Biñanda bya Kupangesa mu Mukanda wa Biwano bya Buyoye Bwetu Baka-Kristu na Cipangi Cetu
© 2023 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
SEPTEMBER 4-10
BISIMPI BYA SEHO BYA MU LIJWI LYA NJAMBI | ESITA 1-2
“Lifwiteni Kupwa ba Kulikehesa Ngwe Esita”
Mwasa Kutwalelelaho Kupwa ba Kulikehesa Nga Muli mu Byeseko
11 Kutushangazala kwa kutubakanesa kunasa kutwonowesa kulikehesa. Acisinganyekeni mwalingilile Esita omwo byuma byatengulukile mu kuyoya kwendi. Wapwile wamubwa, co bamunyungile mwamubwa mwaka wa mutunu. Wakele hamo na bambanda boshe baje batundile ku mitambela ya kuliseza-seza ya mu Bumwene bwa Pelesha baje bakele na kulwila kushomboka kuli mwene. Oloni ikeye watwaleleleho kukala na kasingimiko na kulikongomeka. Kalyalesele nambe kutangalala omwo mwene wamwangwile kupwa lishano.—Esita 2:9, 12, 15, 17.
ia 130 ¶15
Wemanenene Banu ba Njambi
15 Muyetele simbu ya kutwala Esita kuli mwene, bamutabesele angule byuma byoshe byashakele mangana asholoke mwamubwa manene. Mu kulikehesa, Esita kalombele byuma byabingi kubanga bije byamulekele Hengai. (Esita 2:15) Hamo wanangukile ngwendi kusholoka mwamubwa keti kukekwo kwasele lika kuzibisa mwene kubwaha ku mbunge, oloni kulikehesa kukekwo kwapwile kwa seho manene ha kuwana ngwe keti babangi bapwile ba kulikehesa muje mu lipela. Kuma bisinganyeka byendi byapwile byabibwa ndi?
Mwasa Kutwalelelaho Kupwa ba Kulikehesa Nga Muli mu Byeseko
12 Kulikehesa kutukwasa kukala na zalesi yaibwa na sholokesi yaibwa na kasingimiko simbu yoshe. Tunamono ngwetu nga tukala na “lyobwaobwa na kwoloka kwa munzinzime” na kujeneka kulijundula nambe kulyalesa, co banu batambula mwamubwa muzimbu utubaleka. (Tandeni 1 Pita 3:3, 4; Njele. 9:23, 24) Bisinganyeka bya kulyalesa bije bili mu bimbunge byetu binasa kusholoka mu bilinga byetu. Cakumwenako, tunasa kusinganyeka ngwetu yetu lika tuli na kulikuwa bipangi bya kulitila nambe kuzibuka byuma bimo bya kulitila nambe kuliziba ngwetu yetu lika tukalikwatasana na bandolome baje bali na moko. Nambe hamo tunasa kulumbununa byuma mu ngila ije ilingisa banu basingimike yetu lika ha byuma bije bitunapanga na bakwetu. Yesu watwakelele mwanja waubwa lalo. Wendekele byuma bya kutunda mu Bisoneka bya Cihebelu nambe bya kukundamako. Wendekele mu ngila eyi ya kulikehesa, mangana akwase baje bakele na kumutolilila bazibuke ngwabo wendekele bya kutunda kuli Yehova, keti bya kulisinganyekela lika embwe.—Iwano 8:28.
Kutondesesa Bisimpi bya Seho
Muzibuka Ndi?
Baka-kutondesesa bawanene habanasoneka lizina lya Marduka (mu Mbunda Molendekai) mu mizimbu ya kusañulu. Molendekai wakele na kutwamenena cipangi ca kutala bya bimbongo ku Susa. Arthur Ungnad muka-kulilongesa biñanda bya kusañulu wasonekele ngwendi, olu lukelwo lwapwile lwakulibanga kuwana habanasoneka lizina lya Molendekai mu biñanda bije kubasonekele mu Mbimbiliya.
Kutunda hasonekelele ou muzimbu Ungnad, baka-kulilongesa banatwalelelaho kunungulula mizimbu yaingi ya Bapelesha. Ei inambateselela mizimbu ibasonekele ha bimbazubwila byabindondo bya buma bije bibawanene mu nganda ya Persepolis kuyehi na cibumbe ca nganda. Ei mizimbu ibasonekele ha bimbazubwila bya buma, baisonekele ha simbu yakele na kuyula Mwene Xerxes I. Baisonekele mu ndaka ya Baelame, co bawanenemo mazina amangi aje ali mu mukanda wa Esita.
Ha bimbazubwila bya buma byabingi bya ku Persepolis, basonekeleho lizina lya Marduka, uje wapwile muka-kusoneka wa mwene mu lipela lya Susa ha simbu yakele na kuyula Xerxes I. Muzimbu umo ubawanene ha mbazubwila ya buma, wamwesele ngwawo Marduka wapwile muka-kunungulula. Ou muzimbu unalitombola mwamubwa nebi biinendeka Mbimbiliya hali Molendekai. Wapwile ngubulu uje wakele na kupangela mu nkuta ya Mwene Sheleshe, (Xerxes I) co wakele na kwendeka bindaka byabingi. Molendekai wakele na kutumama ha cikolo ca lipela mu Susa. (Esita 2:19, 21; 3:3) Aha ha cikolo hakele mutungo wakama mubakele na kupangela bangubulu.
Mizimbu ya Marduka ibanasoneka ha bimbazubwila bya buma inalitombola na mizimbu ya Molendekai ibanendeka mu Mbimbiliya. Bayoyele ha simbu imolika na kupangela ha mwela wa kulifwa, co lalo bapangele cipangi ca kulifwa. Ebi byuma byoshe bimwesa ngwabyo Marduka ibanendeka baka-kushitozola hamo ikeye Molendekai ibanendeka ku mukanda wa Esita.
