Ënäˈktëjk, ¿të mwinmäˈäny xypyëjtäˈäktë parë xyyajmëjwindëkëyäˈändë Diosë tyuunk?

1-3. 1) ¿Wiˈix tyam mayë ënäˈktëjk yajpäättë, ets ti mëët nˈijxkijpxyëm? (Ixë dibujë). 2) ¿Ti mbäät ttundë ënäˈktëjk diˈib Dios mëduundëp parë tyäˈädë jotmay twinguwäˈägëdët?

OKWINMAY ko muum mnëjkxy jagam ets mtsoonäˈäny mä autobus. Ko mjäˈty mä ja autobus tsyoony, ta lokë mjaty mët ko xyˈixyë mayjyaˈay ets kanäägë autobus. Per kom yajxon xynyijawë mä mnëjkxy, ta xymyatsy ja autobus diˈib mënëjkxanëp mä të xynyitsoonë. Seguurë ko kyaj mbatët mä tuˈugë autobus diˈib wiinktsoo nëjkxp.

² Ko ntsoˈonëm, mbäät mëët nˈijxkijpxyëmë jukyˈäjtën, etsë ënäˈktëjk duˈun extëm ja mayjyaˈay diˈib yajpatp mä tsyoonyë autobus. Mbäät näˈäty lokë mjaty mët ko jantsy kanäk pëky tijaty mdunaampy mä mjukyˈäjtën. Per pën mnijäˈäwëp yajxon mä mjäˈtäˈäny, mnijawëp ti mdunëp parë jam mjäˈtët.

³ Tyäˈädë artikulo mbudëkëyanëdëp miitsëty ënäˈktëjk parë mjukyˈäjtënë xyyajtundët mä tijatyë Jyobaa tyukjotkëdäˈägëp. Tyäˈädë yëˈë yˈandijpy xykyuentëpëjtäˈägët mä tukëˈëyë tijaty mdunaampy. Extëm ti mˈëxpëkaampy, ti mdunaampy ets pën mbëkäämp o mmëdataambyë mˈuˈunk mˈënäˈk. Nan yëˈë yˈandijpy xytyuknibëjtäägët ets niˈigyë Dios xymyëdunët. Pën mbëjtakypyë mwinmäˈäny mä Jyobaa tyuunk, mbäät mˈity seguurë ko nëjkxëp mgunuˈkxyëty ets oy nëjkx mjukyˈaty (käjpxë Proverbios 16:3).a

¿TIKO MBÄÄT XYTYUKNIBËJTÄÄGË ETS XYYAJMËJWINDËKËDË DIOSË TYUUNK?

4. ¿Ti nˈixäˈänëm mä tyäˈädë artikulo?

⁴ Ko xypyëjtäˈägëdë mwinmäˈäny parë xyyajmëjwindëkëdë Diosë tyuunk, oyë nety diˈib mwinˈijxypy. ¿Tiko? Mä tyäˈädë artikulo tëgëk pëky nˈixäˈänëm. Majtsk pëky yëˈë mdukˈixanëp ko pën myajmëjwindëjkëbë Diosë tyuunk, ta niˈigyë Jyobaa xymyëwingonäˈäny. Etsë myëdëgëk pëkypyë, yëˈë mdukˈixanëp wiˈix xytyukˈoyˈatäˈäny ko desde mutsknëm xypyëjtäˈägëdë mwinmäˈäny.

5. Nigäjpx tuk pëky tiko mbäät xypyëjtaˈagyë mwinmäˈäny parë xyyajmëjwindëkëdë Diosë tyuunk.

⁵ Myëduk pëky tiko mbäät xypyëjtaˈagyë mwinmäˈäny parë xyyajmëjwindëkëdë Diosë tyuunk, yëˈë parë xytyukˈixëdë Jyobaa nuˈunën xymyëjjawë ko mtsokyëty ets tukëˈëyë tijaty të mdukmëdunyëty. Tuˈugë Dios mëduumbë tkujäˈäyë: “Oy ko yajmoˈoyëdë dyoskujuyëmë Jyobaa”. Ets ta yˈakjënany: “Yëˈko mijtsëts të xyyajxondaˈaky, Jyobaa, mët yëˈëgyëjxm ja mduunk; mët yëˈëgyëjxm tijaty ja mˈääw mgëˈë tyuumpy agujk jotkujkëts nyäˈäxäˈäny njokäˈäny” (Sal. 92:1, 4). Ënäˈktëjk, winmay tijatyë Jyobaa të mmoˈoyëdë extëmë, mjukyˈäjtën, ko të xyˈixyˈattë, të xynyijawëdë tyëyˈäjtën, ko xymyëdattë Biiblyë, tuˈukmujkën ets ja kunuˈkxën diˈib mˈawijx mjëjpˈijxtëp. Pääty ko jëjpˈam xypyëjtäˈägëdë Jyobaa jyaˈa, ta kyaj jeˈeyë xytyukˈixët ko mmëjäˈäwëp, nanduˈunën mas oy mëët mˈitët.

