Nˈokˈijtëm wijy ets nuˈkxtakëm
“Ittë tudaˈaky, wijy es mgäjxtäˈäktët.” (1 PEED. 4:7)
¿WIˈIX MˈATSOOJËMBITÄˈÄNY?
¿Jaa nuˈkxtakën diˈib mbäät xytyuny janääm jatsojk?
¿Tiko mbäät xëmë nuˈkxtakëm?
¿Pënaty tyukˈoyˈajtypy ko wiinkpë ninuˈkxtakëm?
1, 2. 1) ¿Tiko jyëjpˈamëty nˈijtëm wijy ets nuˈkxtakëm? 2) ¿Tijaty mbäät nnayajtëˈëwëm mä nuˈkxtakën?
TUˈUGË jäˈäy diˈibë nety tuump koots, jyënaˈany: “Mä mas tsyiptaˈaky nˈijtëm wijy kejy, ja ko xyëënyëyanë”. Ets mayë jäˈäy diˈib tuundëp koots nanduˈun jyënäˈändë. Tyamë Dios mëduumbë nanduˈumbë jotmay pyattëp, pes jëjpkëxanëbë tiempë mä Satanás yˈaneˈemy, ets duˈun nyajpatëm extëmxyëp të jyantsy myëj kyootsënë (Rom. 13:12). ¡Jantsy kujotmay ko Dios mëduumbë nyaygyumanaxëdët mä të jyantsy kyootsënë! Pääty jyëjpˈamëty ets nyajtuˈunëm yajxonë jot winmäˈäny ets nbaduˈunëmë Biiblyë kyäjpxwijën ko jyënaˈany, nˈijtëm wijy ets nuˈkxtakëm (1 Peed. 4:7).
2 Kom jëjpkëxanëp mä Satanás yˈaneˈemy, oy ko nnayajtëˈëwëm: “¿Nˈijxypyëts wiˈixëts nnuˈkxtaˈaky? ¿Nnuˈkxtakpëts kanäk pëky, ets janääm jatsojk? ¿Ninuˈkxtakëbëtsë wiinkpë, o yëˈëyëts xëmë nˈamdoopy tijatyëts nyajtëgoyˈajtypy ets tijatyëts ntsejpy? Ets ja tuk pëky, ¿nuˈunën jyëjpˈamëty parëts naynyinuˈkxtäägëdët etsëts nitsoˈogët?”.
“KANÄK PËKYË NUˈKXTAKËN”
3. Nigäjpx tuk pëky majtsk pëky wiˈix mbäät nuˈkxtakëm.
3 Mä ja neky diˈibë apostëlë Pablo tyuknijäˈäyë ja Dios mëduumbëty diˈib Éfeso, tˈanmääy parë ttundët “kanäk pëkyë nuˈkxtakën” (Éfes. 6:18, Traducción del Nuevo Mundo [TNM]). Ëtsäjtëm yëˈë xëmë nˈamdoˈojëmë Jyobaa parë xymyoˈoyëm tijaty nyajtëgoyˈäjtëm ets parë nmëmadakëm oytyim diˈibëtyë jotmay. Jyobaa “diˈib myëdooˈijtypyë nuˈkxtakën”, myëdoopy ko tijaty nˈamdoˈojëm (Sal. 65:2). Per nan oy ko nmëjkumäˈäyëm mä nmënuˈkxtakëm, nmoˈoyëmë dyoskujuyëm ets nˈamdoˈo nbëjktsoˈowëm tijaty.
4. ¿Tiko mbäät janääm jatsojk nmëjkumäˈäyëmë Jyobaa ko nmënuˈkxtakëm?
