Biñanda bya Kupangesa mu Mukanda wa Biwano wa Buyoye Bwetu Baka-Kilistu na Cipangi Cetu
SEPTEMBER 2-8
BISIMPI BYA SEHO BYA MU LIJWI LYA NJAMBI | VAHEVELU 7-8
‘Kapilisitu ku Myaka Yoshe Ngwe Melekizendeki’
(Vahevelu 7:1, 2) Melekizendeki wapwile mwene wa ku [Salema] muka-kukombelela kuli Njambi wa Hakamwa ya Hakamwa. Omwo Abilahama welukile ku nzita kuje wakatsiile bimyene bawana, Melekizendeki waliwanene nendi, co wamubezikisile, 2 co Abilahama wamwanene ca mu likumi ku byuma byoshe bije byakele nabyo. Co kulumbunuka kwa kulibanga kwa lizina lya Melekizendeki kwapwa “Mwene wa Busunga,” co omwo ikeye wapwile mwene wa ku [Salema], co kulumbunuka kwa lizina lyendi lalo lyapwa “Mwene wa Kwoloka.”
it-2 366
Melekizendeki
Melekizendeki wapwile mwene wa nganda ya Salema, co lalo wapwile “muka-kukombelela kuli Njambi wa Hakamwa ya Hakamwa,” Yehova. (Kus 14:18, 22) Ikeye kapilisitu wa kulibanga ibanatumbula mu Bisoneka. Wapwile kapilisitu simbu kanda 1933 B.C.E yete. Kapositolo Paulu natumbula Melekizendeki ngwendi “Mwene wa Kwoloka” mwafwa wapwile mwene wa nganda ya Salema, ije yalumbunwine “Kwoloka.” Co lalo namutumbula ngwendi “Mwene wa Busunga” mwafwa bikebyo bililumbununa lizina lyendi. (Hev 7:1, 2) Nganda ya Salema ikeyo yakupwile Yelusalema. Lizina lya Yelusalema lyatunda ha lizina eli bene, mukemwo simbu imo Yelusalema bakaitumbula ngwabo ‘Salema.’—Mya 76:2.
Abilama (Abilahama) mwelukile kuje kwakahyanene Kendoleome hamo lika na baje bimyene bakwabo, waile ku Cimbongo ca Shave cibatumbula lalo ngwabo “Cimbongo ca Mwene.” Mwaketele kuje, Melekizendeki “wanenele makende na binyu.” Kutundaho, wabezikisile Abilahama na kwendeka ngwendi: “Njambi wa Hakamwa ya Hakamwa uje watangele lilu na hasi, abezikise Abilama. Njambi, wa Hakamwa ya Hakamwa uje wakwanene nzili ya kufungulula bitozi bobe, apwe wa kushangazala.” Co Abilahama wanene mwene uje wapwile lalo kapilisitu “ca mu likumi ku byoshe” bije byakanyekele bimyene baje bafungulwile mu nzita.—Kus 14:17-20; Hev 7:4.
(Vahevelu 7:3, NWT) Ikeye kesi na ishe, kesi na ina, kesi na cikota kwatunda, kesi na haje hawashangumukilile matangwa nambe haje hakwahwilililile kuyoya kwendi, oloni ha kumulinga ngwe Muna Njambi, wapwa kapilisitu ku myaka yoshe.
it-2 367 ¶4
Melekizendeki
Melekizendeki wajenekele bati ‘mashangumukilo a matangwa nambe kuhwa kwa buyoye bwendi’?
Paulu wendekele hali Melekizendeki ngwendi: “Ikeye kesi na ishe, kesi na ina, kesi na cikota kwatunda, kesi na haje hawashangumukilile matangwa nambe haje hakwahwilililile kuyoya kwendi, oloni ha kumulinga ngwe Muna Njambi, wapwa kapilisitu ku myaka yoshe.” (Hev 7:3, NWT) Ngwe mwa banu boshe, Melekizendeki nendi bamukitile, co lalo watsile. Oloni baina na baishe kubabatumbwile. Nambe bakukulwila bendi na batekulwila bendi kubabatumbwile. Co lalo Bisoneka kubyendekele mashangumukilo nambe mamaneselelo a kuyoya kwendi. Ngeci, Melekizendeki napande kwimanena Yesu Kilistu uje wapwa kapilisitu ku myaka yoshe. Melekizendeki kengile munu, co lalo nendi wahi wamwingile. Yesu nendi kengile munu, co lalo Mbimbiliya inamwesa ngwayo wahi akamwinga. Nameme Yesu wasemukilile ku muyati wa Yunda mu cikota ca bumwene bwa Ndabiti, oloni obyo keti bikebyo byamulingisile apwe kapilisitu wakama na kupwa mwene ha simbu imo lika. Yehova ikeye wamwanenebyo mwafwa walikumiiye kumwanabyo.
(Vahevelu 7:17) Omwo Bisoneka byendeka ngwabyo, “Yobe ukapwa muka-kukombelela wa myaka yoshe, ku cifwa ca Melekizendeki.”
it-2 366
Melekizendeki
Kwimanena Kapilisitu Wakama Kilistu. Yehova wapolofwetele hali Mesiya ngwendi: “Yobe ukapwa [kapilisitu] ku myaka yoshe ngwe [bupilisitu] bwa Melekizendeki.” (Mya 110:1, 4) Ou mukanda wakwasele Bahebelu bazibuke ngwabo Mesiya ikeye akapwa kapilisitu na mwene ha simbu imo lika. Paulu mwasonekelele Bahebelu mukanda, wabakwasele bakulahele ngwabo ‘Yesu napu laja Kapilisitu Wakama ku myaka yoshe ngwe Melekizendeki.’—Hev 6:20; 5:10.
Kutondesesa Bisimpi bya Seho
(Vahevelu 8:3) Muka-kukombelela woshe wakama banamwimika mu kwana bwana na kukombelela ñombelo ya tusitu kuli Njambi, co lalo muka-kukombelela wetu wakama napande kukala na cuma cimo ca kukombelela.
w00 8/15 14 ¶11
Biñombelo Bije Byazibisile Njambi Kubwaha
11 Kapositolo Paulu wendekele ngwendi: “Muka-kukombelela woshe wakama banamwimika mu kwana bwana na kukombelela ñombelo.” (Hev 8:3) Paulu wangunwine milambu yanene kapilisitu wakama mu mitamba ibali. Wa kulibanga unapu “bwana,” co wa mu cibali unapu “ñombelo” nambe ‘mulambu wa kufwika bubi.’ (Hev 5:1) Banu bakana bwana mangana bamwese cizemo, kukandelela, kulikuta busamba, kutonda babalinge mwamubwa nambe kushaka kubatambula. (Kus 32:20; Vis 18:16) Mu ngila imo lika, bwana bubanendeka mu Mashiko a Mosesa bunapu ngwe “bwana” butwana kuli Yehova mangana atutambule na kushaka ngwetu atulinge mwamubwa. Munu uje wapokwele Mashiko wapandele kufweta. Co wafwetele ‘milambu ya kufwika bubi.’ Mikanda itanu ya maputukilo ya mu Mbimbiliya, maneneni wa Kutuuka, wa Valevi nowu wa Kulava inendeka manene ha biñombelo bya kulisezaseza na ha bwana bubapandele kwana. Nameme kwasa kutukaluwila kwanuka koma na koma kabanendeka ha biñombelo, oloni kuli bisimpi bya seho bitunapande kwaka mbunge.
(Vahevelu 8:13) Ha kwendeka ha cikumiiyo caciha, Njambi napwisa cije ca kulibanga kupwa ca laja, co cuma coshe ca laja cikulubala, co bwasi bwasi cizimangana.
it-1 523 ¶5
Cikumiiyo
Cikumiiyo ca Lishiko cakupwile bati “ca laja”?
Cikumiiyo ca Lishiko cakupwile “ca laja” Yehova mwalekele kapolofweto Njelemiya ngwendi kukakala cikumiiyo caciha. (Nje 31:31-34; Hev 8:13) Mu 33 C.E. cikumiiyo ca Lishiko cahwile omwo Kilistu watsililile ha citi ca kuyandesela. (Kol 2:14) Co cikumiiyo caciha cengile cije ca kulibanga.—Hev 7:12; 9:15; Vil 2:1-4.
