Yesu Wakele na Kumoneka Vati?
Naumo wai wakala na chikupulo cha Yesu. Yesu kuvamwambatele chikupulo, cho lalo wai wamungile kamponya wa kulifwa nendi. Nameme ngocho, mu vita vya myaka, Yesu vanamumwetha mu vikupulo vyavingi.
Oloni ava vaka-kuthona vikupulo kuvathzivuka mwamonekelelemo Yesu. Vaka-kuthona vikupulo vakathono Yesu muvanathinganyekela kwetheketha na vithemwa vyavo na vyuma vivakulahela na vyuma vivashaka vanu. Evi vikupulo vyatha kulingitha vanu vajeneke kuthzivuka vifwa na vilongetha vya Yesu.
Vaka-kuthona vikupulo vamo vakamwetha Yesu ngwe munu wa kuthzeya, uje ali na viñambu na munjethzi waulaha. Mu vikupulo vikwavocho, Yesu akamoneka kupwa munu wa ndthzili wa sipilitu uje ali mu cheke, cho ali halako na vakwavo. Evi vikupulo vikamwetha vene mwafwile Yesu ndi? Vika vitukwatha tuthzivuke mwamonekelelemo? Chuma chimo chatha kutukwatha, chinapu kwilula viñanda vya mu Mbimbiliya vije vyatha kutukwatha kuthzivithitha mwakele na kumonekelamo Yesu. Vitukwatha lalo tuthzivuke chifwa chendi.
“UNANJIVWAHETHELA MUVILA”
Yesu wendekele awa majwi mu lilombelo, hamo ha thimbu ivamumbwitikile. (Vahevelu 10:5; Mateo 3:13-17) Ou muvila wafwile vati? Myaka 30 kunima thimbu kanda Yesu athemuke, kangelo Ngambiliyele wendekele kuli Maliya ngwendi: “Ukakala na kafumba, cho ukakita mwana wa munalume. . . Muna Njambi.” (Luka 1:31, 35) Ngechi, Yesu wapwile wa kulumbunuka ngwe mwafwile Andama ha kulivanga. (Luka 3:38; 1 Kolinte 15:45) Yesu wapandele kupwa munalume uje wakele na muvila wauvwa, cho lalo hamo walifwileko na ina Maliya uje wapwile Kayunda.
Mukulithethza na Valoma, Vayunda vakele na kulela minjethzi, cho na Yesu walingile ngocho. Ije minjethzi yanenethele ngwavo munu vamuthingimike, cho kuyakele na kusholoka mu vushaki mwafwa vailelele mwamuvwa. Twakulahela ngwetu Yesu wakele na kukamba vwino minjethzi na viñambu vyendi. Vanazalite lika vakevo kuvakele na kuteula viñambu vyavo, umo wavo wapwile Samusoni.—Kulava 6:5; Maako 13:5.
Vwingi vwa myaka mu kuyoya kwa Yesu, mu myaka 30, wapwile muka-kushonga, oloni kapangethele vyakushongetha vije viliko matangwa ano. (Mako 6:3) Oku kumwetha ngwavo Yesu wapwile wa kukanyama. Kumaputukilo a chipangi chendi cha kwambulula, Yesu endi lika washekelele hanja vanu na “tuthitu voshe, hamo na vimanga, na vingombe voshe vaje vakele mu njuvo ya Shukulu Kalunga, cho wafulumikile vimetha vya vaje vakele na kulandakana vimbongo vyavo.” (Yowano 2:14-17) Kusheka ava vanu kwatondekele munalume wa kukanyama na ndthzili. Yesu wapangethele muvila wamuvwahethelele Njambi mu kulinga chipangi chamwanene Njambi omwo wendekele ngwendi: “Njinapande kwambulula viñanda vya Vumwene vwa Njambi mu vinganda vyeka lalo, omwo evi vikevyo vyanjituminine Njambi kulinga.” (Luka 4:43) Kuya na kwambulwila ku Palesitina ha mendi kwatondekele kukala na ndthzili ya kwenda.
“IJENI KULI YANGE, . . . CHO NJIKAMIHWIMITHA”
Futithi na vifwa vya Yesu vyavivwa vyashongangeyeye ‘voshe vaje vajukile na kwambata vya kulema’ vatambule echi chilanyo. (Mateo 11:28-30) Ndthzandthzu na ngothzi ya Yesu, vyamwethele ngwavo akashulithilila chikulahetho chendi cha kukahwimitha vaje vanajuka. Na vanike navo vashakele kukala kuyehi na Yesu, Mbimbiliya ngwayo: “Wavajundwile.”—Mako 10:13-16.
