“Miits xypyëjtäˈäktët ja tëyˈäjtën ëjtskyëjxm”

1, 2. 1) ¿Pën diˈib mas mëj ijtp extëmë Jyobaa tyestiigë? 2) ¿Wiˈix nyikejˈyë Jesusë xyëë? 3) ¿Wiˈix tijaty ttuuny extëmë xyëë nyikejy?

KO NETYË Jesus yajpayoˈoy parë yajtëytyunäˈäny, ta amëk jotmëk tˈatsooyë Poncio Pilato, diˈibë nety anaˈamp Roma. Duˈun tˈanmääy: “Päätyëts të nminy naxwiiny esëts nˈanëëmët ja jäˈäyëty diˈibë dën tëyˈäjtën” (käjpxë Fwank 18:33-37). Ko kanäk jëmëjt nyajxy, ta apostëlë Pablo jyënany ko Jesus, yëˈë ja testiigë “diˈibë kyäjxtudak oy Ponsyë Pilatë wyindum” (1 Tim. 6:13). Tyam njukyˈäjtëm mä Satanás yˈaneˈemy ets të dyajtuktukyë Naxwinyëdë mëdë nayˈaxëkˈixë. Pääty tsojkëbë jotmëkˈäjtën parë duˈunyëm nimaytyakëm ja tëyˈäjtën duˈun extëmë Jesus, diˈib “amumduˈukjot nyikäjxpejtypyë Diosë tyëyˈäjtën” (Diˈibʉ Jat. 3:14, Ja Oibyʉ Tʉiˈya̱jtʉn).

² Niˈamukë ja judiyëtëjk ojts yajtijtë Jyobaa tyestiigëty, perë Jesus yëˈë diˈib mas mëj ijt extëmë testiigë mä niˈamukë jäˈäy (Is. 43:10). Mä netyë Jesus kyamaxuˈunkˈatynyëm, ta tuˈugë anklës tˈanmääyë José, diˈibë Jesus kyudeetyˈäjt: “Yëˈë Mariië tpäädäˈäny tuˈugë uˈunguˈunk, es xypyëjtakët ja xyëë Jesus. Dëˈën txëˈatët mët ko yajnitsoˈogaampy ja jyaˈayëty ko dyajtëgoyanë pyojpëty” (Mat. 1:20, 21). Jesusë xyëë mä ayuk ebreo nyikejy, “Jyobaa yëˈë diˈib Yajnitsokp”. Jyobaa yëˈë yajtuunë Jesus parë dyaˈˈawäˈätspëtsëëmyë naxwinyëdë jäˈäy mä poky kaytyey ets mä oˈkën. Jesus ojts tˈanëëmë ja judiyëtëjk ko tsojkëbë nety jyodëmbittët parë Jyobaa kyupëkëdët (Mat. 10:6; 15:24; Luk. 19:10). Pääty tjotmooy ja tuunk mä ojts tkäjpxwaˈkxy ja Diosë yˈAnaˈam Kyutujkën. Marcos duˈun tkujäˈäyë: “Net ja Jesus nyejxy Galileeë nyääxoty es jap tkäjxwaˈxy ja oybyë ayuk”. Ets “tˈanëëmëdë ja jäˈäyëty: Të jyaˈty ja tiempë es wingoombë dëˈën ja Diosë kyutujkën. Yajtëgatstë ja mjot mwinmäˈäny es mëbëktë ja oybyë ayuk” (Mar. 1:14, 15). Jesus amëk jotmëk ojts tnigajpxy ko axëëgë nety tijaty tyuundëp ja judiyëtëjkë wyintsën, pääty niˈigyë jyotˈambëjktë ets tˈëxtääytyë winmäˈäny wiˈix dyaˈoogäˈändë (Mar. 11:17, 18; 15:1-15).

MËJˈÄJTËN DIˈIBË DIOS TYUUMPY

3. ¿Ti tuun jäjtë kyumdëgëk xëë mä Jesus yˈoˈky?

