Nˈokjukyˈäjtëm “extëmë jabyeˈxyjyaˈay”
“Nmënuˈxtaktëpts miitsëty, extëmë jabyeˈxyjyaˈay mä wiink nax wiink käjpn, katë xyˈanëjx xyˈaˈoogëdë diˈibë ja niniˈx këbäjk tsyejpy.” (1 PEED. 2:11)
¿WIˈIX MˈATSOOJËMBITÄˈÄNY?
¿Tiko mbäät njënäˈänëm ko pënaty nëjkxtëp tsäjpotm, jyukyˈattë yä extëmë jabyoˈkxyjyaˈay?
¿Wiˈixë “wiinkpë borreegëty” jyukyˈattë yä extëmë jabyoˈkxyjyaˈay?
¿Ti mjantsy yˈawijxy mjantsy jyëjpˈijxypy?
1, 2. ¿Pënatyë Pedro yˈanmääy ko Dios të wyinˈixëdë, ets tiko ojts ttijy “jabyeˈxyjyaˈay”?
TË NETY nyäjxnë 30 jëmëjt mä Jesus pyatëjkë tsäjpotm, ko apostëlë Pedro ttuknigejxyë neky pënatyë nety tsënääytyëp “oymyääty mä yëˈë nyaxwinyëdë: Pontë, Galasyë, Kapadosyë, Asyë esë Bitinyë”, ets jap tˈanmääy: “Dios Teety mwinˈijxëdë” (1 Peed. 1:1, 2). Pedro yëˈë yä nyijäˈäyë ja Dios mëduumbë diˈib nëjkxtëp tsäjpotm diˈibë nety të myin të jyäˈttë jemy ets tˈawixtë ja jukyˈäjtën jam tsäjpotm parë yˈanaˈamäˈändë mëdë Kristë (käjpxë 1 Peedrʉ 1:3, 4). Per ko waanë yˈijty, ta apostëlë Pedro ojts ttijy “jabyeˈxyjyaˈay mä wiink nax wiink käjpn” (1 Peed. 2:11). ¿Tiko duˈun ojts ttijy? ¿Ets ti tyäˈädë yˈandijpy parë ëtsäjtëm pën niwaanë Jyobaa tyestiigëty diˈib nëjkxtëp tsäjpotm?
2 Oy ko Pedro ojts ttijy ja Dios mëduumbë diˈib mä primer siiglë “jabyeˈxyjyaˈay”, pes kyaj nety jyukyˈatäˈändë winë xëë winë tiempë yä Naxwiiny. Ets nanduˈun tyamë Dios mëduumbë diˈib nëjkxandëp tsäjpotm, kyaj xëmë yä jyukyˈatäˈändë. Apostëlë Pablo diˈib nanduˈun yajwinˈijx mä ja “tuk mutsk kajpëˈëgë borreegë”, jyënany: “Ëtsäjtëm, tsäjpotmëdë jäˈäyˈäjtëm, es nˈawijx njëjpˈijxëm es jam kyëdäˈägët yëˈë nYajnitsokpëˈäjtëm, yëˈë Nintsënˈäjtëm Jesukristë” (Luc. 12:32, Traducción del Nuevo Mundo [TNM]; Filip. 3:20). Tyäˈädë yëˈë yˈandijpy ko yˈooktë ja Dios mëduumbë diˈib nëjkxtëp tsäjpotm, ta tmastuˈuttë Naxwinyëdë ets tˈaxäjëdë jukyˈäjtënë winë xëë jam tsäjpotm (käjpxë Filipʉs 1:21-23). Pääty, jeˈeyë jyukyˈattë tuk tiempë “extëmë jabyeˈxyjyaˈay” mä tyam yˈaneˈemyë Satanás.
3. ¿Ti nnijawëyäˈänëm mä ja wiinkpë borreegëty?