SEPTEMBER 11-17
BISIMPI BYA SEHO BYA MU LIJWI LYA NJAMBI | ESITA 3-5
“Kwaseni Bakweni Bendule Cashu Cabo”
it-2 431 ¶7
Molendekai
Wabyanene Kutsikamena Hamane. Hamane wa Kahangange bamupwisile mwata wa mwene Ahasuelusi, uje washikile ngwendi banu batsikamene Hamane mwafwa ya citwamo cakama camwanene. Molendekai wabyanene kulinga ngoco, co wendekele byamulingisile abyane, mwafwa wapwile Kajuda. (Esi 3:1-4) Ha kuwana ngwe Molendekai wabyanene kutsikama mwafwa ya kupwa Kajuda, oku kumwesa ngwabo eci cuma cakundamene busamba bwendi na Yehova Njambi ha kupwa Kajuda wa kulikundika kuli Njambi. Wazibukile ngwendi kubulyamena Hamane kwalisezele na kutsikamena lika munu wa bulemu ngwe mubakele na kulingila Baisalele kunima mu kumwesa kasingimiko ku munu ali na citwamo cakama. (2 Sa 14:4; 18:28; 1 Bi 1:16) Kuli byuma bimo byalingisile Molendekai abyane kutsikamena Hamane. Cisholoka Hamane wapwile Kaamaleke, co Yehova wendekele ngwendi akatwalelelaho kulwisa Baamaleke na “ku bisemwa bya kulutwe.” (Kut 17:16) Molendekai kakele na kushaka kulinga lika bimata embwe, oloni washakele kupwa wa kulongwa kuli Njambi.
it-2 431 ¶9
Molendekai
Bamupangesele mu Kwobola Isalele. Ha simbu ibashakele kutsiya Bajuda boshe mu bumwene bwa Pelesha, Molendekai walekele Esita ngwendi bamupwisile lishano ha simbu ije mangana obole Bajuda. Wanukisile Esita cipangi cakama cakele naco na kumuleka ngwendi alombe mwene amuzibile ngozi na kumukwasa. Nameme kulinga ngoco kwakele buyoye bwendi mu bushonde, oloni Esita walingile ngoco.—Esi 4:7–5:2.
ia 133 ¶22-23
Wemanenene Banu ba Njambi
22 Hamo Esita wazibile na mu bitsiya keke mwazibile ou muzimbu. Eci capwile ceseko cakama manene kuli ikeye. Majwi akumbulwile Esita kuli Molendekai amwesele ngwawo wazibile manene lyoba. Esita wanukisile Molendekai lishiko lya mwene. Munu uje waile kuli mwene kwa kujeneka kumusana bapandele kumutsiya. Oloni nga mwene amwolwela mulamu wendi, co kubamutsii. Kuma Esita wakulahelele ngwendi bamuzibila ngozi, maneneni munima ya kulimwena byalingiwile kuli Vashiti mwabyanene kuya kuli mwene ndi? Esita walekele Molendekai ngwendi kwetile matangwa 30 mwene na kumulanyako kwahi. Ngeci, kuje kumuyengula kwamulingisile alizibe ngwendi hamo uje mwene wa kambunge kakandondo necela kumwaka mbunge.—Esita 4:9-11.
23 Molendekai wakumbulwile mu kusimpa mangana akanyamese likulahelo lya Esita. Wamusimpisile ngwendi nga kalingiko bimo, co kwoboka kwa Bajuda kukatundilila kweka. Oloni Esita basele kumwecelela bati nga bashangumuka kuyandesa Bajuda? Molendekai wamwesele ngwendi wakulahelele manene Yehova uje kasa kwecelela banu bendi babanyongese na kujeneka kushulisilila bikulaheso byendi. (Yos 23:14) Co Molendekai wehwile Esita ngwendi: ‘Iya azibuka, hamo simbu ya cifweci ikeyo ibakupwisilile lishano?’ (Esita 4:12-14) Kuma kutwapandele kutembwinina Molendekai ndi? Wakulahelele manene Yehova Njambi yendi. Kuma netu twamukulahela ndi?—Vis 3:5, 6.
Kutondesesa Bisimpi bya Seho
Kulwila Lisesa lya Kulemesa Njambi
14 Ngwe mwa Esita na Molendekai ba kusañulu, banu ba Yehova ano matangwa nabo bali na kulwila lisesa lya kulemesa Yehova kwesekesa nomu mwanabashiki. (Esita 4:13-16) Kuma neni mwasa kulikwatasana nabo ndi? Eyo. Mwasa kulombelela bandolome na bandokazi beni baje babali na kuyandesa kuli baka-mashiko. Malombelo a cifweci asa kukwasa manene bandolome na bandokazi baje bali na kuliwana na bukalu na kayando. (Jms 5:16) Kuma Yehova akakumbulula malombelo a cifweci ndi? Biñanda bitukahyana mu binkuta bimwesa ngwabyo akakumbulula awa malombelo.—Heb 13:18, 19.
SEPTEMBER 18-24
BISIMPI BYA SEHO BYA MU LIJWI LYA NJAMBI | ESITA 6-8
“Tulilongesako Kwendeka Mwamubwa”
ia 140 ¶15-16
Wakele na Mana, Wasimpile, co Walyanene
15 Esita wakwatele mbunge na kubandamena lyamukwabo mangana alombe mwene byatondele. Oku kwalingisile Hamane atse mu mweto wendi. Kuma Yehova ikeye walingisile mwene akale na cilabulabu ndi? (Vis 21:1) Mukemwo Lijwi lya Njambi litushongangeya ngwalyo tukale na mbunge ya “kubandamena.” (Mik 7:7) Nga tubandamena kuli Njambi, co tuwana ngwetu ngila yatukwaselamo Njambi itukwasa manene kutubakana ngila itunesi kwangula.
