Biñanda bya Kupangesa mu Mukanda wa Biwano bya Buyoye Bwetu Baka-Kristu na Cipangi Cetu
© 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
JULY 7-13
BISIMPI BYA SEHO BYA MU LIJWI LYA NJAMBI PROVEBIA 21
Binangulo Bije Bimikwasa Mupwe ba Kubwahelela mu Bulo
w03 10/15 4 ¶5
Bika Byasa Kumikwasa Kwangula Mwamubwa Byakulinga?
Kutwapandele kwangula byakulinga mu kulusuka mwafwa kulinga ngoco kwasa kutukobelesa mu bukalu. Mukanda wa Provebia 21:5 ngwawo: “Matumbe a muka-kupanga na nzili abwaha, oloni baje balinga byuma mu kulusuka bapwa tuhutu.” Cakumwenako, babaha banapande kusinganyekesesa mwamubwa simbu kanda bashangumuke kukala mu busamba na kukobela mu bulo. Nga kubalingi ngoco, basa kuliwana na byuma byendekele William Congreve uje wapwile muka-kusoneka madrama mu Ingilishi mu myaka ya ma 1700. Wendekele ngwendi, “Kukobela mu bulo kwa kujeneka kusinganyekesesa kwasa kulingisa munu akalibeye kulutwe.
g 7/08 7 ¶2
Byuma Bimikwasa Mupwe ba Kubwahelela mu Bulo
Pweni bakulikehesa. “[Keti] mulinge cuma na bimata nambe kulijundula, oloni pweni ba kulikehesa na kumona bakweni ngweni banamitubakana.” (Filipi 2:3) Kakangi kukakala bicokocoko mukati ka banu banalyambata mwafwa kubesi kulikehesa na kulitabela milonga yabo, co bakashaka kwana mulonga kuli munu ibanalyambata nendi. Oloni kulikehesa kwasa kumikwasa keti mulinyezeke minye nga kwakatuka bicokocoko mukati keni.
w06 9/15 28 ¶13
“Bwahelela na Munakazi wa mu Bukwenje Bwobe”
13 Batico nga mu bulo bweni muli bukalu mwafwa ya kujeneka kulilinga mwamubwa? Cakumwenako, hamo mukapangesa endekesi yaibi. Nga mukemwo, co munapande kulifwita mangana mumanese obu bukalu. (Pro 12:18) Ngwe mutunasimutwiiye mu cilongesa cinahu, endekesi yaibi yasa kunena bukalu bwakama mu bulo. Cisimo cimo ca mu Mbimbiliya ngwaco: “Kwakubwa kukala mu mambo kutubakana kukala na munakazi wa kanwa na matoto.” (Pro 21:19) Nga mwashomboka, co mu bulo bweni muli obu bukalu, munapande kulihula ngweni: ‘Kuma bilinga byange bikalingisa munalume wange onowe kushubuluka nga tuli hamo ndi?’ Mbimbiliya ili na kuleka baje banambata ngwayo: “Twaleleleniho kuzema banakazi beni, co keti mukale manene na butenu kuli bakebo.” (Kol 3:19) Nga munambata, lihuleni ngweni, ‘Kuma munjikalingila byuma kukalingisa munakazi wange alizibe ngwe kunjamwakele mbunge na kumulingisa ashakezeke bingila byeka bije byasa kumuzembeleka ndi?’ Oku kukulumbununa ngwabo munakazi napande oni kukwata mapangala. Nameme ngoco, byuma bya cifweci byasa kulingiwa. Ngeci, baje bali mu bulo banapande kusimutwiya ha bukalu bubali nabwo.
Kutondesesa Bisimpi bya Seho
w05 1/15 17 ¶9
Bupolofweto Buje Bwendekele bya Bumwene bwa Njambi Buli na Kulishulisilila
9 Yesu napu oni Mwene wa nzili, keti ngwe muje mwakobelele mu Jelusalema oku nalondo ha ndonki. Mbimbiliya inamwesa ngwayo nalondo ha kabalu, eci cilumbununa ngwabo Yesu nalibwahesela kulwa nzita. (Pro 21:31) Mukanda wa Kujombolola 6:2 ngwawo: “Co munjatalele, njamwene kabalu wa kutoka, co uje walondeleho wakele na buta bwa lusipa. Bamwanene cilongo, co waile oku afungulula na kumaneselela kufungulula kwendi.” Co lalo muka-kwimba Devidi wendekele kutalesa kuli Yesu ngwendi: “Yehova abwezelela mulamu wa nzili yobe kutunda mu Siyone, ngwendi: ‘Ya ukafungulule mukati ka bitozi bobe.’”—Sm 110:2.
JULY 14-20
BISIMPI BYA SEHO BYA MU LIJWI LYA NJAMBI PROVEBIA 22
Binangulo Bimikwasa Kulela Mwamubwa Bana
Bana Beni Bakapangela Njambi Mubakola Ndi?