Kutanda Mbimbiliya
(Vahevelu 7:1-17) Melekizendeki wapwile mwene wa ku [Salema] muka-kukombelela kuli Njambi wa Hakamwa ya Hakamwa. Omwo Abilahama welukile ku nzita kuje wakatsiile bimyene bawana, Melekizendeki waliwanene nendi, co wamubezikisile, 2 co Abilahama wamwanene ca mu likumi ku byuma byoshe bije byakele nabyo. Co kulumbunuka kwa kulibanga kwa lizina lya Melekizendeki kwapwa “Mwene wa Busunga,” co omwo ikeye wapwile mwene wa ku [Salema], co kulumbunuka kwa lizina lyendi lalo lyapwa “Mwene wa Kwoloka.” 3 Kuli ikeye kukwesi cimweso ca kutumbula ishe nambe baina, nambe bakuku yendi, nambe cimweso ca cisemwa cendi nambe ku kutsa kwendi. Ikeye walifwa ngwe Muna Njambi, ikeye wapwa bene muka-kukombelela wa ku myaka yoshe. 4 Kengeni bukama bwendi mubwafwa. Abilahama, kukulwila yetu, wamwanene ca mu likumi ku byoshe byawanene mu nzita. 5 Co na kuli batekulwila Balebi baje bapwa baka-kukombelela babashikile ku Mashiko a Njambi kutambula ca mu likumi kuli banu Baisalele, eci capwile ngeci, bakebo bakele na kutambula kuli banu babo, bakebo bapwile baka-naanga ya Abilahama. 6 Melekizendeki kapwile wa kutunda ku naanga ya Balebi embwe, oloni ikeye watambwile ca mu likumi kuli Abilahama, co wabezikisile uje watambwile cikulaheso ca Njambi. 7 Co kukwesi bimata ha cuma eci uje abezikisa munu ikeye napu wakama kutubakana uje atambula bibezikiso. 8 Co ha biñanda bya Baka-kukombelela, baje batambula ca mu likumi bakebo baka-kutsa, oloni ngwe hali Melekizendeki, uje atambula ca mu likumi muka-kuyoya ngwe mubinendeka bisoneka. 9 Co omwo Abilahama wafwetele ca mu likumi, calingile ngwe batekulwila ba Lebi bakebo lalo bafweta. 10 Omwo Lebi kanda asemuke, oloni wakeleko, wakele mu binyonga bya kuku yendi Abilahama omwo Melekizendeki waliwanene nendi. 11 Mashiko a Njambi bawanene kuli banu ba Isalele. Ha futisi ya baka-kukombelela Balebi. Ololo, nga bipangi bya baka-kukombelela Balebi byapwile byabibwa, nga kukwasholokele lalo muka-kukombelela wa muyati weka, uje ali mu mwela wa Melekizendeki, kesi wa kulifwa na Alone. 12 Omwo buka-kukombelela bakabutengulula, co kubanga batengulule lalo mashiko. 13 Co Mwene yetu, hali ikeye byuma ebi bali na kubyendeka, wakundama ku muyati weka, co munu naumo wahi wa ku muyati wendi wapangele ngwe muka-kukombelela. 14 Omwo tunazibuka mwamubwa ngwetu mwene yetu wasemukile ku muyati wa Yunda, co Mosesa kendekele ha muyati uje omwo wendekele bya baka-kukombelela. 15 Biñanda bije byasholokele mwamubwa, muka-kukombelela wa muyati weka nasholoka, uje wa kufwa ngwe Melekizendeki. 16 Bamupwisile muka-kukombelela kesi ngwe na mashiko nambe butumbe bwa banu, oloni ha nzili ya mwonyo uje wa myaka yoshe. 17 Omwo bisoneka byendeka ngwabyo, “Yobe ukapwa muka-kukombelela wa myaka yoshe, ngwe ku cifwa ca Melekizendeki.”
SEPTEMBER 9-15
BISIMPI BYA SEHO BYA MU LIJWI LYA NJAMBI | VAHEVELU 9-10
‘Munzinzime wa Byuma Byabibwa Bije Bili na Kwija’
(Vahevelu 9:12-14) Omwo Kilistu wakobelele mu mbalaka, co wakobelelemo lumo ku myaka yoshe mu Mwela wa Kujela Manene, kambatele maninga a bimembe na bana ba bingombe mu kukombelela ngwe ñombelo embwe, oloni wambatele maninga endi babenya mu kututambwila kwoboka kuje kwa myaka yoshe. 13 Maninga a bimembe na bingombe ba nkomba na lito lya kwenyeka lya bana ba bingombe babishamwinine hali banu baje na kubajelesa ku milonga yabo, co libajelesa na kutundisa kujwala kwabo. 14 Omwo eci capwa ca busunga, maninga a Kilistu anapanga manene. Hali [sipilitu ya] myaka yoshe walyanene ikeye babenya kupwa ñombelo ya kujela kuli Njambi. Maninga endi anatujelesa ku citakutaku ca futisi yetu yangoco ngeci tupangele Njambi wa kuyoya.
it-1 862 ¶1
Kusambesa
Kwesekesa na mashiko a Njambi aje anene Baisalele, munu uje walingile mulonga kuli Njambi nambe kuli munu mukwabo wapandele kulitabela mulonga wendi mangana bamusambese. Kakangi wapandele kwana mulambu wa maninga kuli Yehova. (Lev 5:5–6:7) Mukemwo Paulu wendekele ngwendi: “Mwa busunga bene, ku Lishiko byuma bimo babijelesele na maninga, co kwa kujeneka kwitila maninga, co kukwesi kusambesa kwa bibi.” (Hev 9:22) Nameme ngoco, maninga a tusitu kuwasele kumanesa bubi bwoshe nambe kulingisa munu akale na citakutaku ca kujela. (Hev 10:1-4; 9:9, 13, 14) Oloni cikumiiyo caciha cinalingisa kukale kusambesa kwa busunga mwafwa ya bwana bwa ndando ya kupatula ya Yesu Kilistu. (Nje 31:33, 34; Mat 26:28; 1 Ko 11:25; Efe 1:7) Yesu mwakele hano hasi, wamwesele ngwendi ali na nzili ya kusambesa bubi mwakangwisile muka-kayekele.—Mat 9:2-7.
(Vahevelu 9:24-26) Omwo Kilistu kakobelele mu Mwela wa Kujela wa kutunga kuli banu embwe, uje batembwininine ku uje wa busunga. Ikeye waile mwilu, kuje nasholoka mu kutwimanena ku mesho a Njambi. 25 Muka-kukombelela Wakama wa Bayunda wakele na kukobela ku Mwela wa Kujela Manene ha mwaka na mwaka na maninga a tusitu. Oloni Kilistu kalikombelelele bisimbu byabingi embwe, 26 nga ngoconi, nga wapandele kuyanda bisimbu byabingi tunde haje batangelele kaye. Oloni kushongo ya myaka, washolokele lumo lika kuli boshe, mu kutundisa bubi mu kulikombelela ikeye babenya.
cf 183 ¶4
“Njikabe”
4 Bisoneka kubyendekele bya Yesu mwaketelele mwilu, mubakamutambwililemo na kubwahelela kwakeleko mwakaliwanene lalo na Ishe. Oloni Mbimbiliya yapolofwetele cimweja byuma bimo byalingiwile omwo Yesu welukile mwilu. Bayunda balingile cilika ca kujela ha myaka ya kutubakana 1,500. Mwaka na mwaka ha Litangwa lya Kulyamba nambe ngwetu Litangwa lya Kufwika Bubi, kapilisitu wakama wakobelele mu Mwela wa Kujela Manene mu tembele, co washamwinine maninga a biñombelo ha cikasha ca cikumiiyo. Haje ha litangwa, kapilisitu wakama wemanenene Mesiya. Yesu mwelukile mwilu washulisilile bupolofweto bwa cije cilika lumo lika. Wakalisholwele kuli Yehova mu mutambela wa kujela manene, co wetesele ndando ya kupatula kuli Ishe. (Hev 9:11, 12, 24) Kuma Yehova waitambwile ndi?
