Jyobaa xymyëwingoˈonëm

“Mëwingondë Dios, es yëˈë nandëˈën mmëwingonëdëp miitsëty.” (SANT. 4:8)

¿WIˈIX MˈATSOOJËMBITÄˈÄNY?

¿Wiˈix mnayjawëty ko Jyobaa xyˈanmäˈäyëm parë nmëwingoˈonëm?

¿Wiˈix mnayjawëty ko xypyawinmay ko Dios të xyjuuybyëtsëˈëmëm?

¿Wiˈix xymyëwingonyë Jyobaa ko xynyijawë ko Biiblyë të yajjäˈäy extëm mbäät njaygyujkëm?

1. 1) ¿Ti niˈamukë nyajtëgoyˈäjtëm? 2) ¿Pënaty mbäät xyajjotkujkˈäjtëm?

NIˈAMUKË nyajtëgoyˈäjtëm parë pën xymyëwingoˈonëm. Ko nimajtskë jäˈäy niˈigyë nyayˈixyˈatëdë ets nyaytsyokëdë, ta niˈigyë nyaymyëwingonëdë. ¿Këdii jantsy jotkujk nnayjäˈäwëm mëdë familyë etsë mëtnaymyaayëbë diˈib xytsyojkëm, xyajtsobatëm ets diˈib jyaygyujkëp wiˈix nnayjäˈäwëm? Per diˈib tsojkëp niˈigyë nmëwingoˈonëm, yëˈë Jyobaa diˈib të xyajkojëm (Ecl. 12:1).

2. 1) ¿Wiˈixë Jyobaa xyˈanmäˈäyëm? 2) ¿Tiko mayë jäˈäy tsip tmëbëktë ko Dios myëwingonäˈänëdë?

² Mët yëˈëgyëjxmë Biiblyë, Jyobaa xyˈanmäˈäyëm parë nmëwingoˈonëm, pën nduˈunëm duˈun, ta xymyëwingonäˈänëm (Sant. 4:8). ¡Mëjwiin kajaa xyjotkujkmoˈoyëm! Per mayë jäˈäy tsip tmëbëktët ko mëwingonanëdëbë Dios, pes duˈun nyayjawëdë ko kyaj nyitëkëdë parë tmëwingondët o wyinmaytyë ko jantsy jagam yajpääty. Per ¿mbäädëdaa mëdë Jyobaa njantsy nyaymyaˈayëm?

3. ¿Mä ti mbäät nˈijtëm seguurë?

³ Tsojkëp nˈijtëm seguurë ko mbäädë Jyobaa nˈixyˈäjtëm, pes pën nˈëxtäˈäyëm mbäät nbatëm mët ko “kyaj jagam” yajpääty (käjpxë Apostʉlʉty 17:26, 27 etsë Salmo 145:18). Jyobaa tsyejpy parë nmëwingoˈonëm ets mëët nnaymyaˈayëm oy nbokyjyaˈayˈäjtëm (Is. 41:8; 55:6). Diˈib jyaayë Salmo kyujäˈäyë extëmë nety të jyukyˈaty, jyënany: “Mijts diˈib myëdooˈijtypyë nuˈkxtakën, mijts mniminanëp niˈamukë naxwinyëdë jäˈäy. Jotkujk yajpääty diˈib mwinˈijxypy ets xymyëjwoy” (Sal. 65:2, 4). Min nˈokˈijxëm wiˈixë rey Asá tmëwingoonyë Dios ets wiˈixë Dios myëwingoonë.a

¿TI XYTYUKNIˈˈIJXËM TUˈUGË IJXPAJTËN DIˈIB TËËYËP?

4. ¿Ti oybyë ijxpajtënë Asá myooyë nax käjpn diˈib Judá?