3 ¿Ets ti net yˈawijxtëp ja wiinkpë borreegëty? (Fwank 10:16.) Biiblyë jyënaˈany ko yëˈëjëty tsyënääytyaknbëkäˈändë yä Naxwiiny winë xëë winë tiempë. Per ¿tiko njënäˈänëm ko yëˈëjëty nan “jabyeˈxyjyaˈay”? Min nˈokˈijxëm.
“TËGEKYË DIˈIBË DIOS PYËJTAK MOON TUJKP”
4. ¿Ti kyaj tmëmadäˈäktë wintsëndëjk?
4 Mientrës tyam njukyˈäjtëm mä jyaˈˈatyë axëkˈäjtën, niˈamukë naxwinyëdë jäˈäy, axtë Dios mëduumbë duˈunyëm tkuˈayowëyäˈändë mët ko Satanás tkamëmëdooyë Jyobaa. Romanʉs 8:22 jyënaˈany “ko axtë tyam tëgekyë diˈibë Dios pyëjtak moon tujkp” ets “dyajnaxy ja pëjk adoˈonën”. Nipën mbäädë ayoˈon tkayajëjptëgoy, ni politikëtëjk, ni ëxpëkyjyaˈay ets ni yëˈë organisasion diˈib pyudëjkëbë naxwinyëdë jäˈäy namayˈäjtën.
5. ¿Ti tyuundëp miyonkˈamë jäˈäy desde 1914, ets tiko?
5 Desde 1914 axtë tyambäät, miyonkˈamë jäˈäy tpuwäˈägëdë Jesukristë, ja Rey diˈibë Dios të twinˈixy. Kyaj ttuktëkëyäˈändë Satanásë jyaˈay ets ni tkapudëkëyäˈändë. Yëˈë pyuwäˈkëdëbë Diosë yˈAnaˈam Kyutujkën diˈib tsäjpotm ets jam dyajtundë jyukyˈäjtën, myeeny syentääbë etsë jyot myëjää (Rom. 14:7, 8).
6. ¿Wiˈix tyamë Jyobaa tyestiigëty yˈittë “extëmë jabyeˈxyjyaˈay”?
6 Tyamë Jyobaa tyestiigëty yajpäättë 200 paˈis naxy, ets oy kyunaxˈat kyugäjpnˈattë. Per niˈamukë yˈittë extëmë “jabyeˈxyjyaˈay”, oy mä tsyëënëdë ets kyaj ttuktëk ttukwäˈägëdë politikë ets ni naxwinyëdë jäˈäyë yˈamay jyotmay. Duˈun nyayjawëdë extëmxyëp kyunaxˈat kyugäjpnˈattë mä ja jembyë jukyˈäjtën diˈibë Dios të twandaˈaky, ets tyukxondaktëp ko tim tsojk jyëjpkëxäˈänyë tyäˈädë jukyˈäjtën.
7. ¿Mä Dios mëduumbëty tsyënääytyaknbëkäˈändë winë xëë winë tiempë, ets näˈä?
7 Tim tsojkë Kristë dyajtunäˈänyë kyutujkën parë dyajkutëgoyaˈanyë tyäˈädë axëëkpë jukyˈäjtën. Ets mä yˈanäˈämäˈäny, dyajjëjptëgoyaˈanyë poky etsë ayoˈon. Nanduˈun dyajkutëgoyaˈany pënaty të tnibëdëˈëktë ja madakën diˈibë Jyobaa myëdäjtypy parë yˈanaˈamët, oy yëˈëjëtyë naxwinyëdë jäˈäy o anklësëty. Taanëmë net ja Dios mëduumbëty tsyënääytyaknbëkäˈändë winë xëë winë tiempë mä ja tsujpë it lugäär (käjpxë Diˈibʉ Jatanʉp 21:1-5). Kyaj ti naxwinyëdë jäˈäy nyekyyaˈˈayowäˈänëdë ets tˈaxäjëyäˈändë “ja awäˈätstuuyˈäjtën es ja kunuˈxën diˈibë pyäättëp ja Diosë yˈuˈungëty” (Rom. 8:21).
¿WIˈIX MBÄÄT JYAˈAYˈATTË PËNATY JANTSY DIOS MËDUUNDËP?
