Biñanda bya Kupangesa mu Mukanda wa Biwano wa Buyoye Bwetu Baka-Kilisitu na Cipangi Cetu
APRIL 1-7
BISIMPI BYA SEHO BYA MU LIJWI LYA NJAMBI | 1 KOLINTE 7-9
“Buzike Bwapwa Bwana”
(1 Kolinte 7:32) Njishaka ngeci keti mushote bimbunge. Muzike wa munalume ashota mbunge ku bipangi bya Mwene, omwo ashaka kubwahelelesa Mwene.
Pangeseni Mwamubwa Buzike Bweni
Muzike akakala na simbu yaingi ya kulinga byuma byashaka, kutubakana munu ali mu bulo, co nazituka kulinga byuma byashaka. (1 Ko 7:32-35) Ngeci asa kuwana simbu yaingi ya kwambulula na kukala na babusamba na kukanyamesa busamba bwendi na Yehova. Baka-Kilisitu babangi, banalimwena bubwa bwa kukala mu buzike, co banalyangwila kukala mu buzike kweta noho habakashakela kwambata. Bamo kubesi kushaka kukala mu buzike, oloni byuma mubikatenguluka bakalombo kuli Yehova abakwase kulikolesa mu buzike. Ngeci banalyangwila kupwa bazike.—1 Ko 7:37, 38.
(1 Kolinte 7:33, 34) Oloni muka-kwambata ali na cishota mbunge ku byuma bya hano ha kaye, omwo ashaka kubwahelelesa munakazi wendi, 34 co mbunge yendi ili na kumukokela mu bingila bibali. Muzike wa munakazi nambe mumbanda uje kanda alimone na munalume ali na cishota-mbunge ku bipangi bya Mwene, ngeci ajele ku mubila na munzinzime, oloni munakazi wa kushomboka ali na cishota mbunge ku byuma bya hano a kaye, omwo ashaka kubwahelelesa munalume wendi.
w08 7/15 27 ¶1
Bisimpi bya Kulitila bya mu Mukanda wa Kolinte
7:33, 34—‘Byuma muka bya hano ha kaye’ bikalingisa munalume nambe munakazi uje washomboka ashote mbunge? Paulu wendekele ha byuma bya ha litangwa na litangwa bibakaka mbunge baka-kulyambata. Ebi binapu byakulya, buzalo nomu mwakulala. Kalumbunwine byuma byabibi bya hano ha kaye bije banapande kujenjuka baka-Kilisitu.—1 Yo 2:15-17.
(1 Kolinte 7:37, 38) Oloni nga munalume ha kujeneka kumusindiya, ikeye nabyana kwambata uje mumbanda, co nakolesa biyongola byendi, co nayongola mu mbunge yendi bije ashaka kulinga, co alinga mwamubwa kujeneka kwambata uje mumbanda. 38 Ngeci bene, munalume uje ambata nalingi mwamubwa, oloni uje kambata nalingi mwamubwa manene.
w96 10/15 12-13 ¶14
Kupwa Muzike Kukakwasa Munu Apangele Njambi Mwamubwa
14 Muka-Kilisitu wa muzike, kalingi mwamubwa manene kutubakana baje bali mu malo nga apangesa buzike bwendi mu kushakezeka byuma bya kaye. Napu muzike mwafwa ya kushakezeka byuma bya kaye, keti “bumwene bwa mwilu” embwe. (Mat 19:12) Muzike napande ‘kushota mbunge ku bipangi bya mwene’ ‘kujeneka cuma ca kumutangula ‘mangana ‘azibise mwene kubwaha.’ Oku kulumbununa kwaka manene mbunge ku kupangela Yehova na Yesu. Nga muzike alinga ngoco, co nalingi “mwamubwa manene” kutubakana baka-Kilisitu bali mu malo.
Kutondesesa Bisimpi bya Seho
(1 Kolinte 7:11) Oloni nga atunda kuli munalume wendi napande kukala buzike nambe kwiluka kuli munalume wendi, co lalo munalume kapandele kukondola munakazi wendi.
Biñanda bya Kushongo
Bisimbu bimo, baka-Kilisitu bamo bakalitepe na baka-limbo lyabo nameme kuhesi mulonga wa bupangala. (1 Ko 7:11) Muka-Kilisitu asa kwangula kulitepa na muka-limbo lyendi nga kuli bukalu bwa cifwa cino:
• Kubyana kukwasa naanga: Munalume abyana kuwanena naanga yendi byuma bya ku mubila na kulingisa naanga yendi itumbame kwa kujeneka bimbongo nambe byakulya.—1 Ti 5:8.
• Munu apupa muka-limbo lyendi: Munu akapupu muka-limbo lyendi, co muka-limbo lyendi amona ngwendi buyoye bwendi buli mu bushonde.—Nga 5:19-21.
• Munu abindika muka-limbo lyendi kulemesa Yehova: Munalume nambe munakazi akaluwisa byuma mangana muka-limbo lyendi alikele kupangela Yehova.—Vil 5:29.
(1 Kolinte 7:36) Nga munu nayongola ngwendi kesi na kulinga mwamubwa kuli mumbanda uje yashaka kwambata, nga mashungu endi anapu akama, co ashaka kumwambata, napande kulingamo, kucapwile bubi.
w00 7/15 31 ¶2
Mwasa Kupwa ba Kujela Nameme Muli mu Kaye Munashulu Bupangala
Banike kubapandele kushatukila kwambata nambe kushomboka nga mashungu abo akatuka. Bulo bwapwa bwa myaka yoshe, ngeci kubanga baje banatubakana myaka ya bukwenje bakebo banapande kukobela mu bulo. (Kus 2:24) Banike banapande kubandamena, kweta noho banete ha simbu ya kwambata. Kulumbununa kutubakana simbu yakakolo manene mashungu na kubonowesa kwangula mwamubwa. (1 Ko 7:36) Co lalo, munu uje nete ha seteko ya kwambata, oloni alinga bupangala mwafwa kanda aciwane wa kulyambata nendi, alinga bubi bwakama, co lalo kesi na mana.
