Bubwa Bwa Kukala Na Futisi Yaibwa

KUKALA NA FUTISI YAIBWA KWAPWA KUKA?

Banu baje bakala na futisi yaibwa bakazibuka byuma byabibwa na byabibi. Kubesi kwangula byuma byabibwa nambe byabibi kwesekesa nomwo mubalizibilamo. Oloni bakakabangeya binangulo bimo mangana byase kubatwamenena kulinga byabibwa nameme kukwesi banu babamona.

KUKALA NA FUTISI YAIBWA KUKWASA BATI?

Banike bakazibi binangulo bya makuli bya kulisezaseza, ku banu babakai nabo ku sikola, ku myaso ibakatolilila nambe ku mafilimu na mapulogilamu abakayongola ha TV. Oku kukabalingisa bajeneke kukulahela mwamubwa byuma bibanalilongesa ha futisi yaibwa.

Obu bukapu bukalu bwakama manene ku banike baje bacikola. Libulu lya Beyond the Big Talk ngwalyo: “Banike baje bacikola banapande kuzibisisa ngwabo banu babangi basa kubasindiya kulinga byuma byabibi mangana bazibise bakwabo kubwaha. Co lalo banapande kulinga byuma byabibwa nameme babusamba babo kubabishaka.” Bisemi banapande kulongesa bana babo ebi byuma simbu kanda bakole.

MWAKULONGESELA MUNENI FUTISI YAIBWA

Longeseni muneni kwangununa byabibwa ku byabibi.

CINANGULO CA MU MBIMBILIYA: ‘Bakulunu, banalilongesa . . . kwilula na kwangununa mukati ka byuma byabibwa nebi byabibi.’—Vahevelu 5:14.

• Pangeseni majwi aje angununa byuma byabibwa ku byabibi. Endekeni byuma bikalingiwa simbu yoshe na kwendeka ngweni: “Oku kulongwa, oku keti kulongwa. Obu busunga, obu keti busunga, oku kumwesa ngozi, oku keti kumwesa ngozi.” Mu kwita kwa simbu, muneni alilongesa byuma byabibwa byanapande kulinga na byuma byabibi bije kapandele kulinga.

• Lumbununeni bimilingisa mwendeke ngweni cuma cimo cacibwa nambe cacibi. Cakumwenako, mwihuleni ngweni: Mwafwa bika kwapwa kwa seho kwendeka busunga? Kwendeka makuli kukamanesa bati busamba? Mwafwa bika kwiba kwapwa kwakubi? Pangeseni mwamubwa bihula mangana mukwase muneni azibuke byuma byabibwa na byabibi.

• Mukwaseni azibuke bubwa bwa kukala na futisi yaibwa. Mwasa kumuleka ngweni: “Nga wendeka busunga, banu bakukulahela, nambe nga ukala na ngozi, co banu bakushwena muyehi.”

Naanga yeni inapande kukala na futisi yaibwa.

CINANGULO CA MU MBIMBILIYA: “Lyesekeni yeni babenya na kulilula.”—2 Kolinte 13:5.

• Banu ba mu naanga yeni banapande kukala na futisi yaibwa, mangana mwase kwendeka mu busunga ngweni:

  • “Mu naanga yetu kutwesi kukwisa.”

  • “Kutwesi kulwa nambe kutenukila bakwetu.”

  • “Kutwesi kwendeka majwi amabi.”

Muneni amona ngwendi naanga yeni ili na futisi yaibwa mwafwa boshe mukemwo mubatonda kulingila, kesi kulingila lika lishiko.

• Kushwa kumo, lekeni muneni mashiko amukakabangeya mu naanga yeni. Endekeni byuma bikalingwiwa ha litangwa na litangwa mu kulongesa bana beni. Esekeseni mashiko amukakabangeya mu naanga yeni na aje atukazibi ha TV nambe ku sikola. Ihuleni muneni ngweni: “Wasa kulinga bati?” “Naanga yetu yasa kulinga bati?”

Mukwaseni akale na futisi yaibwa.

CINANGULO CA MU MBIMBILIYA: ‘Citakutaku ceni cipwe ca kujela.’—1 Petulu 3:16.

• Mushangaleni nga amwesa bifwa byabibwa. Nga muneni nalingi byuma mwamubwa, mushangaleni na kumuleka bimunalingila ngoco. Cakumwenako, mwasa kumuleka ngweni: “Wapwa u munu wa busunga. Bikebyo binjakushakela.” Nga muneni alitabela mulonga wanalingi, mushangaleni tai ha kwendeka busunga asinoni mumunangula.

• Munanguleni nga nalingi byuma byabibi. Kwaseni bana beni balitabele byuma bibanabiisa. Bana beni banapande kuzibuka byuma bibanabiisa na kumona mubinalisezela na mashiko amukakabangeya mu naanga yeni. Bisemi bamo kubashakele kunangula bana babo nga banabiisa, mwafwa kubesi kushaka kuzeyesa bana babo, oloni kunangula muneni kumukwasa akale na citaku-taku ca kujela cije cimukwasa azibuke byuma byabibwa na byabibi.