³ Per ta tyuun jyäjtë tuˈugë mëjˈäjtën. Tëgëk xëë nety të nyaxy mä Jesusë jäˈäy yaˈoˈkë, ko Jyobaa yajjukypyëjkë extëm tuˈugë anklës diˈib ninäˈä kyaˈooky (1 Peed. 3:18). Parë Jesus nyaytyukˈijxë ja yˈëxpëjkpëty ko të nety jyukypyeky, ta twinguwäˈkë extëmë naxwinyëdë jäˈäy. Ja xëë mä jyukypyejky, naa mëgoxkˈok nyaybyatë mët tëgatsyatyë yˈëxpëjkpëty (Mat. 28:8-10; Luk. 24:13-16, 30-36; Fwank 20:11-18).

4. ¿Ti tuun jäjtë ko Jesus nyaybyatë mëdë yˈëxpëjkpëty, ets ti tuunk tyuknipëjk?

⁴ Ko ja myëmëgoxk okpë Jesus nyaybyatë mëdë yˈapostëlëty ets ja yˈëxpëjkpëty, ta ttukjaygyujkë “ja Diosë jyaaybyajtën”. Duˈunën ja yˈëxpëjkpëty tjaygyujkëdë diˈibë netyë Biiblyë të tnaskäjpxë ko yˈoogäˈäny ets ko jyukypyëkäˈäny. Ko tmëtmaytyaktääy ja yˈëxpëjkpëty, nan jaa mä tadë xëë, ta Jesus tˈanmääy ti diˈibë nety nyikëjxmˈatandëp. Jyënany ko mët yëˈëgyëjxm ja xyëë “yajkäjxwäˈäxët mä tëgekyë naxwinyëdë, tsyondäˈägët Jerusalén, ko yëˈë jäˈäyëty dyajtëgatstët yëˈë wyinmäˈänyëty, net ja Dios pyojpëmaˈxëdët”. Ets ta yˈakjënany: “Miits mˈijttëp testiigë mä tyäädë tëgekyë” (Luk. 24:44-48).

5, 6. 1) ¿Tiko Jesus jyënany “xypyëjtäˈäktët ja tëyˈäjtën ëjtskyëjxm”? 2) ¿Ti diˈibë nety tyuknijawëyandëbë jäˈäy ja Jesusë yˈëxpëjkpëty?

⁵ Ko nyajxy 40 xyëë mä Jesus yˈaknaybyatë mëdë yˈapostëlëty, ta yajxon yajtukjaygyujkëdë ko yaˈˈanmääytyë: “Miits xypyëjtäˈäktët ja tëyˈäjtën ëjtskyëjxm Jerusalén, nëˈënë Judeeë nyax, Samaaryë nyax es tëgekyë naxwinyëdë” (Apos. 1:8). Ja Jesusë yˈëxpëjkpëty ak judiyëty, yëˈë netyë Jyobaa nyidestiigëˈäjttëp. Perë Jesus ta tˈanmääy parë yëˈë yajnidestiigëˈatët. ¿Ti tyäˈädë yˈandijpy?

⁶ Ja Jesusë yˈëxpëjkpëty, yëˈë nety tyuknijawëyandëbë jäˈäy ko Jyobaa yëˈë yajtuumbyë Jesus parë dyajnitsoˈogäˈänyë naxwinyëdë jäˈäy. Tyäˈädë, niˈigyë nety tsyobääty ets kyaj dyuˈunëty tijatyë netyë Jyobaa të dyajtuny ko dyaˈˈawäˈätspëtsëëmyë israelitëty Egipto ets Babilonia. Ko Jesukristë yˈoˈky ets jyukypyejky, mbäädë netë jäˈäy yˈawäˈätspëtsëmdë mä poky etsë oˈkën. Mä Pentekostes mä jëmëjt 33, pënatyë nety të yajwinˈixtë parë nyëjkxtët tsäjpotm, ja mä ojts tkäjpxwäˈkxtë “ja mëjˈäjtën diˈibë Dios tyiimpy”. Mayë jäˈäy diˈib myëdoodë tyäˈädë ayuk, jodëmbijttë ets myëbëjktë ko Jesus të xyjuuybyëtsëˈëmëm. Ko Jesus jyukypyejky, ta yajmooyë jemyë kutujkën jam tsäjpotm, yëˈë diˈibë Jyobaa yajtunanëp parë dyaˈˈawäˈätspëtsëmët milˈamë jäˈäy diˈib mëduunëp (Apos. 2:5, 11, 37-41).