7 Nga muli mu bulo, co muli na biyongola bya kukala na bana, lihuleni ngweni: ‘Yehova watumona ngwendi twamuzema, co tu ba kulikehesa ndi? Asa kutwana cipangi ca kulela mwana ndi?’ (Sm 127:3, 4) Nga mu bisemi, lihuleni ngweni: ‘Njili na kulongesa bana bange kupanga na nzili ndi?’ (Eke 3:12, 13) ‘Njili na kweseka munjasela mwoshe kunyungilila bana bange ku bushonde bwa ku mubila na ku sipilitu bwa muno mu kaye ka Satana ndi?’ (Pro 22:3) Kumwasa kunyungilila bana beni ku bukalu bwoshe. Oloni mwasa kubakwasa bazibuke bya kulinga mubaliwana na bukalu nga mubalongesa mwakupangesela binangulo bya mu Lijwi lya Njambi. (Tandeni Provebia 2:1-6.) Cakumwenako, nga kabushoko keni umo ecela kupangela Yehova, pangeseni Lijwi lya Njambi mu kukwasa muneni azibuke bikwapwila kwa seho kutwalelelaho kupwa wa kulongwa kuli Yehova. (Sm 31:23) Nga kabushoko nambe kabusamba keni natsi, mweseni bana beni Bisoneka bije byasa kubazembeleka.—2Kr 1:3, 4; 2Ti 3:16.
Bisemi, Longeseni Bana Beni Bazeme Yehova
17 Longeseni bana beni kushwa ku bwanike. Kwakubwa manene kulongesa bana kushwa ku bwanike. (Pro 22:6) Tusimutwiyeni hali Timateo uje wendele na kapositolo Paulu. Baina ya Timateo ba Yunisi na bakuku yendi ba Loisi bamulongesele ‘kutunda ku bwanike’ bwendi.—2Ti 1:5; 3:15.
18 Jean-Claude na Peace ba ku Côte d’Ivoire, banakwasa bana babo 6 bazeme Yehova na kumupangela. Banasa bati kukwasa bana babo? Batembwininine Yunisi na Loisi. Bendekele ngwabo: “Twalongesele bana betu Lijwi lya Njambi kushwa ku bwanike bwabo.”—Det 6:6, 7.
19 ‘Kulongesa’ bana beni Lijwi lya Njambi kulumbununa bika? Lijwi lya Cihebelu libanapangesa ku Kwituluka mu Mashiko 6:7, lya ‘kulongesa’ lilumbununa kukwasa munu akwate cuma mu kwilukila-ilukila kumuleka. Ngeci, bisemi banapande kuwana simbu ya kukalakala na bana babo. Bisimbu bimo, bisemi basa kuzeya kwilukila-ilukila kulongesa bana babo. Oloni ikeyo ngila ibasa kulongeselamo bana babo bazibisise Lijwi lya Njambi na kupangesa bibalilongesa
w06 4/1 9 ¶4
Bisemi Pweni Mwanja Waubwa ku Bana Beni
Banike kubesi kulinga byuma ngwe bakulunu, co bamo bakongumuka na kwecela kwononoka bisemi babo. (Gen 8:21) Nga bisemi bali na bana ba cifweci, bika bibanapande kulinga? Mbimbiliya ngwayo: “Bulema bunakakateya mu mbunge ya mwanike, oloni cibanzi ca kumunangula cibutundisamo.” (Pro 22:15) Banu bamo bamona ngwabo kupupa mwana kukwapandele, mwafwa bakasinganyeka ngwabo inapu ngila ya laja ya kunangwilamo. Mbimbiliya nayo ibindika lwozi hamolika na kwana mwana kashitiko mu ngila kuyapandele. Bisimbu bimo Mbimbiliya muikendeka bya cibanzi ikalumbununa cibanzi bene, oloni simbu imo ikalumbununa moko ibakala nayo bisemi hali bana babo. Ngeci, bisemi banapande kupangesa ei moko mu kwana bana babo kashitiko mu ngila inapande.—Heb 12:7-11.
Kutondesesa Bisimpi bya Seho
Bwaheleleni Mwafwa ya Bipangi Bimwasa Kulinga mu Munga ya Yehova
11 Mu ngila imolika, tubwahelela manene nga tupanga na nzili cipangi coshe-coshe cibatwana mu munga ya Yehova. Ngeci, ‘lyaneni’ kupanga na nzili cipangi ca kwambulula na bipangi byoshe bibamyana mu cikungulukilo. (Bil 18:5; Heb 10:24, 25) Libwaheseleni mwamubwa biwano mangana mukakumbulule mu ngila ije itakamesa bakweni. Moneni ñanda yoshe-yoshe ya mu sikola ibamyana kupwa ya seho. Nga banamyana cipangi cimo mu cikungulukilo, cilingeni bwasi, co bamikulahela. Keti musinganyeke ngweni cipangi cibanamyana keti ca seho, co kumwapandele kubiisilaho simbu yeni. Esekeni mumwasela mwoshe kulinga bipangi bibanamyana mu butongwe. (Pro 22:29) Nga mupanga na nzili bipangi bya ku sipilitu, busamba bweni na Yehova bukanyama manene, co lalo mupwa ba kubwahelela. (Gal 6:4) Kutundaho, kumipwila kwakwasi kubwahelela nga bakweni babana bipangi bimunatondele.—Lom 12:15; Gal 5:26.