6. 1) ¿Wiˈix nëjkx mˈity mëdë Jyobaa ko xypyëjtäˈägëdë mwinmäˈäny parë xyyajmëjwindëkëdë tyuunk? 2) ¿Wixaty mbäädë ënäˈkuˈunk tpëjtäˈäktë wyinmäˈäny parë tmëdundëdë Dios?

⁶ Myëmajtsk pëky tiko mbäät xypyëjtaˈagyë mwinmäˈäny parë xyyajmëjwindëkëdë Diosë tyuunk, yëˈë ko Jyobaa yˈixaampy ko xytyuny diˈib oy. Etsë tyäˈädë nan mbudëkëyanëp parë oy mëët mˈitët. Apostëlë Pablo jyënany: “Dios tyiimpy diˈibë dëˈën oy. Es yëˈë kyaj tjäˈäytyëgoyët diˈibë miitsëty oy mduundëp. Dios jyamyatsëp ko miitsëty xyyaˈijxëdë mtsojkën mët yëˈë” (Eb. 6:10). Nipën mbäät kyajënäˈäny ko mutsknëm parë tpëjtäˈägëdë wyinmäˈäny ets niˈigyë tmëdunëdë Dios. Pes okˈix wiˈixë tyäˈädë ënäˈkuˈunk tpëjtaktë wyinmäˈäny. Christine ja netyë jyëmëjt 10, ko tpëjtakyë wyinmäˈäny tkäjpxäˈäny eksperiensyë diˈib pëtsëëmp. Toby ja netyë jyëmëjt 12 ko tpëjtakyë wyinmäˈäny tkäjpxtäˈäyaˈanyë Biiblyë mä kyanëbetynyëm. Maxim ja netyë jyëmëjt 11 etsë myëgaˈax Noemi 10 ko nyëbajttë. Ta nimajtsk tjotmooytyë Diosë jyaˈa parë mbäät ok tyundë Betel, ets parë tjamyatstët, ta tpëjtaktë potsywyinm ja solisitud diˈib Betel. Ets mijts, ¿të xywyinmay ti mdunaampy mä Diosë tyuunk parë desde tyam mdëkët tuumbë? (Käjpxë Filipʉs 1:10, 11).

7, 8. 1) Pën mduknibëjtakëp xyyajmëjwindëkëyaˈanyë Diosë tyuunk, ¿tiko kyaj nëjkx mtsiptakxëty xywyinˈixët ti mdunaampy? 2) ¿Tiko Damaris kyaj twinˈijxyë unibersidad?

⁷ Minë net nˈokˈijxëmë myëdëgëk pëkypyë tiko mbäät xypyëjtaˈagyë mwinmäˈäny parë xyyajmëjwindëkëdë Diosë tyuunk. Mä myaˈkpëtsëmy, tsojkëp xynyiwinmayët extëm ti mniˈëxpëkëyaampy o mä mdunäˈäny. Mä duˈun xywyinˈixy, mbäät nˈijxkijpxyëm extëm ko mjäˈty mä tuˈugë tuˈu diˈib yoˈoywyäˈkxp. Pën mnijäˈäwëp yajxon mä mnëjkxäˈäny, ta kyaj mtsiptakxëdët xywyinˈixët diˈibë tuˈu matsëp. Nanduˈun jyaty mä mjukyˈäjtën, pën mnijäˈäwëp yajxon ti mdunaampy, nëjkxëp xynyijawë ti mdunëp. Proverbios 21:5 jyënaˈany: “Ja diˈib yajxon tijaty tyukniwijtsëp seguurë ko yˈoybyëtsëmy”. Pääty pën mas tsojk xytyukniwitsë tijaty mdunaampy mä Diosë tyuunk, ta mas tsojk xyˈixët wiˈix xytyukˈoyˈaty. Duˈun ttuunyë Damaris ko ttukjäjty ja tiempë parë twinˈixët ti tyunaampy.