(Vahevelu 10:1-4) Lishiko lya Bayunda kulyapwile kutembwinina mwamubwa byuma bya busunga, likelyo lyapwa ngwe [munzinzime] wa kulitalanganya wa byuma byabibwa bije bili na kwija. Biñombelo bije bakele na kukombelela simbu yoshe ha mwaka na mwaka. Batijo Lishiko ha biñombelo ebi lyasa kujelesa banu baje bali na kwija kuli Njambi? 2 Nga banu baje balemesa Njambi banabajelesa ku bibi byabo nga kubasa kuziba cishota mbunge lalo ha mulonga wa bubi, co nga biñombelo byoshe banabimika. 3 Nameme ngoco, biñombelo byakele na kupanga ha mwaka na mwaka mu kwanukisa banu bibi byabo. 4 Omwo maninga a bingombe ba nkomba na bimembe kuwasele kutundisa bibi bya banu.
it-2 602-603
Kulumbunuka
Lishiko lya Mosesa Lyapwile lya Kulumbunuka. Mu Lishiko lyanene Njambi kuli Baisalele kwitila muli Mosesa mwalibungilile byuma bya kufwa ngwe kushimbika bupilisitu na kwana biñombelo bya tusitu bya kulisezaseza. Lije lishiko lyatundile kuli Njambi, ngeci lyapwile lya kulumbunuka. Oloni ngwe mwendekele kapositolo Paulu, lije Lishiko na tupilisitu hamo lika na biñombelo bibanene kubyalingisile baje balikabangeyeye bapwe ba kulumbunuka. (Hev 7:11, 19; 10:1) Eli Lishiko kulyapatwile banu ku bubi na ku kutsa, oloni lyalingisile bubi busholoke manene. (Lom 3:20; 7:7-13) Nameme ngoco, Lishiko na biñombelo hamo lika na bupilisitu byalingile cipangi cashakele Njambi ngwendi bilinge. Lishiko lyatwamenenene banu kuli Kilistu. ‘Lyapwile munzinzime wa byuma byabibwa bije byakele na kwija.’ (Nga 3:19-25; Hev 10:1) Paulu mwendekele ‘byuma bilyonowele kulinga Lishiko mwafwa ya kuzeya kwa busitu,’ walumbunwine kuzeya kwa kapilisitu wakama wa Bayunda. Ngwe muunalumbunwina mukanda wa Vahevelu 7:11, 18-28, uje kapilisitu kasele kwobola mu kushula banu bapangelele. (Lom 8:3) Uje kapilisitu wakama watwamenenene cipangi ca kwana biñombelo. Co ha Litangwa lya Kufwika Bubi, wakobelele mu Mwela wa Kujela Manene oku nambata maninga a biñombelo. Nameme bije biñombelo bibakele na kwana tupilisitu ba mu naanga ya Alone byakwasele banu balikute busamba na Njambi, oloni kubyasele kubapwisa ba kulumbunuka nambe kumanesa bubi bwabo bwoshe. Kapositolo Paulu mwendekele ha biñombelo bya kufwika bubi wasonekele ngwendi bije biñombelo kubyasele kulingisa banu bapwe ba kulumbunuka na kubalingisa bajeneke kushota mbunge ha mulonga wa bubi. (Hev 10:1-4; esekeseni Hev 9:9.) Kapilisitu wakama kasele kufweta ndando ya kupatula ije yasele kumanesa bubi bwoshe bwa banu. Ngeci, Kilistu uje wapwa kapilisitu wakama ku myaka yoshe ikeye nafwete ndando ya kupatula ije imanesa bubi bwoshe bwa banu.—Hev 9:14; 10:12-22.
Kutondesesa Bisimpi bya Seho
(Vahevelu 9:16, 17) Lizibasano [cikumiiyo] lya mutsi lisholoka nga babenya natsi, 17 omwo lizibasano kulikwasa cuma cimo nga uje babenya acili na kuyoya, oloni bakalikolesa lika omwo ikeye natsi.
w92 3/1 31 ¶4-6
Bihula bya Baka-kutanda
Paulu wendekele ngwendi kwatondekele kutse cuma ca kuyoya asina bikumiiyo byalikumiiye Njambi na banu bipange. Tucisimutwiyeni ha cikumiiyo ca Lishiko. Mu cikumiiyo ca Lishiko, Mosesa ikeye wakele hakati ka Njambi na Baisalele, co wakele na cipangi cakama. Watwamenenene Baisalele ha simbu yalikumiiye nabo Njambi. Mosesa wemaneneneko Njambi. Ngeci, bikumiiyo byalikumiiye Njambi na Baisalele byasholokele ngwe byakele mukati ka Baisalele na Mosesa. Kuma Mosesa wapandele kutsa na kwitila maninga endi mangana cikumiiyo ca Lishiko cishangumuke kupanga ndi? Embwe. Baisalele banene biñombelo bya tusitu, co bengisile maninga a tusitu muli aje a Mosesa.—Hev 9:18-22.
Batico cikumiiyo caciha calikumiiye Yehova na Baisalele ba ku sipilitu? Yesu Kilistu wakele na cipangi cakama ca kuwanesa Baisalele ba ku sipilitu na Yehova. Nameme Yehova ikeye babenya cikumiiyo, oloni Yesu ikeye wakele na cipangi cakama. Yesu kapwile lika muka-kuwanesa, oloni mwakele hano hasi wapangele na baje balikumiiye nabo lwa kulibanga. (Luk 22:20, 28, 29) Co lalo Yesu ikeye wapandele kwana ije ñombelo mangana cije cikumiiyo cishangumuke kupanga. Ije ñombelo kuyapwile ya tusitu, oloni yapwile ya munu wa kulumbunuka. Ngeci, Paulu wendekele ngwendi Kilistu ikeye walikumiiye na Baisalele ba ku sipilitu mu cikumiiyo caciha. Kilistu ‘waile mwilu, co wakasholokele ku mesho a Njambi mu kutwimanena.’ Oku kwalingisile cije cikumiiyo cishangumuke kupanga.—Hev 9:12-14, 24.
Paulu mwendekele ngwendi Mosesa na Yesu balikumiiye na banu, kalumbunwine ngwendi bakebo bapwile babenya bikumiiyo. Njambi ikeye babenya bije bikumiiyo. Mosesa na Yesu bemaneneneko lika Njambi mangana alikumiiye na banu. Omu mu bikumiiyo bibali, kwatondekele kutse cuma ca kuyoya asina bishangumuke kupanga. Tusitu babakele na kwana Baisalele bemanenene Mosesa. Yesu wetililile maninga endi baje bali mu cikumiiyo caciha.
(Vahevelu 10:5-7) Ha cuma eci, omwo Kilistu wezile ha kaye, wendekele kuli Njambi ngwendi, “Yobe kuushaka biñombelo na milambu ya tusitu, oloni unanjibwahesela mubila. 6 Yobe kuwesi kubwahelela na tusitu ba kwenyeka boshe ba mutunu ha mutula nambe na biñombelo bya kutundisa bibi. 7 Asinoni njendekele ngwange, ‘Yange uno njilinge cizango cobe, Yobe Njambi, ngwe mubasoneka bene hali yange mu libulu lya Lishiko.’”
