DIˈIB MIIMP MÄ NYIˈAK

¿Wiˈixë Dios tˈixy ko jäˈäy jyuˈuky?

Naoko, ja toxytyëjk diˈib të yajmaytyaˈaky mä tim jawyiimbë artikulo, tnimaytyaˈaky wiˈix tmastutyë bisyë, jyënaˈany: “Kojëts nnijäˈäwë wiˈixë Dios jyaˈayˈaty ets tijaty tyuknibëjtakëp, yëˈëjëts xypyudëjkë parëts nyajtëgäjtsyë njukyˈäjtën”. Tukëˈëyë diˈibë Naoko jyäjt, yajpääty mä Biiblyë. Mä Biiblyë kyaj mä tmaytyaˈagyë juˈuky, per xytyukˈijxëm wiˈixë Dios wyinmay ko jäˈäy jyuˈuky.a Diˈib may pudëjkëdëp parë tmastuˈuttë tyäˈädë bisyë, yëˈë ko tˈëxpëktë Biiblyë ets may kyaj tyim juˈuktë (2 Timotee 3:16, 17). Min nˈokˈijxëm tëgëk pëky wiˈix yˈaxëktuny ko jäˈäy jyuˈuky ets wiˈixë Biiblyë jyënaˈany.

JUˈUKY TSIP YAJMASTUˈUTY

Juˈuky myëdäjtypy tuˈugë droogë diˈib xyëˈäjtypy nicotina, ets mbäädë jäˈäy dyajnayjawëty jantsy oy ets mbäät dyajmay dyajtäjy. Ko tuˈugë jäˈäy jyuˈuky, ta jyaˈtyë droogë kyukoˈoxyoty ets jantsy pojën. Koogoo tjëjpxajë, duˈunxyëp extëmxyëp ko tëgok tjeˈxyë tsooy parë oy nyayjawëty, pääty ko tuˈugë jäˈäy jyuˈuky jabom jabom tukäjaty, duˈunxyëp extëm 200 ok tjeˈxyë tsooy, niˈigyë myëkëty ets kyaj dyuˈunëtyë wiinkpë droogë. Ko xëmë jäˈäy jyuˈknë, ta niˈigyë tsyiptakxënë tmastuˈudët. Ko yˈadëjkënë juˈuky, ta tëgatsyë nyiniˈkx kyëbäjk tjawë ko kyajuˈuky.

Biiblyë xytyuknijäˈäwëm wiˈix mbäät nˈijxëmë juˈuky, pes jap jyënaˈany: “Ko pën nyayyakëdët tmëdunët jatuˈugë jäˈäy, pes tuumbëˈäjtëbë tadë jäˈäy” (Romanʉs 6:16). Ko tuˈugë jäˈäy jyantsy jyuˈugäˈäny, ta nyaytyukˈaneˈemyëtyë jyot wyinmäˈäny ets ta netë juˈuky nyaytyuktuumbëˈäjtënë. Perë Dios diˈib xyëˈäjtypy Jyobaa, tsyejpy parë nˈawäˈätspëtsëˈëmëm mä tukëˈëyë tijaty yajmäˈtypyë niniˈkx këbäjk etsë jot winmäˈäny (Salmo 83:18; 2 Korintʉ 7:1). Tuˈugë jäˈäy diˈib tsyejpyë Dios ets wyintsëˈkëp, jyaygyujkëp ko kyaj mbäät oy tmëdunyë Dios pën naytyuktuumbëˈäjtëbë juˈuky. Tyäˈädë yëˈë diˈib pudëjkëp parë kyaj nyekyjuˈugët.

Olaf diˈib tsënaapy Alemania, ja nety mäjmajtskë jyëmëjt ko tyëjkë juˈkpë, per jaanëm tmastuty ko nyajxy 16 jëmëjt. Tim jawyiin wyinmääy ko kyaj wyiˈixëty ko tuˈuk jyuˈugët. Per ko jekyë tiempë nyajxy, ta ojts tˈijxwëˈëmnë. Yëˈë jyënaˈany: “Tëgok, ojtsëtsë njuˈuky kyexy ets kom mëkëtsë nety njuˈugäˈäny, tajëts ngonëˈkyë juˈuky toytyuk ets nyajpëtsëëmdääyëts diˈibë nety jap të yˈakwëˈëmy, tajëts nˈabijty mëdë perioodikë. Tsoytyuumbëts kojëts njamyetsy”. ¿Wiˈix tmastutyë tyäˈädë bisyë? Yëˈë jyënaˈany: “Ntsojkëts parëtsë Dios xykyupëkët. Ets komë Dios xytsyojkëm ets xyjotkujkmoˈoyëm, yëˈëjëts xymyooyë jot mëjää parëts kyaj nekyjyuˈugët”.