⁸ Ko Damaris dyajkejxyë yˈëxpëjkën, jantsy oyë kyalifikasyonk tjuˈty, ta yaˈˈawäˈänë tuˈugë bekë parë tniˈëxpëkëdë ley mä unibersidad. Per yëˈë ta twinˈijxy tyunäˈäny mä tuˈugë bankë, mä kyaj tyunët sëmäänˈabety. ¿Tiko? Damaris jyënaˈany: “Xëmëts nyaˈijty nwinmäˈänyoty kots ndunäˈäny prekursoora. Pääty, tsojkëbëtsë nety nˈëxtäˈäyët tuˈugë tuunk diˈibëts xymyoˈoyëbë tiempë. Koxyëbëts niˈëxpëjkë ley, mbäätxyëbëts kajaa njameenybyaaty, per kyajxyëbëts nëgoo nbäätyë tuunk diˈibëtsë tiempë xymyoˈoyëp”. Tyam ja kujkë Damaris tyuny prekursoora 20 jëmëjt. ¿Myëkjäˈäwëp diˈib wyinˈijx ttunäˈäny ko yaˈkpëtsëëmy? Kyaj. Yëˈë jyënaˈany: “Nˈixyˈajtypyëts mayë abogaadë mä ja bankë mäts nduny, ets yëˈë tyuundëp diˈibxyëbëts nduumpy koxyëbëts niˈëxpëjkë ley. Nimay kyaj nyayjyawëdë jotkujk mët ja tuunk diˈib myëdäjttëp. Per ëjts kyajts duˈun nnayjyawëty kots nwinˈijxy ndunäˈäny prekursoora, pes nuˈunëts kujk duˈun nduny, agujk jotkujkëts nmëdunyë Jyobaa”.

9. ¿Tiko nyitëkëdë ënäˈktëjk nmëjkumäˈäyëm?

⁹ Abëtsemy nyaxwinyëdë jaˈäjtp milˈamë ënäˈktëjk diˈib nitëjkëdëp nmëjkumäˈäyëm mët ko tmëdundë Jyobaa amumduˈukjot ets mët ko të tpëjtäˈäktë wyinmäˈäny parë dyajmëjwindëkëyäˈändë Diosë tyuunk. Tyukxondaktëbë jukyˈäjtën, per nan pyanëjkxtëp wiˈixë Jyobaa tyuˈumoˈoyëdë, extëm ti nyiˈëxpëkëyandëp, ti tuunk kyupëkandëp ets pën myëdatandëbë fyamilyë. Ja rey Salomón ojts dyakyë käjpxwijën ets ndukˈijxpajtëmë Jyobaa amumduˈukjot. Nanduˈun jyënany: “Mä tukëˈëyë mnëˈë mduˈu mëjpëjtäˈäk yëˈë, ets yëˈë yajtëyëp ja mnëˈë mduˈu” (Prov. 3:5, 6). Ënäˈktëjk, ¡mëjwiin kajaa Jyobaa myajtsobäätyëty! Mëk mtsokëdë ets mguwäˈänanëdëp, mnëˈëmoˈoyan mduˈumoˈoyanëdëp ets mgunuˈkxanëdëp.

ËXPËK KONTIEMPË PARË XYNYIMAYTYÄˈÄGËDË JYOBAA

10. 1) ¿Tiko mbäät jëjpˈam xypyëjtaˈaky mˈëwäˈkx mgäjpxwäˈkxët? 2) ¿Ti mbudëkëyanëp parë yˈoybyëtsëmët ko mgäjpxwäˈkxët?

¹⁰ Pën mijts myajjotkujkˈataambyë Jyobaa, tsojkëp xynyigäjpx xynyimaytyäˈägët. Jesus jyënany: “Koonëm yajkäjxwäˈxët ja oybyë ayuk mä tëgekyë naxwinyëdë” (Mar. 13:10). Pääty diˈib mbäät mas jëjpˈam xypyëjtaˈaky, yëˈë mˈëwäˈkx mgäjpxwäˈkxët. ¿Të xypyëjtaˈagyë mwinmäˈäny parë mas janäämëty mgäjpxwäˈkxët o axtë mdunët prekursoor? Per ¿ti mbäät xytyuny pën kyaj nëgoo xytyukxondaˈaky? Ets ¿ti mbudëkëyanëp parë yˈoybyëtsëmët ko Jyobaa xynyimaytyäˈägët? Ko mnayjyëjpˈixëdët kontiempë ets ko xëmë xynyimaytyäˈägët tijaty mjäjtypy. Ko duˈun xytyunët, ta xytyukxondäˈägäˈäny.