Yesu wayandele manene thimbu kanda athse, oloni oku ku kulumbununa ngwavo wapwile munu wa kuthzeya. Chakumwenako, Yesu wakwathele ku chilika cha vulo mu Kana omwo watengulwile mema kupwa vinyu. (Yowano 2:1-11) Cho thimbu imo Yesu walongethele mbunga ya vanu ije yakungulukile vyuma vya kulitila.—Mateo 9:9-13; Yowano 12:1-8.
Yesu wambulwile muthzimbu uje walingithile vanu vapwe va kuvwahelela mwafwa ya lilavelelo lya kukayoya myaka yoshe. (Yowano 11:25, 26; 17:3) Omwo vandongethi vendi va kupwa 70 vakumulekele vivakaliwanene navyo muvaile na kwambulula, Yesu “washulile na kujolela,” cho wavalekele mu kuvwahelela ngwendi: “Joleleni omwo mathzina eni vanawathoneka mwilu.”—Luka 10:20, 21.
“OLONI EYI KETHI IKEYO NGILA HAKATI KENI”
Vantwama va mu vulombelo va mu thimbu ya Yesu, vashakele kuvana manene kathingimiko omwo ya vukama vwa moko yavo. (Kulava 15:38-40; Mateo 23:5-7) Oloni Yesu ikeye walekele tupositolo vendi ngwendi kethi vapangethe mwamuvi“ndthzili” ku vakwavo. (Luka 22:25, 26) Yesu watwaleleleleho kuvanangula ngwendi: “Nyanyameni kuli valongithi va majwi a Lishiko, vaje vathzema kwenda na vikoveyo vyavo vyavilaja, na kuvakandelela na kathingimiko mu mitambela ya kulandethela.”—Mako 12:38.
Oloni Yesu wapwile wa kulikehetha, ngechi omwo waile ku chiwano kalimwethele ku mbunga. (Yowano 7:10, 11) Nameme omwo Yesu wakele hakati ka tupositolo vendi va kupwa 11 wahi wathele kuthzivuka ngwavo Yesu uli. Yundasa uje wendele Yesu vungungu ‘wanene chithzivukitho’ kuje ku chivunga ngwendi uje injikathsemba ikeye imuli na kushakethzeka.—Mako 14:44, 45.
Nambe ngwavo kututhzivuka vene mwakele na kumonekela Yesu, oloni kwetheketha na vukaleho vutunathimutwiya, Yesu kamonekele ngwe muvakamuthonena vanu vamo mu vikupulo. Oloni chuma cha theho manene chinapu mu tuli na kumwenamo Yesu ha thimbu ino.
“OLONI MU KATHIMBU KAKANDONDO LIKA, CHO VAKA-KAYE KUVAKANJIMONO”
Yesu wendekele awa majwi ha litangwa lyathsile na kumuthsinda. (Yowano 14:19) Wanene “mwonyo wendi ngechi apatule vanu vavangi.” (Mateo 20:28) Ha litangwa lya mu chitatu kutunda ha kuthsa kwendi, Njambi wamuthangwile ngechi wapwile “mundthzindthzime” nambe ngwetu sipilitu, cho “wamusholwele” ku vandongethi vamo. (1 Petulu 3:18; Vilinga 10:40) Yesu wamonekele vati omwo washolokele ku vandongethi vendi? Walithethzeleko kavundondo nomwo mwakele na kumonekela te kanda athse, mwafwa nameme vandongethi vendi kuvathele kumuthzivuka mu vwathi vwathi. Maliya Mangandalena wathinganyekele ngwendi hamo ndimi; cho lalo vandongethi vavali vaje vakele na kuya ku Emausi vathinganyekele ngwavo hamo mungendthzi.—Luka 24:13-18; Yowano 20:1, 14, 15.
Vaticho ha thimbu ino, tuthinganyeka ngwetu Yesu ali na kumoneka vati? Hanima ya myaka ya kutuvakana 60 kutunda ha kuthsa kwa Yesu, kapositolo Yowano wamwene vimona vya Yesu. Yowano kamwene munu ivanashukika ha chilindakano. Oloni wamwene “Mwene ya vimyene na Shukulu ya vashukulu,” Mwene wa Vumwene vwa Njambi, uje ololo anyongetha vitothzi va Njambi, vandemone hamo lika na vanu vavavi na kunena vivethzikitho vya myaka yoshe ku vanu va kulongwa.—Kujombolola 19:16; 21:3, 4.