4 Taaˈäjtp kanäk pëky tiko mbäät nmëjkumäˈäyëmë Jyobaa ko nmënuˈkxtakëm. Extëm nˈokpëjtakëm, mbäät nmëjkumäˈäyëm ko nwinmäˈäyëm “tijaty të dyajkojy mëdë myëkˈäjtën” ets ko “mëjwiin kajaa tmëdatyë mëjˈäjtën” (käjpxë Salmo 150:1-6).a Tëdujkpë bersikulo diˈib yajpatp mä Salmo 150, xyˈanmäˈäyëm mäjktëgëkˈok ets nmëjkumäˈäyëmë Jyobaa. Ets ja tuˈugë jäˈäy diˈib jyaayë Salmo, yaˈijxë ko mëk ttsejkyë Jyobaa ko tkuyˈëëy: “Jëxtujkˈokë tuk xëëbë të nmëjkumay mët ko tëyˈäjtën myëët tijaty xypyayoˈoy” (Sal. 119:164). Duˈunë duˈun, Jyobaa nitëjkëp ets nmëjkumäˈäyëm. Pääty, ¿këdii oy ko nmëjkumäˈäyëm “jëxtujkˈokë tuk xëëbë”, o ja tuk pëky njënäˈänëm, janääm jatsojk?
5. ¿Wiˈix xypyudëjkëm ko nyäjkëmë dyoskujuyëm ko nuˈkxtakëm?
5 Ja tuk pëkyë nuˈkxtakën, yëˈë ko nyäjkëmë dyoskujuyëm. Pablo tˈanmääy ja Dios mëduumbëty diˈib Filipos: “[Këdii] mmay mdäjtë, nik oy, pën ti tuun jäjtëp, käjxtäˈäktë es amdow pëjktsowdë Dios, es xyjaˈaygyëdäˈäktët nandëˈën” (Filip. 4:6). Kom tyam njukyˈäjtëm mä ja tiempë jyëjpkëxanë, mayë jäˈäy “nitii tkamëjjawëdë”, pääty jyëjpˈamëty nmoˈoyëmë dyoskujuyëmë Jyobaa mët ko xykyunuˈkxëm ets kyaj nˈadëtsëm extëmë jäˈäy diˈib kyaj ti tmëjjawë (2 Tim. 3:1, 2). Pën kyaj nnaygyuentˈäjtëm, mbäädë tyäˈädë jäˈäyˈäjtën xynyinäjxëm. Pääty ko nmoˈoyëmë dyoskujuyëmë Dios, yëˈë xypyudëjkëm parë njotkujkˈäjtëm ets kyaj nˈabajt ngutujkëm ko axëëk njäjt ngëbajtëm (Juud. 16). Ko uˈunkteety nyuˈkxtäˈägët mëdë fyamilyë ets dyakëdë dyoskujuyëm, mbäät pyudëkëtyë nyëdoˈoxy etsë yˈuˈunk yˈënäˈk parë nanduˈun tmëjjawëdët.
6, 7. ¿Ti yˈandijpy nˈamdoˈo nbëjktsoˈowëm, ets tijaty mbäät nbëjktsoˈowëmë Jyobaa?
6 Nˈamdoˈo nbëjktsoˈowëm, yëˈë yˈandijpy ko nyajpëtsëˈëmëm tijaty njäˈäwëm mä nuˈkxtakëm. ¿Näˈä mbäädë Jyobaa nˈamdoˈo nbëjktsoˈowëm? Ja ko jäˈäy xypyajëdijtëm o ko xyaˈˈayoˈowëmë yuu päˈäm. Ko duˈun njäjtëm, ta nbëjktsoˈowëmë Jyobaa parë xypyudëjkëm. Per ¿yëˈëyë tyäˈädë jotmay mbäät nibëjktsoˈowëm?
7 Nˈokˈijxëm wiˈixë Jesus nyuˈkxtaky diˈib ojts dyajwëˈëmy extëmë ijxpajtën, yëˈë nyibëjktsoˈowë Diosë xyëë, yˈAnaˈamën ets ti Dios tsyejpy (käjpxë Mateo 6:9, 10, TNM).b Tyäˈädë naxwinyëdë të tyuktuky mëdë axëkˈäjtën, etsë gobiernëtëjk kyaj mbäädë naxwinyëdë jäˈäy tmoˈoy tijaty jyantsy yajtëgoyˈajtypy. Pääty, tsojkëp nbëjktsoˈowëmë Jyobaa parë wyäˈätsëdë xyëë ets ja yˈAnaˈam Kyutujkën dyajjëgaˈagët mä Satanás yˈaneˈemy yä Naxwiiny. Nan oy ko nbëjktsoˈowëm parë ttunëdë tsyojkën yä Naxwiiny extëm jam tsäjpotm. Tukëˈëyë tyäˈädë yëˈë xytyukˈijxëm ko tsojkëp nˈijtëm wijy ets nuˈkxtakëm kanäk pëky.