11, 12. 1) ¿Wiˈix mbäädë ënäˈktëjk nyayjëjpˈixëdë parë tnimaytyäˈäktëdë Jyobaa? 2) ¿Wiˈixë Lucas tnimaytyakyë Jyobaa mä yˈeskuelë?

¹¹ Mbäät xynyiwinmayë wiˈix mˈatsoowëmbitët ko mmëguˈuktëjk ti myajtëwëdët eskuelë, extëm: “¿Tiko xymyëbëkyë Dios?”. Mä sitio jw.org tap myiny kanäägë artikulo diˈibë ënäˈktëjk mbäät pyudëkëdë ets tnijawëdët wiˈix yˈatsoowëmbittët. Tëkë mä jyënaˈany ENSEÑANZAS BÍBLICAS, ta net mä JÓVENES ets mä PONLO POR ESCRITO. Tap myiny tukˈääy diˈib mbäät xytyukjayë, diˈib jënäämp: “¿Qué razones tengo para creer en Dios?”. Yëˈë mbudëkëyanëp parë xynyijawët wiˈix mˈatsoowëmbitët. Nan tap myiny tëgëëgë tekstë diˈib mbäät xyyajtuny: Ebreeʉsʉty 3:4, Romanʉs 1:20 etsë Salmo 139:14. Nan tap myiny wiˈix yaˈˈatsoowëmbity kanäägë yajtëˈëwën (käjpxë 1 Peedrʉ 3:15).

¹² Ix näˈä mbäät xyˈanëëmë ja mëguˈuktëjk ets tyëkëdët mä sitio jw.org. Duˈun ttuunyë Lucas.b Tëgok mä ja yˈeskuelë yëˈë yajmaytyak kanäägë relijyonk. Ta tˈijxy ko extëm mä ja lyiibrë yajnimaytyaˈagyë Jyobaa tyestiigëty, tap diˈib kyaj tyëyˈäjtënëty. Lucas naa tsëˈkë, per ta tˈanmääy ja myaˈestrë pën mbäät tnimaytyaˈaky tiko kyaj tyëyˈäjtënëty. Ta ojts tnimaytyaˈaky mä ja myëguˈuktëjk tijaty myëbëjkypy ets ta ttukˈijxy mä nmëdäjtëmë sitio. Ja maˈestrë yëˈë yajwëˈëm extëmë tarea tˈixtëdë bideo Wiˈix mnaynyitsiptunëdët ets nitukëˈë mgaxäjëˈëgët. Lucas jantsy jotkujk nyayjyäˈäwë ko mbäät tnimaytyakyë Jyobaa.

13. ¿Tiko kyaj mbäät mˈëxtëkëwaˈaky ko ti mˈawäˈktukëdët?

¹³ Këdii mˈëxtëkëwaˈaky ko ti mˈawäˈktukëdët parë kyaj xymyëdunëdë Dios extëm të xytyuknibëjtäägë (2 Tim. 4:2). Duˈun ttuunyë Katharina. Ko netyë jyëmëjt 17, ta ttuknibëjtakë tmëtmaytyäˈägäˈäny niˈamukë pënaty mëët tyundë. Niduˈugë tyäˈädë jäˈäy kanäkˈok wyinˈëbajt wyingäjpxpajtë, per Katharina kyaj yˈëxtëkëwaˈaky. Ko duˈun tˈijxyë Hans diˈibë nety mëët tyundë, monyˈijx monyjäˈäwë. Ta tkäjpxtsondakyë ëxpëjkpajn, tyëjkë ëxpëjkpë, ets ok, ta nyëbejty. Katharina kyaj tnijäˈäwë mët ko tsënääytyëgäjts. Per kyum 13 jëmëjt, ko ojts nyëjkxtë reunyonk mëdë fyamilyë, ta tˈijxy ko yëˈëdëmë Hans diskursaratäämp. Të netyë Hans tyëkë ëxpëjkpë mët ko Katharina ttuuny ti tyuknibëjtakë: tmëtmaytyäˈägäˈäny niˈamukë pënaty mëët tyundë.