⁴ Rey Asá nyitsiptuun parë wäˈätsë Jyobaa yajmëdunët, pes yajjëjptëgooy mä netyë jäˈäy axëëk yˈit tsyëënëdë mä ja templë ets mä tˈawdattë wiink dios, tyäˈädë të nety myëjwindëkë mä ja nax käjpn (1 Rey. 15:9-13). Päätyë Asá amumduˈukjot tˈanmääy ja käjpn ets “tˈëxtäˈäyëdë Jyobaa diˈib Diosˈäjt ja yˈaptëjkëty ets tmëmëdowdët ja Ley ets ja anaˈamën”. Jyobaa ojts tkunuˈkxyë Asá nuˈun ojts yˈaneˈemy mäjk jëmëjt, agujk jotkujk yajpattë. Yëˈë nyijäˈäwëbë nety ko yëˈë Jyobaa pudëjkëdëp, pääty tˈanmääy ja nax käjpn: “Mët ko të nˈëxtäˈäyëmë Jyobaa diˈib nDiosˈäjtëm. Të nˈëxtäˈäyëm, ets yëˈë të xymyoˈoyëmë poˈkxtakn” (2 Crón. 14:1-7). ¿Ti tuun jäjtë ok?

5. 1) ¿Ti jotmay pyatë Asá diˈib yajnigëxëˈk ko tyukˈijxpajtë Dios? 2) ¿Ti tuun jäjtë ok?

⁵ Okpawinmay ko mijts Asá. Ets yëˈë mëët mtsiptunäˈänyë Zérah diˈib etíope, yëˈë tuk miyongë tsyiptuumbëty diˈib nyigëbäjkˈäjtypy ets tëgëk mëgoˈpxë karrë diˈib yajtsiptuundëp (2 Crón. 14:8-10). Mijts jeˈeyë xymyëdatyë mtsiptuumbëty 580 mil, jeˈeyë kujkwaˈkxy. ¿Ti mdunëp? ¿Waˈandaa mnayajtëwëdët tiko Dios të tnasˈixë parë myajpëjkëdë mˈit mlugäär? ¿Mdukˈijxpatëbë Jyobaa, o waˈan këˈëm mnaytyukˈijxpatëdët? Tijaty tyuunë Asá, yëˈë yajnigëxëˈk ko oyë nety mëët yˈityë Jyobaa ets ko yëˈë tyukˈijxpejtypy. Pääty tmënuˈkxtaky: “Pudëjkëdëgëts, mijts Jyobaa diˈib nDiosˈäjttëp, yëˈë ko mijts ndukˈijxpajttëp, ets mxëëgyëjxm të nimindëtsë tyäˈädë mayjyaˈay. Jyobaa, mijtsën nDiosˈäjttëp. Këdii xynyasˈixë etsë jäˈäy diˈib oˈkp mëmadäˈägëdët”. ¿Wiˈixë Jyobaa tˈatsoojëmbijty ko myënuˈkxtakë amumduˈukjot? Myëmadak “ja etíope jäˈäyëty”. ¡Niˈamukë yˈoˈktääy ja myëtsip! (2 Crón. 14:11-13.)

6. ¿Wiˈix mbäät nbanëjkxëmë Asá yˈijxpajtën?

⁶ ¿Tiko Asá yëˈëyë ttukˈijxpejtyë Dios amumduˈukjot ko yëˈë diˈib kuwäˈänanëp ets tuˈumoˈoyanëp? Yëˈko Biiblyë jyënaˈany: “Asá tyuun diˈib oy Jyobaa wyindum” etsë kyorasoon “amuum yˈijty parë mëdë Jyobaa” (1 Rey. 15:11, 14). Ëtsäjtëm, nan mbäät amumduˈukjot nDiosmëduˈunëm. Jëjpˈam ets duˈun nduˈunëm pën oy mëët nˈitäˈänëm, duˈun tyam ets duˈun mä tiempë myiny kyëdaˈaky. Mëjwiin kajaa nmëjjäˈäwëm ko Jyobaa yëˈë jawyiin të xymyëwingoˈonëm ets xypyudëjkëm parë nanduˈun nmëwingoˈonëm. Min nˈokˈijxëm majtsk pëky wiˈixë Dios xymyëjwoˈojëm.

DIOS XYMYËJWOˈOJËM MËT KO OJTS XYJUUYBYËTSËˈËMËM

7. 1) ¿Tijatyë Jyobaa të ttuny parë xymyëjwoˈojëm? 2) ¿Ti diˈib niˈigyë yajnigëxëˈkypy ko xytsyojkëm?