JULY 21-27
BISIMPI BYA SEHO BYA MU LIJWI LYA NJAMBI PROVEBIA 23
Binangulo Muka Byasa Kumikwasa Kunwa Bwala mu Kwesekela?
w04 12/1 19 ¶5-6
Moneni Bwala mu Ngila Inapande
5 Batico nga munu akanu bwala mu kwesekela lika? Banu bamo kubesi kusholoka ngwe banapende nameme banwa manene bwala. Kunapu kulikwisa nga munu asinganyeka ngwendi kukwesi bukalu bwasa kutunda mu kulinga ngoco. (Jel 17:9) Kamandondo-kamandondo, munu asa kukobela “mu bundungo bwa kunwa manene binyu.” (Tit 2:3) Caroline Knapp, muka-kusoneka wendekele kutalesa ku kupwa citakwa ngwendi: “Kukashangumuka kamandondo-kamandondo.” Kunwa manene bwala unapu muheto waubi manene.
6 Yesu nendi watunangwile ngwendi: “Nyanyameni mangana bimbunge byeni keti bilemenene na kulya manene na kunwa manene na bishoti bya mu kuyoya, mangana lije litangwa keti lyakumikasumune ngwe kumwashuka kwa muheto. Mwafwa likaija ku banu boshe banatungu hano hasi.” (Luk 21:34, 35) Munu kapandele kunwa manene bwala na kupwa citakwa uje kasa na kupanga bipangi bya ku mubila na bya ku sipilitu. Batico nga litangwa lya Yehova lya kumuwana mu cifweci?
it-1 656
Kunwa manene bwala
Mbimbiliya inabindika kunwa manene. Mbimbiliya inabindika kunwa bwala mu ngila ije ilingisa munu kupwa citakwa. Muka-kusoneka mukanda wa Provebia wendekele ha byuma bikatundu mu kunwa manene bwala bije bibakendeka na baka-sayansi. Wendekele ngwendi: “Iya ali na lubinda? Iya ali na bishoti? Iya ali na bicokota? Iya ali na kuyayabala? Iya ali na bimbandu bya kulishakela? Iya ali na mesho a kubenga? Baje banwa binyu simbu yailaha, baje batonda-tonda binyu bya kushingasana. Keti utale binyu mubibenga, mubilengenya mu nganja na kusikumuka bwino ha milibu, mwafwa ku mamaneselelo bishuma ngwe linyoka, bili na bushungu ngwe limbwambwa, [bwala bwasa kubinjisa (cakumwenako, bwasa kunena mushongo wa ku lishuli na ku bwongo. Ei mishongo yasa kutsiya munu.) ] Mesho obe amona byuma mu ngila yeka, [bwala bukalingisa bwongo bujeneke kupanga mwamubwa na kumona nambe kiziba byuma byahiko], co mbunge yobe ikulingisa wendeke byuma byabibi [munu nga napende akapu wa kusimpa, co akendeka na kulinga byuma bije kesi kulinga].”—Pro 23:29-33; Hos 4:11; Mat 15:18, 19.
Muka-kusoneka mukanda wa Provebia ali na kutwalelelaho kwendeka ha byuma byakaliwana nabyo muka-kunwa manene bwala ngwendi: “Co ufwa ngwe munu uje nalala hakati ka kalunga-ndonga [aliziba ngwe ali na kubombela, co kukapwa muje, onowa kuzibuka byuma bili na kulingiwa], ngwe uje nalala ku mutwe wa citi cibakakutiiya nanga ikendesa bwato [ha simbu eyi, bwato bunasa kukala mu bushonde bwa kubombela. Mu ngila imolika, kuyoya kwa citakwa kunasa kukala mu bushonde mwafwa asa kukala mu monde nambe kubinja mushongo wa kalepa nambe kulipupa na bakwabo]. ‘Bananjipupile, oloni kunjazibileko. Bananjihumwine, oloni kunjazibukile [citakwa ali na kulinga ngwe ali na kulyendekesa, kazibukile byuma binakala na kulingiwa na kashitiko kabanamwanene]. Njinduka simbu muka? Njishaka kunwa nawa [napande kulala ha simbuei, oloni mwafwa ya kukala mu bundungo bwa kunwa manene bwala, ashaka kunwa lalo].’” Apwa kahutu mwafwa ya kubiisila bimbongo byabingi ku kunwa bwala na kujeneka kupanga, co oku kulingisa mangana banu keti bamukulahele.—Pro 23:20, 21, 34, 35.
Kutondesesa Bisimpi bya Seho
w04 11/1 31 ¶2
Bihula bya Baka-kutanda
Cakumwenako, mushongo wa kwama manene (obesity) wasa kumwesa ngwawo munu watsa ha kulya, oloni nga munu wabinja ou mushongo kukulumbununa ngwabo watsa ha kulya. Mwafwa mishongo imo yasa kulingisa munu ame manene. Co lalo munu asa kutambula mushongo wa kwama manene ku bisemi bendi. Tunapande kwanuka ngwetu kwama manene kwapwa mushongo, oloni kulya manene cinapu cifwa canasa kukala naco munu. Munu asa kubinja mushongo wa kwama manene mafwa ya kukala manene na mazi amangi mu mubila, oloni munu uje watsa ha kulya wakala na nuna. Ngeci, munu watsa ha kulya asa kupwa na mubila waundondo nambe wakama. Co lalo banu bakala na biyongola bya kuliseza-seza kutalesa ku kwama kwesekesa na ku mutambela kubakala.