KYAJ XYJYAˈAYTYËGOYËT TIJATY TË XYTYUKNIBËJTÄÄGË

14, 15. 1) ¿Ti mbäät xytyuny ko mmëguˈuktëjk tijaty mduktunäˈänëdët? 2) ¿Ti mbäät xytyuny parë xyjëjpkudijët tijaty myajtuktunäämp?

¹⁴ Axtë yää kujk myaˈˈanëëmë parë xyyajtunëdë mjukyˈäjtënë mä tijatyë Jyobaa tyukjotkëdakypy ets xytyuknibëjtäägët wixaty xymyëdunäˈäny. Per waˈan xyˈixyë ënäˈktëjk tjantsy tyukxondäˈäktë tijaty ets mˈanëˈëmxëdë parë nanduˈun mxondäˈägët. Jaa mä net tsyokyëty xyyajnigëxëˈëgët pën të mwinmäˈäny xyjantsy pyëjtaˈaky parë xytyunäˈäny ti të xytyuknibëjtäägë mä Diosë tyuunk. Pääty kyaj xynyasˈixët etsë mëguˈuktëjk mdukjäˈäytyëgoyëdët. Winmay ja ijxpajtën mä ja autobus tsyoony. Seguurë ko nipën kyapatët mä tuˈugë autobus mët ko jeˈeyë tˈixy ko tapë jäˈäy jyantsy xyondäˈäktë.

¹⁵ Ta kanäk pëky diˈib mbäät xytyuny parë xyjëjpkugäjpxët tijatyë mmëguˈuktëjk mduktunanëp. Extëm nˈokpëjtakëm, jëjpkudijë tijaty mnijäˈäwëp ko mbäät myajtëgoyëty (Prov. 22:3). Winmay wiˈix wyimbëtsëmäˈäny ko xytyunët diˈib kyaj yˈoyëty (Gal. 6:7). Ja tuk pëky diˈib mbäät mbudëkëty, yëˈë ko xyˈëxkapët ko myajtëgoyˈajtypy ets tuˈugë jäˈäy mbudëkëdët. Pën mˈyujy mdudaˈaky, ta xykyupëkëdë käjpxwijën diˈib mmooyëbë mdääk mdeety etsë nmëguˈukˈäjtëm diˈib jeky kujk Dios mëduunëdë (käjpxë 1 Peedrʉ 5:5, 6).

16. Nimaytyäˈäk tuˈugë eksperiensyë tiko yˈoyëty nˈijtëm yujy tudaˈaky.

¹⁶ Christoph yëˈë pudëjkë yujyˈat tudaˈakyˈat parë tkupëjky ja käjpxwijën diˈib yajmooy. Näämnëmë nety nyëbety, ko yoˈoytsyondaky mä tuˈugë jimnasyë. Ta jamë ënäˈktëjk yˈanmääyë pën kyaj yajkujayëyaˈany mä tuˈugë ekipë yˈiyiˈiky kyuyaty. Christoph ta ttukmëtmaytyaky tuˈugë mëjjäˈäy, ets ta yˈanmääyë parë yajxon twinmayët tijaty jotmay pyäädaampy, extëm ko gyanaratäˈänët mëktaˈaky. Per oy duˈun jyayaˈˈanmääy, Christoph ta yajkujäˈäyë. Ko tiempë nyajxy, ta tpëjkyë kuentë ko mä tadë ëyiˈiky kuyaty axëëgë jäˈäy nyaytyunëdë ets ko kutsëˈëgë. Ta tmëtmaytyaky niganäägë mëjjäˈäytyëjk ets niˈamukë myooyëdë käjpxwijën mëdë Biiblyë. Christoph jyënaˈany: “Jyobaa yëˈë kyajxë nmëguˈukˈäjtëm parëts xymyooytyë oybyë ëwij käjpxwijën. Kyajts netyë njaygyujkë, per mëdoowëts ok”. ¿Nan mˈijtp mijts yujy tudaˈaky parë xykyupëkëdë käjpxwijën?