YÄJKË JYUKYˈÄJTËN ETSË MAYJYAˈAY NYITSOˈOKTËT

7. ¿Ti yajnigëxëˈk tijaty tuun jäjtë mä Pentekostes mä jëmëjt 33?

⁷ Tijaty tuun jäjtë Pentekostes mä jëmëjt 33, yëˈë yajnigëxëˈk ko Jyobaa kyupëjkypyë nety ko Jesus dyajkyë jyukyˈäjtën extëmë wintsëˈkën parë nyajpokymyaˈkxëm (Eb. 9:11, 12, 24). Duˈun extëmë Jesus tnimaytyaky: “Kyajts të nminy esëts pën xymyëdundët, jaˈa dëˈën esëts ëj nmëdundët es nyakëdëts ja njikyˈäjtën es nimayjyaˈay nyitsoˈoktët” (Mat. 20:28). Ja “nimayjayaˈay” diˈibë nety tyukˈoyˈatandëp ko Jesus të xykyuˈoˈkëm, kyaj yëˈëyë yajmaytyakyë judiyëtëjk diˈib jodëmbijttë. Pesë “Dios tsyejpy” ets niˈamukë jäˈäy nyitsoˈogët. Ko Jesus të xyjuuybyëtsëˈëmëm, yëˈë “es yajpojpënitëgoyët yä naxwiiny” (1 Tim. 2:4-6; Fwank 1:29).

8. 1) Pënaty tim jawyiin ojts tpanëjkxtë Kristë, ¿ti diˈib pudëjkëdë parë ojts tnimaytyäˈäktë Jesus? 2) ¿Axtë mäbäät ojts kyäjpxwäˈkxtë ja Jesusë yˈëxpëjkpëty?

⁸ Pënaty tim jawyiin ojts tpanëjkxtë Kristë, ¿jotmëktaktë parë xëmë tnimaytyaktë Jesus? Duˈun, jotmëktaktë ets kyaj duˈun ttuundë mëdë kyëˈëm jot kyëˈëm mëjää. Pes yëˈë pudëjkëdë Jyobaa myëjää ets mooyëdë jotmëkˈäjtën (käjpxë Apos. 5:30-32). Ko nyajxy 27 jëmëjt, mä nety të tyunyëty ja Pentekostes xëë, mbäädë nety jyënäˈändë ko “ja oybyë ayuk”, të nety yajkäjpxwaˈkxy “yä naxwiiny oytyim määty”, duˈun mä judiyë ets mä diˈib kyaj jyudiyëty (Kol. 1:5, 23).

9. ¿Ti tuun jäjtë mä ja naymyujkën extëm ojts yajnaskäjpxë?

⁹ Jotmaymyëët njënäˈänëm ko näägë nmëguˈukˈäjtëm diˈib mä naymyujkën, ojts ok dyajtëkëdë tukniˈˈijxën diˈib kyaj tyëyˈäjtënëty ets duˈun dyajmäˈty ja naymyujkën (Apos. 20:29, 30; 2 Peed. 2:2, 3; Juud. 3, 4). Jesus ojts tnaskäjpxë ko apostatas, duˈunyëm jyaˈˈatäˈändë axtë “ja xëë ko ja naxwinyëdë jäˈäy yajpayoˈoytyët” (Mat. 13:37-43). Oktuubrë poˈo mä jëmëjt 1914, ja Jyobaa dyajtëjkë Jesus extëmë Rey parë tˈanaˈamëdë naxwinyëdë jäˈäy, ets ja tsyondaky ja tiempë mä jyëjpkëxanë mä Satanás yˈaneˈemy (2 Tim. 3:1).