Wendekele mu Kusimpa
16 Esita mwaile na kulya na mwene lwamucibali wamulekele byoshe, kashakele ngwendi atsise mwene kubandamena kuziba byashakele kumuleka. Oloni amuleka bati oni? Kubezika, mwene wamwihwile endeke byashakele. (Esita 7:2) Simbu ya Esita ya kwendeka yetele.
ia 140 ¶17
Wakele na Mana, Wasimpile, co Walyanene
17 Hamo Esita walombelele mu mbunge kuli Njambi simbu kanda endeke ngwendi: “Nga njinawana kutetela ku mesho obe shukulu, taba kulomba kwange kwa kulilumbilisa, njishaka ngeci njiyoye na babushoko bange lalo bayoye.” (Esita 7:3) Nangukeni ngweni Esita wamwesele ngwendi wasingimikile byamwene mwene ngwendi byabibwa. Esita walisezelele kulako na Vashiti, munakazi wa mwene wakulibanga uje washawile munalume wendi. (Esita 1:10-12) Co lalo Esita kapayele mwene mwafwa ya kukulahela Hamane. Oloni walombele mwene ngwendi anyungilile mwonyo wendi.
ia 141 ¶18-19
Wakele na Mana, Wasimpile, co Walyanene
18 Byuma byalombele Esita byazibisile mwene kubwaha na kumulingisa alingeko bimo. Iya washakele kwaka kuyoya kwa munakazi wa mwene mu bushonde? Esita wendekele ngwendi: “Babushoko bwange nange banatulandesa ngeci batunyongese. Ngwe banatulandesa lika mu bundungo ngwe njinoloka kulu kujeneka kukutatokesa ngeci, oloni tuli kuyehi na kutunyongesa, kutuzilula bene zilu.” (Esita 7:4) Nangukeni ngweni Esita wendekele bukalu bwakeleko, nameme ngoco, wendekele lalo ngwendi ngwe ngwabo kwapwile kubalandesa lika mu bundungo ngwe wolokele kulu. Wamwene ngwendi kutsiya Bajuda boshe cinesi kupwa cuma cacibi manene kuli mwene, ngeci kapandele kwoloka lika.
19 Mwanja wa Esita utulongesa kupwa baka-kukokweya. Nga kuli bimo bimushaka kuleka munu imwazema nambe munu ali na moko, co mulinga mwamubwa nga mukala na mbunge ya kubandamena na kasingimiko na kwendeka busunga.—Vis 16:21, 23.
Kutondesesa Bisimpi bya Seho
w06 3/1 11 ¶1
Bisimpi bya Kulitila bya mu Mukanda wa Esita
7:4, NWT.—Kutsiya Bajuda boshe kwapwile bati cuma cacibi kuli mwene? Esita walekele mwene bya butumbe bwa kushaka kutsiya Bajuda mwamulekele ngwendi cinesi kubwaha ngwe babalandesele kupwa bindungo kutubakana kubatsiya. Mabundungulu a siuva a kupwa 10,000 akulahelese Hamane kwana mwene apwile amandondo manene kuwesekesa na bimbongo bibanesi kuwana ngwe Hamani wayongwele kulandesa Bajuda mu bundungo. Co lalo kutsiya Bajuda boshe kunesi kulingisa na lishano bamutsiye.
SEPTEMBER 25–OCTOBER 1
BISIMPI BYA SEHO BYA MU LIJWI LYA NJAMBI | ESITA 9-10
“Wapangesele Mwamubwa Moko Yendi”
it-2 432 ¶2
Molendekai
Molendekai wengile Hamane na kupwa mwata wa mwene, co mwene wamwanene riñi yendi ya kudintisa ha mapapelo a biñanda byanataba mwene. Mwene wakele njibo ya Hamane mu maboko a Esita, co Esita wayakele mu maboko a Molendekai. Co Molendekai wapangesele nzili ya kutunda kuli mwene mu kwana lishiko lije lyamwesele ngwalyo Bajuda bakele oni na lisesa lya kulilwila. Eli lishiko lyobwele Bajuda, co babwahelelele. Banu babangi mu Bumwene bwa Pelesha balikwatasanene na Bajuda, co litangwa lya Adale 13, lije libapandele kutsiya Bajuda mulyetele, Bajuda balibwaheselele kulwa. Bawanene bukwasi bwa kutunda ku bumwene bwa Pelesha mwafwa ya citwamo cakama ca Molendekai. Co ije nzita yatwaleleleleho mu Susa na lyamukwabo. Bitozi ba Bajuda ba kutubakana 75,000 babatsiile mu bumwene bwa Pelesha, kwambateselela na bana ba Hamane ba kupwa 10. (Esi 8:1–9:18) Esita watabesele Molendekai ane lishiko lya kukala na cilika mwaka na mwaka ha litangwa lya bu 14 na 15 mu ngonde ya Adale, ha matangwa abasanene ngwabo “Pulime.” Aha ha cilika bakele na kulisamba na kulya na kulyana bwana na kwanako na tuhutu. Bajuda batabele eci cilika, co balongesele na bana babo na baje balikwatasanene nabo mangana balinge-linge eci cilika. Ha kuwana ngwe Molendekai ikeye watele kuli mwene, Bajuda bamusingimikile, co wakele na kubakwasa.—Esi 9:19-22, 27-32; 10:2, 3.
it-2 716 ¶5
Pulime
Bibacakeleleko. Banu bamo ngwabo ano matangwa Cilika ca Pulime kubesi na kucilinga ngwe mubakele na kucilingila kunima. Ano matangwa kubesi na kucikundika ku bulombelo, oloni kakangi bakalingi byuma mu kutubakanesa. Molendekai na Esita boshe bapwile bangamba ba Yehova Njambi wa busunga, co na cilika bacakele mangana basingimike Yehova. Twasa kwendeka ngwetu Yehova Njambi ikeye wobwele Bajuda mwafwa ije ñanda yakatukile mwafwa ya kulongwa kwa Molendekai uje washakele kulemesa lika Yehova. Cisholoka ngwe Hamane wapwile Kaamaleke, co Yehova wasingile ou muyati na kwendeka ngwendi ukanyonga. Molendekai wasingimikile majwi endekele Njambi mukemwo wabyanene kutsikamena Hamane. (Esi 3:2, 5; Kut 17:14-16) Co lalo majwi endekele Molendekai kuli Esita (Esi 4:14) amwesele ngwawo wakulahele ngwendi kuli umo ali na nzili yakama uje obola Bajuda. Kutundaho, Esita mwalibindikile kulya simbu kanda aye kuli mwene lwakulibanga mangana akamulanye ku byakulya wamwesele ngwendi wakele na kulomba bukwasi kuli Njambi.—Esi 4:16.