NUˈKXTÄˈÄKTË XËMË
8, 9. ¿Tiko kyaj mbäät ngäjpxpatëmë Pedro etsë wiinkpë apostëlë ko myanäjxtë jam Getsemaní?
8 Apostëlë Pedro ojts tˈanëëmë ja myëguˈuktëjk ets xëmë nyuˈkxtäˈäktët, per tëgok, kyaj duˈun ttuuny, pes yëˈë niduˈuk diˈib manäjx myentrës ja Jesus nyuˈkxtaˈaky jam Getsemaní. Ja Wyintsën të nety yˈanëˈëmxëdë ets nyayaˈitëdët wijy ets nyuˈkxtäˈäktët xëmë. Per yëˈëjëty kyaj duˈun ttuundë (käjpxë Matewʉ 26:40-45).
9 ¿Mbäät ngäjpxpatëmë Pedro etsë wiinkpë apostëlë ets njënäˈänëm tiko myanäjxtë? Oy ko njamyajtsëm ko mä tadë xëë të nety yˈanuˈkxëtyaˈaytyë, pes mëkë nety të tyundë parë të dyajnaxtë ja Paskë xëë. Jesus të nety dyajnaxkëdaˈaky ja nWintsënˈäjtëmë yˈAˈux parë duˈun yajtunët ko yajjamyatsëdë yˈoˈkën xëë (1 Kor. 11:23-25). Ta “ko tˈëëdääy tuˈugë alabansë, ta oj nyëjxtë mä ja Oliibës kopk”, naa kajaa ojts tyuˈuyoˈoytyë mä ja nëˈë tuˈujë xuˈutspë diˈib Jerusalén (Mat. 26:30, 36). Waˈanë nety të nyäjxnë kujkwaˈkxy tsyuˈum. Koxyëbë ojts nyajpatëm Getsemaní, nan waˈanxyëp ojts nmanäjxëm. Jesus kyaj tkäjpxpaty ja apostëlëty diˈibë nety të jyantsy yˈanuˈkxëdë, niˈigyë jyënany ko njatunäˈänëm “diˈibë Dios tsyejpy, per yëˈë niniˈx kyaj oy tmëdanë”.
10, 11. 1) ¿Ti Pedro ttukniˈˈijxë ko myanäjxy jam Getsemaní? 2) ¿Ti mdukniˈˈijxëp extëm jyajtyë Pedro?
10 Ko Pedro myanäjxy jam Getsemaní, mëk tjäˈäwë, per mëjwiin kajaa diˈib yajtukniˈˈijxë. Jesus të nety jyënaˈany: “Nidëgekyë miits xymyastuˈudandëpts tyäˈädë koots”. Etsë Pedro të nety yˈatsoy: “Oy nidëgekyë mjamastutääyëbë, ëj kyajts mij nmastuˈudët”. Ets ko Jesus yˈanmääyë ko tëgëkˈok yˈëxtijäˈänyëty, ta Pedro mëktaˈaky jyënany: “Oyëts ndimˈoogët mët mij, kyaj nˈëxtijët” (Mat. 26:31-35). Per duˈun extëmë netyë Jesus të yˈanëˈëmxëty, Pedro tëgëkˈok ojts tˈëxtijˈyë Jesus. Ets ko tpëjkyë kuentë ti nety të ttuny, ta “kuwepy kukäˈätsy jyëëy” yaxy (Luk. 22:60-62).
11 Ko duˈunë Pedro jyajty, yëˈë ttukniˈˈijxë parë kyaj këˈëm nyaytyukˈijxpatëdët, ets diˈib seguurë pudëjkë, yëˈë ko nyuˈkxtaky. Pääty dyajkyë tyäˈädë käjpxwijën ets nˈijtëm wijy ets nuˈkxtakëm. ¿Nduˈunëm extëm jyënany? ¿Nuˈkxtakëm xëmë ets duˈun nyaˈijxëm ko yëˈë ndukˈijxpajtëmë Jyobaa? (Sal. 85:8.) Nan oy ko njamyajtsëm extëmë Pablo dyajkyë käjpxwijën: “Diˈibë nayjyäˈäp yajxon yˈity mëdë Dios, naygyuentˈatëdëp këdiibë pyekykyäˈät” (1 Kor. 10:12).