JULY 28–AUGUST 3
BISIMPI BYA SEHO BYA MU LIJWI LYA NJAMBI PROVEBIA 24
Libwaheseleni Kukolesela Bukalu
it-2 610 ¶8
Kuyandesa
Baka-Kristu nabo banabandamena kukatambula cikandelela mwafwa ya kukolesa. Yesu wendekele bya cikandelela cibakatambula ngwendi: “Banabwahelela baje babali na kuyandesa mwafwa ya kulinga byuma bya kusungama, mwafwa Bumwene bwa mwilu bunapu bwabo.” (Mat 5:10) Kuzibuka bya lilabelelo lyabo lya kusanguka na kuzibuka uje nabanalyo kukabakanyamesa. Co lalo lilabelelo lyabo likabakwasa bapwe bakulongwa kuli Njambi nameme nga baka-kubayandesa bashaka kubatsiya. Ngeci, likulahelo lyabo mu byuma biunalingi mulambu wa Yesu, linabalingisa bapatuke ku lyoba lya kubatsiya. (Heb 2:14, 15) Muka-Kristu napande kumona mapakeso mu ngila yaibwa mangana atwaleleleho kupwa wa kulongwa kuli Yehova ha simbu ibamupakesa. “Kaleni na bisinganyeka byakele nabyo Kristu Yesu . . . co wononokele kweta na ku kutsa, eyo kutsila ha citi ca kuyandesela.” (Flp 2:5-8) “Mwafwa ya kubwahelela kuje kubamutulikililile kulutwe, [Yesu] wakolesele ha citi ca kuyandesela. Kakele mbunge ku kumushaula kubamushawile.”—Heb 12:2; taleni lalo 2Kr 12:10; 2Te 1:4; 1Pi 2:21-23.
w09 12/15 18 ¶12-13
Twaleleleniho Kupwa ba Kubwahelela mu Bisimbu bya Bukalu
12 Mukanda wa Provebia 24:10 ngwawo: “Nga uzeya ha litangwa lya bukalu, Nzili yobe ipwa yaindondo.” Cisimo cikwabo cili ku mukanda wa Provebia ngwaco: “Mbunge ya busiwa yombwesa munu.” (Pro 15:13) Baka-Kristu bamo bakazeye kweta na ha simbu ya kulikela kutanda Mbimbiliya na kusinganyekesesa ha byuma bibakatanda. Banasa kulombela kuli Yehova kulingila lika lishiko keti kutundilila kwisi ya mbunge. Co lalo banasa na kulyangununa ku bakwabo baka-Kristu. Nga batwalalelelaho kulinga ngoco, basa kukobela mu bukalu bwakama.—Pro 18:1, 14.
13 Kumona byuma mu ngila yaibwa kutukwasa kwaka mbunge ku byuma bije bitulingisa tupwe ba kubwahelela. Devidi wasonekele ngwendi: “Kulinga cizango cobe, obe Njambi yange, cikeco cuma cinjashaka.” (Sm 40:8) Nga tuliwana mu bukalu, kutwapandele kulikela kulemesa Yehova. Kulinga byuma bije bilingisa munu apwe wa kubwahelela kwasa kukwasa munu uje nazeye. Yehova natuleke ngwendi twasa kupwa ba kubwahelela nga tutanda Mbimbiliya simbu yoshe. (Sm 1:1, 2; Jms 1:25) Mu Bisoneka bya Kujela na ku biwano bya baka-Kristu, tukatambula “majwi amabwa” aje akatukanyamesa na kutulingisa tupwe ba kubwahelela.—Pro 12:25; 16:24.
Bihula bya Baka-kutanda
Ku Provebia 24:16 ngwabo: “Munu wa kusungama asa kuwa bisimbu 7, co enduka lalo.” Kuma ou mukanda ulumbununa munu uje elukila-ilukila kulinga bubi oloni Njambi amukonekela ndi?
Embwe, obyo keti bikebyo biulumbununa ou mukanda. Ulumbununa munu uje aliwana na bukalu kushwa kumo oloni atwalelelaho kukolesa na kubuhyana
Ngeci, lijwi lya kuwa libanapangesa ku Provebia 24:16 kulilumbununa kwilukila-ilukila kulinga bubi. Oloni lilumbununa kuliwana na bukalu ha bisimbu byabingi. Muno mu matangwa a kukaluwa, muka-busunga nasa kuliwana na bukalu bwa kuliseza-seza bwa kufwa ngwe mishongo. Co lalo, baka-fulumende basa kumuyandesa mwafwa ya likulahelo lyendi. Oloni asa kukulahela ngwendi Njambi amukwasa atwaleleleho kukolesa. Acisinganyekeni omwo Njambi ali na kukwaselamo bangamba bendi batwaleleleho kukolesa. Mbimbiliya yakulahesa ngwayo, Yehova “akakwasa boshe baje bali na kuwa na kwandula baje banakulama.”—Sm 41:1-3; 145:14-19.