10. 1) Pënaty nëjkxtëp tsäjpotm, ¿diˈibë jëmëjt ojts tkäjpxwäˈkxtë ko jëjpˈam? 2) ¿Ti tuun jäjtë oktuubrë 1914, ets wiˈix të nyigëxëˈëky?

¹⁰ Kanäk jëmëjtë nety tyëgoyˈaty parë jyäˈtët oktuubrë mä jëmëjt 1914, ko ojts tkäjpxwäˈkxtë pënaty nëjkxtëp tsäjpotm ko 1914 yëˈë nety tuˈugë jëmëjt diˈib jëjpˈam, pes ja nety tyuundëkëyaˈany ja Diosë yˈAnaˈam Kyutujkën. Ets duˈun tjaygyujkëdë mët ko të netyë Daniel tnaskäjpxë ko tuˈugë mëj kepy yajpoˈtëˈëgäˈäny ets ko nyaxët “jëxtujk tiempë”, ta jatëgok yonäˈäny (Dan. 4:16). Jesus ojts tnaskäjpxë ti mbäät pyudëkëdë ja yˈëxpëjkpëty parë tnijawëdët näˈä tyëkëyaˈany Rey ets näˈä tsyondäˈägäˈäny ja tiempë diˈib jëjpkëxanëp. Tijaty tuun jäjtëp desde 1914, yëˈë xytyukˈijxëm ko Jesus të tyëkë Rey (Mat. 24:3, 7, 14, Traducción del Nuevo Mundo; Luk. 21:24). Tyam, yëˈë ngäjpxwäˈkxëm ja “mëjˈäjtën diˈibë Dios tyiimpy” ko desde 1914 të dyajtëkë Rey ja Jesus mä ja yˈAnaˈam Kyutujkën.

11, 12. 1) Ko Jesus tyëjkë Rey yä Naxwiiny, ¿ti diˈib tyuuntsondak, ets ti ok tuun jäjtë? 2) ¿Ti yajxon nigëxëˈk mä jëmëjt 1935? (Ixë dibujë mä tsyondaˈagyë tyäˈädë artikulo.)

¹¹ Mä jëmëjt 1914 ko Jesus tyëjkë anaˈambë, ta dyaˈˈawäˈätspëtsëëmtsondaky pënaty nëjkxtëp tsäjpotm mä “ja Babilonyë mëj käjpn”, o mä tukëˈëyë relijyonk diˈib kyaj tyëyˈäjtënëty (Diˈibʉ Jat. 18:2, 4). Mä jëmëjt 1919, ko nety të nyaxyë Primera Guerra Mundial, ja mä niˈigyë yˈawatsy ja tuˈu parë abëtsemy nyaxwinyëdë yajkäjpxwäˈkxët ja oybyë ayuk diˈib nyimaytyakypy ja Diosë Kyutujkën ets wiˈixë netyë Jesus të xyjuuybyëtsëˈëmëm. Ko duˈun ttuundë, ta niˈigyë ojts nyimayëdë pënaty nëjkxtëp tsäjpotm, diˈib mëdë Kristë tuˈugyë yˈanaˈamäˈändë jam tsäjpotm.