8, 9. ¿Ti Pedro myaytyäˈägan ko jyënany “diˈibë ja niniˈx këbäjk tsyejpy”?
8 Apostëlë Pedro tmaytyaky ti tsojkëp ttundët ja Dios mëduumbëty ko jyënany: “Nmënuˈxtaktëpts miitsëty, [...] katë xyˈanëjx xyˈaˈoogëdë diˈibë ja niniˈx këbäjk tsyejpy” (1 Peedrʉ 2:11). Tyäˈädë käjpxwijën yëˈë yajmooytyë pënaty nëjkxtëp tsäjpotm, per nan pudëjkëdëp ja wiinkpë borreegë diˈibë Kristë jyaˈäjtypy.
9 Kyaj tukëˈëyë yˈaxëëgëty tijaty ntsojkënyëˈäjtëm, per net pën kyaj tninaxyë Diosë yˈanaˈamën. Ets duˈun mas niˈigyë ndukxondakëmë jukyˈäjtën. Extëm nˈokpëjtakëm, kyaj wyiˈixëty ko ngayäˈän nˈuugäˈänëm, nˈixäˈän njawëyäˈänëm ets nduˈukmukäˈänëm mëdë mëtnaymyaayëbë. Ets diˈibë jäˈäy të pyëjknë, nan kyaj yˈaxëëgëty ko yˈity tsyëënë mëdë nyaˈay o nyëdoˈoxy (1 Kor. 7:3-5). Ko Pedro tmaytyaky “diˈibë ja niniˈx këbäjk tsyejpy”, yëˈë yˈandijpy diˈib mä näägë Biiblyë të yajkäjpxnaxy “axëëkpë tsojkën” etsë “tsojkënë diˈib yajpokytyuump” (Nueva Biblia al Día; Reina-Valera Contemporánea). Pääty, jëjpˈam etsë Dios mëduumbë tjëjpkudijët ja axëëkpë tsojkën diˈibë Dios kyaj ttukjotkëdaˈaky ets diˈib mbäät tyukmastuˈutyëty. Pën kyaj tjëjpkudijë, mbäät dyajtëgoyë jyukyˈäjtën.
10. ¿Tijatyë Satanás yajtuumpy parë nduktëjk ndukwäˈkëm tijatyë naxwinyëdë jäˈäy tyuundëp?
10 Satanás xytyuktunäˈänëm tijaty tyamë jäˈäy tyuundëp ets tijaty wyinmääytyëp. Ets duˈun ttuny parë kyaj nˈijtëm “extëmë jabyeˈxyjyaˈay” mä tyäˈädë jukyˈäjtën. Yëˈë tsyejpy ets nˈatsojkëmë axëëkpë ijt tsënaaky, nbaˈoˈktëˈëwëmë jukyˈäjt madakën, nnayjäˈäwëm mëj këjxm, nnayajnäjxëm jëjpˈam ets nwinmäˈäyëm ko ja nnaxˈäjt ngäjpnˈäjtëm yëˈë diˈib mas oy. Tukëˈëyë tyäˈädë yëˈë diˈibë Satanás yajtuumpy parë xyajtëgoyäˈänëm. Pën nduˈunëmë mëjää parë kyaj xytyuktëjkëmë axëëkpë tsojkën, ta nëjkx nyajnigëxëˈkëm ko kyaj nˈitäˈänëm mëdë Satanásë jyaˈay ets ko jeˈeyë waanë yä njukyˈäjtëm. Diˈib ntsojkëm yëˈë nˈitäˈänëm winë xëë mä ja jembyë jukyˈäjtën diˈibë Dios të twandaˈaky, ets nduˈunëm ja mëjää parë nëjkx nbatëm.
“MËDATTË OYBYË MJOT MWINMÄˈÄNY”
11, 12. ¿Wiˈix näˈäty yaˈixyë jabyoˈkxyjyaˈay, ets wiˈix nanduˈunë jäˈäy tˈixtë Jyobaa tyestiigëty?