JYOBAA YˈATSOOJËMBIJT KO NEHEMÍAS NYUˈKXTAKY
12. ¿Tiko Nehemías xymyoˈoyëm tuˈugë oybyë ijxpajtën?
12 Ja tuˈugë ijxpajtën, yëˈë Nehemías, diˈibë nety yajnäjxëbë kyopë ja rey Artajerjes diˈib Persia, mä siiglë 5 mä kyajnëm myinyë Jesus. Nehemías yëˈë tuˈugë oybyë ijxpajtën diˈib amumduˈukjot jyantsy myënuˈkxtakë Dios. Yëˈë kanäk xëë “yˈayuˈäjty ets tmënuˈkxtakyë Dios diˈib tsäjpotm” mët ko nety jyotmaybyäättë ja judiyëtëjk diˈib Jerusalén (Neh. 1:4). Ets ko Artajerjes yajtëëwë tiko nety myony tyuky ets ti nety yˈamdowaampy, ta “netyë Nehemías ojts tmënuˈkxtaˈagyë Dios diˈib tsäjpotm” (Neh. 2:2-4). ¿Wiˈix wyimbëtsëëmy? Jyobaa ojts tˈatsoojëmbijtë nyuˈkxtakën ets duˈuntsoo yajpudëjkë ja nyax kyäjpn (Neh. 2:5, 6). ¡Tyäˈädë yëˈë diˈibë Nehemías yajkëktëjkë myëbëjkën!
13, 14. ¿Ti mbäät nduˈunëm parë mëkë mëbëjkën nyaˈijtëm ko Satanás xyaˈëxtëkëwäˈägäˈänëm?
13 Ko janääm jatsojk nuˈkxtakëm extëmë Nehemías, yëˈë xypyudëjkëm parë mëkë mëbëjkën nyaˈijtëm. Satanás kyaj xypyaˈˈayoˈowëm ets jaa xymyëmadäˈägäˈänëm ko amääy amutsk nyajpatëm. Extëm nˈokpëjtakëm, ko nbëjk nˈijxëm o ko nmëdäjtëmë mëk moˈon mëk tujkën, mbäät nwinmäˈäyëm ko Dios kyaj dyajtsobääty ja tiempë diˈib nyajtuˈunëm tuˈuk tuˈugë poˈo mä ngäjpxwäˈkxëm. O mbäädë net jeˈeyë nmëmäˈäy nmëdäjëm ko nwinmäˈäyëm wiˈix të njukyˈäjtëm. Satanás xyajwinmayäˈänëm ko nitii ngatsooˈäjtëm, ets ko duˈun nwinmäˈäyëm, mbäät xytyukmëjagamgakëmë Dios. Per pën ijtëm wijy ets nuˈkxtakëm, mbäät mëkë mëbëjkën nmëdäjtëm. Nˈokjamyajtsëm ko pën nmëdäjtëm ja “mëbëjkën” extëmë eskuudë, mbäät xykyuwäˈänëm mä “ja jëëndiˈpxn diˈibë ja kaˈoybyë nyasmäjtsëp” (Éfes. 6:16).
14 Pën nnayaˈijtëm wijy ets nuˈkxtakëm, ta nëjkx nnayjëjpˈijxëm ko ja mëbëjkën ajotkumonë yaˈijxmatsët. Ko nwinguwäˈkëmë jotmay, oy ko njamyajtsëmë yˈijxpajtënë Nehemías diˈib netyë myënuˈkxtakë Dios, pes mëdë Diosë nyaybyudëkë mbäät nwinguwäˈkëmë jotmay ets nmëmadakëm.