¹² Desde 1935, ja mä Jesukristë dyajtuˈukmujktsondaky ja wiinkpë byorreegëty, diˈib tyam nanduˈun yaˈixyˈäjttëp extëm ja tëgoy myayjyaˈay, diˈib tsoˈondëp oymyääjëty. Yëˈë nëˈëmooy tuˈumooyëdëp pënaty nëjkxtëp tsäjpotm parë tpanëjkxtëdë Jesusë yˈijxpajtën ets amëk jotmëk kyäjpxwäˈkxtë. Pënaty wëˈëmandëp yä Naxwiiny, nan myëbëjktëp ko mët yëˈëgyëjxm ko Jesus ojts xykyuˈoˈkëm, nbäädäˈänëmë nitsokën. Yëˈëjëty nyijäˈäwëdëp ko pën xëmë kyäjpxwäˈkxtë ets pën jukyˈäjttëp extëmë Jyobaa ttukjotkëdaˈaky, ta nëjkx tsyokwëˈëmdë mä ja mëk ayoˈon ets jyukyˈattët mä ja it lugäärë tsujpë (Fwank 10:16; Diˈibʉ Jat. 7:9, 10, 14).

NˈOKNIMAYTYAKËM AMËK JOTMËK JA OYBYË AYUK

13. 1) Extëmë Jyobaa tyestiigë, ¿ti të nduknibëjtakëm ndunäˈänëm? 2) ¿Wiˈix mbäät nbanëjkxëmë yˈijxpajtën ja Dios mëduumbëty diˈib mä primer siiglë?

¹³ Jantsy oy nnayjäˈäwëm ko nidestiigëˈäjtëm ja “mëjˈäjtën diˈibë Dios tyiimpy” ets diˈib tyunaampy. Tsiptakp parë duˈun nduˈunëm. Mayë nmëguˈukˈäjtëm kyäjpxwäˈkxtë mä jäˈäy kyaj tmëdowäˈändë, mä nyëxiˈik tyukxiˈigëdë etsë wiinkpë tkuˈayowëdë mët ko yajtukmëtsipˈattë. Per mbäät nbanëjkxëmë apostëlë Pablo yˈijxpajtën mët ja myëguˈuktëjk. Yëˈë jyënany: “Dios tëts xypyudëkë esëts ngäjxwäˈxët amumduˈukjot [o amëk jotmëk] yëˈë oybyë ayuk mä miitsëty, oy jyakëxeˈeky ja atsijpë” (1 Tes. 2:2). Kyaj nˈëxtëkëwäˈkëm, nˈokpëjtakëm niˈigyë winmäˈäny parë nguytyuˈunëm extëm të nnaywyandakëm axtë ko kyutëgoyëdë Satanásë yˈanaˈamdakn (Is. 6:11). Ets kom kyaj mbäät tijaty nduˈunëm mëdë këˈëm jot këˈëm mëjää, nˈokˈamdoˈojëmë Jyobaa yˈespiritë santë parë xymyoˈoyëmë mëkˈäjtën diˈib jantsy mëjwiin jantsy kajaa, duˈun extëm ttuundë ja Dios mëduumbëty diˈib mä primer siiglë (käjpxë 2 Korintʉ 4:1, 7; Luk. 11:13).

14, 15. 1) ¿Wiˈixë jäˈäy yˈijxëdë pënaty ojts tpanëjkxtë Kristë mä primer siiglë? 2) ¿Wiˈixë apostëlë Pedro tjotmëkmooy ja Dios mëduumbëty? 3) ¿Wiˈix mbäät nnayjäˈäwëm ko pën axëëk xytyuˈunëm mët ko Jyobaa nidestiigëˈäjtëm?

¹⁴ Tyam, miyonkˈamë jäˈäy jyënäˈändë ko tpanëjkxtë Kristë ets tmëdundë Dios, “per diˈibë tyuundëp yajnigëxëˈkëdëp ko kyaj tyëyˈäjtënëty; pes kyaj yaˈoyjyawëdë es kyaj kyajxykyupëktë, es kyatimtuundëp diˈibë oy” (Titʉ 1:16). Nˈokjamyajtsëm ko mä primer siiglë mayë jäˈäy tˈaxëkˈijxtë pënaty ojts tpanëjkxtë Kristë. Päätyë apostëlë Pedro tkujäˈäyë: “Es pën ja jäˈäyëty mduunëdëp axëëk mët ko xypyanëjxtë Jesukristë, xondäˈäktë”. ¿Tiko mbäät nxondakëm? Yëˈko Dios xykyupëjkëm mët yëˈëgyëjxmë myëjää (1 Peed. 4:14).