11 Mä bersikulo 12 japë Pedro tˈaknimaytyaˈaky ti mbäät ttundë Dios mëduumbë diˈib ijttëp “extëmë jabyeˈxyjyaˈay”. Yëˈë jyënany: “Mëdattë oybyë mjot mwinmäˈäny mët ja diˈibë kyaj tˈixyˈattë Dios, es dëˈën yëˈëjëty, oy tyam mjaniwäämbajtëbë nanatëkëkyëjxm extëmxyëp mˈaxëkjäˈäyˈattë, yˈixtëp ja oyˈäjtën diˈibë miits mduundëp, es ko jäˈäy yajpayoˈoytyët, net tˈawdattët ja Dios”. Näˈäty, yaˈëbat yajkäjpxpatpë jabyoˈkxyjyaˈay axtë yaˈixy extëmë “axëkjäˈäy” o yajjäˈäyˈoˈkpë mët ko tëgatsy yˈixˈattë, tëgatsy ja kyostumbrë, tëgatsy kyäjpxtë ets ko tëgatsy nyayxyoxëdë. Per ko oy jyaˈayˈattë, mbäät kyaj nyekyyaˈixtë extëmë axëkjäˈäy.
12 Dios mëduumbë nan mbäät tëgatsy yˈixëdë myëjënbäˈä myëdëjkpäˈä. Extëm nˈokpëjtakëm, ko tëgatsy kyäjpx myaytyäˈäktë, nyaywyit nyayxyoxëdë ets ko tëgatsy tijaty tyukxondaktëp. Pääty näägë jäˈäy yˈëbäät kyäjpxpäädëdë, per nan ta diˈib mëjkumääyëdëp mët ko oy jyaˈayˈattë.
13, 14. Nimaytyäˈäk mët tuˈugë ijxpajtën wiˈixë “wijyˈäjtën nyigëxëˈëky yajxon mä tijaty yajtuny”.
13 Ko oy njäˈäyˈäjtëm, mbäät pyudëkëtyë wiink jäˈäy parë tpëkëdë kuentë ko kyaj dyuˈunëty extëm xyˈëbat xykyäjpxpatëm. Axtë Jesus diˈib ninäˈä kyapokytyuuny ets kyatëgooy, ojts yaˈëbääty yajkäjpxpääty. Ojts yajniwäämbety ko yëˈë “tuˈugë jäˈäy diˈib kax ets diˈib jyantsy yˈukypyë binë, ko nyaymyayëty mëdë pokyjyaˈay etsë yajkugëbajtpë”. Per ko oy jyukyˈajty ets ko tmëduuny xëmë Dios, ta dyajnigëxëˈky ko kyaj nety tyëyˈäjtënëty. Yëˈë jyënany ko ja “wijyˈäjtën nyigëxëˈëky yajxon mä tijaty yajtuny” (Mat. 11:19, TNM). Ets nanduˈun tyam jyaty. Extëm nˈokpëjtakëm, näägë jäˈäy diˈib tsënääytyëp naa wingon mä yajpäätyë Betel diˈib Alemania, mä siudad Selters, wyinmaytyë ko ja nmëguˈukˈäjtëm diˈib jap tuundëp naa tëgatsy jyaˈayˈattë. Per diˈib anaˈamp mä tyäˈädë siudad ojts tnitsiptuny ets jyënany: “Yëˈë Testiigëty diˈib jap tuundëp tëgatsy jyukyˈattë, per kyaj dyajtsiptundë nax käjpn”.
14 Nanduˈun jyäjttë Jyobaa tyestiigëty diˈib Moscú (Rusia), ojts yajniwäämbattë ko axëëk yˈadëˈëtstë, ko dyajnaywyäˈkxëdë familyë, ko tˈanëëmëdë jäˈäy ets këˈëm nyayaˈoogëdët ets ko kyaj tkupëktë tsooy. Per junië 2010 ja Tribunal Europeo de Derechos Humanos, diˈib Estrasburgo (Francia), ojts jyënaˈany ko Moscú axëëgë nety të yˈadëˈëtsy ko ttuktëkë mä Testiigëty Dios mëdundë ets ko dyajkubojktë mä nyaymyukëdë. Ja Tribunal Europeo de Derechos Humanos ojts jyënaˈany ko Rusia kyaj nety mbäät dyajtëyˈäjtëndëkëdë ko Jyobaa tyestiigëty axëëk yˈadëˈëtstë. Ets ko kyaj oy dyajtuundë ja ley diˈib Moscú parë mëdë Jyobaa tyestiigëty.