Kutondesesa Bisimpi bya Seho
w09 10/15 12
Bihula bya Baka-kutanda
Mu simbu ibasonekele Mbimbiliya, nga munalume washakele kwambata, wapandele kulihula ngwendi ‘Kuma njalibwahesela kunyunga munakazi wange na kulela bana batukita ndi?’ Simbu kanda ambate, wapandele tahi kupanga bipangi bya kufwa ngwe ‘kutunga njibo’ na kulima. Ngeci, Mbimbiliya ya Today’s English Version inanungulula mukanda wa Provebia 24:27 ngwayo “Keti wambate, simbu kanda mahya obe ahye, oloni unapande kubandamena kweta noho haukawanena ha kuliyoyesela.” Kuma eci cinangulo cicili na kupanga ndi?
Eyo. Munalume uje ashaka kwambata napande kulibwahesela mwamubwa. Nga ali na bukangule bwabubwa, co napande kupangako cipangi cimo. Kwambata kukwemanene lika ha kulibwahesela ku mubila. Mbimbiliya ngwayo munalume uje kawanena naanga yendi bya ku mubila na bya ku sipilitu nabihya manene kutubakana na uje kesi na likulahelo. (1Ti 5:8) Ngeci, munalume uje ashaka kwambata napande kulihula ngwendi: ‘Kuma njalibwahesela kuwanena naanga yange byuma bya ku mubila ndi? Kuma njalibwahesela kupwa mutwe wa naanga wa kukola ku sipilitu ndi? Kuma njalibwahesela kutwamenena kulemesa kwa naanga simbu yoshe ndi?’ Mbimbiliya imwesa ngwayo munalume uje nambata napande kulinga ebi byuma byoshe.—Det 6:6-8; Efe 6:4.
Ngeci, mukwenje uje ashaka kwambata napande kusinganyekesesa ha cinangulo cili ku mukanda wa Provebia 24:27. Mu ngila imolika, mumbanda uje ashaka kushomboka napande kusinganyekesesa na kumona ndi nalibwahesela kushomboka na kupwa cisemi. Co lalo na baka-kulyamba babaha banapande kulihula bihula bya kulifwa nga bashaka kukala na bana. (Luk 14:28) Kukabangeya ebi binangulo kukwasa banu ba Njambi bapwe bakubwahelela mu binaanga byabo.
AUGUST 4-10
BISIMPI BYA SEHO BYA MU LIJWI LYA NJAMBI PROVEBIA 25
Binangulo Bitukwasa Kukala na Endekesi Yaibwa
w15 12/15 19 ¶6-7
Pangeseni Mwamubwa Ndaka Yeni
6 Majwi ali ku mukanda wa Provebia 25:11 amwesa seho ya kuzibuka simbu ya kwendeka. Ou mukanda ngwawo: “Lijwi libanendeka ha simbu inapande linafu ngwe maapo a goldi ali mu lilonga lya siuva.” Maapo a goldi akasholoka mwamubwa. Oloni kuaka mu lilonga lya siuva kualingisa asholoke mwamubwa manene. Mu ngila imolika, kuzibuka simbu yaibwa ya kwendeka kulingisa majwi atwendeka akwase munu ituli na kwendeka nendi. Twasa kuzibuka bati simbu ya kwendeka?
7 Majwi atwendeka asa kukwasa munu ituli na kwendeka nendi nga tuzibuka simbu yaibwa itunapande kwendeka. (Tandeni Provebia 15:23.) Cakumwenako, mu March 2011 kwakele lindunduma na mankimba akama aje biisile bimbongi byakele mu mwija tangwa mu lifuti lya Japan. Banu ba kutubakana 15,000 batsile. Bakaleho ba Yehova nabo baliwanene nobu bukalu, oloni bazembelekele bakwabo baje bakele mu busiwa kupangesa Mbimbiliya. Bwingi bwa banu bakele muje mu bimbongi bakulahelele bilongesa bya bulombelo bwa ciBuda, ngeci kubazibukile bilongesa bya Mbimbiliya. Bandolome betu banangukile ngwabo kushangumuka kwambulwila baje banu ha simbu ije bene bya kusanguka kwa batsi kukwapwile kwakubwa. Ngeci, bandolome betu bakele na kuzembeleka baje banu na kubalumbunwina byuma bikanene tuyando, co bapangesele Mbimbiliya mu kulinga ngoco.
w15 12/15 21 ¶15-16
Pangeseni Mwamubwa Ndaka Yeni
15 Endekesi yetu yapwa ya seho ngwe mwa majwi atukendeka. Yesu mwakele na kulongesa mu sinagogi ya mu Nazaleta muje mwakolelele, banu bakele na “kulikomokela manene mwafwa ya majwi amabwa akele na kutunda mu kanwa kendi.” (Luka 4:22) Nga twendeka majwi amabwa tukwasa munu ituli na kwendeka nendi, co kulinga ngoco kukulumbununa ngwabo banu bombwanesa byuma bitwendeka. Mwafwa majwi amabwa asa kukokweya munu alinge byuma byabibwa. (Pro 25:15) Twasa kutembwinina endekese yaibwa ya Yesu nga tukala na ngozi, kwendeka mu kasingimiko na kwaka mbunge mu bali na kulizibila bakwetu. Yesu mwamwene banu mubalifwitililile mangana batolilile kuli ikeye, wabazibilile ngozi, co “washangumukile kubalongesa byuma byabingi.” (Maki 6:34) Yesu mubakele na kumutuka, kabelwisilile.—1 Pita 2:23.