Kutanda Mbimbiliya
(1 Kolinte 8:1-13) Ololo, ha byuma bya kukombelela ku tumponya bije bimwasonekele. Mwa busunga, twazibuka ngeci, “tubaboshe tuli na mana.” Mana akalingisa munu ngeci alyalese, oloni cizemo citungisa. 2 Baje bayongola ngwabo bazibuka cuma cimo, oloni kubacizibuka ngwe mubanapande kucizibukilamo. 3 Oloni nga munu azema Njambi nendi banamuzibuka kuli Njambi. 4 Ngeci bene, ha byakulya bya kukombelela ku tumponya, twazibuka ngwetu kamponya, co twazibuka lika ngwetu kwali Njambi umo lika. 5 Nameme nga kubali baje babakatumbula ngwabo“binjambi,” nambe mwilu nambe hano hasi, co nambe kubali “binjambi” babangi bangacije na “bashukulu,” 6 oloni kuli yetu kwali Njambi umo lika, [Tate yetu], ikeye Ishamatanga wa byuma byoshe, muli ikeye mukemwo mutuli na kuyoyela, co kuli Mwene umo lika, Yesu Kilisitu, muli ikeye byuma byoshe babitangele, co muli ikeye mukemwo mutuli na kuyoyela. 7 Oloni keti ngwe banu boshe bali na mana awa. Oloni bamo banezilila tumponya na lelo lino omwo balya byakulya bya ngacije bakayongola ngwe byakundama ku kamponya, citakutaku cabo cinazeye, co bayongola ngwe bali na kulijwalesa omwo balya byakulya bya ngacije. 8 Nameme ngoco, byakulya kubyasa kutubwahesa ku mesho a Njambi, na cimo cahi citukwasa nambe kutuli, co na cimo cahi tuwanaho nambe tulya. 9 Oloni nyanyameni kutewa moko yeni ikapwa cimbundi ca kutanukisa baje banazeye mu kukulahela ngeci bawile mu bubi. 10 Omwo nga munu umo uje citakutaku cendi cinazeye amona yobe uli na “mana,” unatumbama mu kazangu ka tumponya uli na kulya, kuma mbunge yendi isimpa kulya byakulya bya kukombelela ku tumponya ndi? 11 Co munu ou wa kuzeya, mukweni uje Kilisitu wamutsililile, akanyonga omwo “mana obe”. 12 Co mu ngila eyi bene, uli na kulinga bubi kuli Kilisitu ha kulinga bubi ku bakweni baka-Yesu na kubulumuna citakutaku cabo ca kuzeya. 13 Ngeci bene, nga byakulya bilingisa mukwetu ngeci alinge bubi, co kunjikali situ lalo, kutewa njilingisa mukwetu kuwila mu bubi.
APRIL 8-14
BISIMPI BYA SEHO BYA MU LIJWI LYA NJAMBI | 1 KOLINTE 10-13
“Yehova Wapwa wa Kulongwa”
(1 Kolinte 10:13) Byeseko byoshe bili na kwija kuli yeni binapu ngwe bije bakeseka nabyo banu boshe. Oloni Njambi akanyungu cikulaheso cendi, co kataba ngeci bamyeseke na byeseko bya kutubakana nzili yeni ngeci mwimane mbe, ha simbu ije bamyeseka, ikeye akamyana nzili ya kukolesa, co amisholwela ngila ngeci mwase kutundamo.
Bihula bya Baka-kutanda
Kapositolo Paulu wasonekele ngwendi Yehova “kakataba ngeci bamyeseke na byeseko bya kutubakana nzili yeni.” (1 Ko 10:13) Kuma eci cilumbununa ngwabo Yehova akabwahesela cimweja byuma bitwasa kuliwana nabyo na kutwangwila byeseko bitulifwita nabyo ndi?
Acisinganyekeni bukalu bwa kukala na bisinganyeka bya ngacije. Ndolome umo uje wakele na munendi uje walitsiile wehwile ngwendi: ‘Kuma Yehova natwangwila eci ceseko ha kumona ngwendi yange na munakazi wange twasa kutakama mu busiwa ndi? Kuma Njambi natabesa eci ceseko kulingiwa ha kumona ngwendi twasa kucikanyamena ndi?’ Kuma kuli byuma binapande kutulingisa tusinganyeke ngwetu Yehova akatwangwila byeseko bya kuliwana nabyo mu ngila eyi ndi?
Nga tusinganyekesesa mwamubwa majwi a Paulu aje ali ku 1 Kolinte 10:13, tuwana cikumbululo cacibwa. Bisoneka kubimwesa ngwabo Yehova wabwahesela cimweja byuma bitwasa kukanyamena na kutwangwila byeseko bitunapande kulifwita nabyo. Tusimutwiyeni ha byuma biwana bitwendekesa ngoco.
Ca kulibanga, Yehova wanene banu nzili ya kulyangwila bya kulinga. Washaka tulyangwile yetu babenya futisi itushaka. (Kwi 30:19, 20; Yos 24:15) Nga twangula kukala na futisi yaibwa, co twasa kukulahela ngwetu Yehova atutwamenena. (Vis 16:9) Oloni nga twangula kukala na futisi yaibi, co tuliwana na bukalu bukatundumo. (Nga 6:7) Ngwe Yehova ikeye akatwangwila byeseko bya kulifwita nabyo, ngwe seho muka yatwanenene nzili ya kulyangwila bya kulinga?
Ca mu cibali, Yehova kesi kutuzikinina ku bukalu buje bwija mwafwa ya “lubinda.” (Kwa 9:11) Bukalu bumo bwakama bukatwizila mwafwa ya kukala mu mwela waubi ha simbu yaibi. Yesu wendekele hali banu 18 baje batsile ku monde ya kubasiukila ku kaposhi ngwendi, keti Njambi wabwahesele ngwendi batse mu ngila ije. (Luk 13:1-5) Kuma kunapu kwakubwa kusinganyeka ngwetu Njambi akangwila cimweja banu banapande kutsa na baje banapande kwoboka ku monde ndi?
Ca mu citatu, ñanda ya kupwa ba kulongwa inakundama kuli munu na munu. Anukeni ngweni Satana wabyanene ngwendi bangamba ba Yehova kubasa kutwalelelaho kupwa ba kulongwa nga baliwana na byeseko. (Yom 1:9-11; 2:4; Kuj 12:10) Nga Yehova atuzikinina ku byeseko mu kusinganyeka ngwendi kutwasa kukanyamena byeseko, kuma eci kucasa kukundwiya makuli a Satana a kwendeka ngwendi tukapangela Njambi mwafwa ya kushaka kuwanaho cimo ndi?