cl 101-102 ¶12-13
“Tembwinineni Njambi” Mumupangeselamo Nzili Yeni
12 Yehova natwana tunyungi mangana batwamenene mu cikungulukilo ca baka-Kristu. (Bahebelu 13:17) Aba banalume banapande kupangesa mwamubwa moko yanabana Njambi mangana bakwase butanga na kubunyunga mwamubwa. Kuma banapande kuyula bakwabo baka-kukulahela mwafwa ya kupwa bakulunu ndi? Embwe. Bakulunu banapande kukala na biyongola byabibwa na kupwa ba kulikehesa kutalesa ku cipangi cabo. (1 Pita 5:2, 3) Mbimbiliya inendeka ha tunyungi ngwayo: ‘Nyungeni cikungulukilo ca Njambi cije calandele na maninga a Munendi.’ (Bilinga 20:28) Ebi bikebyo binapande kulingisa bakulunu balinge mwamubwa munu na munu ali mu butanga.
13 Cakumwenako, lingeni ngwe kuli kabusamba weni wa ha mbunge, co amilomba ngwendi mumunyungileko cuma cimo ca seho manene. Muzibuka ngweni kabusamba keni walandele oco cuma ha ndando yakama manene. Kuma kumwakako mbunge na kucinyunga mwamubwa ndi? Mu ngila imolika, Njambi nana bakulunu cipangi ca kunyunga cuma ca ndando yakama manene. Eci cuma cinapu cikungulukilo muje muli banu babanesekesa ku bimanga. (Iwano 21:16, 17) Yehova wazema manene bimanga bendi. Wabazema manene mukemwo wabalandele na maninga a seho a Munendi umolika, Yesu Kristu. Ei ikeyo ndando yakama manene yafwetelele Yehova bimanga bendi. Bakulunu ba kulikehesa bakanuka ebi, co bakanyungu mwamubwa bimanga ba Yehova.
Kutondesesa Bisimpi bya Seho
w06 3/1 11 ¶4
Bisimpi bya Kulitila bya mu Mukanda wa Esita
9:10, 15, 16—Nameme Bajuda babatabesele kupukula byuma, oloni mwafwa bika kubalingile ngoco? Bajuda mubabyanene kupukula byuma bamwesele ngwabo bashakele kunyungililako lika myonyo yabo keti bufuko batondele.
OCTOBER 2-8
BISIMPI BYA SEHO BYA MU LIJWI LYA NJAMBI | YOMBI 1-3
“Twaleleleniho Kumwesa Mumwazemena Yehova”
Tembwinineni Likulahelo na Kwononoka kwa Nowa na Ndanyele na Yombi
16 Bukalu bwaliwanene nabwo Yombi. Yombi waliwanene na bukalu bwa kuliseza-seza. Simbu kanda aliwane na byeseko, Yombi, “wapwile wa kufuka manene kutubakana banu boshe bakele mu Ngangela.” (Yom 1:3) Wafukile manene na kutsimana, co bamusingimikile manene. (Yombi 29:7-16) Nameme ngoco, Yombi kalijundwile na kwibala Njambi. Mukemwo Yehova wamutumbwile ngwendi “ngamba yange,” co wendekele lalo ngwendi: ‘Wapwa muka-busunga na kulongwa, na kukomoka Njambi na kulihenga ku bubi.’—Yombi 1:8.
17 Oloni mu simbu yaindondo lika, buyoye bwa Yombi bwatengulukile. Bufuko bwendi bwoshe bwahwile njwa, co oku kwamuzeyesele manene. Satana ikeye wanenesele obu bukalu bwoshe mwafwa wabangeyeye Yombi ngwendi wakele na kupangela Njambi mwafwa ya byuma byakele nabyo. (Tandeni Yombi 1:9, 10.) Yehova kecelelele ije ñanda ya makuli yakatwile Satana. Mukemwo wanene Yombi simbu mangana amwese ngwendi kulongwa kwendi kwatundililile kwisi ya mbunge yendi.
Pweni ba Kulongwa
10 Ñanda ya Satana yakutiiye Yombi inatukundama bati? Netu ali na kutwendeka ngwendi kutwazemene Yehova. Satana ngwendi tulikela kupangela Njambi nga tuliwana na byeseko, co kutwasa kupwa ba kulongwa. (Yom 2:4, 5; Kuj 12:10) Tuliziba bati kutwendeka ngoco? Kubabala ku mbunge indi bati? Yehova namyana simbu ya kulyangwila byakulinga, mwafwa natukulahela. Necelela Satana eseke kulongwa kweni. Yehova azibuka ngwendi tutwalelelao kupwa ba kulongwa na kumwesa Satana kupwa muka-makuli. Natukulaesa ngwendi atukwasa. (Heb 13:6) Kunapu kubezika kwakama kutukulaela kuli Mwene wa mwilu na hasi. Tunamono bubwa buli mu kupwa ba kulongwa ndi? Kutukwasa tubyane makuli a Satana. Oloni lalo tujelesa lizina lya Tate yetu na kukundwiya ciyulo cendi. Bika tunapande kulinga mangana tupwe ba kulongwa?
Kutondesesa Bisimpi bya Seho
Bika Bitulilongesa ku Majwi a Yesu a Mamaneselelo?
9 Yesu wendekele bika? Simbu kanda atse, Yesu watambakanene ngwendi: “Njambi yange, Njambi yange, bikajo unanjisezela?” (Mat 27:46) Mbimbiliya kuyamwesele byalingisile Yesu endeke awa majwi. Tucisimutwiyeniko biatulongesa awa majwi. Ca kulibanga, Yesu mwendekele awa majwi washulisilile bupolofweto buli ku mukanda wa Myaso 22:1. Co lalo awa majwi amwesa ngwawo Yehova ‘kanyungililile’ Munendi ha simbu ije. (Yom 1:10) Yesu wazibukile ngwendi Ishe wamwecelelele mangana bitozi bendi bamweseke mu ngila ya kulitila. Na umo wahi waliwanaho laja na ceseko caliwanene naco Yesu. Kutundaho, awa majwi amwesa ngwawo Yesu bamutsiile ngoco, na mulonga walingile bene wahi.
