Tëyˈäjtëndëjkëbë kyäjpxwijën parë oy mëk nyajpatëm
“¿Ti kyaj të nnijayë mä tiempë të nyaxy mëdë käjpxwijën etsë nijäˈäwën, parë ndukˈixäˈäny wiˈix tyëyˈäjtënëtyë tadë ää ayuk diˈib mëdëy[?]” (PROVERBIOS 22:20, 21)
¿TIKO BIIBLYË TYËGATSYËTY? Mayë liibrë diˈib tëëyëp yajjääy myaytyakypyë ääy tsooy diˈib tyamë ëxpekyjyaˈay jënandëp ko kutsëˈëgë ets ko kyaj yˈoyëty. Per tijatyë Biiblyë nyigajpxypy “ijtëëp winë xëë winë tiempë”, pes yëˈë të dyajjäˈäyëtyë Dios diˈib të xyajkojëm (1 Peedrʉ 1:25).
IJXPAJTËN: Mä ja ley diˈibë israelitë yajmooytyë, ojts yajtukˈanaˈamdë parë nyëjkxtët jagam ets jam ttäjtët tuˈugë jut parë jyëdittët o pyëtsëmdët (Deuteronomio 23:12, 13). Nan ojts yajtukˈanaˈamdë ets kyëbujtët ko ttondëdë oˈkpë o jëyujk ooky (Levítico 11:27, 28; Números 19:13, 19). Ets nanduˈun parë ja päˈäm jäˈäy diˈib myëdäjtypyë leprë yajpëjtäˈägët abeky axtë koonëm yaˈixët pën kyaj ja pyäˈäm nyekynyinaxy (Levítico 13:1-8).
¿TI XYTYUKˈIJXËM EXTËM TYAMË DOKTOOR TˈËXPËJKPËTSËMDË? Ko jäˈäy dyajwäˈätstë axëknëë, yajpujˈyë këˈë ets ko päˈäm jäˈäy abeky yajpëjtaˈaky, mëjwiin kajaa yˈoyëty parë yajjëjpkuwäˈägë yuu päˈäm. Pën kyaj nmëdäjtëmë jëdijtakn, tsojkëp “nitäjëm ja axëkˈäjtën naa 30 metrën jyagamëty mä ja nëdäjny yˈity”, duˈun dyakyë käjpxwijën Centros para el Control y la Prevención de Enfermedades (CDC, extëm yaˈˈajääymyuky inglés). Ko “nnayaˈijtëm wäˈäts mä tadë axëkˈäjtën, ta mayë jäˈäy kyaj pyäädëdë tuknaxyë”, duˈun jyënaˈanyë Organización Mundial de la Salud. Ets naa 200 jëmëjtëp, jaa doktoor tpëjktë kuentë ko tyukninäjxtëbë päˈäm pënaty yajtsoybyajttëp ko kyakëbujtë mä të ttondë oˈkpë. Etsë CDC jyënäˈändë ko jäˈäy kyëbujy, yëˈë “diˈib mas oy parë yajjëjpkuwäˈägë yuu päˈäm”. ¿Ets ko abeky yajpëjtaˈagyë päˈäm jäˈäy o diˈib myëdäjtypyë leprë? Tyä näämnëm tuˈugë ëxpëjkpajn jyënaˈany: “Ko tyëkë tuˈugë päˈäm diˈib ninäjxp, net kyaj nyinaxy ko abeky yajpëjtaˈaky ja päˈäm jäˈäy” (Saudi Medical Journal).
¿WIˈIX XYˈOKˈIXY? ¿Mˈixyˈajtypy tuˈugë liibrë diˈib tëëyëp yajjääy diˈib tuˈugyëp extëm tyamë doktoortëjk tˈëxpëjkpëtsëmdë?
[Letrë diˈib miimp mä pajina 6]
“Mëjˈixy mëjmëdoy njäˈäwëm wiˈix ja wäˈätsˈäjtën tmëdäjttë ja tiempë mä Moisés jyukyˈajty.”—(MANUAL OF TROPICAL MEDICINE [TSOOYË NYINEKY DIˈIB TROPICAL], DIˈIB JYAAYË DOKTOOR ALDO CASTELLANI ETSË ALBERT J. CHALMERS)