16 Kwendeka mu ngila yaibwa na mu kasingimiko kwasa kukaluwa nga tuli na kwendeka na munu itunalizilila nendi mwafwa twasa kwendeka nendi mu kubatula. Co tunasa kulinga ngoco ku munu wa mu naanga yetu nambe kabusamba ketu mu cikungulukilo. Kuma Yesu walizibile ngwendi asa kupangesa majwi amabi mwafwa walizililile manene na bandongesi bendi ndi? Embwe. Babusamba bendi mubakele na kulinga bimata mu kushaka kuzibuka wapwile wakama mukati kabo, Yesu wapangesele majwi amabwa mukubakwasa na kubaleka cisimo ca mwanike wamundondo. (Mak 9:33-37) Bakulunu banapande kutembwinina mwanja wa Yesu ha kunangula bandolome “mu kuwa mbunge.”—Gal 6:1.
w95 4/1 17 ¶8
Twasa Kulishongangeya Bati Kukala na Cizemo na Kupanga Bipangi Byabibwa?
8 Tubaboshe twasa kulishongangeya umo na mukwabo omwo tupangela Njambi. Yesu nendi washongangeyeye baje bamutolililile. Wazemene cipangi ca kwambulula, co wacizumbangeyeye. Wendekele ngwendi capwile ngwe cakulya cendi. (Iwa 4:34; Lom 11:13) Netu twasa kukala na ntwima yakele nayo Yesu. Kuma neni mwasa kumwesa ngweni mwabwahelela kupanga cipangi ca kwambululula ndi? Lekeni bakweni mu cikungulukilo byuma byabibwa bimunaliwana nabyo, oloni keti mulinge ngoco mu kulimwesa. Co nga mupanga hamo na bakweni mu lihya, bakwaseni bawane kubwahelela kwa busunga omwo balekako bakwabo bya Yehova Ishamatanga yetu.—Provebia 25:25.
Kutondesesa Bisimpi bya Seho
it-2 399
Kuwa mbunge
Likulahelo na bukwasi butunda kuli Yehova bikebyo bikakwasa munu awe mbunge. Munu wa cifweci kesi kuzeya bwasi, co akangula mwamubwa byakulinga. Munu uje kesi neci cifwa akalizibi kupwa wangoco, akalubala bwasi, kesi na likulahelo na lilabelelo, co lalo akalingi byuma byoshe-byoshe mangana amanese bukalu bwendi. Mbimbiliya inendeka hali munu wa kujeneka kuwa mbunge ngwayo: “Munu uje kasa kutula matoto endi napu ngwe nganda ije ili na cibumbe ca kupujuka.” (Pro 25:28) Co lalo munu wa cifweci akakala na bisinganyeka byabibi bije bikamulingisa alinge byuma byabibi.
AUGUST 11-17
BISIMPI BYA SEHO BYA MU LIJWI LYA NJAMBI PROVEBIA 26
Keti Mulikwatasane na “Cilema”
it-2 729 ¶6
Nyonzi
Bisimbu bya Mwaka. Mu Lifuti lya Cikulaheso mwakele bisimbu bya mwaka byabingi, oloni bisimbu byakama byapwile cisika na ndombo. (Esekeseni Sm 32:4; Mwa 2:11, ftn.) Mwakele na kunyoka nyonzi yaindondo manene kushangumukila hakati ka ngonde ya April kutwala hakati ka ngonde ya October. Kakangi, nyonzi kuyakele na kunyoka ha simbu ei ya kuteja. Mukanda wa Provebia 26:1 umwesa ngwawo nyonzi ije yanyokele ha simbu ya kuteja, yanyokele ha simbu kuyapandele. (Esekeseni 1Sa 12:17-19) Co ha simbu ya ndombo, nyonzi kuyakele na kunyoka kushwa kumo. Nyonzi muyakele na kunyoka kwakele na kutonola mwanene. (Ezr 10:9, 13) Ngeci, munu wapandele kukala na njibo ije imunyungilila ku nyonzi na cisika.—Isa 4:6; 25:4; 32:2; Yom 24:8.