OCTOBER 9-15
BISIMPI BYA SEHO BYA MU LIJWI LYA NJAMBI | YOMBI 4-5
“Nyanyameni na Biñanda bya Makuli”
it-1 713 ¶11
Elifaze
2. Wapwile umo wa babusamba ba Yombi batatu. (Yom 2:11) Wapwile wa ku Temane, co cisholoka ngwe wapwile mutekulwila wa Elifaze 1 ibanabanga kwendeka, co lalo wapwile mutekulwila wa Abrahamu na kabushoko ka Yombi wahalako. Elifaze na batekulwila bendi balishashele mwafwa ya mana abo. (Nje 49:7) Ha babusamba ba Yombi batatu baje bezile na kumuzembeleka, Elifaze ikeye asholoka ngwe wapwile wa bulemu manene, co lalo wakele na kubakokweya na majwi endi. Oku kumwesa ngwabo hamo ikeye wapwile mukulunu hali boshe. Ha bisimbu byoshe bitatu bibendekele, ikeye wakele na kushangumuka kwendeka, co lalo ikeye wendekele majwi amangi.
w05 9/15 26 ¶2
Byaneni Bisinganyeka Byabibi
Elifaze wanukile byuma bimo bya kukomokesa byamwene, co wendekele ngwendi: “Njazibile lihunzi pepya ku mesho ange, njazibile mu bitsiya njenje. Njamwene cuma cimo cinemana kuje, co njalikasamenene, oloni kunjasele kunongonona cifwa caco. Asinoni njazibile lijwi.” (Yom 4:15, 16) Mpunzi muka yazibile Elifaze ije yamulingisile akale na bisinganyeka byakele nabyo? Majwi endekele Elifaze amwesele mwamubwa ngwawo ije mpunzi nambe ngwetu sipilitu kuyapwile kangelo ka Njambi embwe. (Yom 4:17, 18) Yapwile sipilitu wa kujwala. Ngwe yapwile kangelo ka Yehova ngwe Yehova kapayele Elifaze na babusamba bendi babali mwafwa ya kwendeka makuli. (Yom 42:7) Cili bene dimona ikeye watwamenenene Elifaze. Byuma byendekele kubyalitombwele na biyongola bya Njambi.
Byaneni Makuli a Satana
Satana wapangesele Elifaze umo wa babusamba ba Yombi batatu mu kwendeka ngwendi banu bapwa ba kuzeya, co kubesi na lilabelelo. Elifaze walekele Yombi ngwendi ‘banu bakala mu binjubo bya libu, co batunda ku likungu. Basa kubatsena mu simbu yaindondo lika ngwe kalongolo. Kushangumuka mutondo kweta mangwezi babatika-tika, batsa kutsililila, co naumo wahi akako mana.’—Yom 4:19, 20.
Mu Bisoneka bimo, yetu banu banatwesekesa ku “binjaba bya buma” bije binapu bindeho bya buteya-teya. (2 Ko 4:7) Tu ba kuzeya mwafwa ya bubi na kujeneka kulumbunuka bitwatambwile ku bisemi betu. (Lom 5:12) Kwa kujeneka bukwasi, kutwasa kulwisa Satana. Oloni ha kupwa baka-Kristu, tuli naba batukwasa. Nameme tuli na buzeye, oloni Njambi watumona kupwa tu ba seho. (Isa 43:4) Co lalo Yehova akana sipilitu ya kujela kuli baje bamulombayo. (Luk 11:13) Sipilitu yendi ikatwana “nzili ya kutubakana nzili ya bunu” mangana twase kukolesa mu byeseko byoshe byatunenela Satana. (2 Ko 4:7; Fil 4:13) Nga tubyanenena Liyabolo na ‘kukanyama mu likulahelo,’ co Njambi atukanyamesa na kutukolesa. (1 Pi 5:8-10) Ngeci, kutwapandele kutewa Satana Liyabolo.
mrt 32 ¶13-17
Linyungilileni ku Makuli
● Iluleni kubitunda biñanda na biñanda bilimo
Biyendeka Mbimbiliya: “Iluleni byuma byoshe.”—1 Tesalonika 5:21.
Simbu kanda mukulahele muzimbu umo nambe kuutumina bakweni, nameme owo muzimbu wajalakana, wiluleni mangana mumone indi wa busunga. Mwasa kulinga bati ngoco?
Iluleni kuutundilila. Makapani a mizimbu na bimunga bimo binasa kutengulula ku mizimbu imo mwafwa ya mingoso yabo nambe bibunga bimo bya bupolitiki kubanakundama. Taleni mubanendekela owo muzimbu mu mizimbu ya kuliseza-seza. Bisimbu bimo, babusamba betu basa kututumina mizimbu ya makuli ha ma imeu na ha intaneti oku kubazibuka ngwabo ya makuli. Ngeci, keti mukulahele mizimbu yoshe kubanga nga munamono kuitundilila.
Moneni ngweni biñanda bilimo bya ololo, co lalo bya busunga. Taleni madeti na kutondesesa bukaleho bumwesa ngwabwo obyo byuma bya busunga. Nyanyameni nga biñanda byabikalu banabyasiwisa manene nambe nga mu muzimbu waco bashaka ngwabo mulingeko bimo.
Kutondesesa Bisimpi bya Seho
Imaneni Mbe, co Mukawana Kuyoya kwa Myaka Yoshe
Kukala mu munga ya Njambi ya mu kaye koshe muje muli bandolome na bandokazi kutukwasa tukanyame. Kunapu kubezika kwakama kukala omu mu munga ya mu kaye koshe. (1 Pita 2:17) Netu twasa kukwasa bakwetu baka-kukulahela bakanyame.