KO JÄˈÄY JYUˈUKY YˈAXËKTUUMBYË NYINIˈKX KYËBÄJK

Të “ëxpëkyjyaˈay tˈixtë ko yˈaxëktuumpy tukëˈëyë niniˈkx këbäjk ko jäˈäy jyuˈuky ets yajmëjwindëjkëbë yuu päˈäm etsë oˈk tëgoˈoyën” (The Tobacco Atlas). Niˈamukë jäˈäy nyijäˈäwëdëp ko juˈuky tukpatpë kanser, yajwindëgoobyë pulmonk etsë korasoon (tyäˈädë päˈäm kyaj nyinaxy). Per extëm jyënaˈanyë OMS, ko juˈuky yëˈë diˈib mayë jäˈäy yaˈoˈkëdëp ets diˈib tukpatëdëbë päˈäm extëmë tuberkulosis.

Mët yëˈëgyëjxmë Biiblyë, Jyobaa xytyuknijäˈäwëm wiˈix mbäät nˈijxëmë jukyˈäjtën, niniˈkx këbäjk etsë jot winmäˈäny. Yëˈë duˈun diˈibë Jesus myaytyäˈägan ko jyënany: “Mtsokëp ja mWintsën Dios mët winë mjot, mët winë mˈanmëjäˈän es mët winë mjot mwinmäˈäny” (Matewʉ 22:37). Duˈunë duˈun, Dios tsyejpy nwintsëˈkëm ets nyajtuˈunëm yajxonë niniˈkx këbäjk etsë jukyˈäjtën. Ko niˈigyë nˈixyˈäjtëmë Dios ets nnijäˈäwëm tijaty wyandakypy, ta niˈigyë ntsojkëm ets nyajtsobatëm tijaty të xytyukmëduˈunëm. Tyäˈädë yëˈë diˈib xypyudëjkëm parë jagam nnayaˈijtëm mä tijaty mbäät xyˈaxëktuˈunëm.

Jayavanth, tuˈugë doktoor diˈib India, ja ojts jyuˈuky 38 jëmëjt. Yëˈë jyënaˈany: “Ngajpxypyëtsë netyë rebistë diˈib yajmooytyëbë doktoortëjk mä tmaytyaˈaky wiˈix yˈaxëktunyë juˈuky. Nnijäˈäwëbëtsë nety ko axëëk ko jäˈäy jyuˈuky ets nˈanmaabyëtsë netyë jäˈäy diˈibëts nyajtsoybyejtypy parë kyaj jyuˈugët, per ëjts, kyajtsë nety mbäät nmastuˈuty, oyëts mëgoxkˈok tëdujkˈok njatuunyë mëjää”. ¿Ti diˈib pudëjkë? Yëˈë jyënaˈany: “Kojëts nˈëxpëjktsondakyë Biiblyë, tajëts pojënë juˈuky nmastuty. Kojëts ntsejky xykyupëkëdë Dios, yëˈë diˈibëts xymyëjämooy”.

JUˈUKY YˈAXËKTUUMBYË WIINK JÄˈÄY

Ja juˈuky jok diˈibë jäˈäy jyëjpxajëp ets diˈib pëtsëëmp mä juˈuky, benenë yëˈë. Pënaty kyaj jyuˈuktë per jyëjpxajëbë juˈuky jok, mbäät pyaatyëtyë kanser etsë wiinkpë päˈäm. Pääty jëmëjt jëmëjt, ja jäˈäy yˈooktë diˈib kyaj jyuˈuktë 600 mil, nimay yëˈë toxytyëjk etsë ënäˈkuˈunk. Extëm tnimaytyaˈagyë OMS, jyënaˈany ko seguurë ja juˈuky jok tyuktëkëdë pënaty jyëjpxajëdëp.

Jesus jyënany ko ja myëmajtskpë anaˈamën diˈib mas jëjpˈam, yëˈë: “Mtsokëp ja mëdëjkpäˈä extëm mij këˈëm mnaytsyekyëty”. Tyäˈädë yëˈë yˈandijpy ntsojkëm ja familyë, mëtnaymyaayëbë etsë wiink jäˈäy diˈib mëët nyajpatëm (Matewʉ 22:39). Pën nduˈunëm diˈib xëmë axëktunëdëbë nmëguˈukˈäjtëm kyaj nety nmëmëdoˈojëmë tyäˈädë anaˈamën. Ko nmëdäjtëmë tsojkën yëˈë xypyudëjkëm parë nbaduˈunëmë tyäˈädë käjpxwijën: “Ni pën jeˈeyë tkaˈëxtäˈäyët diˈibë yëˈë këˈëm tyukˈoyˈatëp, per nandëˈën tˈëxtäˈäyët esë wiinkpëty ttukˈoyˈattët” (1 Korintʉ 10:24).