w87 10/1 19 ¶12
Kunangula Kulingisa Munu Eme Bushuka bwa Kwoloka
12 Banu bamo batondeka kubanangula manene ngwe muumwesela mukanda wa Provebia 26:3 ngwawo: “Cibanzi cinapu ca kabalu, mukole unapu wa donki, co mbweti inapu ya kupupisa ha myongo ya bilema.” Bisimbu bimo Yehova wakele na kwecelela baIsalele baliwane na bukalu buje bubalinenelele bakebo babenya. Mbimbiliya ngwayo: “Mwafwa balwisile lijwi lya Njambi, kubasingimikile kunangula kwa Wahakamwa Manene. Wabecelelele bayande mangana bimbunge byabo bilikehese. Batanukile, co kukwakele munu wa kubakwasa. Batambekele kuli Yehova mubakele mu bukalu. Wabobwele mu bukalu bwabo.” (Sm 107:11-13) Bilema bamo kubesi kutaba kubana cinangulo coshe-coshe, oloni Mbimbiliya ngwayo: “Uje atwalelelaho kutindibala munima ya kumwendekela bisimbu byabingi apokoka mu kukasumuna, co kakanguka.”—Pro 29:1
it-2 191 ¶4
Ciyanga nambe Buyanga
Mubanapangesela lijwi lya buyanga mu cisimo. Mwene Solomoni uje wakele na mana wendekele ngwendi “Munu uje asezela cilema cipangi napu ngwe munu uje abatula mendi endi na kulibulumuna ikeye babenya.” Cili bene munu uje ana cipangi cilema mangana amupangeleco alinenela bukalu ikeye babenya. Oco cipangi kucasa kubwaha.—Pro 26:6.
Kutondesesa Bisimpi bya Seho
it-1 846
Cilema
Kukumbulula cilema “kwesekesa na bulema bwendi” kwasa kutumwesa ngwe tu bilema na kutumwesa ngwe tukasinganyeka ngwe ikeye. Nga tushaka ngwetu keti tusholoke ngwe bilema, tunapande kukabangeya eci cinangulo cendeka ngwaco: “Keti ukumbulule cilema kwesekesa na bulema bwendi mangana keti ulifwe nendi.” Oloni mukanda wa Provebia 26:4, 5 umwesa ngwawo twasa kukumbulula cilema “kwesekesa na bulema bwendi nga tuzibuka byali na kulingila bimata na kumwesa ngwetu byendeka byendi bili na kushendumuna bakwabo. Co lalo na kumumwesa ngwetu bimata byendi binena bukalu.
AUGUST 18-24
BISIMPI BYA SEHO BYA MU LIJWI LYA NJAMBI PROVEBIA 27
Babusamba ba Busunga Basa Kutukwasa Bati?
Yehova Wamona Bangamba Bendi ba Kulikehesa Kupwa ba Seho
12 Munu wa kulikehesa akakandelela nga bamunangula. Cakumwenako, lingeni ngwe muli ku biwano. Co munima ya kusimutwiya na bandolome babangi, umo amisanena kumukulo na kumileka ngwendi byakulya byamisata ha mayo. Mwasa kuziba shwamwa. Oloni mukandelela kuli uje namileke, indi bati? Mwasa kusinganyeka ngweni ngwe nalibangele kunjileka simbu kanda njisimutwiye na banu babangi. Mu ngila imo lika, tunapande kukandelela kuli mukwetu muka-Kristu uje atunangula. Ngeci, tumumoneni ngwetu napu kabusamba ketu, keti citozi cetu.—Tandeni Provebia 27:5, 6; Gal 4:16.
it-2 491 ¶3
Kabusamba
Mukanda wa Provebia uli na kutunangula ngwawo, nga tuli mu bukalu twasa kukulahela kabusamba ketu na kulomba binangulo kuli ikeye mwafwa wendeka ngwawo: “Keti uyengule kabusamba kobe nambe kabusamba ka isho, co keti ukobele mu njibo ya kabushoko kobe ha litangwa liuli mu bukalu. Munu iwatunga nendi [sha·khenʹ] wa seho kutubakana kabushoko kobe uje ali kulako.” (Pro 27:10) Muka-kusoneka ou mukanda walumbunwine ngwendi kabusamba napu wa seho, co asa kutukwasa kutubakana kabushoko ketu uje itunasemuka nendi mwafwa hamo ha simbu itutonda bukwasi ikeye ali kulako.
Bakwenje na Bambanda, Mushaka Kuyoya mu Ngila Muka?
7 Cuma cimo citulilongesa ku byuma bije kangwile mwamubwa Yowashe cinapu kulikuta busamba na banu baje bazema Yehova, co bashaka kumuzibisa kubwaha. Kutwapandele kulikuta lika busamba na baje batunapu hamo nabo. Anukeni ngweni Yowashe wapwile mwanike kuli kabusamba kendi Yehoyanda. Lihuleni ngweni: ‘Kuma babusamba bange bali na kunjikwasa njikale na likulahelo lya kukanyama kuli Yehova ndi? Bali na kunjishongangeya kuyoya mu kulitombola na binangulo bya Njambi ndi? Kuma bakasimutwiya bya Yehova na biñanda bili mu Lijwi lyendi ndi? Kuma bakamwesa ngwabo basingimika binangulo bya Njambi ndi? Kuma bakanjinangula nga kulinga ngoco kunapande ndi?’ (Pro 27:5, 6, 17) Nga babusamba beni kubazemene Yehova, co na seho ya kutwalelelaho kulikuta busamba nabo yahi. Oloni nga babusamba beni bazema Yehova, co twaleleleniho kulikuta busamba nabo mwafwa bamikwasa manene—Pro 13:20.