⁷ Jyobaa yajnigëxëˈk ko xytsyojkëm mët ko ojts dyajkojˈyë Naxwinyëdë jantsy tsuj. Ets xëmë dyajnigëxëˈëgyë tsyojkën mët ko xymyoˈoyëm tijaty nijukyˈäjtëm (Apos. 17:28; Diˈibʉ Jat. 4:11). Per diˈib mas jëjpˈam, yëˈë ko xymyoˈoyëm tijaty nyajtëgoyˈäjtëm parë oy mëët nˈijtëm (Luk. 12:42). Ets nanduˈun xyˈanmäˈäyëm ko yëˈë myëdooˈijtypy ko nmënuˈkxtakëm (1 Fwank 5:14). Per wiˈix tuk pëky mas dyajnigëxëˈëky ko xytsyojkëm, yëˈë ko ojts xyjuuybyëtsëˈëmëm etsë tyäˈädë yëˈë diˈib xypyudëjkëm parë niˈigyë nmëwingoˈonëmë Dios (käjpxë 1 Fwank 4:9, 10, 19). Jyobaa kyajxë yˈUˈunk parë xyaˈˈawäˈätspëtsëˈëmëm mä ja poky etsë oˈkën (Fwank 3:16).

8, 9. ¿Ti nyikëjxmˈäjtypyë Jesus mä tijatyë Jyobaa tyuknibëjtakëp?

⁸ Jyobaa të xyjuuybyëtsëˈëmëm parë niˈamukë jäˈäy ttukˈoyˈattët, axtë pënaty jukyˈäjttë mä netyë Kristë kyaminyëm. Desde ko ojts yajnaskäjpxë ko myinäˈäny ja Yajnitsokpë, duˈunxyëp extëmë nety të tnakujuuynyë, pes nyijäˈäwëbë nety ko seguurë yˈadëwäˈäny diˈib tyuknibëjtakë (Gén. 3:15). Ko jekyë tiempë nyajxy, ta apostëlë Pablo jyënany ko myëjjäˈäwëp ko nyayäjkë “Jesukristë extëmë wintsëˈkën es oy nwëˈëmëm mët ja Dios”. Ets ta yˈakjënany ko “Dios jyoˈotsëp ja nbojpëˈäjtëm [...] diˈibë naty të nduˈunëm” (Rom. 3:21-26). Koxyëbë Jesus ojts xykyajuuybyëtsëˈëmëm, kyajxyëp mbäät nmëwingoˈonëmë Dios.

⁹ Pënaty yujy tudaˈaky, mbäät tˈixyˈattë Jyobaa ets tmëwingondë mët yëˈëgyëjxmë Jesus. Biiblyë jyënaˈany: “Perë Dios xytyukˈijxëm ko niˈigyë xytsyojkëm, mët ko Jesukristë oj xykyuˈoˈkëm määnëmë naty nbojpëjäˈäyˈäjtëm” (Rom. 5:6-8). Jyobaa mëdë Jesus kyaj të xymyoˈoyëmë tyäˈädë wintsëˈkën mët ko xynyitëjkëm, yëˈë duˈun mët ko mëk xytsyojkëm. Jesus duˈun tnimaytyaky: “Ni pën mbäät kyaminy mä ëjën pën kyaj dyajminy yëˈë Dios Teety diˈibëts ëj xykyajx”. Ets jatëgok jyënany: “Nipën kyajäˈty mä Dios Teety pën kyajts ëj xymyëbeky” (Fwank 6:44; 14:6). Per ¿wiˈixë Jyobaa xymyëjwoˈojëm mët yëˈëgyëjxmë Jesus? Yëˈë yajtuumbyë myëjää. Mët yëˈëgyëjxm xymyëjwoˈojëm ets xypyudëjkëm parë kyaj nmëjagamgakëm ets duˈun mbäät njukyˈäjtëm winë xëë winë tiempë (käjpxë Juudʉs 20, 21). Per min ja tuk pëky nˈokˈijxëm wiˈixë Jyobaa xymyëjwoˈojëm.

JYOBAA XYMYËJWOˈOJËM MËT YËˈËGYËJXMË BIIBLYË

10. ¿Wiˈixë Biiblyë xypyudëjkëm parë nmëwingoˈonëmë Dios?