Ca mu ciwana, Yehova kesi kushaka kuzibukila cimweja byuma byoshe bikalingiwa kuli yetu. Kusinganyeka ngwetu Njambi akangwila cimweja byeseko bituliwana nabyo, kumwesa ngwabo akazibuka byuma byoshe binasa kulingiwa mu kuyoya kwetu. Oloni Bisoneka kubimwesa ngoco. Njambi asa kuzibuka byuma bikalingiwa kulutwe. (Isa 46:10) Oloni Mbimbiliya imwesa ngwabo akangula byuma byakatondo kuzibukila cimweja. (Kus 18:20, 21; 22:12) Nameme wakala na nzili ya kuzibukila cimweja byuma, oloni akasingimika nzili yetu ya kulyangwila bya kulinga. Kuma omwo keti mukemwo mwanapande kupwila Njambi uje washaka ngwendi tuzituke na kumusingimika ndi?—Kwi 32:4; 2 Ko 3:17.
Co Paulu walumbunwine bika omwo wendekele ngwendi: “Njambi . . . kakataba ngeci bamyeseke na byeseko bya kutubakana nzili yeni”? Aha Paulu walumbunwine byakalingi Njambi ha simbu ya ceseko, keti simbu kanda cikaleko. Majwi a Paulu amwesa ngwabo nameme tuliwana na byeseko byakama mu kuyoya, Yehova atukwasa nga tumukulahela. (Mya 55:22) Majwi a kuzembeleka a Paulu anemana ha busunga obu bubali.
Ca kulibanga, “banu boshe” bakaliwana na byeseko bya kulifwa. Ebi byeseko, twasa kubihyana nga tukulahela Njambi. (1 Pe 5:8, 9) Simbu kanda endeke majwi ali ku 1 Kolinte 10:13, Paulu wendekele ha byeseko bibaliwanene nabyo Baisalele mu mambo. (1 Ko 10:6-11) Byeseko bibaliwanene nabyo kubyatubakanene nzili ya bunu, co Baisalele ba kulongwa basele kubihyana. Paulu wendekele luwana ngwendi, “bamo babo” kubononokele. Ca lubinda, Baisalele bamo bakabangeyeye mashungu abo, mwafwa kubakulahelele Njambi.
Ca mu cibali, Yehova “wapwa Njambi wa kulongwa.” Biñanda bya mu Mbimbiliya bimwesa ngwabo Njambi akamwesa cizemo cendi cije kucesi kutengulula kuli “baje bamuzema na kunyunga mashiko endi.” (Kwi 7:9) Ebi biñanda bimwesa lalo ngwabyo Njambi akashulisilila bikulaheso byendi simbu yoshe. (Yos 23:14) Ebi biñanda bya kusañulu bya kulongwa kwendi, bikwasa banu baje bamuzema bamwononoke na kukulahela ngwabo akashulisilila ebi bikulaheso bibali bya kukundama ku byeseko bije bibanasa kuliwana nabyo: (1) Kakataba ngwendi byeseko bibaliwana nabyo bipwe byakama manene kutubakana nzili yabo, co (2) ‘akabasholwela ngila ngeci base kutundamo.’
Yehova akasholwela bati ngila ya kutunda mu byeseko ku banu baje bamukulahela? Nga ashaka, asa lika kubitundisa. Anukeni ngweni Paulu wasonekele ngwendi: “Ikeye [Yehova] amyana nzili ya kukolesa, co amishokolwela ngila ngeci mwase kutundamo.” Oloni kakangi, ‘akashokolola ngila ya kutunda’ mu byeseko ha kutwana byuma bitukwasa kutakamena byeseko. Acisinganyekeni hali ebi bingila byakapangesa Yehova mangana atutundise mu byeseko:
▪ “Ikeye muka-kutuzembeleka mu” byeseko. (2 Ko 1:3, 4) Yehova asa kutukwasa kukala na bisinganyeka byabibwa mu mbunge yetu kupangesa Lijwi lyendi na sipilitu ya kujela na byakulya bya ku sipilitu byakatwana ndungo wa kulongwa.—Mat 24:45; Yow 14:16, Lom 15:4.
▪ Njambi nasa kututwamenena kupangesa sipilitu ya kujela. (Yow 14:26) Nga tuliwana na byeseko, sipilitu yasa kutukwasa kwanuka biñanda bya mu Mbimbiliya na binangulo bije bitukwasa kwangula mwamubwa bya kulinga.
▪ Asa kutuma tungelo mangana batukwase.—Hev 1:14.
▪ Asa kutukwasa kwitila mu bakwetu baka-kukulahela baje basa ‘kutukwasa’ na majwi na bilinga byabo.—Kol 4:11.
Co twasa kwendeka ngwetu majwi a Paulu ali ku 1 Kolinte 10:13 alumbununa bika? Yehova kesi kutwangwila byeseko bitunapande kulifwita nabyo. Oloni omwo tuliwana na byeseko mu kuyoya, twasa kukulahela ngwetu: Nga tukulahela Yehova mu kushula, co kakatabesa byeseko bituhyane, oloni simbu yoshe atushokolwela ngila ya kutundamo nambe ngwetu kutakama. Eyi ñanda ituzembeleka.
(1 Kolinte 10:13) Byeseko byoshe bili na kwija kuli yeni binapu ngwe bije bakeseka nabyo banu boshe. Oloni Njambi akanyungu cikulaheso cendi, co kataba ngeci bamyeseke na byeseko bya kutubakana nzili yeni ngeci mwimane mbe, ha simbu ije bamyeseka, ikeye akamyana nzili ya kukolesa, co amisholwela ngila ngeci mwase kutundamo.
(1 Kolinte 10:13) Byeseko byoshe bili na kwija kuli yeni binapu ngwe bije bakeseka nabyo banu boshe. Oloni Njambi akanyungu cikulaheso cendi, co kataba ngeci bamyeseke na byeseko bya kutubakana nzili yeni ngeci mwimane mbe, ha simbu ije bamyeseka, ikeye akamyana nzili ya kukolesa, co amisholwela ngila ngeci mwase kutundamo.