Tucisimutwiyeni omwo Yombi munalume wa kusungama wakwaselelemo bakwabo. Nameme Elifaze uje walikwisile kukamuzembeleka wanangukile eci cuma. Mukemwo wendekele ngwendi: “Omwo munu wapelyangelele na kuzeya na kujuka, co majwi obe amukolesele mu kwimana.” (Yom 4:4) Kuma tukakanyamesa bakwetu ndi? Umo na umo wetu napande kukwasa bandolome na bandokazi bakolese omwo bapangela Njambi. Omwo tulikwatasana nabo, tunapande kulinga byuma byendelelela neci cisoneka cendeka ngwaco: “Koleseni maboko aje anazeye, co takameseni mabuli aje a kubotsiya.” (Isaya 35:3) Ngeci, mwasa kulyakela cilengo ca kukanyamesa ndolome nambe ndokazi umo nambe babali hoshe bamuliwanena nabo. (Bahebelu 10:24, 25) Kubashongangeya na kukandelela ku kupanga na nzili kwabo mu kulemesa Yehova kwasa kubakwasa batwaleleleho kwimana mbe na kukayoya myaka yoshe.
OCTOBER 16-22
BISIMPI BYA SEHO BYA MU LIJWI LYA NJAMBI | YOMBI 6-7
“Nga Tuliziba Ngwetu Bukalu Bwetu Bunatwamena”
Bisimpi bya Kulitila bya mu Mukanda wa Yombi
7:1; 14:14—Yombi walumbunwine bika mwendekele ngwendi ‘kusindiya kupanga’ nambe ‘simbu ya tuyando’? Bukalu bwaliwanene nabwo Yombi bwapwile bwakama manene mukemwo wamwene kuyoya kwendi kupwa ngwe cipangi cacikalu manene ca kumusindiya. (Yom 10:17) Simbu yakala munu mu cihilo, kutunda ha litangwa lya kutsa kwendi kweta na ha simbu ibakamusangula inapu ngwe ya kumusindiya mwafwa keti kushaka kwendi ngwendi akale omu mu cifwa. Mukemwo Yombi wesekesele ije simbu ku cipangi ca kusindiya munu.
‘Yehova Amena Baje Banazeye’
SIMBU imo tukanuka ngwetu matangwa etu a kuyoya apwa amandondo, co lalo “ashula na tuyando.” (Yom 14:1) Ngeci, tukazeye. Bangamba ba Yehova bamo ba kusañulu nabo bazeyele. Co bamo bashungwiiye kutsa. (1 Vi 19:2-4; Yom 3:1-3,11; 7:15,16) Oloni Yehova Njambi uje ibakulahelele wabazembelekele na kubatakamesa. Byuma bibaliwanene nabyo banabisoneka mangana bituzembeleke na kututakamesa.—Lom 15:4.
g 1/12 16-17
Nga Muliziba Ngweni na Seho ya Kutwalelelaho Kuyoya Yahi
Munasa kuliziba ngweni byuma bimuli na kuliwana nabyo byabikalu manene. Oloni anukeni ngweni keti yeni lika muli na kuliwana na bukalu. Ano matangwa banu babangi bali na kulifwita na bukalu bwa kuliseza-seza. Mbimbiliya ngwayo: “Byakutanga byoshe binatwalelelaho kukemanga na kuzibila hamo kubabala kweta na lelo lino.” (Loma 8:22) Munasa kusinganyeka ngweni bukalu bweni kubuhu, oloni kakangi mu kwita kwa simbu byuma bikatenguluka. Bika byasa kumikwasa ha simbu ino?
Lekeniko kabusamba keni wa kuhya ku sipilitu mumuli na kulizibila. Mbimbiliya ngwayo: “Babusamba bamwesa cizemo cabo simbu yoshe, babushoko banasemukila ngeci bamwene hamo tuyando.” (Visimo 17:17) Yombi munalume wa kusungama ibanendeka mu Mbimbiliya walekeleko bakwabo bukalu bwendi ha simbu ya bukalu. Mwalizibile ngwendi ‘najuka kuyoya’ wendekele ngwendi: “Njikalyendekela ku kulinyenga kwange. Njikendeka bya kulinyenga bije bili mu mbunge yange.” (Yom 10:1) Kulekako bakweni mumuli na kulizibila kwasa kutepulula ku bishoti byeni, co kwasa kumikwasa mumone bukalu bweni mu ngila yeka.
Lekeni Njambi byoshe bili ku mbunge yeni. Bamo bakasinganyeka ngwabo kulombela keti kwa seho, co naumo wahi akatolilila. Oloni Mbimbiliya kuimwesa ngoco. Myaso 65:2 inatumbula Yehova Njambi ngwayo ‘muka-kukumbulula malombelo,’ co 1 Pita 5:7 ngwayo: “Watwaka mbunge.” Mbimbiliya inelukila-ilukila kwendeka seho ya kukulahela Njambi. Cakumwenako:
“Kulahela kuli Shukulu Kalunga na mbunge yobe yoshe. Kesi ujendamene ku mana obe babenya. Simbu yoshe taba Shukulu Kalunga ngeci akutwamenene, co akakumwesa bingila bya busunga.”—VISIMO 3:5, 6.
‘Ikeye akutisa bizango bya baje bazibila Yehova lyoba, aziba mubatambeka, co abamena.’—MYASO 145:19.
“Co eci cikeco citunakulahela kuli ikeye, ngwetu cuma coshe citulomba kwesekesa na cizango cendi atuziba.”—1 IWANO 5:14.
“Omwo baka-busunga balombela, Shukulu Kalunga abatolilila, oloni kesi kutolilila ku malombelo a baka-bubi.”—VISIMO 15:29.
Nga muleka Njambi bukalu bumuli na kuliwana nabwo, co amikwasa. Mukemwo Mbimbiliya ikatushongangeya ngwayo ‘tumukulahele simbu yoshe na kumuleka bukalu bwetu bwoshe.’—Myaso 62:8.
