowano vavakumbulwile ngwavo, “Yeni vavenya waneni chuma muka chachivwa ku mesho a Njambi, kwononoka yeni nambe kwononoka Njambi. 20 Omwo kutwatha kwoloka kwendeka vyuma vije vitwamono nevi vitwathzivi.”
(Vilinga 4:23-31) Omwo Petulu na Yowano vavechelele velukile kuli vuthamba vavo na kuvaleka vije vivendekele va vaka-kukombelela na vakulunu. 24 Cho omwo vaka-kukulahela vathzivile vyuma evi, voshe vakungulukile hamo na kulombela kuli Njambi ngwavo, “Shukulu na Ishamatanga wa lilu na hathi, na mema a kalunga na vyoshe vilimo. 25 Yove wendekele na mundthzindthzime wa Kujela muli kukulwila yetu Ndaviti, ngamba yove, omwo ikeye wendekele ngwendi, ‘Omwo vika ava kethi Vayunda valuvalele? Omwo vika vanu vatumba matumbe angocho? 26 Vimyene va hano hathi valivwahethelele chimweja vakevo vavenya na vaka-kushwana valikungulwile hamo na kutumba matumbe amavi a kulwitha Shukulu Kalungu na wa Kuvwavetha.’ 27 Omwo mwa vuthunga vene Helonde na Pontiyu Pilato valikungulwile hamo mu nganda ino hamo nava kethi Vayunda na vanu va Isalele na kulwitha Yesu, ngamba yove wa kujela uje iwavwavethele. 28 Valikungulwile na kulinga vyoshe vije viwashakele laja na ndthzili yove na chithzango ngechi vikalingiwe. 29 Cho ololo, Shukulu Kalunga, kenga muvali na kutushungwiya, cho twane kuthimpa yetu vangamba vove, ngechi twambulule lijwi lyove. 30 Sholola livoko lyove mu kukangwitha, cho tava ngechi vikomoketho na vithzivukitho vipange mu lithzina lya Ngamba yove wa kujela Yesu.” 31 Cho omwo vanamanethele kulombela, mwela uje vakungulukile wajajele. Cho voshe vashulile Mundthzindthzime wa Kujela, cho vambulwile lijwi lya Njambi na kuthimpa.
it-1 128 ¶3
Kapositolo
Vipangi mu Chikungulukilo cha Vaka-Kilisitu. Ije sipilitu yetikilile hali tupositolo ha Pentekosita, yavatakamethele manene. Tupetulu 5 twa kulivanga twa mu mukanda wa Vilinga, tumwetha ngwato tupositolo vambulwile muthzimbu wauvwa na kuthanguka kwa Yesu mu kuthimpa, nameme vavayandethele, kuvapupanga na kuvajujwitha kuli vaka-kuyula. Hanima ya pentekosita, sipilitu ya kujela yatakamethele tupositolo, ngechi vikungulukilo vyakele na kulivwethzelela manene. (Vil 2:41; 4:4) Ha kulivanga vakele na kwambulwila lika mu Yelusalema, cho vaya na mu Samaliya kukapwa muje na ku mitambela yaingi ya kaye.—Vil 5:42; 6:7; 8:5-17, 25; 1:8.
Kutondethetha Vithimpi vya Theho
(Vilinga 4:11) Yesu ikeye uje vithoneka vyendekele hali ikeye ngwavyo, ‘Limanya lije limwayeluwithile yeni vaka-kutunga likelyo linapu lya theho yakama kutuvakana oshe.’
it-1 514 ¶4
Limanya lya theho yakama
Ku Myatho 118:22 ngwavo limanya lije livavyanene vaka-kutunga likelyo linapu “lya theho yakama” (Heb., roʼsh pin·nahʹ). Yesu walitumbwile ikeye vavenya ngwendi napu “limanya lya theho yakama” (Gr., ke·pha·leʹ go·niʹas,). (Mat 21:42; Mak 12:10, 11; Luk 20:17) Yesu napu limanya lya Chikungulukilo cha vaka-Kilisitu va kuvwavetha chije chivanetheketha ku tembele ya ku sipilitu ngwe mwa limanya lije lili helu ya njuvo lije livatha kumona vanu. Petulu nendi wendekele majwi ali ku Myatho 118:22 ngwendi, Kilisitu ikeye limanya livavyanene vanu, oloni Njambi wamwangwile kupwa limanyla lya theho yakama.—Vil 4:8-12; kengeni lalo 1Pe 2:4-7.