Kutondesesa Bisimpi bya Seho
(1 Kolinte 10:8) Kutwapandele kulinga bupangala, ngwe mubalingile bamo babo, co mu litangwa limo lika banu ba kupwa 23,000 batsile.
w04 4/1 29
Bihula bya Baka-kutanda
Mwafwa bika ku 1 Kolinte 10:8 banendekako ngwabo Baisalele ba kupwa 23,000 batsile ha litangwa limo lika munima ya kulinga bupangala, oloni ku Kulava 25:9 banendekako ngwabo bapwile 24,000?
Kuli byuma byabingi binalingisa nambala iliseze. Hamo nambala ya banu batsile ili hakati ka 23,000 na 24,000, ngeci twasa kuikundika ku 23,000 nambe 24,000.
Kuli byuma bikwabo binanene kuliseza. Kapositolo Paulu wapangesele mwanja wa Baisalele baje bakele mu cana ca miti ya mingongo mu kunangula baka-Kilisitu ba ku Kolinte kuje kwashulile bupangala. Wabalekele ngwendi: “Kutwapandele kulinga bupangala, ngwe mubalingile bamo babo, co mu litangwa limo lika banu ba kupwa 23,000 batsile.” Paulu watumbwile nambala ya baje baatsiile Yehova mwafwa ya kulinga bupangala ngwendi bapwile 23,000.—1 Ko 10:8.
Oloni ku mukanda wa Kulava capita 25, banendekako ngwabo “Baisalele balemesele Mbale wa ku Peole.” Ngeci bene, Shukulu kalunga walubalele nabo.” Co Yehova washikile Mosesa ngwendi atsiye “bantwama boshe ba Baisalele.” Ngeci Mosesa washikile maako ngwendi balinge eci cipangi. “Mushongo wa kulitambwisa” wanenele Njambi hali Isalele wahwile omwo Finehase watsiile Kaisalele uje wanenele Kamindyani mu mbalaka.—Kul 25:1-9.
Nambala ya baje batsile ije ili ku mukanda wa Kulava inambateselela baje baatsiile Yehova na “bantwama” baje babatsiile ku maako. Hamo baje maako batsiile bantwama babangi manene ngeci nambala yetele ha 24,000. Nameme kukwesi bukaleho buje bumwesa ngwabo aba bantwama balingile bupangala nambe kuya ku bilika bya Baamoni, oloni tuzibuka ngwetu “balemesele Mbale wa ku Peole.”
Libulu limo lije lyendeka ha biñanda bya mu Mbimbiliya ngwalyo lijwi lya kulemesa lilumbununa “kulikutiiya ku munu.” Baisalele balikundikile kuli Yehova, oloni omwo “balemesele Mbale wa ku Peole” bapokwel e cije cikumiyo. Hanima ya myaka 700, Yehova walikwasesele kapolofweto Hoziya aleke Baisalele ngwendi: “Omwo bezile ku munkinda wa Peole, co bashangumukile kulemesa Mbale, co bapwile babunyengwe manene ngwe lalo baje tumponya tubazemene.” (Hoz 9:10) Boshe baje balemesele Mbale bapandele kubasompa kuli Njambi. Mukemwo Mosesa wabalekele ngwendi: “Yeni babenya mwalimwenenene ku mesho eni bije byalingile Shukulu Kalunga ku Munkinda wa Peole. Wanyongesele boshe baje balemesele Mbale.”—Kwi 4:3.
(1 Kolinte 11:5, 6) Co munakazi woshe omwo alombela nambe kwambulula lijwi lya Njambi mu mbunga ya banu baje balemesa, co kafwiki ku mutwe wendi ali na kushaula munalume wendi, kukwesi kulitepesa mukati kendi na munakazi uje nateula ku mutwe wendi. 6 Nga munakazi kafwiki ku mutwe wendi, napande bene kuteula biñambu ku mutwe wendi. Co omwo cinapu cuma ca shwamwa manene munakazi kuteula biñambu nambe kukamba ku mutwe wendi, napande kufwika ku mutwe wendi.
(1 Kolinte 11:10) Ngeci bene, omwo ya tungelo, munakazi napande kufwika ku mutwe wendi kusholola ngeci ali mwisi ya mashiko a munalume wendi.
Bihula bya Baka-kutanda
Kuma ndokazi napande kufwika ku mutwe nga ali na kutwamenena cilongesa ca Mbimbiliya oku hali ndolome ndi?
Mu Kaposhi ka Kukengela ka July 15, 2002 ha mutamba wa “Bihula bya Baka-kutanda” bendekeleho ngwabo, ndokazi napande kufwika ku mutwe nga ali na kutwamenena cilongesa haje hali ndolome wa kumbwitikiwa nameme uje kanda bambwitike. Oloni, munima ya kukengaho mwamubwa, bamwene ngwabo bapandele kutengululako.
Ndokazi napande kufwika ku mutwe omwo atwamenena cilongesa ca Mbimbiliya nga ali hamo na ndolome wa kumbwitikiwa. Kulinga ngoco kumwesa ngwabo nasingimika byuma byanabwahesa Yehova mu cikungulukilo mwafwa apanga cipangi ca bandolome ca kulongesa. (1 Ko 11:5, 6, 10) Nasa lalo kulomba ndolome atwamenene cilongesa ca Mbimbiliya nga ndolome asa kulinga ngoco.
Oloni nga ali na kuya na ndolome wa kujeneka kumbwitikiwa ku cilongesa cendi, nazituka kufwika nambe kujeneka kufwika ku mutwe. Nameme ngoco, bitakutaku bya bandokazi bamo binasa kubashongangeya bafwike ku mitwe.