17, 18. 1) ¿Ti Jyobaa tyukmëtsojkypyë ënäˈktëjk? 2) ¿Ti mbäät xytyuny parë kyaj ok xymyëkjawët tijaty tyam mwinˈijxypy xytyunäˈäny? Pëjtäˈäk tuˈugë ijxpajtën.

¹⁷ Jyobaa duˈun mˈanëˈëmxëty: “Mixy, xondäˈäk myentrës mˈënäˈkëty, ets yajjotkujkˈatë mgorasoon mä mˈënäˈkˈaty” (Ecl. 11:9). Jyobaa tsyojkypy ets mˈitët jotkujk. Mä tyäˈädë artikulo të nˈijxëm ko tuk pëky ti mbäät xytyuny, yëˈë ko xytyuknibëjtäägët ti mdunaampy mä Diosë tyuunk ets xykyuentëpëjtäˈägëdë Jyobaa mä tijaty mdukniwinmäˈäyëp. Pën desde mutsk duˈun xytyuny, nan tsojk xypyëkäˈänyë kuentë wiˈixë Jyobaa mnëˈëmoˈoy mduˈumoˈoyëty, wiˈix mguentˈatyëty ets wiˈix mgunuˈkxyëty. Winmay tijaty käjpxwijën mmooyëbë Jyobaa mä Biiblyë ets mmëmëdowë tyäˈädë ääw ayuk: “Jamyats pën të myajkojˈyëty mä mˈënäˈkˈaty” (Ecl. 12:1, notë).

¹⁸ Ënäˈkˈäjtën näjx këjxpëˈë. Ko mnayjyäˈäwëbyäädëdët të nety mëjjäˈäy mëˈˈënäˈkënë. Jotmaymyëët njënäˈänëm ko nimay pënaty të myëjjäˈäy myëˈˈënäˈkëdë, myëkjäˈäwëdëp ko ti tkatuknibëjtakëdë mä Diosë tyuunk o ko wiinktsoo ja jyot wyinmäˈäny tpëjtaktë. Perë ënäˈktëjk diˈib jamë wyinmäˈäny pyëjtaktëp parë dyajmëjwindëkëyäˈändë Diosë tyuunk, agujk jotkujk nyayjyawëyäˈänëdë ko nety myëjjäˈäy myëˈˈënäˈkëndë. Duˈun tyam nyayjyawëtyë Mirjana. Ko yaˈkpëtsëëmy, ta yajwooy mä nety tyunäˈänyëtyë kompetensyë mä Juegos Olímpicos de Invierno. Perë Mirjana wyinˈijx dyajtunäˈäny kajaa tiempë mä Dios tyuunk. Të nyäjxnë 30 jëmëjt, ets duˈunyëm tyundë mëdë myëmëjjäˈäy. Yëˈë jyënaˈany: “Ko jäˈäy xyyajmëjpëtsëˈëmëm, ko nmëdäjtëmë mëjääw ets ko nbatëm mayë meeny sentääbë, jantsy waanë yajtukˈoyˈaty ets kyaj tsyobääty. Per diˈib jantsy tsobatp, yëˈë ko nmëduˈunëmë Dios ets ko nbudëjkëmë jäˈäy parë yˈixyˈatëdët”.

19. ¿Wiˈix xytyukˈoyˈatäˈäny ko xypyëjtäˈägëdë mwinmäˈäny parë xyyajmëjwindëkëdë Diosë tyuunk?

¹⁹ Miitsëty ënäˈktëjk, mnitëjkëdëp myajmëjkumaytyët ko xyyajtundë mjukyˈäjtën mä Diosë tyuunk oy xyjapäättë amay jotmay. Mbëjtaktëbë mwinmäˈäny parë xyyajmëjwindëkëyäˈändë Diosë tyuunk, jëjpˈam xypyëjtäˈäktë mˈëwäˈkx mgäjpxwäˈkxtët ets kyaj xynyasˈixëdë parë naxwinyëdë jäˈäy mdukjäˈäytyëgoyëdët tijaty të xytyuknibëjtäägëdë. Miitsëty ënäˈktëjk, mbäät mˈittë seguurë ko kyaj nyanëgoobëty tijaty tyam mduundëp, ets ko mmëdäjttëbë mmëguˈuktëjk diˈib mtsojkëdëp ets diˈib mbudëjkëdëp. Ets pën mguentëpëjtaktëbë Jyobaa mä tijaty mduknibëjtakëdëp, ta oy mnëjkxëdët mä mjukyˈäjtën.