(Vilinga 5:1) Oloni kwakele munalume umo lithzina lyendi Ananiya, na munakathzi wendi Safila valithzivathanene kulandetha vufuko vwavo.
Vika Vitulilongetha Kuli Ananiya na Petulu ha Kwendeka Makuli?
Ananiya na munakathzi wendi valandethele vufuko vwavo mangana vakwathe vaje vandolome vavo. Ananiya mwanenele vimbongo ku tupositolo, wendekele ngwendi vikevyo vinjinalandetha evi. Oloni wakwithile. Washwekeleko vimbongo vimo. Njambi wakwathele Petulu athzivuke, ngechi Petulu walekele Ananiya ngwendi: “Kuwakwithile vanu embwe, oloni unakwitha Njambi.” Ha thimbu ije vene Ananiya wawililile hathi, cho wathsile. Hamo kwetile maola atatu munakathzi wendi wethzile. Kathzivukile vyalingiwile kuli munalume wendi, nendi lalo wendekele makuli, cho wathsile.
Kutanda Mbimbiliya
(Vilinga 5:27-42) Cho vanenele miluwa na kuvemika ku mesho a Munga, Cho Muka-kukombelela Wakama wavehothzwele ngwendi, 28 “Twamishikile ngwetu kethi mulongethe mu lithzina lya munalume ou, oloni kengeni evi vimunalingi. Munashandola laja vilongetha vyeni mu Yelusalema mwoshe, cho mushaka lalo mutuwanethe mulonga wa kuthsa kwendi.” 29 Oloni Petulu na miluwa vakwavo vakumbulwile ngwavo, “Tunapande kwononoka Njambi kethi vanu. 30 Njambi ya vakukulwila vetu ikeye wathangwile Yesu ku vathsi, omwo munamuthsiyi laja na kumupameya vimbambo ha [chiti.] 31 Njambi wamuthangwile ku vathsi na kumwaka ku livoko lyendi lya chilyo kumupwitha ntwama na muyoyethi, mukwana Isalele thimbu ya kutenguluka ngechi avathambethe ku vivi vyavo. 32 Tu vakaleho ha vyuma evi, yetu hamo na Mundthzindthzime wa Kujela, ikeye wapwa vwana vwa Njambi kuli vaje vamwononoka.” 33 Omwo vaje vaka-Munga vathzivile vyuma evi, valuvalele manene ngechi vashakele vathsiye vaje miluwa. 34 Oloni umo wavo wapwile Kafaliseo lithzina lyendi Ngamalyele, wapwile mulongethi wa majwi a Lishiko, cholalo vanu vamuthsingimikile manene, wemanene hakati ka Munga. Washikile ngechi vachituhule miluwa hanja kathimbu kamandondo, 35 cho wendekele ku Munga ngwendi, “Eni vakwetu Vaisalele, nyanyameni ha vyuma evi muli na kulinga kuli ava vanu. 36 Omwo ha myaka ya kunima kwasholokele Teundase uje walipwithile wakama, cho vanalume va kupwa 400 valipandakanene nendi. Oloni vamuthsiile, na voshe vaje vamukavele valishandokele, cho ije munga yendi yahwile. 37 Munima yendi Yundasa Kangalileya washolokele ha thimbu ya kulava vanu, cho wakokele mbunga yakama, oloni nendi lalo vamuthsiile, na voshe vaje vamukavele valishandokele. 38 Ngechi vene, ha ñanda eyi njimileka ngwange, kethi mwetheke kulinga chuma chimo hali ava vanalume. Vecheleni. Nga evi vanayongola na kuvilinga vinatundu ku vanu, vikahwa vene, 39 oloni nga vinatundu kuli Njambi, kumwatha kuvahyana. Mukalimona ngwe muli na kulwitha Njambi.” Cho munga yakavele kunangula kwa Ngamalyele 40 Ngechi vene, vathanene vaje miluwa vakovele, vavapupile na kuvashika ngwavo kethi vendeke lalo mu lithzina lya Yesu, athinoni vavechele. 41 Athinoni omwo miluwa vathethzele ije Munga vavwahelelele manene omwo Njambi wavayongwelele kuyanda na kushauka omwo lithzina lya Yesu. 42 Cho ha litangwa na litangwa vakele na kulongetha na kwambulula Viñanda Vyavivwa vya Yesu wa Kuvwavetha mu Njuvo ya Shukulu Kalunga na mu vinjuvo vya vanu.