Kutanda Mbimbiliya
(1 Kolinte 10:1-17) Njishaka ngeci muzibuke babusamba bange bije byalingiwile kuli bakukulwila betu baje bakabele munima ya Mosesa. Boshe babanyungilile mu lishelwa, co boshe betile mu Lishali lya Mema a Kubenga kujeneka bushonde. 2 Mu lishelwa na mu lishali boshe babambwitikile kupwa bandongisi ba Mosesa. 3 Boshe balile likende lya kulifwa lya munzinzime, 4 na kunwa kwa kulifwa kwa munzinzime. Banwile bya kutunda ku limanya lya munzinzime lije libendele nalyo, co limanya lije lyapwile Kilisitu babenya. 5 Oloni nameme ngoco Njambi kabwahelelele na babangi, ngeci bene, bibimbi byabo byalishandokelele mu mambo mwoshe. 6 Ololo, byuma byoshe ebi binapu cimweso kuli yetu, mu kutunangula keti tukale na mashungu a kulinga byuma byabibi, ngwe mubalingile bakebo, 7 keti tulemese tumponya, ngwe mubalingile bamo babo. Ngwe mubyendeka bisoneka ngwabyo, “Banu batumbamene ku ciwano cije, oloni bacipwisile ciwano ca kupenda na kulinga bupangala.” 8 Kutwapandele kulinga bupangala, ngwe mubalingile bamo babo, co mu litangwa limo lika banu ba kupwa 23,000 batsile. 9 Kutwapandele kweseka Mwene, ngwe mubalingile bamo babo, co batsile ku manyoka. 10 Nambe kutwapandele kulinyenga, ngwe mubalingile bamo babo, co babanyongesele ku [muka-kunyongesa]. 11 Byuma byoshe ebi byalingiwile kuli bakebo kupwa cimweso ngeci beka bamweneko, co babisonekele mukutunangula yetu. Omwo tuli na kuyoya ha simbu ije ili kuyehi na mamaneselelo. 12 Ngeci bene, uje aliyongola ngwendi nemana mbe anyanyame manene kutewa awa. 13 Byeseko byoshe bili na kwija kuli yeni binapu ngwe bije bakeseka nabyo banu boshe. Oloni Njambi akanyungu cikulaheso cendi, co kataba ngeci bamyeseke na byeseko bya kutubakana nzili yeni ngeci mwimane mbe, ha simbu ije bamyeseka, ikeye akamyana nzili ya kukolesa, co amisholwela ngila ngeci mwase kutundamo. 14 Ngeci bene, babusamba bange ba cizemo, teweni kulemesa tumponya. 15 Njendeka kuli yeni ngwe banu baka-mana, iluleni yeni babenya bije binjendeka. 16 Nganja ije tukapangesa ku Mesa ya Mwene, ije itukakandelela kuli Njambi, omwo tuyinwa tuli na kulipangela maninga a Kilisitu. Na likende lije tukapazula, omwo tulilya, tuli na kulipangela mubila wa Kilisitu. 17 Omwo kuli likende limo lika, yetu boshe, nambe tunapu tubabangi, tunapu mubila umo lika, omwo tuli na kulipazwila likende limo lika.
APRIL 22-28
BISIMPI BYA SEHO BYA MU LIJWI LYA NJAMBI | 1 KOLINTE 14-16
“Njambi Akaswana Hakamwa ya Byoshe”
(1 Kolinte 15:24, 25) Asinoni kukotoka kukaija, Kilisitu akafungulula boshe baka-kuswana, baka-moko, na baka-nzili, co akana Bumwene kuli Ishe Njambi. 25 Omwo Kilisitu napande kushika noho Njambi nafungulula bitozi bendi boshe na kubaka mwisi ya myanja yendi.
w98 7/1 21 ¶10
“Citozi Wakukotokela Yakafungulula Ikeye Kutsa”
“Kukotoka” kubanendeka, kukakalako munima ya myaka 1,000 ya kuyula kwa Kilisitu omwo akelwisa Bumwene kuli Ishe. (Kuj 20:4) Kilisitu akashangumuka kunyongesa “baka-kuswana, na baka-moko, na baka-nzili” baje balwisa Ciyulo ca Njambi. Byabingi byalibungila mu nzita ya Alamangindone. (Kuj 16:16; 19:11-21) Munima, biyongola bya Njambi bya “kukungulwila byuma byoshe bya kutanga hamo lika, [muli Kilisitu]” bikalishulisilila. (Efe 1:9, 10) Paulu wendekele ngwendi: “Kilisitu napande kushika noho Njambi nafungulula bitozi bendi boshe na kubaka mwisi ya myanja yendi. Citozi wa kukotokela yakafungulula ikeye kutsa.” (1 Ko 15:25, 26) Bubi boshe bwanenele Andama na kutsa bikahwa. Njambi mwakasangula batsi, “bimbumbo” bikasala mupulungwa.—Yow 5:28.
(1 Kolinte 15:26) Citozi wakukotokela yakafungulula ikeye kutsa.
Bumwene Bukashulisilila Biyongola bya Njambi Hano Hasi
Bika bikalingiwa ku kutsa kuje kukaija mwafwa ya bubi na kubinja? “Citozi” ca mamaneselelo ca banu ba kujeneka kulumbunuka ololo bacihyana. (1 Ko 15:26) Kuma Yehova wamona kutsa kupwa citozi cije cijujwisa ndi? Isaya wapolofwetele ngwendi: “Shukulu Kalunga wa hakamwa ya byoshe akanyongesa nzili ya kutsa na kusikumuna misozi ku mesho a munu na munu.” (Isa 25:8) Acisinganyekeni lika ngweni kukukakala kutsa, bimbumbo, nambe kulila. Yehova akashulisilila cikulaheso cendi ca kusangula batsi. (Isa 26:19) Kumamaneselelo busiwa bwoshe bukahwa njwa.
(1 Kolinte 15:27, 28) Omwo bisoneka byendeka ngwabyo, “Njambi naaka byuma byoshe mwisi ya myanja yendi.” Casholoka, mwa busunga bene, ngeci lijwi eli “byuma byoshe” kubyakumbasaneneko Njambi embwe, omwo Njambi ikeye naaka byuma byoshe mwisi ya Kilisitu. 28 Oloni omwo byuma byoshe banabyaka mwisi ya kuswana kwa Kilisitu, asinoni Mwana babenya, akalyaka ikeye babenya mwisi ya Njambi, uje naaka byuma byoshe mwisi yendi, co Njambi akaswana hakamwa ya byoshe.
w12 9/15 12 ¶17
Kuyoya mu Kwoloka ha Myaka 1,000 na Hanima
Majwi akwendeka ngwabo, “Njambi akaswana hakamwa ya byoshe,” alumbununa mwamubwa mubukafwila buyoye munima ya myaka 1,000. Acisinganyekeni mubwafwililile buyoye mu lihya lya Endeni. Andama na Eva bakele na mibila ya kulumbunuka, co balikwatasanele hamo na naanga yoshe ya Yehova mu kwoloka. Yehova, ha kupwa Mwene wa Mwilu na Hasi ikeye wayulile tungelo na banu. Wakele na kusimutwiya nabo mpundu, bamulemesele, co wababezikisile. Waswanene “hakamwa ya byoshe.”