Kutondesesa Bisimpi bya Seho
Tolilileni Bandolome Beni, Bazibukeni Mwamubwa, co Bazibisiseni
10 Tutembwinina Yehova omwo tuzibisisa bandolome na bandokazi betu. Tunapande kubazibuka mwamubwa. Simutwiyeni nabo simbu kanda biwano bishangumuke, nambe munima ya biwano. Pangeni nabo mu lihya, co nga citaba balanyeni mwakulye nabo byakulya. Nga mubashwena, co mubazibuka mwamubwa. Cakumwenako, hamo ndokazi imwakele na kumona ngweni kashakele kulikwatasana na bakwabo, wakala lika na shwamwa. Indi hamo ndolome imwamwene ngweni washaka manene bufuko, kumani wapwa muka-kwana. Indi hamo naanga imo ikakotokela ku biwano simbu yoshe mwafwa bakababindika kukunguluka. (Yak 4:12) Kutwapandele “kulikobelesa mu byuma byambala.” (1 Ti 5:13) Oloni kwakubwa kuzibuka bandolome na bandokazi betu na byuma bibanaliwana nabyo mu kuyoya kwabo. Oku kutukwasa tubazibisise.
OCTOBER 23-29
BISIMPI BYA SEHO BYA MU LIJWI LYA NJAMBI | YOMBI 8-10
“Cizemo ca Njambi Cije Kucesi Kutenguluka Cikatunyungilila ku Makuli a Satana”
Kuma Twasa Kuzibisa Njambi Kubwaha Ndi?
Yombi waliwanene na bukalu bwa kuliseza-seza buje bwasholokele ngwe bwamwamenene manene. Yombi wakele na bisinganyeka bya kuhenga mwafwa wasinganyekele ngwendi Njambi kamwakele mbunge nameme atwaleleleho kumukulahela nambe embwe. (Yom 9:20-22) Yombi walimwene kupwa manene muka-busunga, ngeci bakwabo basinganyekele ngwabo ali na kulimona kupwa muka-busunga kutubakana Njambi.—Yom 32:1, 2; 35:1, 2.
Cizemo ca Yehova Cije Kucesi Kutenguluka Cimikwasa Bati?
14 Cizemo ca Njambi cije kucesi kutenguluka cikatunyungilila ku sipilitu. Ndabiti walombelele kuli Yehova ngwendi: “Yobe unapu cishwamo cange, ukanjamena ku tuyando, njikaimba na kutambeka ha kwamena kwobe, omwo yobe ukanjinyungu. . . . baje bakulahela kuli Shukulu Kalunga bakabanyunga na cizemo cendi cije kucesi kutenguluka.” (Mya 32:7, 10) Kusañulu, bibumbe bya nganda byanyungililile banu ku bitozi babo. Mu ngila imolika, cizemo ca Njambi cije kucesi kutenguluka casa kutunyungilila ku byuma byoshe-byoshe bije byasa kutsiya busamba bwetu nendi. Kutundaho, cizemo cendi cije kucesi kutenguluka cikamulingisa atutabese kulikuta nendi busamba.—Nje 31:3.
Kutondesesa Bisimpi bya Seho
“Iya Nazibuka Bisinganyeka bya Yehova?”
19 Bika bitunalilongesa ha “bisinganyeka bya Yehova”? Tunapande kutabesa Lijwi lya Njambi litukwase kuzibisisa bisinganyeka bya Yehova. Kutwapandele kubandamena ngwetu Yehova alinga byuma ngwe mutusinganyekela nambe kubandamena ngwetu alinga byuma ngwe mututondela nambe mutumwenamo. Yombi wendekele ngwendi: ‘Njambi kapwile munu ngeci mwange mangana njase kumukumbulula, mangana njisompe nendi biñanda.’ (Yom 9:32) Ngwe mwa Yombi, netu nga tushangumuka kuzibisisa bisinganyeka bya Yehova, co twendeka ngwetu: “Ebi binapu lika biyongola bya nzili yendi, twabizibile lika na lijwi lya kuyebeta. Iyajo asa kuzibuka mu busunga mubwapwa bukama bwa Njambi?”—Yom 26:14.
20 Nga tutanda Mbimbiliya, co tuwana byuma bimo bije kutuzibisisa, bika bitunapande kulinga maneneni nga obyo byuma binatalesa ku bisinganyeka bya Yehova? Nga munima ya kutondesesa kutwawanene bwino cikumbululo, co oku kunapande kutukwasa tulilule na kumona indi twakulahela manene Yehova. Anukeni ngweni byuma bimo bikatukwasa tumwese ngwetu twakulahela ngwetu Yehova ali na bifwa byabibwa. Tunapande kulikehesa na kunanguka ngwetu kutwasa kuzibisisa byuma byoshe byakalingi. (Kwa 11:5) Nga tulinga ngoco, co tulitabasana na majwi endekele kapositolo Paulu ngwendi: “Bufuko bwa Njambi na mana endi na mangana endi byapwa bya kuloba manene! Iya asa kuzibisisa kusompa kwendi? Iya asa kuzibisisa bingila byendi? Mwafwa ‘iyajo nazibuka bisinganyeka bya Yehova? Nambe iya napu muka-kumunangula?’ Nambe ‘iya wabangele kwana Njambi cuma, mangana Njambi amwilwisileco?’ Mwafwa byuma byoshe byatunda kuli Njambi, co kubili mwafwa yendi, co lalo mwafwa ya biyongola byendi mukemwo biliko. Bumpau bukale kuli ikeye ku myaka yoshe. Ameni.”—Lom 11:33-36.
OCTOBER 30–NOVEMBER 5
BISIMPI BYA SEHO BYA MU LIJWI LYA NJAMBI | YOMBI 11-12
“Bingila Bitatu Bitukwasa Tukale na Mana na Kuwana Bukwasi”
Yombi Wasingimikile Lizina lya Yehova
17 Bika byakwasele Yombi atwaleleleho kupwa wa kulongwa? Simbu kanda buje bukalu bwije, Yombi walikutile busamba bwa kukanyama na Yehova. Nameme kukwesi bukaleho bumwesa ngwabwo Yombi wazibukile ngwendi Satana wakele na kupaya Yehova, oloni Yombi walyangwilile kupwa wa kulongwa. Wendekele ngwendi: “Kunjikecela kupwa wa kulongwa kweta na ku kutsa kwange.” (Yom 27:5, NWT.) Bika byakwasele Yombi akale na busamba bwa kukanyama na Njambi? Cisholoka ngwe Yombi wakele mbunge ku byuma byazibile hali Njambi, mwalikwatasanenemo na Abrahamu, Isake na Jakobu baje bapwile babushoko bwendi. Co lalo Yombi walilongesele bifwa bya Yehova byabingi kwitila mu byuma byatangele.—Yom 12:7-9, 13, 16.