it-1 249-250
Kumbwitika
Luka wendekele ngwendi Yesu walombelele ha simbu ibamubwitikile. (Luk 3:21) Co lalo ku mukanda wa Vahevelu, kapositolo Paulu wendekele ngwendi Yesu Kilistu ‘mwezile ha kaye’ wendekele majwi ali ku Myaso 40:6-8. Yesu wendekele ngwendi: “Yobe kuushaka biñombelo bya milambu ya tusitu, oloni unanjibwahesela mubila. . . Yange uno njilinge cizango cobe, yobe Njambi, ngwe mubasoneka bene hali yange mu libulu lya Lishiko.” Majwi a kwendeka ngwawo ‘mwezile ha kaye’ atalesa ku simbu ije ibamumbwitikile na kushangumuka cipangi cendi. Kuwatalesa ku simbu yasemukile, mwafwa ha simbu ije kasele kutanda nambe kwendeka majwi ali ku Myaso 40:6-8. (Hev 10:5-9) Yesu wapwile Kayunda. Co ha simbu ije, Njambi walikumiiye laja cikumiiyo ca Lishiko na Bayunda. (Kut 19:5-8; Nga 4:4) Ngeci, Yesu wakele laja mu cikumiiyo na Yehova Njambi ha simbu yamumbwitikile Yowano. Yesu walingile byuma byakama kutubakana bije byakele mu Lishiko. Wanene mubila wendi na kumanesa biñombelo bya tusitu bibakele na kwana kwesekesa na Lishiko. Ngeci, walyanene kuli Yehova na kulinga cizango ca Ishe. Kapositolo Paulu wendekele ngwendi: “Omwo Yesu Kilistu walingile bije byashakele Njambi ngeci abilinge, yetu boshe tunajele ku bubi ha ñombelo ije yalingile ya mubila wendi babenya, wailingile lumo lika.” (Hev 10:10) Njambi washakele lalo ngwendi Yesu apange bipangi byoshe bya Bumwene. Ngeci, Yesu mwalyanene kuli Ishe, walingile ebi bipangi. (Luk 4:43; 17:20, 21) Yehova watambwile kulyana kwa Yesu ha kumubwabesa na sipilitu ya kujela na kwendeka ngwendi: “Yobe u munange injazema. Njili na kubwahelela hali yobe.”—Mak 1:9-11; Luk 3:21-23; Mat 3:13-17.
Kutanda Mbimbiliya
(Vahevelu 9:1-14) Cikumiiyo ca kulibanga cakele na mashiko a kulemeselamo, co banu bapangele mwela wa kulemesela. 2 Co batungile mbalaka ya hanja baitumbwile ngwabo Mwela wa Kujela. Muje mwakele citumbikilo ca ndeya na mesa na likende lya kukombelela kuli Njambi. 3 Kunima ya nanga ya mu cibali kwakele mbalaka ije batumbwile ngwabo Mwela wa Kujela Manene. 4 Mukati kayo mwakele mutula wa ngolinde wa kwenyekela insense na Cikasha ca Cikumiiyo, byoshe bya kufwika na ngolinde, co muje mwakele njaba ya ngolinde na Maana na mulamu wa Alone uje wamenene maputa, co na bitale bibali bya mamanya aje basonekele majwi a lishiko. 5 Co hakamwa ya Cikasha hakele bakelumbi baje bapwile baka-kwimanena bumpau bwa ku mesho a Njambi, co na mambaba abo a kujangumuka hakamwa ya mutambela wa kusambesela bibi. Oloni ino kesi ikeyo simbu ya kunungulula byuma byoshe cimo na cimo. 6 Eyi ikeyo ngila ibabwahesele byuma byoshe ebi. Baka-kukombelela bakele na kukobela mu Mbalaka ya hanja ha litangwa na litangwa na kupanga bipangi byabo, 7 oloni kubanga Muka-kukombelela Wakama lika ikeye akobela mu Mbalaka ya mukati, co akacilingi ngeci lumo ha mwaka. Akambata maninga aje akalingi ñombelo kuli Njambi mu kwimanena ikeye babenya na banu ha bubi buje banalingi bwa kujeneka kuzibuka. 8 Munzinzime wa kujela ali na kubalongesa byoshe ebi mubanabibwaheselamo ngeci ngila ya kuya mu Mwela wa Kujela Manene kanda baciishokolole omwo simbu Mbalaka ya hanja inemana. 9 Eci cisimo cinemanena simbu ya ololo. Eci cili na kulumbununa ngeci bwana na biñombelo bya tusitu bya kwana kuli Njambi kubyasele kujelesa bimbunge bya baka-kulemesa, 10 omwo bikebyo binemanena lika ku bya kulya na kunwa, na bilika bya kulisezaseza bya kulijelesa. Ebi byoshe binapu mashiko a hanja, ebi bikalingiwa noho ha simbu ije Njambi akatengulula byuma byoshe. 11 Oloni Kilistu naija laja Muka-kukombelela Wakama wa byuma byabibwa bije tuli nabyo laja hano. Mbalaka muje ali na kupangela yakama manene, co ikeyo ya kujela, ikeyo kubaitungile kuli banu embwe, ikeyo kuyakundamene ku mutambela wa kutanga wa kano kaye. 12 Omwo Kilistu wakobelele mu mbalaka, co wakobelelemo lumo ku myaka yoshe mu Mwela wa Kujela Manene, kambatele maninga a bimembe na bana ba bingombe mu kukombelela ngwe ñombelo embwe, oloni wambatele maninga endi babenya mu kututambwila kwoboka kuje kwa myaka yoshe. 13 Maninga a bimembe na bingombe ba nkomba na lito lya kwenyeka lya bana ba bingombe babishamwinine hali banu baje na kubajelesa ku milonga yabo, co libajelesa na kutundisa kujwala kwabo. 14 Omwo eci capwa ca busunga, maninga a Kilistu anapanga manene. Hali Munzinzime wa myaka yoshe walyanene ikeye babenya kupwa ñombelo ya kujela kuli Njambi. Maninga endi anatujelesa ku citakutaku ca futisi yetu yangoco ngeci tupangele Njambi wa kuyoya.
SEPTEMBER 16-22
BISIMPI BYA SEHO BYA MU LIJWI LYA NJAMBI | VAHEVELU 11
“Likulahelo Lyapwa lya Seho”
(Vahevelu 11:1, NWT) Likulahelo lyapwa kubandamena na mbunge imo byuma bije bituli na kulabelela, lyapwa bukaleho bumwesa mwamubwa byuma bije kanda tumone.
Kulaheleni Byuma Byanamikulahesa Yehova
6 Likulahelo balilumbununa mu Mbimbiliya ku mukanda wa Vahevelu 11:1. Likulahelo lyemana ha byuma bibali bije kanda tumone: (1) “Byuma bije bituli na kulabelela.” Ebi binasa kwambateselela na byuma bya kulutwe bibanatukulahesa bije kanda tumone bya kufwa ngwe kunyongesa bubi bwoshe na kwija kwa kaye kakaha. (2) “Byuma bije kanda tumone.” Lijwi lya Cingiliki libananungulula aha ha mukana ngwabo “bukaleho bumwesa mwamubwa,” lilumbununa bukaleho bwa busunga ha byuma bije kanda tumone, bwa kufwa ngwe bukaleho buje bumwesa ngwabo Yehova Njambi na Yesu Kilistu na tungelo kubakala na byuma bibuli na kulinga Bumwene bwa mwilu. (Heve. 11:3) Twasa kuzibuka bati ngwetu likulahelo lyetu lili na kuyoya, co tutaba byuma bibanendeka mu Lijwi lya Njambi bije kanda tumone? Twasa kuzibuka ngoco nga tukendeka na kulinga byuma bije bimwesa ngwabo tuli na likulahelo lya busunga.
(Vahevelu 11:6) Naumo wahi asa kubwahelelesa Njambi ha kujeneka kukulahela, omwo uje aija kuli Njambi napande kukulahela ngeci Njambi kwali na ikeye muka-kwana cikandelela kuli baje bali na kumushakezeka.
“Muka-kwana Cikandelela Kuli Baje Bali na Kumushakezeka”
Bika bitunapande kulinga mangana tuzibise Yehova kubwaha? Paulu wasonekele ngwendi: ‘Naumo wahi asa kuzibisa Njambi kubwaha nga kesi na likulahelo.’ Paulu kendekele ngwendi kwakukalu kuzibisa Njambi kubwaha nga kutwesi na likulahelo. Oloni wendekele ngwendi naumo wahi asa kumuzibisa kubwaha nga kesi na likulahelo. Ngeci, tunapande kukala na likulahelo mangana tuzibise Njambi kubwaha.