Kutondesesa Bisimpi bya Seho
(1 Kolinte 14:34, 35) banakazi banapande kwoloka kuluu mu cikungulukilo. Kubabatabesele kwendeka, ngwe mulyendeka Lishiko lya Bayunda, kubapandele kushika. 35 Nga bashaka kwihula cuma cimo, banapande kwihula banalume babo ku binjubo. Cinapu cuma ca shwamwa manene kuli munakazi kwendeka mu cikungulukilo.
w12 9/1 9, cipalo
Kuma Kapositolo Paulu Wabindikile Banakazi Kwendeka mu Cikungulukilo Ndi?
Paulu wendekele ngwendi “banakazi banapande kwoloka kuluu mu cikungulukilo.”(1 Ko 14:34) Mwendekele awa majwi walumbunwine bika? Kuma walumbunwine ngwendi kubakele na mana ndi? Embwe. Mwafwa wazumbangeyeye bilongesa bya banakazi. (2 Ti 1:5; Tit 2:3-5) Paulu mwasonekelele cikungulukilo ca baka-Kolinte ou mukanda kanangwile lika banakazi, oloni wanangwile na baje bendekele mu bindaka byeka na tupolofweto ngwendi bapandele “kwoloka” nga mukwabo endeka. (1 Ko 14:26-30, 33) Hamo kwakele banakazi bamo baje bakele manene na nzanzu mwafwa ya busunga bubalilongesele. Ngeci, batanganesele muka-kwendeka ha kumwihozola bihula ngwe mubakele na kulingila banu babangi kusañulu. Mukemwo Paulu wabalekele ngwendi bakehule “banalume babo ku binjubo” mangana keti batanganese byuma.—1 Ko 14:35.
(1 Kolinte 15:53) Omwo cije ca kubola cinapande kuzala cije ca kujeneka kubola, cije ca kutsa cinapande kuzala cije ca kujeneka kutsa.
it-1 1197-1198
Kubola
Bakubwabesa nga batsa, basanguka na mibila ya sipilitu na kuyoya myaka yoshe mwilu ngwe mwa Yesu. Aba bakubwabesa omwo basanguka na kuya mwilu batambula mibila ya kujeneka kubola, mwafwa bapangelele Njambi mu kulongwa kweta na ku kutsa kwabo. Ku mukanda wa 1 Kolinte 15:42-54, Paulu wendekele ngwendi bakatambula mibila ya sipilitu ije kuyasa kutsa nambe kubola, co balikuwa kuyoya myaka yoshe. Casholoka ngwe Njambi akaabana nzili ya kulitila ije ibakwasa batwaleleleho kuyoya kwa kujeneka kubandamena kutambula bukwasi ku byuma byeka. Banu na tungelo na byuma byeka bya kutanga kubesi noyo nzili. Oku kumwesa ngwabo Njambi na kulahela manene bakubwabesa. Nameme bakala na mibila ya cifwa oco, oloni kubalyangunwine kuli Njambi. Banapande kutwalelelaho kulyaka kwisi ya Njambi na kumwononoka ngwe mwa Yesu uje wapwa Mutwe wabo.—1 Ko 15:23-28.
Kutanda Mbimbiliya
(1 Kolinte 14:20-40) Basamba bange, keti mupwe ngwe mu banike mu biyongola byeni, pweni ngwe banike mu byuma bya bubi, oloni pweni mu bakulunu mu biyongola byeni. 21 Banasoneka mu Bisoneka ngwabo, “Shukulu Kalunga nendeka ngwendi, njikendeka kuli banu bange mu kupangesa banu baka-kwendeka bindaka byeka. Njikendeka nabo na tunwa twa bangenzi, oloni nameme ngoco banu bange kubakanjitolilila.” 22 Ngeci bene, bwana bwa kwendeka mu bindaka byeka bunapu bukaleho kuli baka-kujeneka kukulahela, keti kuli baka-kukulahela embwe, omwo bwana bwa kwambulula lijwi lya Njambi bunapu bukaleho kuli baka-kukulahela, keti kuli baka-kujeneka kukulahela. 23 Ngeci, bene, nga cikungulukilo coshe banu banakunguluka, co munu na munu ashangumuka kwendeka mu bindaka byeka, nga banu beka nambe baka-kujeneka kukulahela bakobelamo, kuma kubendeka ngwabo yeni boshe munazaluka ndi? 24 Oloni nga boshe bali na kwambulula lijwi lya Njambi omwo bamo baka-kujeneka kukulahela nambe banu beka bakobelamo, bimbunge byabo bikabasholwela bubi bwabo ha byuma bije banazibi. Byoshe bije baziba bikabahisa, 25 biyongola byabo bya kushweka bikasholoka ha kujela, co bakatsikama ha mabuli na kulemesa Njambi na kulitabela ngwabo, “Mwa busunga Njambi ali neni kuno.” 26 Ebi bikebyo njendeka, babusamba bange. Omwo mukunguluka hamo na kulemesa, munu umo ali na mwaso, weka ali na cilongesa, weka asholola bya Njambi, weka ali na lijwi mu bindaka byeka, co weka lalo anungulule bije banendeka. Byuma byoshe binapande kukwasa cikungulukilo. 27 Nga munu umo ali na kwendeka bindaka byeka, babali nambe batatu bendeke, oloni bendeke umo ku umo, co mukwabo napande kunungulula. 28 Oloni nga kukwesi umo asa kunungulula, asinoni uje nendeka mu bindaka byeka napande kwoloka, co endeke lika kuli ikeye babenya na kuli Njambi. 29 Babali nambe batatu baje babanaana kwambulula lijwi lya Njambi banapande kwendeka, simbu oyo bakwabo bali na kwilula bije bali na kwendeka. 30 Oloni nga kuli umo mu munga atambula lijwi kuli Njambi, uje ali na kwendeka napande kwoloka. 31 Yeni boshe mwasa kwambulula lijwi lya Njambi, umo na umo, ngeci boshe balilongese na kulitakamesa. 32 Co bwana bwa kwambulula lijwi lya Njambi bunapande kukala na moko ya uje endeka, 33 omwo Njambi katusanene tupwe baka-kujeneka kwononoka, oloni mu lizibasano na mu kwoloka. Ngwe mu bikungulukilo byoshe bya banu ba Njambi, 34 banakazi banapande kwoloka kuluu mu cikungulukilo. Kubabatabesele kwendeka, ngwe mulyendeka Lishiko lya Bayunda, kubapandele kushika. 35 Nga bashaka kwihula cuma cimo, banapande kwihula banalume babo ku binjubo. Cinapu cuma ca shwamwa manene kuli munakazi kwendeka mu cikungulukilo. 36 Nambe lijwi lya Njambi kuma lyatundile kuli yeni ndi? Nambe kuli yeni lika lyezile ndi? 37 Nga umo ayongola ngwendi napu muluwa wa Njambi, nambe ali na bwana bwa munzinzime, napande kunanguka ngeci ebi njili na kumisonekela binapu lishiko lya Mwene. 38 Oloni nga katolilila byuma ebi, co keti mumutolilile. 39 Ngeci bene, basamba bange, akeni bimbunge byeni ha kwambulula lijwi lya Njambi, oloni keti mubindike baje bendeka mu bindaka byeka. 40 Oloni byuma byoshe binapande kulingiwa mu bubwa na muje mubinapande.