Kutondesesa Bisimpi bya Seho
w06 9/15 19 ¶12
Bisimpi bya Kulitila bya mu Mukanda wa Provebia
27:21. Kutushangazala kukatulingisa tusholole cifwa cetu. Nga tubakulikehesa banu mubatushangazala kutulishasha, oloni twana Yehova bumpau, co kulinga ngoco kutushongangeya tutwaleleleho kumupangela. Oloni nga kutwapwile bakulikehesa, banu mu batushangala tuliziba ngwetu tu ba seho manene kutubakana bakwetu.
AUGUST 25-31
BISIMPI BYA SEHO BYA MU LIJWI LYA NJAMBI PROVEBIA 28
Kuliseza Kuli Mukati ka Muka-bubi na Muka-kusungama
w93 5/15 26 ¶2
Kuma Mukakabangeya Yehova na Mbunge Yeni Yoshe?
“BANU ba kusungama bapwa ba kusimpa ngwe ndumba.” (Pro 28:1) Bakamwesa likulahelo lyabo mu bilinga na kukulahela manene Lijwi lya Njambi na kwambulula muzimbu waubwa mu kusimpa nameme kulinga ngoco kwasa kwaka buyoye bwabo mu bushonde.
it-2 1139 ¶3
Kuzibisisa
Baje banecela kumukabangeya. Munu uje akashangumuka kulinga byuma byabibi kesi kwanuka Njambi mu byuma byakalingi. (Yom 34:27) Munu wa cifweci akatabesa mbunge yendi imutwamenene kulinga byuma byabibi na kujeneka kuzibila Njambi lyoba. (Sm 36:1-4) Co lalo nameme akalishasha ngwendi ali na kulemesa Njambi, washaka biyongola bya banu, co akabitwameka kulutwe kutubakana biyongola bya Njambi. (Isa 29:13, 14) Akalimanena mwakalingi byuma bya kujwala na kumwesa ngwe keti bubi bwakama. (Pro 10:23) Kutundaho, munu wa cifweci akatenguluka na kukala na futisi ya bilinga bya kujwala, co mu bulema bwendi akalyendekesa na kusinganyeka ngwendi Njambi uje kutwesi na kumona kasa kumona bilinga byendi byabibi, kumwesa ngwe Njambi nonowa kupangesa nzili yendi ya kunanguka. (Sm 94:4-10; Isa 29:15, 16; Jel 10:21) Mwafwa ya bilinga byendi amwesa ngwendi, “Yehova kakeleko” (Sm 14:1-3) co kamwanuka mu byuma byangula kulinga. Kulingila binangulo bya mu Mbimbiliya kubyesi na kumutwamenena, kasa kuzibuka nambe kwangula mwamubwa byakulinga.—Pro 28:5.
it-1 1211 ¶4
Kulongwa
Munu asa kupwa wa kulongwa nga akala na likulahelo lya kukanyama na kukulahela Yehova na nzili yendi ya kwobola. (Sm 25:21) Njambi nakulahesa ngwendi apwa “ntelo” na “cimpaka” kuli baje benda mu kulongwa. (Pro 2:6-8; 10:29; Sm 41:12) Banu bakulongwa bakalifwiti kuzibisa Yehova kubwaha ku mbunge, co kulinga ngoco kukabakwasa batwaleleleho kupwa ba kulongwa. (Sm 26:1-3; Pro 11:5; 28:18) Yombi wanangukile ngwendi banu ba kulongwa bakayanda na kutsa mwafwa ya bilinga bya banu bababi. Nameme ngoco, Yehova azibuka bukalu bubakaliwana nabwo banu ba kulongwa. Ngeci, nakulahesa ngwendi buswana bwabo bukalako myaka yoshe, co kulutwe bakakala mu kwoloka na kukaswana byuma byabibwa. (Yom 9:20-22; Sm 37:18, 19, 37; 84:11; Pro 28:10) Mwanja wa Yombi umwesa ngwawo kupwa wakulongwa kwapwa kwa seho kutubakana kukala na bufuko. (Pro 19:1; 28:6) Bana ba cisemi wa cifweci bapwa ba kubwahelela (Pro 20:7) mwafwa babezika kwitila mu mwanja waubwa wa cisemi cabo.
Kutondesesa Bisimpi bya Seho
w01 12/1 11 ¶3
Byuma Bitukwasa Keti Tutsiye Busamba Bwetu na Yehova
Keti tulikulahele manene. Bwingi bwa banu baje ba babalele mbunge bakele na kusinganyeka ngwabo banalikangula. Ngeci, bakele na kwombwanesa kuya ku cipatela mangana bakamone bukangule bwa mbunge yabo. Mu ngila ya kulifwa, baka-Kristu bamo basa kuliziba ngwabo busamba bwabo na Yehova kubwasa kutsa mwafwa baneshwala mu busunga. Banasa kwecela kulilula mubali na kulingila kusipilitu kweta noho habakobelela mu bukalu. Ngeci, kunapu kwa seho kwanuka cinangulo cendekele kapositolo Paulu ca kujeneka kulikulahela manene cije cendeka ngwaco: “Uje asinganyeka ngwendi nemana anyanyame mangana keti awe.” Mana atukwasa kunanguka ngwetu kutwalumbunukile, co tunapande kulilula kushwa kumo mangana tuzibuke mu tuli na kulingila ku sipilitu.—1Kr 10:12; Pro 28:14.