¹⁰ Mä tyäˈädë artikulo ja yajnigajpxy mäjmäjktsë liibrë diˈib yajpatp mä Biiblyë. Koxyëp ngamëdäjtëmë Biiblyë, ¿wiˈixxyëp nnijäˈäwëm ko mbäät nmëwingoˈonëmë Dios? ¿Wiˈixën nyikejy ko të nyajjuˈuybyëtsëˈëmëm ets ko Jyobaa xymyëjwoˈojëm mët yëˈëgyëjxmë Jesus? Jyobaa yajjääyë Biiblyë mët yëˈëgyëjxmë myëjää ets jap tnigajpxy wiˈix jyaˈayˈaty ets tijaty tyuknibëjtakëp. Extëm nˈokpëjtakëm, Jyobaa naynyimaytyakë mä Moisés ko “¡yëˈë Dios mëdiˈibë oyjyot oywyinmäˈäny myëëtˈäjtypyën. Ets mëdiˈibë paˈëyoop näjtsˈëyoˈowëbën, mëdiˈibë maˈkxtujkpën, ets mëj këjaa tsyoky jyawë, ets ak mëdëy winë ttuny! [...] Yëˈë tsyojkën jyäˈäwën xëmë yëˈë yˈijtëwäˈäny. Nenduˈun mä ja poky këtyey tnimeˈkxyën” (Éxodo 34:6, 7, Mʉgoxpʉ ja̱ noky mʉdiˈibʉ jyaayʉn Moisés [MNM]). ¿Këdii nmëwingonäˈänëmë duˈumbë jäˈäy? Jyobaa nyijäˈäwëp ko pën niˈigyë nˈixyˈäjtˈadëtsëm mët ko ngäjpxëmë Biiblyë, ta niˈigyë nˈixäˈänëm extëm tuˈugë jäˈäy ets niˈigyë nmëwingonäˈänëm.

11. ¿Tiko mbäät nduˈunëmë mëjää parë nˈëxpëjkëm wiˈixë Jyobaa jyaˈayˈaty ets nnijäˈäwëmë nyëˈë tyuˈu? (Ixë dibujë mä tsyondaˈagyë tyäˈädë artikulo.)

¹¹ Ko pën mëët jantsy oy nnaymyaˈayëm, ta niˈigyë nˈixyˈäjtëm ets nyajtsobatëm extëm jyaˈayˈaty. Pääty, jëjpˈam nˈëxpëjkëm wiˈixë Jyobaa jyaˈayˈaty ets nnijäˈäwëmë nyëˈë tyuˈu extëmë Biiblyë jyënaˈany. Mëjwiin kajaa nmëjjäˈäwëm ko Jyobaa të dyajjäˈäyëtyë Biiblyë extëm mbäät njaygyujkëm.

12. ¿Tiko Jyobaa yëˈë twinˈijxyë naxwinyëdë jäˈäy parë tjäˈäytyëdë Biiblyë?

¹² Jyobaa ojtsxyëp yëˈë ttuknipëkyë anklëstëjk parë tjäˈäytyëdë Biiblyë. Pes yëˈëjëty naytyukjotmaytyuunëdëp mët ëtsäjtëm ets tijaty nduˈunëm (1 Peed. 1:12). Seguurë ko duˈunxyëp ojts tjäˈäytyë extëmë Dios jyënany. Perë anklësëty kyaj dyuˈunëty extëmë naxwinyëdë jäˈäy. Yëˈëjëty ninäˈänëm duˈun kyanayjawëdë extëm ëtsäjtëm nnayjäˈäwëm, kyaj ti dyajtëgoyˈattë ets kyaj ti yajtëgoyëdë. Päätyë Jyobaa twinˈijxyë naxwinyëdë jäˈäy parë yëˈë tjäˈäytyëdë Biiblyë. Ko ngäjpxëm wiˈix tijaty tjëjptsëˈk tjëjpjäˈäwëdë, wiˈix tyëgooytyë ets wiˈix yajwinˈëˈëndë, ta yajxon njaygyujkëm wiˈix nyayjäˈäwëdë. Ets ndukxondakëm ko nyayjäˈäwëdë agujk jotkujk ets ko myadaktë. Duˈun extëm ja “Diosë kyugäjxpë Eliiësë dëˈën ijty jyaˈayˈaty extëm ëtsäjtëm”, nanduˈun jyaˈayˈäjttë niˈamukë jäˈäy diˈib jyaaytyë Biiblyë (Sant. 5:17).