NOVEMBER 26–DECEMBER 2
VITHIMPI VYA THEHO VYA MU LIJWI LYA NJAMBI | VILINGA 6-8
“Vaka-Kilisitu va mu Chikungulukilo Chachiha Valiwana na Chetheko”
(Vilinga 6:1) Munima yevi, omwo vandongethi vakele na kupwa vavangi, kwakele Vayunda vaje vendekele ndaka ya Chingiliki valingile vimata na Vayunda vaje vendekele ndaka ya Chihevelu. Vayunda vaje vendekele ndaka ya Chingiliki vendekele ngwavo vifwile vavo kuvakele na kuvana vimbongo vya ha litangwa na litangwa.
bt 41 ¶17
“Tunapande Kwononoka Njambi Kethi Vanu”
17 Vanu va mu chikungulukilo valitengulukilile. Vika vyavalingithile ngocho? Vanu vavangi vaje vavambwitikile vapwile vangendthzi, cho vashakele kulilongetha vyavingi thimbu kanda vatunde mu Yelusalema na kwiluka ku membo avo. Vandongethi vaje vakele mu Yelusalema vakele na kulambula vimbongo mangana vakwathe vakwavo valande vyakulya na vyeka. (Vil 2:44-46; 4:34-37) Kwakatukile vimata. ‘Vayunda vaje vendekele ndaka ya Chingiliki vendekele ngwavo vifwile vavo kuvakele na kuvana vyakulya vya ha litangwa na litangwa.’ (Vil 6:1) Oloni vifwile vaje vakele na kwendeka Chihevelu vakevo vakele na kuvana. Kangu kakeko kanenele vuje vukalu. Kangu katha kunena vukalu vwakama manene.
(Vilinga 6:2-7) Ngechi vene, vaje miluwa likumi na vavali vathanene vaka-kukulahela voshe vendekele kuli vakevo ngwavo, “Kuchitava twechele kwambulula lijwi lya Njambi ngechi tukenge ha ñanda ya vimbongo.3 Ngechi vene, vakwetu, anguleni vanulume vatanu na vavali hakati keni vaje vamuthzivuka ngechi vanashulu na mundthzindthzime wa kujela vali na mana, tuvake ngechi vapange chipangi echi. 4 Oloni yetu tukakala na thimbu ya kulombela na kupanga vipangi vya kwambulula.” 5 Cho mbunga yoshe yavwahelele manene na viyongla vya miluwa, ngechi vene, vangwileho Setefano munalume uje washulile na kukulahela na mundthzindthzime wa kujela, na Filipu na Polokolase na Nikanole na Timoni na Palamenese na Nikolau kethi Kayunda wa ku Antyoke uje ha kulivanga watengulukile na kukava futithi ya Vayunda. 6 Mbunga yemikile vaje vanalume ku mesho a miluwa, cho vavalombelelele na kuvakambeka mavoko. 7 Cho lijwi lya Njambi lyashandokele. Cho vungi vwa vandongethi mu Yelusalema vapwile vavangi, cho mbunga yakama ya vaka-kukombelela vakulahelele.
bt 42 ¶18
“Tunapande Kwononoka Njambi Kethi Vanu”
18 Tupositolo vaje vapwile Chivunga cha Kutwamenena vamwene ngwavo ‘kuchitava vechele kwambulula lijwi lya Njambi ngechi vakenge ha ñanda ya vimbongo.’ (Vil 6:2) Ha kushaka kumanetha ije ñanda, valekele vandongethi ngwavo vangule vanalume 7 ‘vanashulu na sipilitu ya kujela vali na mana,’ mangana vapange chije chipangi. (Vil 6:3) Vapandele kwangula vanalume va mana mwafwa chije chipangi chambatethelele na kutala vyakulya na vimbongo na kunyunga mwamuvwa vyuma. Kwangula vanulume va mathzina a Chingiliki, kwakwathele vaje vifwile vavayengwile. Hanima ya kulombela, tupositolo vangwile vanalume va kupwa 7 mangana vatwamenene chije chipangi cha kukwatha vanu.