¹⁵ ¿Nan mbäät tyamë jäˈäy xyˈaxëkˈijxëm extëmë Jyobaa tyestiigë? Mbäät, mët ko yëˈë nanduˈunë Jesus nidestiigëˈäjtëm ets yëˈë ngäjpxwäˈkxëmë yˈanaˈamën. Xytyukmëtsipˈäjtëmë jäˈäy ko nmënëjkxëmë Diosë xyëë ets ko nbanëjkxëmë “Jesukristë” diˈib yˈanmääy ja myëtsipëty: “Ëj të nminyëts yëˈëgyëjxmëtsë nDeetyëts, es miitsëty kyajts xyˈaxäjëdë” (Fwank 5:43). Pääty, ko jatëgokë jäˈäy axëëk xytyuˈunëm mä ngäjpxwäˈkxëm kyaj mbäät nˈëxtëkëwäˈkëm. ¿Tiko kyaj? Yëˈko Dios xykyupëjkëm ets nmëdäjtëmë myëjää.

16, 17. 1) ¿Ti tuun jäjtëp mä mayë it lugäär? 2) ¿Ti tsojkëp niˈigyë nduunˈadëtsëm?

¹⁶ Nˈokjamyajtsëm ko mä mayë it lugäär niˈigyë nyimayëdë Dios mëduumbë. Axtë mä territooryë mä xëmë ngäjpxwäˈkxëm, nbatëmë jäˈäy diˈib myëdooˈijtypyë Diosë yˈayuk. Pën tsyojkënyëˈajtypyë jäˈäy, nˈoknijëmbijtëm jatëgok parë nyaˈëxpëjktsondakëm ets nbudëjkëm parë nyaytyukëdëkëdë Jyobaa ets nyëbatët. Mbäät duˈun nnayjäˈäwëm extëm tuˈugë toxytyëjk diˈib Sudáfrica, diˈib xyëˈäjtypy Sarie, yëˈë 60 jëmëjt naxy kujk kyäjpxwaˈkxy. Jyënaˈany: “Mëjwiin kajaajëts ngukäjpxë ko mët yëˈëgyëjxm ko të xyjuuybyëtsëˈëmëmë Jesus, mbäädëts oy nˈity mëdë Jyobaa diˈib Yajkutujkp abëtsemy nyaxwinyëdë, ets jantsy jotkujkëts nnayjawëty kojëtsë jäˈäy nduknijawë Jyobaa xyëë”. Yëˈë mëdë nyaˈay Martinus, të mayë jäˈäy tpudëkëdë ets nanduˈun nidëgëëgë yˈuˈunk yˈënäˈk parë tmëdundëdë Jyobaa. Sarie yˈakjënäˈäny: “Nitii tuunk duˈun xykyayajotkujkˈäjtëm, etsë Jyobaa yëˈë xymyëjämoˈoyëm mët yëˈëgyëjxmë yˈespiritë santë parë nduˈunëmë tyäˈädë tuunk diˈib yajnitsokp”.

¹⁷ Oy të nnëbajtëm o kyajnëm, kanäk pëky jyaˈˈaty tiko mbäät ngukäjpxëm ko nyajpatëm tuˈugyë mä Diosë kyäjpn. Pääty, nˈokkäjpxwäˈkxëm xëmë ets nˈoktuˈunëmë mëjää parë njëjpkudijëm ja axëëkpë jukyˈäjtën mä Satanás yˈaneˈemy. Duˈun nyajmëjpëtsëˈëmëmë Jyobaa, ja nDeetyˈäjtëmë tsäjpotmëdë diˈib nmënëjkxëm ja xyëë.