Likulahelo lya cifwa muka lizibisa Yehova kubwaha? Likulahelo lyetu kuli Yehova linapande kwimana ha byuma bibali. Ca kulibanga, tunapande “kukulahela ngeci Njambi kwali.” Kutwasa kuzibisa Njambi kubwaha nga kutukulahela ngwetu kwali. Oloni byabingi byalibungila mu kukala na likulahelo lya busunga mwafwa bandemone nabo bakulahela ngwabo Njambi kwali. (Yak 2:19) Ngeci, kukulalahela ngwetu Njambi kwali kutushongangeya tulingeko bimo. Kutushongangeya tuyoye mu ngila ije izibisa Njambi kubwaha.—Yak 2:20, 26.
Ca mu cibali, ‘tunapande kukulahela ngwetu Njambi ikeye muka-kwana cikandelela.’ Munu uje wakala na likulahelo lya busunga wakulahela ngwendi Njambi akamubezikisa ha kulifwita kuyoya mu ngila ije izibisa Njambi kubwaha. (1 Ko 15:58) Kutwasa kuzibisa Njambi kubwaha nga kutukulahela ngwetu asa kutubezikisa. (Yak 1:17; 1 Pe 5:7) Banu bamo bakendeka ngwabo Njambi katwakele mbunge, kesi kukandelela ha byuma bitukalingi, co akomina banu byuma byabibwa. Banu ba cifwa eci kubazibuka Njambi wa busunga.
Yehova akana banu ba cifwa muka cikandelala? Paulu wendekele ngwendi: “Baje bali na kumushakezeka.” Libulu limo lya baka-kunungulula Mbimbiliya ngwalyo lijwi lya Cingiliki libananungulula ngwabo “kumushakezeka” kulilumbununa “kuya na kutondatonda,” oloni lilumbununa kupanga na nzili “mu kulemesa” Njambi. Libulu likwabo ngwalyo eli lijwi lyasa kulumbununa lalo kulinga mwoshe mutwasela mangana tuzibise Njambi kubwaha. Ngeci, Yehova akana cikandelela baje bamuzema, co lalo bali na kumupangela na mbunge yabo yoshe mwafwa ya kumukulahela.—Mat 22:37.
(Hev 11:33-38) Ha kukulahela bakebo balwisilile mafuti, co bahyanene. Balingile bya busunga, co batambwile bije byabakulahesele Njambi. Bashokele tunwa twa bindumba, 34 bazimine tuhya twatukalu, co baputumukile ku kubatapa na mukwale. Bapwile baka-kuzeya oloni bemukile baka-nzili, bapwile baka-nzili mu nzita, co bahyanene maswalale ba bangenzi. 35 Ha kukulahela banakazi batambwile babushoko bwabo ba kutsa baje basangukilile ku mwonyo. Bamo bamwene tuyando twakama, kubatabele kutambula kupatuka ngeci batambule cisangukilo lalo ca mwonyo waubwa. 36 Bamo babashendumwine na kubapupa, co beka lalo babakutile mu malyenge na kubaka mu kamenga. 37 Babashele mamanya, babatetangele hakati na bisaha, babatapele na mikwale. Bendanganene banazala bilambu bya bimanga nambe bya bimembe, bapwile tuhutu babayandesele na kubapangesa mwamubi. 38 Kaye kabemukilile. Bendanganene ngwe baka-kwendangana mu mambo na mu malundu, bayoyelele mu manzenzengoma na mu biteke.
Kanyameseni Likulahelo Lyeni ha Byuma Bibamikulahesa
10 Ku mukanda wa Vahevelu kapetulu 11, kapositolo Paulu nendeka byeseko bibaliwanene nabyo bangamba ba Njambi. Cakumwenako, nendeka bya banakazi baje batambwile bana babo baje basangukile ku batsi. Co natumbula lalo bakwabo baje “kubatabele kutambula kupatuka ngeci batambule cisangukilo lalo ca mwonyo waubwa.” (Hev 11:35) Nameme kutuzibuka mwamubwa banu bakele na kwendeka Paulu, oloni banu bamo ba kufwa ngwe Nabote na Zakaliya babatsiile mwafwa ya kwononoka kuli Njambi na kulinga cizango cendi. (1 Vi 21:3, 15; 2 Mi 24:20, 21) Ndanyele na babusamba bendi bakele na bwana bwa “kutambula kupatuka” ngwe bapokwele mashiko. Oloni omwo bakulahelele, tungelo ba Njambi ‘bashokele tunwa twa bindumba’ na ‘kuzima tuhya twatukalu.’—Hev 11:33, 34; Nda 3:16-18, 20, 28; 6:13, 16, 21-23.
11 Tupolofweto ba kufwa ngwe Mikaya na Njelemiya “babashendumwine . . . na kubaka mu kamenga.” Beka lalo ba kufwa ngwe Elinja “bendanganene ngwe baka-kwendangana mu mambo na mu malundu, bayoyele mu manzenzengoma na mu biteke.” Boshe bakanyamene mwafwa ‘babandamenene na mbunge imo byuma bije bibabakulahesele.’—Hev 11:1, 36-38; 1 Vi 18:13; 22:24-27; Nje 20:1, 2; 28:10, 11; 32:2.
Kutondesesa Bisimpi bya Seho
(Hev 11:4) Ha kukulahela, Abele wakombelelele kuli Njambi ñombelo ya kutubakana ya Kaini. Ha kukulahela kwendi watambwile bukaleho bwabubwa kuli Njambi ngeci ikeye munu muka-busunga, omwo Njambi babenya watabele bwana bwendi. Ngeci bene, ha kukulahela kwa Abele, nambe watsa laja, oloni acili na kwendeka.
it-1 804 ¶5
Likulahelo
Banu ba Kusañulu Baje Bakele na Likulahelo. Banu baje bapwile “mbunga ya bakeleho babangi” bakele na likulahelo lije lyemanene ha byuma bya busunga. (Hev 12:1) Cakumwenako, Abele wazibukile cikulaheso ca Njambi. Njambi wakulahesele ngwendi “mbuto” ikasanyozola mutwe wa “linyoka.” Co lalo walimwenenene muwalishulisilile majwi endekele Yehova mu Edeni kuli bisemi bendi. Adama na naanga yendi mubakele hanja ya lihya lya Edeni baundanganene manene na kutukuta mangana bawane bya kulya mwafwa Njambi wasingile libu, co lyamenesele mambimbo na tunjata. Hamo Abele wamwene ngwendi baina ba Eva bazemene manene baka-limbo lyabo, co lalo baishe ba Adama balyatelelele baina. Kutundaho, baina bakele na kwendeka bya kubabala kwakala ha kukita. Co lalo ha cikolo cije cakobelele mu lihya lya Edeni hakele bakelumbi na moko ya mukwale ya mulangi wa tuhya. (Kus 3:14-19, 24) Byoshe ebi byapwile ‘bukaleho buje bwamwesele’ ngwabo Njambi akamena banu kupangesa ‘mbuto yakulahesele.’ Ngeci, likulahelo lya Abele lyamulingisile ane “Njambi ñombelo” yaibwa kutubakana ya Kaini.—Hev 11:1, 4.
(Vahevelu 11:5, NWT) Ha kukulahela, Inoke bamunungulwile mangana keti amone kutsa, co naumo wahi wamuwanene mwafwa Njambi wamunungulwile. Simbu kanda bamunungulule, watambwile bukaleho buje bwamwesele ngwabo wazibisile Njambi kubwaha.
‘Wazibisile Njambi Kubwaha’
Co Inoke “bamunungulwile” bati mangana kesi “amone kutsa”? Hamo Yehova wanungulwile Inoke kamandondo kamandondo kutunda ku kuyoya kuya ku kutsa, mangana keti azibe kayando ka butsi. Oloni ha kulibanga Inoke “watambwile bukaleho buje bwamwesele ngwabo wazibisile Njambi kubwaha.” Mu ngila muka? Simbu kanda atse, Inoke hamo wamwene bimona bije byatundile kuli Njambi bije byamwesele ngwe kaye kanapu paladaisi. Omwo wamwene obyo bimona byabibwa, Inoke walalele tulo twa butsi. Paulu mwasonekele kutalesa kuli Inoke na kuli banalume na banakazi bakwabo ba kulongwa, wendekele ngwendi: “Banu boshe aba batsile mu kukulahela.” (Hev 11:13) Kutundoho, hamo bitozi bendi bashakezekele cibimbi, oloni ‘naumo wahi waciwanene.’ Hamo Yehova wacishwekele mangana kesi bacibiyise nambe kucipangesa mu bulombelo bwa makuli.