(Vilinga 7:58–8:1) Athinoni vamukokelele hanja ya nganda, cho vamwashele mamanya.Vakaleho vathethzele vikoveyo vyavo na kuvinyunga kuli mukwenje umo lithzina lyendi Saulu. 59 Cho vakele na kwasha mamanya Setefano omwo wakele na kulombela ngwendi, “Mwene Yesu tambula mundthzindthzime wange.” 60 Cho wathsikamene ha mavuli watambekele na lijwi lyakama ngwendi, “Mwene. Kethi wanuke vuvi vwavo ovu vunalingi.” Cho omwo wendekele majwi awa wathsile. 8 Cho Saulu watavele kuthsa kwa Setefano. Ha litangwa lije vene chikungulukilo cha mu Yelusalema chashangumukile kuyanda na mapaketho. Vaka-kukulahela voshe, kuvanga lika miluwa vashandokelele mu mafuti a Yundeya na Samaliya.
Kutondethetha Vithimpi vya Theho
(Vilinga 6:15) Cho voshe vatumbamene muje mu munga mesho avo akengele hali Setefano, cho vamwene ngechi chihanga chendi chasholokele ngwe cha kangelo.
bt 45 ¶2
Setefano Washulile na Vivethzikitho Vyavingi
2 Ha thimbu ije chihanga cha Setefano chatengulukile. Vaka-kuthompetha voshe vamukengele shwi, cho vamwene chihanga chendi chasholokele ngwe cha kangelo. (Vil 6:15) Tungelo, kuvethi kutewetha mwafwa vakambulula muthzimbu wa kwoloka wa kutunda kuli Yehova Njambi. Mukemwo mwafwile Setefano, nameme vaje vaka-thompetha va kutenuka vamwene ngwavo wa kwoloka.
(Vilinga 8:26-30) Oloni Kangelo ka Shukulu Kalunga wendekele kuli Filipu, “Katuka uye ku mbwela ku ngila ije itunda ku Yelusalema iya Ngaza (Ngila eyi yapwa ya mambo kuvethi kuipangetha matangwa ano.) 27 Ngechi vene, Filipu wakatukile waile waliwanene na Kayunuke umo Kaisopya, wapwile mukulunu wa vulemu muka-kunyunga vufuko vwa vamwene wa ku Isopya. Cho waile ku Yelusalema na kulemetha Njambi. 28 Cho omwo welukile watumbamene mu litemba lyendi wakele na kulava livulu lya Isaya muka-kwimanena. 29 Cho mundthzindthzime wa kujela wendekele kuli Filipu ngwendi, “Shwenya kuyehi na litemba lije.” 30 Ngechi vene, Filipu washatukilileko wamuthzivile ali na kulava mu livulu lya Isaya muka-kwimanena. Cho wamwihwile ngwendi, “Uli na kuthzivithitha ovyo uli na kulava ndi?”
bt 58 ¶16
Kwambulula ‘Muthzimbu Wauvwa wa Yesu’
16 Vaka-Kilisitu vali na kupanga chipangi chije chapangele Filipu. Vakambulwila vanu muthzimbu wa Vumwene mu kutulukwa nga vali mu vungendthzi. Cho kakangi vakawana vanu va vimbunge vyavivwa. Twendeka ngocho mwafwa Mbimbiliya ngwayo tungelo vali na kutwamenena chipangi cha kwambulula mangana muthzimbu wauvwa wete ku “miyati yoshe na ku vindaka vyoshe na ku vanu voshe.” (Kuj 14:6) Yesu wendekele chimweja ngwendi tungelo vakatwamenena chipangi cha kwambulula. Yesu wendekele mu chithimo cha tiliku na shaku ngwendi ha thimbu ya kuteja, kulumbununa ino thimbu ya kukotoka ngwendi, ‘vaka-kuteja vapwa tungelo.’ Wendekele lalo ngwendi tungelo “vakakungulula vyuma vyoshe vije vikanene vuvi na vaje voshe vaka-kulinga vuvi na kuvatunditha mu Vumwene vwendi.” (Mat 13:37-41) Ha thimbu imo lika, tungelo vakakungulwila mwilu vaje vavanavwavetha na sipilitu ya kujela, cho lalo vakakungulwila Mbunga yakama ya Vimanga veka vaje vashaka Yehova ngwendi vakale mu munga yendi.—Kuj 7:9; Yow 6:44, 65; 10:16.