Kumwesi Lika Lyeni Mwafwa Yehova Ali Neni
10 Likuteni busamba na bandolome na bandokazi. Likuteni busamba na bandolome na bandokazi baje basa kumilongesako bimo. Banasa kupwa banike nambe bakulunu kuli yeni nambe ba cisemwa ceka. Mbimbiliya ngwayo twasa kuwana mana ku “tukulukazi.” (Yom 12:12) Oloni bakulunu nabo basa kulilongesako bimo ku banike. Cakumwenako, Ndabiti wapwile mwanike manene kuli Yonatana. Nameme ngoco, bapwile babusamba bakama. (1 Sa 18:1) Ndabiti na Yonatana batwaleleleleho kupangela Yehova nameme baliwanene na bukalu bwabwingi mwafwa bakele na kulikwasa umo na mukwabo. (1 Sa 23:16-18) Ndokazi Irina wendekele ngwendi: “Bandolome na bandokazi betu bapwa bisemi betu, bayayetu na bishongo betu ba ku sipilitu. Co Yehova asa kubapangesa mangana batukwase ngwe mubanesi kutukwasela babushoko bwetu.” Ou ndokazi ikeye lika wapwa Mukaleho mu naanga.
11 Kunasa kumikaluwila kuwana babusamba maneneni nga mwakala na shwamwa. Ndokazi Ratna uje wakala na shwamwa walilongesele busunga nameme banu bamo bakele na kumulwisa. Wendekele ngwendi: “Njanangukile ngwange njatondele bukwasi bwa bandolome na bandokazi mu cikungulukilo.” Kunasa kupwa kwakukalu kulekako mukweni mumuli na kulizibila. Oloni kulinga ngoco, kumilingisa mulikute busamba bwa kukanyama. Babusamba beni bashaka kumikwasa na kumitakamesa, oloni kubanga mubaleke bukalu bweni.
12 Ngila imo itwasa kuwanenamo babusamba inapu kupanga na bandolome na bandokazi betu mu lihya. Carol itunabanga kusimutwiya wendekele ngwendi: “Kwambulwila hamo na bakwetu bandokazi na kupangela hamo nabo bipangi bimo bya mu munga, kunanjikwasa njiwane babusamba bababwa. Yehova nanjikwasa ha myaka yaingi kupangesa aba babusamba.” Kulikuta busamba na bakwetu baka-Kilistu kunapu kwa seho manene. Yehova akapangesa aba babusamba mangana atutakamese nga tunazeye nambe nga tuziba buli.—Vis 17:17.
it-2 1190 ¶2
Mana
Mana a Kutunda Kuli Njambi. Mana mpundu akala lika kuli Yehova Njambi, co ikeye lika wapwa “muka-mana” mu ngila ei. (Lom 16:27; Kuj 7:12) Mangana apwa kuzibuka byuma, co ha kuwana ngwe Yehova ikeye Ishamatanga uje wakalako “myaka yoshe” (Mya 90:1, 2) azibuka byuma byoshe bya mwilu na hasi, na cifwa cabyo na byuma bilimo na byoshe binalingiwamo ha myaka byoshe ei. Mashiko akatwamenena byuma bya kutanga, na mubikalizengela byuma na mashiko abakapangesa banu mu kutondesesa na kupanga byuma byabiha, byoshe ebi Yehova ikeye wabitangele. Ngwe ebi byuma byahi, ngwe banu bali mubukalu, na kutunga bene ngwe hahi habatunga. (Yom 38:34-38; Mya 104:24; Vis 3:19; Nje 10:12, 13) Mukemwo mashiko aje amwesa mubanapande kuyoyela banu anapu a seho manene mwafwa akwasa banu bakale mwamubwa na kwangula mwamubwa bya kulinga na kulikuwa kuyoya. (Kwi 32:4-6) Njambi azibuka byoshe. (Isa 40:13, 14) Nameme Njambi akatabesa byuma bimo bije kubilitombola na mashiko endi a kusungama bilingiwe, simbu imo kukamoneka ngwe bibwaha, oloni mamaneselelo kubanga cizango cendi cilingiwe, co byuma byanendeka bikalishulisilila bene.—Isa 55:8-11; 46:9-11.
Kutondesesa Bisimpi bya Seho
w08 8/1 11 ¶5
Kusimutwiya na Babaha
▪ ‘Kuma njikazibisisa biwalumbununa majwi ndi?’ Mukanda wa Yombi 12:11, NWT ngwawo: “Kuma matwi kuwesi kumakela majwi ndi ngwe ndaka muikamakelela byakulya ndi?” Munapande “kumakela” majwi endeka muneni. Kakangi, babaha bakendeka mu kubatula. Cakumwenako, muneni asa kwendeka ngwendi, “Simbu yoshe mukanjilingi ngwe nji mwanike!” nambe ngwendi “Kumwesi kunjitolilila!” Keti mwake manene mbunge ku majwi anapangesa akufwa ngwe “simbu yoshe” nambe “kumwesi,” oloni zibukeni ngweni hamo muneni keti bikebyo byanalumbununa. Cakumwenako, nga endeka ngwendi, “Simbu yoshe mukanjilingi ngwe nji mwanike” hamo alumbununa ngwendi, “Njiliziba ngwange kumunjikulahela,” co nga endeka ngwendi “Kumwesi kunjitolilila” hamo alumbununa ngwendi “Njishaka kumileka munjili na kulizibila.” Zibisiseni biwalumbununa majwi.