Kutanda Mbimbiliya
(Vahevelu 11:1-16) Ha kukulahela tukala na busunga bwa kuzibuka ngeci tukatambula byuma bije tuli na kukengelela, na kutaba byuma bije kanda tumone. 2 Ha kukulahela kwabo banu ba kusañulu batambwile bukaleho bwabubwa kuli Njambi. 3 Ha kukulahela, tunazibuka ngeci byuma byoshe Njambi wabitangele na lijwi, ngeci bene, bije twasa kumona babitangele ku byuma bije kutwasa kumona. 4 Ha kukulahela, Abele wakombelelele kuli Njambi ñombelo ya kutubakana ya Kaini. Ha kukulahela kwendi watambwile bukaleho bwa bubwa kuli Njambi ngeci ikeye munu muka-busunga, omwo Njambi babenya watabele bwana bwendi. Ngeci bene, ha kukulahela kwa Abele, nambe watsa laja, oloni acili na kwendeka. 5 [Ha kukulahela, Inoke bamunungulwile mangana keti amone kutsa, co naumo wahi wamuwanene mwafwa Njambi wamunungulwile. Simbu kanda bamunungulule, watambwile bukaleho buje bwamwesele ngwabo wazibisile Njambi kubwaha, NWT]. 6 Naumo wahi asa kubwahelelesa Njambi ha kujeneka kukulahela, omwo uje aija kuli Njambi napande kukulahela ngeci Njambi kwali na ikeye muka-kwana cikandelela kuli baje bali na kumushakezeka. 7 Ha kukulahela, Nowa wazibile kunangula kwa Njambi ha byuma bya kulutwe bije kasele kumona. Wononokele, ngeci washongele bwato muje ikeye na bana bendi bobokelele. Mu ngila ije, bahisile kaye koshe, co Nowa watambwile kuli Njambi busunga buje bwatundile ha kukulahela. 8 Ha kukulahela, Abilahama wononokele Njambi omwo wamusanene, co watundile mu lifuti lyendi waile ku lifuti lije lyamukulahesele Njambi. Wasezele lifuti lyendi oloni kazibukile kuje kwaile. 9 Ha kukulahela wayoyele mu lifuti lije lyamukulahesele Njambi, nambe ngwe ikeye wakele mu lifuti lya bungenzi. Wakele mu bimbalaka, ngwe mwalingile Isake na Yakomba, aba na bakebo lalo batambwile cikulaheso ca cifwa cimo kuli Njambi. 10 Omwo Abilahama wabandamenene nganda ije Njambi yamwinikilile kumutungila, nganda ije ya lubula lwa myaka yoshe. 11 Ha kukulahela, Abilahama wapwile cisemi nambe ikeye wakulubalele manene, co na Sala lalo kasele kukala na bana. Wakulahelele kuli Njambi kunyunga cikulaheso cendi. 12 Nambe ikeye wakulubalele manene kuyehi na kutsa, kuli munalume ou umo, kwasemunwininine batekulwila ngwe bingononosi bya mwilu naumo wahi asa kubilaba ngwe binona bya lisheñabu lya ku ngenge ya mema a kalunga. 13 Banu boshe aba batsile mu kukulahela, kubatambwile byuma bije byabakulahesele Njambi, oloni babimwenenene kulyala, co babitambwile mwamubwa, batabele mutanya mwelu ngeci bapwile bangenzi na baka-kwendangana hano hasi. 14 Aba bendeka byuma ebi basholola mwamubwa ngeci bashakezekele lifuti lyabo babenya. 15 Mwa busunga kubayongwele lifuti lije libasezele, nga baliyongwele nga bamwene mwakwilukako. 16 Oloni bakele na sholobya ya lifuti lyalibwa, lifuti lya mwilu. Ngeci bene, Njambi kesi na shwamwa omwo bamutumbula ngwabo ikeye Njambi yabo, omwo nababwahesela nganda yabo.
SEPTEMBER 23-29
BISIMPI BYA SEHO BYA MU LIJWI LYA NJAMBI | VAHEVELU 12-13
“Yehova Akatumwesa Cizemo ha Kutunangula”
(Vahevelu 12:5) Kuma yeni munebala mwaya majwi akumikolesa aje Njambi wendekele kuli yeni ha kupwa mu bana bendi ndi? “Munange, tolilila omwo Shukulu Kalunga akunyanyamesa, co kesi ubihilile omwo akubindika.
w12 3/15 29 ¶18
Keti Mwanuke Byuma bya Kunima
18 Cinangulo cije cituzibisa kubabala ku mbunge. Bika byasa kulingiwa nga tukala na likitikiti ku mbunge ha byuma bibatunangwile? Twasa kuziba kubabala ku mbunge na kuzeya. Co lalo twasa kubihilila. (Hev 12:5) Nga ‘kututolilila’ omwo batunangula, co cije cinangulo kucitukwasa. Co lalo nga ‘tubihilila’ munima ya kutunangula anga cije cinangulo kucitukwasa. Ngeci, tunapande kukabangeya majwi endekele Solomoni ngwendi: “Kwatelela kunangula, kesi wecele. Cinyunge, cikeco mwonyo wobe.” (Vis 4:13) Ngwe muka-kwendesa mota uje akabangeya bizibukiso bili kumukulo wa tapalo, netu tunapande kukabangeya na kupangesa binangulo na kujeneka kwiluka munima.—Vis 4:26, 27; Hev 12:12, 13.
(Vahevelu 12:6, 7) Omwo Shukulu Kalunga akanyanyamesa woshe yazema, na kupupa woshe uje napu munendi.” 7 Kakateyeni mu tuyando ngwe munu atambula kunyanyamesa kwa kutunda kuli ishe, omwo ñababa yeni ili na kumwesa ngeci Njambi ali na kumipangesa ngwe mu bana bendi. Kuma kwali mwana umo uje kubanyanyamesele kuli ishe ndi?
w12 7/1 21 ¶3
“Omwo Mulombela Endekeni Ngweni, ‘Tatetu’”
Cisemi wa munalume uje wakala na cizemo akanyanyamesa bana bendi, mwafwa ashaka ngwendi bakapwe banu bababwa. (Efe 6:4) Cisemi wa cifwa eci akanyanyamesa bana bendi, oloni keti mu kutubakanesa. Mu ngila imo lika, tatetu wa mwilu nendi simbu imo akatunyanyamesa. Oloni wakala na cizemo, co akatunangula mu ngila yaibwa. Yesu watembwininine Ishe, co kanangwile banu mu kutubakanesa. Wanangwile mwamubwa bandongesi bendi nameme kubakabangeyeye bwasi byabanangwile.—Mat 20:20-28; Luk 22:24-30.
(Vahevelu 12:11) Omwo bali na kutunyanyamesa, kuli yetu cili na kusholoka ngwe cuma ca kutubihililisa, kesi ca kutubwahelelesa embwe. Oloni kulutwe kuli baje bali na kubihilila na kunyanyamesa eci bakatambula cikandelela ca kwoloka ca mwonyo wa busunga.
‘Tolilileni ku Bilongesa Mangana Mupwe ba Kunyanyama’
18 Ha simbu ibamunyanyamesa, munu akazibi manene kubabala ku mbunge, oloni aziba manene kubabala nga abyana kukabangeya byuma bibanamunangula. (Hev. 12:11) Tusimutwiyeni ha mwanja wa Kaini na Mwene Zendekiya. Omwo Kaini wazindile manene shongo yendi Abele na kushaka kumutsiya, Njambi wehwile Kaini ngwendi: “Omwo bikajo unalubalela ngacije na minkanya mu luholo lwobe? Nga walingile mwamubwa ngwe njinatambula mulambu wobe, oloni omwo walingi bubi, bubi bwakubandamena ku cikolo ngwe ndumba. Bushaka kukunyongesa, oloni unapande kubuhyana.” (Kus. 4:6, 7) Kaini katolililile kuli Njambi, co bubi bwamuhyanene. Bubi bwalingile bwamukobelesele mu bukalu bwakama. (Kus. 4:11, 12) Ngwe Kaini watolililile kunangula kwa Yehova, ngwe kaliwanene na buje bukalu.