13. ¿Wiˈix mnayjawëty ko xykyajpxy mä Jonás nyuˈkxtaky?

¹³ Okwinmay wiˈixë Jonás nyayjäˈäwë ko kyeky ets kyaj ttunany diˈibë Dios tuknipëjkë. ¿Mbäätxyëp tuˈugë anklës tkujäˈäyë extëm nyayjäˈäwë? Mbäätxyëp. Per mas oy ko yëˈë Jyobaa dyajtuunyë Jonás parë këˈëm nyaynyimaytyakë. Ets jantsy oyë ää ayuk diˈib wyinˈijxë tyäˈädë kugajpxy. Extëm nˈokpëjtakëm, mientrësë nety yajpääty mejnybyäˈtkëp, ta nyuˈkxtaky: “Kojëts njäˈäwë ko pëtsëmäämbëtsë njukyˈäjtën, yëˈëjëts njamyajtsë Jyobaa” (Jon. 1:3, 10; 2:1-9).

14. ¿Tiko mbäät njaygyujkëm diˈibë Isaías këˈëm kyujäˈäyë?

¹⁴ Okwinmay diˈibë Isaías kyujäˈäyë. Ko Diosë myëjˈäjtën ojts tˈijxë, ta tpëjkyë kuentë ko pokyjyaˈay ets ta jyënany: “¡Përoobë ëjts! Mbäädëts naybyëjtaˈagyëty ookypyëm, pes kyajtsë nˈadaam wyäˈätsëty, ets njukyˈatyëts mä tuˈugë käjpn mä jäˈäy kyaj wyäˈätsëtyë yˈadaam; ¡pesë nwiinëts të tˈixy ja Rey, Jyobaa diˈib myëdäjtypyë tsyiptuumbë!” (Is. 6:5). Tuˈugë anklës kyajxyëp mbäät duˈun tkujäˈäyë mët ko ninäˈänëm duˈun kyanayjawëty, perë Isaías kyujäˈäyë duˈun. Ets ëtsäjtëm kom pokyjyaˈay nyajpatëm extëmë Isaías, mbäät njaygyujkëm wiˈix nyayjäˈäwë.

15, 16. 1) Pëjtäˈägë ijxpajtën tiko mbäät yajxon njaygyujkëm wiˈix nyayjawëdë wiink jäˈäy. 2) ¿Ti xypyudëkëyäˈänëm parë niˈigyë nmëwingoˈonëmë Jyobaa?

¹⁵ ¿Mbäätxyëp tuˈugë anklës jyënany extëmë Jacob nyaynyigäjpxë ko kyaj ti pyaaty nyitëkëty? O ¿extëmë Pedro nyayjäˈäwë ko jyënaˈany “ëjts pojpë jäˈäy”? (Gén. 32:10; Luk. 5:8.) ¿Ojtsxyëp tsyëˈëgëdë extëm tsyëˈkëdë Jesusë yˈëxpëjkpëty? ¿Ojtsxyëp dyajtëgoyˈattë jotmëkˈäjtën parë tkäjpxwäˈkxtët ja oybyë ayuk oyë jäˈäy yˈaxëkˈixëdët, extëm ttuunyë Pablo mëdë wiinkpë myëguˈuktëjk? (Fwank 6:19; 1 Tes. 2:2.) Kyaj, pesë anklësëty kyaj dyuˈunëty extëm ëtsäjtëm, niˈigyë kyumëjääˈattë ets wäˈäts jäˈäyëty. Per ëtsäjtëm ko wiink jäˈäy xytyukmëtmaytyakëm wiˈix nyayjawëty, pojënë njaygyujkëm. Ko ngäjpxëmë Diosë yˈAyuk, mbäät nxondakëm mët diˈib xondaktëp ets njëˈëy nyaxëm mët diˈib jëëy yaxtëp (Rom. 12:15).