NˈOKNINUˈKXTAKËMË NMËGUˈUKˈÄJTËM
15. Ko ninuˈkxtäägëyäˈänëmë nmëguˈukˈäjtëm, ¿tijaty mbäät nnayajtëˈëwëm?
15 Jesus myënuˈkxtakë Dios parë Pedro kyaj dyajtëgoyëdë myëbëjkën (Luk. 22:32). Epafras, tuˈugë Dios mëduumbë diˈib mä primer siiglë, pyanëjkxë Jesusë yˈijxpajtën ets nyinuˈkxtakë ja myëguˈuktëjk diˈib Colosa. Pablo duˈun tnimaytyakyë Epafras: “Dëˈënyëm tˈamdoy tpëjktsoy ja Dios mä kyäjxtaˈaky, es mëk mˈittët tiˈigyë mëdë Jesukristë, es amumduˈukjot mjikyˈattët extëmë Dios ttseky” (Kol. 4:12). Pääty, oy ko nnayajtëˈëwëm: “¿Nduumbyëtsë mëjää parëts ninuˈkxtäägë nmëguˈuktëjk abëtsemy nyaxwinyëdë? ¿Janäämëtyëts ninuˈkxtäägë ja nmëguˈuktëjk mä tijaty të yˈayoˈonbëjtaˈaky? ¿Näˈäjëts të nˈakninuˈkxtäägëtsë nmëguˈuktëjk diˈib kajaa tuunk nyikëjxmˈäjttëp mä Diosë kyäjpn? ¿Tëjëts näämnëm ninuˈkxtäägë nmëguˈuktëjk diˈib mä naymyujkën diˈib yajnäjxtëbë amay jotmay?”.
16. ¿Tsobatp ko pën ninuˈkxtakëm?
16 Ko pën ninuˈkxtakëm, mbäät mëjwiin kajaa pyudëkëty (käjpxë 2 Korintʉ 1:11). Perë Jyobaa kyaj tpudëkë tuˈugë jäˈäy mët ko nimay jyantsy nyinuˈkxtäägëdë myëguˈuktëjk janääm jatsojk, yëˈë yˈijxypy nuˈunën nyaytyukjotmaytyunëdë ja myëguˈuk diˈib nyinuˈkxtakëp ets nuˈunën tmëmay tmëdäjtë ets yëˈë net jyamyejtsypy ko tˈatsoojëmbity ja nuˈkxtakën. Pääty, oy ko nmëjpëjtakëm ko ninuˈkxtakëmë nmëguˈukˈäjtëm. Ets duˈun extëmë Epafras, tsojkëp nyaˈijxëmë tsojkën ets ko naytyukjotmaytyuˈunëmë nmëguˈukˈäjtëm ko ninuˈkxtakëm amumduˈukjot. Duˈuntsoo mas jotkujk nëjkx nˈijtëm, pes “niˈigyë njotkujkˈäjtëm ko wiink jäˈäy nbudëjkëm es kyaj ko wiink jäˈäy xypyudëjkëm” (Apos. 20:35).
WINGOOMP JA NITSOKËN
17, 18. ¿Wiˈix xypyudëjkëm ko nˈijtëm wijy ets nuˈkxtakëm?
17 Pablo jyënany: “Nijawëdë wiˈixë dëˈën ja tiempë yˈixyëty mä njikyˈäjtëm. Kyaj nˈokˈijtëm extëm pënëty määdëp, wijy nˈijtëm, mët ko waanë niˈigyë xymyëwingoˈonëm ja [nnitsokënˈäjtëm] këdiinëm mä tim jawyiin oj nˈaxäjëm ja Jesukristë”. Ets ok ta jyënany ko “ja kootsˈat tëdën tim näjxnëp es tëdën tim xëënyëp” (Rom.13:11, 12). Ja jembyë jukyˈäjtën duˈunxyëp extëm tëjkˈagëˈëy yajpatnë, ets ja nitsokën wingon yˈijnë, kyaj dyuˈunëty extëm nwinmäˈäyëm. Tyam kyaj ttiempëty parë ngumanäjxëmë Diosë jyaˈa ets nan kyaj ttiempëty parë nasˈijxëm ets tijaty jaˈäjtp yä naxwiiny xypyëjkxëmë tiempë parë kyaj nyajpatëm mëdë Jyobaa ets kyaj nmënuˈkxtakëm. Nˈokˈijtëm wijy ets nˈoknuˈkxtakëm, pes yëˈë xypyudëkëyäˈänëm parë njukyˈäjtëm “wäˈäts es extëmë Dios ttseky” mientrës jyaˈty ja xyëë (2 Peed. 3:11, 12). Duˈuntsoo nyajnigëxëˈkëm ko kyaj të nnaygyumanäjxëm ets ko njantsy myëbëjkëm ko ja kutëgoˈoyën tëjkˈagëˈëy yˈijnë. Pääty, nˈokmënuˈkxtakëmë Dios “janääm jatsojk” (1 Tes. 5:17, Ja Oibyʉ Tʉiˈya̱jtʉn). Duˈun extëmë Jesus ttuuny, nˈokˈijxëm näˈä mbäädë Jyobaa naytyuˈuk nmëtmaytyakëm. Nˈokmëtkäjpx nˈokmëtmaytyakëm oytyaˈagyë. Duˈuntsoo nëjkx mas niˈigyë nmëwingoˈonëm (Sant. 4:7, 8). ¡Jantsy oy ko duˈunë Jyobaa nmënuˈkxtakëm!