Kutondesesa Bisimpi bya Seho
(Vahevelu 12:1) Ngeci bene, omwo tuli na mbunga ya bakaleho babangi banatuzengeleka. Tutuleni byuma byoshe bije binatulemena, na bubi buje bunakakateya hali yetu mbe, co tushatukeni lumbisi na lukakateya seteko ije banaka kulutwe lwetu.
Koleseni Omwo Mushatuka
11 “Mbunga ya bakaleho babangi” kuyapwile ngwe banu baje bali na kuyongola baka-kushatuka nambe baje bashaka lika kumona cibunga cabo oku cihyana. Oloni balingile ngwe bakebo bakele na kushatuka. Co bashatukile mwamubwa na kweta kushongo. Nameme batsa laja, oloni twasa kubesekesa ku baka-kushatuka baje baneshwala, baje bashongangeya baka-kushatuka babaha. Acisinganyekeni mwalizibila muka-kushatuka nga azibuka ngwendi baka-kushatuka baje banahyana bakebo bali na kumuyongola. Kuma kashatuka manene lumbisi ndi? Baje bakaleho batukwasa tumone ngwetu twasa kweta kushongo nameme keti kwakwasi kulinga ngoco. Baka-Kilistu ba Bahebelu basinganyekesesele ha “mbunga ya bakaleho babangi” mukemwo bashatukile na kweta kushongo. Ngeci, netu tunapande kulinga ngoco.
(Vahevelu 13:9) Kesi mutabe bilongesa bya kulisezaseza bimitwamenene na kumitundisa mu ngila ya busunga. Mwamubwa bimbunge bikolese na kutetela kwa Njambi, kesi ha kwononoka mashiko a byakulya, kuli baje bononoka awa mashiko kuwakabakwasa na cimo cahi.
w89 12/15 22 ¶10
Aneni Milambu Ije Izibisa Yehova Kubwaha
10 Bahebelu bapandele kulinyungilila ku bilongesa bya Bayunda mangana keti ‘bibatwamenene na kubatundisa mu ngila ya busunga.’ (Nga 5:1-6) Bilongesa bya Bayunda keti bikebyo byasele kukolesa bimbunge bya banu na kubalingisa batwaleleleho kukala mu busunga, oloni kutetela kwa Njambi kukekwo kwabalingisile ngoco. Hamo kwakele bamo balingile bimata ha byakulya na biñombelo, mukemwo Paulu wendekele ngwendi mbunge kuyasa kukolesa mwafwa ya ‘kwononoka mashiko a byakulya, co baje bononoka awa mashiko na cimo cahi ciabakwasa.’ Kulya byakulya bimo nambe kujeneka kubilya na kunyunga matangwa amo kukukwasa munu ku sipilitu, oloni kulemesa Njambi na kumwesa kukandelela ku ñombelo, kukekwo kukwasa munu ku sipilitu. (Lom 14:5-9) Ñombelo ya Kilistu yamanesele biñombelo bibakele na kwana Balebi.—Hev 9:9-14; 10:5-10.
Kutanda Mbimbiliya
(Vahevelu 12:1-17) Ngeci bene, omwo tuli na mbunga ya bakaleho babangi banatuzengeleka. Tutuleni byuma byoshe bije binatulemena, na bubi buje bunakakateya hali yetu mbe, co tushatukeni lumbisi na lukakateya seteko ije banaka kulutwe lwetu. 2 Co tukengeni mesho etu ntoma hali Yesu, hali uje kukulahela kwetu kunemana kutunda ku kushangumuka kwetu na kushongo. Kajukile omwo [citi ca kuyandesela]. Omwo kujolela cije camubandamenene, kazibile shwamwa omwo kutsa ha [citi ca kuyandesela], co ololo natumbama ku liboko lya cilyo lya litanda lya Njambi. 3 Yongoleni muje mwetile, omwo wayandelele bizindo bya baka-bubi. Ngeci bene, kesi mujuke kulinga mwamubwa nambe kwenukwa. 4 Omwo ha kuundangana kweni kwa kulwisa bubi, kanda mucilwe nzita na ha shongo ya kumitsiya. 5 Kuma yeni munebala mwaya majwi akumikolesa aje Njambi wendekele kuli yeni ha kupwa mu bana bendi ndi? “Munange, tolilila omwo Shukulu Kalunga akunyanyamesa, co kesi ubihilile omwo akubindika. 6 Omwo Shukulu Kalunga akanyanyamesa woshe yazema, na kupupa woshe uje napu munendi.” 7 Kakateyeni mu tuyando ngwe munu atambula kunyanyamesa kwa kutunda kuli ishe, omwo ñababa yeni ili na kumwesa ngeci Njambi ali na kumipangesa ngwe mu bana bendi. Kuma kwali mwana umo uje kubanyanyamesele kuli ishe ndi? 8 Nga yeni kubaminyanyamesa, ngwe mubakanyanyamesa bana, co eci cinalumbunuka ngeci yeni kesi mu bana bababwa, oloni munapu mu bana ba calu. 9 Mu cisemwa cetu ca hano asi, batatetu bali na kutunyanyamesa, co tuli na kubasingimika. Ngeci bene, cinatubakana manene kwononoka kuli Tatetu mu munzinzime ngeci tuyoye. 10 Batatetu ba cisemwa ca hano hasi batunyanyamesa kasimbu kakandondo lika, ngwe mucinasholoka busunga ku mesho abo, oloni Njambi ali na kucilinga ngeci tupwe ba kujela tukalipangele bumpau bwendi. 11 Omwo bali na kutunyanyamesa, kuli yetu cili na kusholoka ngwe cuma ca kutubihililisa, kesi ca kutubwahelelesa embwe. Oloni kulutwe kuli baje bali na kubihilila na kunyanyamesa eci bakatambula cikandelela ca kwoloka ca mwonyo wa busunga. 12 Ngeci bene, junduleni maboko eni aje anatepuka, co koleseni mabuli eni a kuzeya. 13 Endeni mu bingila bya kusungama, ngeci lindi lije lya bulema kesi likatanuke. 14 Esekeni kukala mu kwoloka na banu boshe, co lalo esekeni kuyoya na lyobwa-obwa, omwo nga ebi byahi ku munu, co kakamono Mwene. 15 Nyanyameni kutewa umo akeluka munima kutunda ku mema ku mbunge a Njambi. Nyanyameni hakati keni kesi umo apwe ngwe muti wa kulula uje umena na kunena tuyando twatungi na bushungu bwawo. 16 Nyanyameni ngeci naumo wahi apwe muka-bupangala nambe muka-mbunge yaibi ngwe Isau, uje walandesele bukulunu bwendi kuli shongo yendi na tubyakulya twatundondo lika. 17 Munima yebi, munazibuka ikeye washakele kutambula cibezikiso kuli ishe, oloni bamubyanene, omwo kasele kutengulula cije calingile, nambe walilile na misozi kaciwanene.
SEPTEMBER 30–OCTOBER 6
BISIMPI BYA SEHO BYA MU LIJWI LYA NJAMBI | YAKOMBA 1-2
“Ngila Itwala ku Bubi na Kutsa”
(Yakomba 1:14) Oloni munu na munu amona byeseko omwo mashungu endi ikeye babenya ali na kumukoka na kumukwata.
g17.4 14
Ceseko
Ceseko cinapu kushungwiya kulinga cuma cimo maneneni nga oco cuma cinapu cacibi. Cakumwenako, lingeni ngwe muli na kulanda byuma, co mushungwiya cuma cimo cimunamono. Co mushangumuka kusinganyeka ngweni mwasa kwiba oco cuma kwa kujeneka kumimona. Oloni citakutaku ceni cimibindika kwiba. Co bwasi bwasi, mutundisa obyo bisinganyeka byabibi na kushangumuka kusinganyeka byeka. Ha simbu oyo ceseko cinahu, co munacihyana.