NˈOKMËMËDOˈOJËM JA YAJKUTUJKPË
15. ¿Diˈibë Biiblyë kyäjpxwijënë kyuytyuundëbë Jyobaa tyestiigëty abëtsemy nyaxwinyëdë?
15 Abëtsemy nyaxwinyëdë Jyobaa tyestiigëty tkuytyundë ja tuk pëky diˈibë Pedro jyaaybyajt ko jyënany: “Nintsënˈäjtëmgyëjxm mëmëdowdë pënëty yajkutujkp yä naxwiiny, dëˈën ja yajkutujkpëkopk, mët ko yëˈë waanë këjxm ja kyutujkën” (1 Peed. 2:13, 14). Oy ngayajpatëm mëdë naxwinyëdë jäˈäy, nmëmëdoˈojëmë kuduunktëjk, pesë Pablo jyënany: “Diosë dëˈën diˈibë të tpëjtaˈaky nidëgekyë justisëty” (käjpxë Romanʉs 13:1, 5-7).
16, 17. 1) ¿Ti yajnigëxëˈkypy ko kyaj nnibëdëˈkëmë gobiernë? 2) ¿Wiˈix të jyënäˈändë näägë anaˈambëtëjk?
16 Jyobaa tyestiigëty duˈun jyukyˈattë “extëmë jabyeˈxyjyaˈay” mä tyäˈädë tiempë, yëˈëjëty kyaj tnibëdëˈëktë gobiernë o tˈëbäät tkäjpxpäättë jäˈäyëty mët ko tpuwäˈägëdë tuˈugë gobiernë. Jyaygyujkëdëp ko tuˈuk tuˈugë jäˈäy tëgatsy wyinmaytyë mä pën yaˈˈanaˈamandëp o mä wiˈix yˈoyët ja naxwinyëdë jäˈäyë yˈamay jyotmay. Ta näägë relijyonk diˈib tyuktëjkëdëbë politikë, perë Jyobaa tyestiigëty kyaj ttuktëkëdë ets kyaj dyajtëgatsäˈändë wiˈixë gobiernëtëjk yˈanaˈamdë. Ets kyaj tyëyˈäjtënëty ko yajniwäämbattë ko tnibëdëˈëktë gobiernë o ko ttundë tijaty parë nanduˈunë jäˈäy tnibëdëˈëgët.
17 Pedro jyënany: “Mëjˈixtë ja yajkutujkpë kopk”. Päätyë Dios mëduumbë tmëmëdowdë yajkutujkpë parë dyajnigëxëˈëktë ko wyintsëˈkëdëp ets myëjˈijxtëp (1 Peed. 2:17). Näägë wintsëndëjk diˈib tuundëp mä gobiernë të jyënäˈändë ko kyaj tiko jäˈäy wyinmaytyët ko Jyobaa tyestiigëty kujotmay. Extëm nˈokpëjtakëm, Steffen Reiche diˈib jawyiin tuun mëdë gobiernë mä estado diˈib Brandeburgo, Alemania, ets ok, ta tyuuny mëdë gobiernë mä ja paˈis, jyënany ko Jyobaa tyestiigëty jantsy oy jyaˈayˈäjttë ko pyajëdijtëdë nazi ets ko yajtsuumdë. Kyaj myëbëjkënë dyajtëgooytyë ko axëëk yajtuundë, ets nan oy jyaˈayˈäjttë mët ja jäˈäyëty diˈibë nety të yajtsumdë. Ets jyënany ko tyäˈädë jäˈäyˈäjtën kajaa nety tpudëkëyaˈany ja paˈis, extëm Alemania, mä jäˈäy yaˈˈaxëktuny diˈib wiink paˈis tsoˈomp, diˈib tëgatsy ja myëbëjkën ets diˈib tëgatsy winmaapy mä pën yaˈˈanaˈamaampy.