APRIL 29–MAY 5
BISIMPI BYA SEHO BYA MU LIJWI LYA NJAMBI | 2 KOLINTE 1-3
“Yehova ‘Kuje Kukatundu Bukwasi Bwoshe’”
(2 Kolinte 1:3) Tukandeleleni kuli Njambi Ishe ya Mwene yetu Yesu Kilisitu, Tate wa mema ku mbunge, Njambi kuje kukatundu bukwasi bwoshe.
“Lileni na Baje Bali na Kulila”
Tate yetu wa cizemo nendi walizibile busiwa omwo babusamba bendi batsile, ba kufwa ngwe Abilahama na Isake na Yakomba na Mosesa na Mwene Ndabiti. (Kul 12:6-8; Mat 22:31, 32; Vil 13:22) Lijwi lya Njambi ngwalyo Yehova ashungwiya kukasangula aba banalume. (Yom 14:14, 15) Aba banalume bakabwahelela na kupwa ba kulikangula. Anukeni lalo ngweni Yesu uje wazibisile Njambi kubwaha, watsile butsi bwabubi manene. (Vis 8:22, 30) Yehova walizibile manene kubabala ku mbunge omwo munendi watsile.—Yow 5:20; 10:17.
(2 Kolinte 1:4) Ikeye muka-kutuzembeleka mu tuyando twetu twoshe, ngeci netu twase kuzembeleka baje bali mu tuyando twakulisezaseza, na kuzembeleka kuje kwatuzembelekele nakwo Njambi.
“Lileni na Baje Bali na Kulila”
Simbu imo kunasa kutukaluwila kuzibuka bya kwendeka omwo tuzembeleka bakwetu. Oloni Mbimbiliya yatuleka ngwayo: “Majwi a kwendeka mwamubwa akahwimisa mbunge.” (Vis 12:18) Bamo banapangesa mbuloshuwa ya Muta Mutu Yo Mu Lata H’a Timela mu kuzembeleka bakwabo. Oloni cuma cakama cimunapande kulinga cinapu ‘kulila na baje bali na kulila.’ (Lom 12:15) Gaby uje watsisile munalume wendi wendekele ngwendi: “Njikalili manene munjikanuka munalume wange. Nga bakwetu balila nange, co njikamono ngwange bali na kunjizembeleka. Ha simbu eyi, njikamono lalo ngwange keti yange lika njili mu busiwa.”
Kutondesesa Bisimpi bya Seho
(2 Kolinte 1:22) uje naka cizibukiso cendi hali yetu, ngeci atufuke, uje natwana Munzinzime wa Kujela mu bimbunge byetu ngwe cishimbikiya ca byoshe bije byanatutulikila.
Bihula bya Baka-kutanda
“Cishimbikiya” na “cizibukiso” bibakatambula baka-Kilisitu bakubwabesa kuli Njambi binapu bika?—2 Ko 1:21, 22.
Cishimbikiya: Libulu limo lyalumbununa lijwi libananungulula mu Cingiliki ngwabo cishimbikiya lije lili ku 2 Kolinte 1:22, kupwa fweto ya kulibanga ya kufweta ku cuma cashaka kulanda munu. Kulinga ngoco kwalingisile bamutulikikeco, nambe kumwesa ngwabo cikumiyo cinapu ca busunga. Baka-binkuta na baka-mingoso bapangesele manene eli lijwi. Oloni nga muka-Kilisitu bamubwabesa na sipilitu ya kujela co natambula cishimbikiya, fweto yoshe mukushula akaitambula omwo akakala na mubila wa sipilitu uje kuwasa kubola, ngwe mubanendeka ku 2 Kolinte 5:1-5. Co lalo, bakatambula bwana bwa mwonyo wa kujeneka kutsa.—1 Ko 15:48-54.
Eli lijwi mu Cingiliki ca ano matangwa, bakalipangesa ku tunzeya twa baje banalikumiya kulyambata. Ou mwanja unafwila kuupangesa kuli baje bakashomboka kuli Kilisitu mu cifwisa.—2 Ko 11:2; Kuj 21:2, 9.
▪ Cizibukiso: Kusañulu, cizibukiso bacipangesele mu kumwesa ngwabo cuma cinapu cobe, nambe cinapu ca busunga nambe kumwesa ngwabo mwalizibasana. Oloni Njambi napangesa sipilitu ya kujela mangana ake cizibukiso ca cifwisa ku banu bendi baje bapwa bakubwabesa. (Efe 1:13, 14) Eci cizibukiso casa kutunda, nga wakubawabesa katwalelelaho kupwa wa kulongwa kweta na ha kutsa kwendi nambe ha simbu ya ñababa yakama.—Efe 4:30; Kuj 7:2-4.