Kutanda Mbimbiliya
(Vilinga 6:1-15) Munima yevi, omwo vandongethi vakele na kupwa vavangi, kwakele Vayunda vaje vendekele ndaka ya Chingiliki valingile vimata na Vayunda vaje vendekele ndaka ya Chihevelu. Vayunda vaje vendekele ndaka ya Chingiliki vendekele ngwavo vifwile vavo kuvakele na kuvana vimbongo vya ha litangwa na litangwa. 2 Ngechi vene, vaje miluwa likumi na vavali vathanene vaka-kukulahela voshe vendekele kuli vakevo ngwavo, “Kuchitava twechele kwambulula lijwi lya Njambi ngechi tukenge ha ñanda ya vimbongo. 3 Ngechi vene, vakwetu, anguleni vanulume vatanu na vavali hakati keni vaje vamuthzivuka ngechi vanashulu na mundthzindthzime wa kujela vali na mana, tuvake ngechi vapange chipangi echi. 4 Oloni yetu tukakala na thimbu ya kulombela na kupanga vipangi vya kwambulula.” 5 Cho mbunga yoshe yavwahelele manene na viyongla vya miluwa, ngechi vene, vangwile Setefano munalume uje washulile na kukulahela na mundthzindthzime wa kujela, na Filipu na Polokolase na Nikanole na Timoni na Palamenese na Nikolau kethi Kayunda wa ku Antyoke uje ha kulivanga watengulukile na kukava futithi ya Vayunda. 6 Mbunga yemikile vaje vanalume ku mesho a miluwa, cho vavalombelelele na kuvakambeka mavoko. 7 Cho lijwi lya Njambi lyashandokele. Cho vungi vwa vandongethi mu Yelusalema vapwile vavangi, cho mbunga yakama ya vaka-kukombelela vakulahelele. 8 Cho Setefano, mukushula na vivethzikitho vya Njambi na kushula na ndthzili, walingile vithzivukitho na vikomoketho vyakama hakati ka vanu. 9 Oloni vamulwithwile vanalume vamo vapwile vaka-Sinangonge ya vanalume va Kupatuka, (Ngwe muje muvaitumbwile), muje mwakele Vayunda vakutunda ku Silene na ku Alekizandaliya. Vakevo na Vayunda vamo vatundile ku mitambela ya Silisiya na ku Asiya valingile vimata na Setefano. 10 Oloni mundthzindthzime wa kujela wanene Setefano mana ngechi omwo wendekele naumo wahi wamuvindikile. 11 Athinoni vanene vanalume vamo lithzika kanwa ngechi vendeke ngwavo, “Tunamuthzivi ali na kwendeka majwi a kushaula Mosesa na Njambi.” 12 Cho mungila eyi vene vashongangeyeye vanu na vakulunu na valongethi va majwi a Lishiko. Vakwatele Setefano na kumutwala ku munga. 13 Athinoni vanenele vanalume vamo vamuvangelele ngwavo, “Ou munalume thimbu yoshe ali na kuyeluwitha Njuvo ya Shukulu Kalunga ya kujela na lishiko lya Mosesa. 14 Omwo tunamuthzivi endeka ngwendi ou Yesu wa ku Nazaleta akathiula Njuvo ya Shukulu Kalunga na kutengulula futithi yatwanene Mosesa.” 15 Cho voshe vatumbamene muje mu munga mesho avo akengele hali Setefano, cho vamwene ngechi chihanga chendi chasholokele ngwe cha kangelo.