¹⁶ Pën nbawinmäˈäyëm wiˈixë Biiblyë tnimaytyaˈaky mä wiˈixë Jyobaa jyaˈayˈajty mët pënaty mëduunëdë, ta niˈigyë nëjkx nˈixyˈäjtëm. Ets mbäät nˈijxëm wiˈixë naxwinyëdë jäˈäy tmëwingony mëdë maˈkxtujkën etsë tsojkën. Duˈuntsoo mbäät yajxon nˈixyˈäjtëm ets mëk ntsojkëm ets yëˈë xypyudëkëyäˈänëm parë niˈigyë nmëwingoˈonëm (käjpxë Salmo 25:14).b

MBÄÄT XËMË MËDË DIOS NNAYMYAˈAYËM

17. 1) ¿Ti käjpxwijënë Azarías myooyë Asá? 2) ¿Näˈä Asá kyaj tmëmëdooy ja käjpxwijën diˈib yajmooy, ets wiˈix wyimbëtsëëmy?

¹⁷ Ko rey Asá dyajkutëgooy ja etíope tsyiptuumbëty, ta ja kugajpxy Azarías ojts kyäjpxwijˈyëty mëdë nyax kyäjpn. Duˈun jyënany: “Jyobaa yajpääty mët miitsëty mientrës miitsëty mˈittë mët yëˈë; ets pën miitsëty mˈëxtääytyëp, ta yëˈë këˈëm nyayajnigëxëˈëgäˈänyëty mä miitsëty, per pën mastuttëp, yëˈë ta mastuˈudäˈänëdë” (2 Crón. 15:1, 2). Ok, Asá kyaj duˈun ttuuny extëm ojts yajkäjpxwijy. Ko nyibëdëˈkë ja rey diˈib Israel, ja mäjkpë tëëm ääts diˈib yajpattëp anikëjxytsyoo, ta ja naybyudëkë tˈamdooy ja Siria jäˈäy. Kyaj Jyobaa tnekyˈamdooyë naybyudëkë, yëˈë mëët tyuˈukmujkyë nasionk diˈibë wiink dios yˈawdäjttëp. Päätyë Dios yˈanmääyë: “Kyaj jyapëtyë mjot mwinmäˈäny extëm të mˈadëˈëtsy; desde tyam jaˈˈatäämbë tsip mët mijts”. Ets duˈunën tyuun jyäjtë (2 Crón. 16:1-9). ¿Ti tyäˈädë xytyukniˈˈijxëm?

18, 19. 1) ¿Ti mbäät nduˈunëm pën të nmëjagamgakëmë Jyobaa? 2) ¿Wiˈix mbäät nmëwingoˈonëmë Jyobaa?

¹⁸ Ninäˈä ngamëjagamgakëmë Jyobaa. Pën të ogäˈän nmëjagamgakëm, nˈokpanëjkxëmë käjpxwijën diˈib yajpatp mä Oseas 12:6: “Nijëmbittë mDios, yaˈittë mtsojkënë diˈib ijtëëp etsë mdëyˈäjtën, ets xëmë awix jëjpˈixtë mDios”. Nˈokmëwingoˈonëm niˈigyë Jyobaa tuˈuk tuˈugë xëë ko nbawinmäˈäyëm wiˈix të xyjuuybyëtsëˈëmëm ets ko yajxon nˈëxpëjkëmë Biiblyë (käjpxë Deuteronomio 13:4, MNM).c

¹⁹ Diˈib jyaayë Salmo jyënany: “Oy kojëtsë Dios nmëwingony” (Sal. 73:28). Ëtsäjtëm nan oy ko Dios nmëwingoˈonëm. Pääty, nˈakˈixyˈäjtˈadëtsëm niˈigyë Jyobaa. Duˈun mbäät niˈigyë nnijäˈäwëm tiko mbäät ntsojkëm. Pën nmëwingoˈonëm, nanduˈun xymyëwingonäˈänëm, duˈun tyam ets duˈun winë xëë winë tiempë.

[Notë]

[Dibujë diˈib mä pajina 21]

¿Tiko niˈigyë xytyukmëwingoˈonëmë Jyobaa ko nnijäˈäwëm extëm jyaˈayˈajty mëdë Jonás etsë Pedro? (Ixë parrafo 13 etsë 15)