(2 Kolinte 2:14-16) Oloni kukandelela kuli Njambi omwo muli Kilisitu simbu yoshe ikeye natutwamenena ngwe mbunga ya binzinda baka-kuhyana muli Kilisitu. Njambi akatupangesa mu kulingisa Kilisitu ashandoke ngwe lwengo lwalubwa lwa kumuzibuka kwoshe-ikwoshe. 15 Omwo tunapu ngwe lwengo lwalubwa lwa insense kuli Njambi luje luli na kuya kuli baje banoboka na kuli baje baka-kunyonga. 16 Co kuli baje bananyongo tunapu lwengo lwa kutunda ku kutsa lutwala ku kutsa, oloni kuli baje banoboka, tunapu lwengo lwalubwa lwa kutwala ku mwonyo, ngeci bene, iyajo muka-mana asa kuzibuka bipangi ebi?
Muzibuka Ndi?
Kapositolo Paulu walumbunwine bika mwendekele bya ‘mbunga ya baka-kuhyana’?
Paulu wasonekele ngwendi: ‘Njambi . . . ikeye natutwamenena ngwe mbunga ya binzinda baka-kuhyana muli Kilisitu. Njambi akatupangesa mu kulingisa Kilisitu ashandoke ngwe lwengo lwalubwa lwa kumuzibuka kwoshe-ikwoshe. Omwo tunapu ngwe lwengo lwalubwa lwa insense kuli Njambi luje luli na kuya kuli baje banoboka na kuli baje baka-kunyonga. Co kuli baje bananyongo tunapu lwengo lwa kutunda ku kutsa lutwala ku kutsa, oloni kuli baje banoboka, tunapu lwengo lwalubwa lwa kutwala ku mwonyo.’—2 Ko 2:14-16.
Kapositolo Paulu walumbunwine bya cilika ca ba Loma ca kusingimika ntwama uje wahyanene bitozi bendi mu nzita. Ha simbu ya cilika, binzinda babasholwele ku mbunga yoshe hamo na byuma byabo. Kutundaho, batwalele bingombe mangana bakabakombelele. Co mbunga yashangalele uje ntwama na maswalale bendi. Munima ya cilika baje bingombe babakombelele ku binjambi babo. Baje binzinda babatapele mitwe.
Majwi akwendeka ngwabo “lwengo lwalubwa” alumbunwine mwonyo kuli bamo, kuli beka alumbunwine kutsa. Libulu lya The International Standard Bible Encyclopedia ngwalyo: “Hamo eyi futisi ya tundile ha cilika ca ba Loma ca kwenyeka insense munima ya kuhyana mu nzita. Luje lwengo lwalubwa lwatundileho, lwanukisile binzinda ngwabo ololo babatapa mitwe.”
Kutanda Mbimbiliya
(2 Kolinte 3:1-18) Kuma eci calumbunuka ngwe twalishashele lalo yetu babenya ndi? Kuma cinapande, yetu ngwe banu beka, kukala na mikanda ya bukaleho bwetu kuli yeni nambe ya kutunda kuli yeni ndi? 2 Yeni bene munapu mikanda tulinayo, ije banasoneka mu bimbunge byetu kuli munu na munu kuyizibuka na kuyilaba. 3 Cinasholoka mwamubwa ngeci Kilisitu ikeye babenya wasonekele uje mukanda na kuutuma hamo netu. Uje kubasonekele na musumbele, oloni na Munzinzime wa Njambi wa kuyoya, keti ha bitale bya mamanya oloni mu bimbunge bya banu. 4 Tuli na kwendeka ebi omwo tunakulahela kuli Njambi hali Kilisitu. 5 Omwo muli yetu kumwesi cuma cimo cahi cije citulingisa ngeci kwambulula kwetu kunapu kwakwasi. Kukwasa kwetu kuli na kutunda kuli Njambi. 6 Ikeye natwasesa kupangela cikumiyo caciha, cije keti cakusoneka mu lishiko, oloni na Munzinzime. Lishiko lya kusoneka linena kutsa, oloni Munzinzime anena mwonyo. 7 Lishiko balitalekele ha bitale bya mamanya, co bumpau bwa Njambi bwasholokele omwo babwanene. Nameme cihanga ca Mosesa ca kubyazima catsitsibalele, oloni cakele na nzili manene nambe banu ba Isalele kubasele kukenga ku mesho endi. Nga Lishiko lije linena kutsa omwo lili na nzili lyezile na bumpau bwa kufwa ngacije, 8 kuma bumpau bwa Munzinzime kubwapwile bwakama manene ndi? 9 Nga bipangi bije byanenele cihiso kuli banu byakele na bumpau, kuma bipangi bya bumpau bije binatubakana kwamena kubyapwile byakama manene ndi? 10 Twendeka ngeci ngwetu omwo bumpau obu buliko bwa kubyazima ololo bunatubakana bumpau bwa kubyazima buje bwakeleko laja. 11 Omwo nga kwakele bumpau mu byuma bije byakele kasimbu lika, kuma bumpau buje bukakalako myaka yoshe kubwatubakanene manene ndi? 12 Omo tuli na [lilabelelo eli], co tunasimpi manene bene. 13 Yetu kutwapwile ngwe Mosesa uje wafwikile lilesu ku cihanga cendi ngeci banu ba Isalele keti bamone bumpau omwo bwakele na kutsitsibala. 14 Mwa busunga bene mana abo bawashokele na kweta ku litangwa lya lelo mana abo hanga banawafwiki na lilesu lya cifwa cije bene ngwe omwo balaba mabulu a cikumiyo calaja. Lilesu eli balitundisa kubanga omwo munu ali muli Kilisitu. 15 Nameme lelo bene, omwo balaba Lishiko lya Mosesa, co lije lilesu licili na kufwika mana abo. 16 Oloni basa kulitundisa, ngwe muje mubyendeka bisoneka hali Mosesa ngwabyo, “Lije lilesu lya Mosesa balitundisile, omwo watengulukilile kuli Mwene.” 17 Co ololo lijwi “Mwene” mu majwi awa linemanena Munzinzime, co kuje kuli Munzinzime wa Mwene, kukekwo kuli kupatuka. 18 Ngeci bene, yetu boshe tuli na kusholola bumpau bwa Mwene yetu na bihanga bya kujeneka kufwika, bumpau buje bumo lika buli na kutunda kuli Mwene, ikeye Munzinzime, uje muka-kutwimukisa mu cifwa cendi, mu bumpau buje bwahyana simbu yoshe.