BIYENDEKA MBIMBILIYA
Nga muliwana na ceseko keti musinganyeke ngweni mu banu bababi. Mbimbiliya ngwayo tubaboshe tukaliwana na byeseko. (1 Ko 10:13) Oloni byuma bitulinga nga tuliwana na byeseko bikebyo bya seho. Banu bamo bakasinganyekesesa ha byuma byabibi, co mu kwita kwa simbu balinga bije byuma byabibi. Bakwaboco bakananguka ngwabo byuma bibali na kusinganyeka binapu byabibi, co bwasi bwasi babitundisa mu bimbunge byabo.
“Oloni munu na munu amona byeseko omwo mashungu endi ikeye babenya ali na kumukoka na kumukwata.”—Yak 1:14.
(Yakomba 1:15) Asinoni mashungu omwo emita, co akita bubi, co bubi omwo bunakolo, co bukita kutsa.
g17.4 14
Ceseko
Mbimbiliya inendeka byuma bikalingisa munu alinge bubi. Yakomba 1:15 ngwayo: “Mashungu [amabi] omwo emita, co akita bubi.” Munakazi uje ali na limo azibuka ngwendi litangwa limo kubanga akapape. Mu ngila imo lika, munu uje atwalelelaho kusinganyekesesa ha byuma byabibi, litangwa limo kubanga akalinge buje bubi. Nameme ngoco, twasa kubyana bisinganyeka byabibi na kusinganyeka byabibwa.
Kutondesesa Bisimpi bya Seho
(Yakomba 1:17) Cashu coshe cacibwa na bwana bwoshe bwabubwa byatunda mwilu, byatunda kuli Njambi, Ishamatanga wa byeke bya mwilu, uje kesi kutenguluka nambe kunena lisusulungu ha kutenguluka.
it-2 253-254
Ceke
Yehova ikeye “Ishamatanga wa byeke bya mwilu.” (Yak 1:17) Njambi “waka litangwa kutwa ceke ku mutanya, co ngonde na bingongonosi kutwa ceke ku butsiki.” (Nje 31:35) Co lalo ikeye Muka-kututwila ceke ca ku sipilitu. (2 Ko 4:6) Mashiko endi na kusompa kwendi na lijwi lyendi binapu ceke kuli baje bali na kumwononoka. (Mya 43:3; 119:105; Vis 6:23; Isa 51:4) Muka-kwimba wendekele ngwendi: “Omwo ha ceke cobe twasa kumona ceke.” (Mya 36:9; esekeseni Mya 27:1; 43:3.) Kushangumuka mutondo kweta ‘noho litangwa lyalondo njamba, ceke cije cikatundu ku litangwa cikai na kulibwezelela.’ Ngeci, mana a kutunda kuli Njambi anapu ceke cije citeteka mu ngila ya baka-busunga, co eci ceke cikai na kulibwezelela. (Vis 4:18) Nga tuli na kukabangeya mashiko a Yehova, co tuli na kwenda mu ceka cendi. (Isa 2:3-5) Oloni nga munu ali na biyongola byabibi nambe bya kujwala, co ali mu lisusulungu lya ku sipilitu. Ngeci, Yesu wendekele ngwendi: “Nga mesho obe anapu akutsitsibala, mubila wobe woshe uli mu lisusulungu. Ngeci bene, nga ceke cili muli yobe citenguluka kupwa lisusulungu, co lisusulungu muli yobe likapwa lya kukomokesa manene.”—Mat 6:23; esekeseni Kwi 15:9; 28:54-57; Vis 28:22; 2 Pe 2:14.
(Yakomba 2:8) Mulinga cuma cacibwa nga mwononoka lishiko lya Bumwene, lije tuwana mu bisoneka ngwabyo, “Zema mukweni ngwe muwalizema yobe babenya.”
it-2 222 ¶4
Lishiko
“Lishiko lya Bumwene.” Ngeci lika mwene mwapwila wakama ku bangamba bendi, “lishiko lya bumwene” nalyo lyapwa lyakama ku mashiko akwabo. (Yak 2:8) Cikumiiyo ca Lishiko cemanene ha cizemo. Co lishiko lya bumwene lije lyapwa lishiko lya mu cibali lyendeka ngwalyo, “Zema mukweni ngwe muwalizema yobe babenya.” Eli lishiko lyapwa lya mu cibali ku mashiko abali akama, co aha ha mashiko abali hakeho hemana mashiko oshe a Mosesa na bilongesa bya tupolofweto. (Mat 22:37-40) Baka-Kilistu kubesi mwisi ya cikumiiyo ca Lishiko, oloni bali mwisi ya lishiko lya Mwene Yehova na Munendi Mwene Yesu Kilistu mu kulitombola na cikumiiyo caciha.
Kutanda Mbimbiliya
(Yakomba 2:10-26) Omwo nga munu apokola lishiko limo, co ali na mulonga wa kupokola mashiko oshe. 11 Omwo uje wendekele ngwendi, “Kesi ulinge bupangala,” wendekele lalo ngwendi, “Kesi utsiye.” Nameme kuwesi kulinga bupangala, unemuka muka-kupokola lishiko nga utsiya munu. 12 Ngeci bene, endekeni na kulinga ngwe banu baje babakasompa na lishiko lije likatupatula. 13 Omwo Njambi kakasholola kutetela kwendi omwo asompa munu uje kesi kutetela bakwabo, oloni kutetela kukekwo kwakama kutubakana kusompa. 14 Basamba bange, bubwa mukajo nga munu endeka ngwendi, “Nji muka-kukulahela” nga bilinga byendi kubisholola bukaleho bwa kukulahela? Kuma kukulahela oku kukamwobola ndi? 15 Nga ndolome nambe ndokazi baje banajeneka buzalo, co kubesi na byakulya, 16 bubwa mukajo buliho nga mwendeka kuli bakebo ngweni, “Njambi amibezikise. Kaleni na ntwima, co lyeni mwamubwa.” Nga kuubana byuma bije bashaka mu kuyoya? 17 Eci cinapu mumo na kukulahela, nga cili haco lika kujeneka bipangi, co cinatsi bene. 18 Oloni umo endeka ngwendi, “Munu umo muka-kukulahela, mukwabo muka-bipangi.” Kukumbulula kwange kunapu oku, “Njileke batijo munu asa kupwa muka-kukulahela kujeneka bipangi. Yange njikumwesa kukulahela kwange ha bipangi byange.” 19 Unakulahela ngwobe kwali Njambi umo lika ndi? Mwamubwa. Na minzinzime ya kujwala lalo inakulahela, co ikajaja na lyoba. 20 Obe cilema. Kuma ushaka bakumwese ngeci kukulahela kukwesi na bipangi kunapu kwangoco ndi? 21 Batijo kukulwila yetu Abilahama bamupwisile muka-busunga ku mesho a Njambi? Eci capwile ca ha bilinga byendi, omwo wakombelele munendi Isake ha mutula. 22 Kuma kumwasa kumona ndi? Kukulahela kwendi na bilinga byendi byoshe byapangele hamo, kukulahela kwendi bacipwisile ca kutungukwa ha bilinga byendi. 23 Co Bisoneka byapwile bya busunga bije byendekele ngwabyo, “Abilahama wakulahelele Njambi, co omwo ha kukulahela kwendi Njambi wamulabeleleco kupwa busunga.” Co Abilahama bamutumbwile musamba wa Njambi. 24 Ngeci bene, tumona ngeci munu banamupwisa muka-busunga ku mesho a Njambi ha bilinga byendi, co kesi omwo ha kukulahela kwendi hakwo lika embwe. 25 Capwile cuma cimo lika na Lahabe uje cikwizi. Bamupwisile muka-busunga ku mesho a Njambi omwo ha bilinga byendi, ha kutambula mwamubwa baje Baisalele baka-kunenga na kubakwasa ngeci batewe balikwasese ngila ikwabo. 26 Ngeci bene, nga mubila kuwesi na munzinzime, co unatsi, na kukulahela lalo nga kukwesi na bilinga, co kunatsi.