Armen tuˈugë yetyëjk diˈib tsënaapy Armenia, jyënaˈany: “Mëktaˈagyëtsë nfamilyë xyˈanmääy parëts nmastuˈudëdë juˈuky, yëˈë ko axëktuunëdëbë nety, per kyajts nmëbëkany”. Ta net tˈaknimaytyaˈaky tiko wyinmääytyëgäjtsy, jyënaˈany: “Tijatyëts njäjt mä Biiblyë ets mët kojëts ntsekyë Dios, yëˈëjëts xypyudëjkë parëts nmastutyë juˈuky ets parëts ngupëjky ko kyajtsë nety naytyuˈuk nayˈaxëktunyëty, nanduˈuntsë nety nˈaxëktuny pënatyëts mëët nyajpääty”.

JÄˈTÄÄMBË TIEMPË MÄ KYAJ PËN NYEKYJUˈUGÄˈÄNY

Parë juˈuky tmastutyë Olaf, Jayavanth etsë Armen, yëˈë pudëjkëdë Biiblyë, pes axëktuunëdëbë nety ets nanduˈun pënaty mëët yajpäättë. Myastuttë mët ko tsyojktë Jyobaa ets nan tsyojktë kyupëkëdët, kyaj mët ko tnijäˈäwëdë ko juˈuky yˈaxëktuny. Yëˈë pudëjkëdë diˈib nyigajpxypyë 1 Fwank 5:3: “Ko ntsojkëm ja Dios, nguytyuˈunëmë naty yëˈë yˈanaˈamën. Es kom xyˈuˈunkˈäjtëm ja Dios es ntsojkëm, kyaj mëk njäˈäjëm es nguytyuˈunëm diˈibë yëˈë xytyukˈanaˈamëm”. Tsiptakp nbaduˈunëmë Biiblyë kyäjpxwijën, per pën ntsojkëmë Jyobaa, ta kyaj mëk njäˈäwëm nmëmëdoˈojëm.

Ko Jyobaa dyajjaˈˈatyë ëxpëjkën abëtsemy nyaxwinyëdë, ta miyonkˈamë jäˈäy tmastuˈuttë juˈuky (1 Timotee 2:3, 4). Tim tsojkë Diosë Kyutujkën, mä yˈanaˈamäˈänyë yˈUˈunk Jesukristë, dyajkutëgoyaˈany pënaty yajmëjwindëjkëbë juˈuky abëtsemy nyaxwinyëdë diˈib mayë jäˈäy tsumy matsypyëm yaˈijtëdëp. Yëˈë yajjëjptëgoyaambyë tyäˈädë jotmay diˈib niˈigyë axëktuunëdëbë jäˈäy ets pyudëkëyaampy pënaty mëdoodëp parë nëjkx wäˈäts tmëdattë jyot wyinmäˈäny etsë nyiniˈkx kyëbäjk (Isaías 33:24; Diˈibʉ Jatanʉp [Apocalipsis] 19:11, 15).

¿Mtsiptakxëp xymyastuˈudëdë juˈuky? Këdii mˈëxtëkëwaˈaky. Pën mtsejpyë Dios ets mˈijxypyë juˈuky extëm yëˈë tˈixy, yëˈë mbudëkëyanëp parë xymyastuˈudët. Jyobaa tyestiigëty, mbudëkëyanëdëp ets mdukniˈˈixëyanëdëp wiˈix xypyadunëdë Biiblyë kyäjpxwijën. Pën mtsejpy etsë Jyobaa mëjämoˈoyëdët, yëˈë mbudëkëyanëp (Filipʉs 4:13).

[Notë]

[Mä tmaytyaʼaky diʼib jëjpʼam pajina 4]

Tuumbëˈäjtëp mët ko tmëmëdoy. (Romanʉs 6:16)

¿Mbäät nmëmëdoˈojëmë Dios pën tsumy matsypyëm xyaˈijtëmë juˈuky?

[Mä tmaytyaʼaky diʼib jëjpʼam pajina 5]

“Mtsokëp ja mWintsën Dios mët winë mjot, mët winë mˈanmëjäˈän es mët winë mjot mwinmäˈäny.” (Matewʉ 22:37)

¿Nyajnigëxëˈkëmë nety ko ntsojkëmë Dios ets nwintsëˈkëm pën nasˈijxëm parë xyˈaxëktuˈunëm tuˈugë bisyë?

[Mä tmaytyaʼaky diʼib jëjpʼam pajina 6]

“Mtsokëp ja mmëdëjkpäˈä extëm mij këˈëm mnaytsyekyëty.” (Matewʉ 22:39)

¿Nyajnigëxëˈkëmë nety ko ntsojkëmë nmëguˈukˈäjtëm etsë nfamilyëˈäjtëm pën nˈaxëktuˈunëm mëdë juˈuky jok?