NˈOKTSOJKËMË NMËGUˈUKˈÄJTËM
18. 1) ¿Tiko ntsojkëm niˈamukë nmëguˈukˈäjtëm? 2) ¿Ti näägë jäˈäy mëjˈixy mëjmëdoy jyäˈäwëdëp?
18 Apostëlë Pedro jyënany: “Tsoktë mmëmëbëjkpëty. Wintsëˈëgëdë es awdattë Dios” (1 Peed. 2:17). Ëtsäjtëm, Jyobaa tyestiigëty, ntsëˈkëmë Dios, ets kyaj ndunäˈänëm diˈibë Dios kyaj tˈoyˈixy, yëˈëyë ndunäˈänëmë Diosë tyuunk. Nan jotkujk nnayjäˈäwëm ko nmëdäjtëmë nmëguˈukˈäjtëm abëtsemy nyaxwinyëdë diˈib mëët nmëduˈunëmë Jyobaa. Pääty ntsojkëm niˈamukë nmëguˈukˈäjtëm. Tyäˈädë tsojkën kyaj yaˈixy mä naxwinyëdë jäˈäy, pääty mayë jäˈäy myonyˈix myonyjawëdë ko tˈixtë wiˈix nnaytsyojkëm nixim niyam. Extëm nˈokpëjtakëm, tuˈugë toxytyëjk diˈib tuump mä agencia de viajes, jap Estados Unidos, duˈunyë ojts tyim wëˈëmy ko tˈijxy wiˈix ja nmëguˈukˈäjtëm diˈib Alemania ttsoktë ets yˈoyjyaˈaytyäˈäktë mët ja myëguˈuktëjk diˈib tsoˈondëp kanäk paˈis ko nety jyäˈttë mä ja asamblee tyunäˈänyëty 2009. Tyäˈädë toxytyëjk jyënany ko ninäˈänëmë nety duˈun tkaˈixy nuˈunë nety kujk jap tyuny. Ok, ta tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm jyënany: “Extëm ja toxytyëjk ja yˈää yoˈkn yajmëdooy mäjëts xynyimaytyaktë, dyajnigëxëˈky ko mëjˈixy mëjmëdoyë nety tjawë ets ko tyukxondakypyë nety”. ¿Të xyˈokmëdoobë ko duˈun nyajnimaytyakëm?
19. ¿Wiˈix ja winmäˈäny të nbëjtakëm, ets ti nˈawijx njëjpˈijxëm?
19 Jeˈeyë të nˈijxëm tuk pëky majtsk pëky mä nyajnigëxëˈkëm ko nˈijtëm “extëmë jabyeˈxyjyaˈay” mä Satanás yˈaneˈemy ets agujk jotkujk nnayjäˈäwëm. Të nbëjtakëmë winmäˈäny parë nˈakjukyˈatäˈänëm extëmë jabyoˈkxyjyaˈay. Nˈawijx njëjpˈijxëm ko tim tsojk ntsënääytyaknbëkäˈänëm winë xëë winë tiempë mä ja jembyë jukyˈäjtën diˈibë Dios wyandakypy. ¿Këdii njantsy awijx njantsy jëjpˈijxëmë tyäˈädë xëë?
[Dibujë diˈib mä pajina 23]
Ëtsäjtëm kyaj nduktëjkëmë Satanásë jyaˈay ets ni ngapudëjkëm
[Dibujë diˈib mä pajina 23]
Yëˈë nigäjpx nimaytyakëm ja jembyë jukyˈäjtën
[Dibujë diˈib mä pajina 25]
Tijatyë Biiblyë tukniˈˈijxëp yëˈë yajtuˈukmujkypy mayë familyë diˈib Rusia extëmë tyäˈädë