18 Biiblyë jyënaˈany ko “Jesus jyikyˈajty yä naxwiiny, net kyäjxtaky es mëk jyëëy, es tˈamdooy tpëjktsooy ja Dios diˈibë mbäät kyutiky es kyaj ja Jesus ttuknaxët ja oˈkën. [Myëdoo] Dios jaˈagyëjxm ko tmëmëdooy” (Eb. 5:7). Jesus mëktaˈaky tˈamdooy tpëjktsooy ja Tyeety ets myëmadak axtë ko yˈoˈky yä Naxwiiny. Ta Jyobaa yajjukypyëjkë ets myooyë jyukyˈäjtën jam tsäjpotm winë xëë winë tiempë. Pën ijtëm wijy ets nuˈkxtakëm, nan kyaj nëjkxë Jyobaa nmastutëm oy ti amay jotmay nwinguwäˈkëm ets nëjkxëp nˈaxäjëm ja jukyˈäjtën winë xëë winë tiempë.
[Notë]
a Salmo 150:1-6: “¡Mëjkumaytyë Jah! Mëjkumaytyë Dios mä ja lyugäärë wäˈätspë. Mëjkumaytyë nuˈunë myëjˈäjtënë myëjwiin kyajaajëty. Mëjkumaytyë mët ko tijaty të dyajkojy mëdë myëkˈäjtën. Mëjkumaytyë ko mëjwiin kajaa tmëdatyë mëjˈäjtën. Mëjkumaytyë ko yajtukxuˈuxëdë tsäjkäwäj. Mëjkumaytyë mët tijaty yajtukoop ets mëdë arpë. Mëjkumaytyë mëdë xijtën ets pikëdë parë mˈats mbuttët. Mëjkumaytyë mët tijaty yajtukoop ets mëdë xuxn. Mëjkumaytyë mëdë platiyë diˈib jënäängëdakp jantsy tsuj. Mëjkumaytyë mëdë platiyë diˈib mëk jënäämp. Tukëˈëyë tijaty xajp... mëjkumayë Jah. ¡Mëjkumaytyë Jah!”.
b Mateo 6:9, 10, TNM: “Pes miitsëty duˈunën mnuˈkxtäˈäktët: Ndeetyˈäjtëm mä mˈity jam tsäjpotm, waˈan tmëjpëtsëmyë mxëë. Yajminë mˈanaˈamën. Waˈan dyajtuny ja mtsojkën, duˈun extëm jam tsäjpotm nanduˈun yä naxwiiny”.
[Dibujë diˈib mä pajina 7]
[Dibujë diˈib mä pajina 9]
Ko Pedro tyëgooy, yëˈë tukniˈˈijxë ko jëjpˈam nyayaˈitëdët wijy ets nyuˈkxtäˈägët (Ixë parrafo 10 ets 11)
[Dibujë mä pajina diˈib 10]
Ko nnayaˈijtëm wijy ets nuˈkxtakëm, yëˈë xypyudëjkëm parë nwinguwäˈkëm oytyim diˈibëtyë jotmay (Ixë parrafo 13 ets 14)