ARTIKULO MËDIˈIBË YAˈËXPËJKP 39
Nˈokˈijtëm jotmëk parë njäˈäyˈäjtëm yuunk naxypy
“Tuˈugë Nintsënˈäjtëmë myëduumbë kyaj yˈitët tsipoty; niˈigyë yˈoyjyaˈayˈatët oypyënëty mëët” (2 TIM. 2:24).
ËY 120 Nˈokˈijtëm yujy tudaˈaky extëmë Kristë
MËDIˈIBË YAJNIMAYTYÄˈÄGÄÄMPa
1. ¿Tijaty mbäät xyajtëˈëwëm pënaty mëët nduˈunëm o nˈeskuelëˈäjtëm?
¿WIˈIX mnayjyawëty ko tuˈugë jäˈäy mëdiˈibë mëët mduuny o pënaty mëët mˈeskuelëˈaty myajtëyëty tijaty mä Biiblyë? ¿Mduktëjkëbë tsëˈëgë? Niˈamukë duˈun njäjtëm. Ko duˈunë jäˈäy xyajtëˈëwëm, yëˈë xypyudëjkëm parë net nnijäˈäwëm wiˈixën wyinmayë taabë jäˈäy ets wiˈixën nyayjyawëty, duˈun mbäät ndukmëtmaytyakëmë Diosë yˈayuk. Per ta nanduˈunë jäˈäy mëdiˈibë nëgoobë tijaty dyajtëwdë parë jeˈeyë xywyinmäˈänyˈixäˈänëm. Ko pën duˈun nbatëm, kyaj mbäät mëjˈixy mëjmëdoy njäˈäwëm ets waˈanë yäˈädë jäˈäy jeˈeyë të tmëdoyë ääw ayuk ko tëgatsy nyajnimaytyakëm (Apos. 28:22). Tyam yëˈë nanduˈun ndukjukyˈäjtëm “ja tiempë mëdiˈibë jëjpkëxanëp” ets mayë jäˈäy “kyaj nyayjyaygyukëyäˈänëdë”, “mëk awäˈän jyaˈayˈatäˈändë” (2 Tim. 3:1, 3, TNM).
2. ¿Tiko yˈoyëty njäˈäyˈäjtëm yuunk naxypy?
2 Waˈanë net mjënäˈäny, per ¿wiˈixëtsën nˈatsowët tsuj yajxon tuˈugë jäˈäy mëdiˈibëts wixaty xyˈanmaapy mä tijatyëts nmëbëjkypy? Mëdiˈibë mbäät mbudëkëty, yëˈë ko mjäˈäyˈatët yuunk naxypy. Tuˈugë jäˈäy mëdiˈibë yuunk naxypy, kyaj pojën jyotˈambëky ko pën jam wiˈix yˈanëˈëmxëty o ko tkanijawë wiˈix yˈatsoowëmbitët (Prov. 16:32). Waˈan mwinmay ko tsip njäˈäyˈäjtëm yuunk naxypy, per mbäät duˈun njäˈäyˈäjtëm. ¿Ti mbudëkëyanëp parë mjäˈäyˈatët yuunk naxypy ko netyë jäˈäy myajtëyëty tijaty mmëbëjkypy? Ets pën jamë mˈuˈunk ënäˈk, ¿wiˈix mbäät xypyudëkëdë parë jäˈäy tˈatsowdët yuunk naxypy ko nety yajtëwëdë tijaty myëbëjktëp? Min nˈokˈijxëm.
TI MBÄÄT XYPYUDËJKËM PARË NJÄˈÄYˈÄJTËM YUUNK NAXYPY
3. ¿Tiko njënäˈänëm ko jotmëkë jäˈäy mëdiˈibë jäˈäyˈäjttëp yuunk naxypy? (2 Timotee 2:24, 25).
3 Tuˈugë jäˈäy mëdiˈibë jäˈäyˈäjtp yuunk naxypy kyaj yëˈë tˈandijy ko kyaj jyotmëkëty, pes tsojkëbë jotmëkˈäjtën parë duˈun njäˈäyˈäjtëm ko nwinguwäˈkëm tuˈugë jotmay. Ets yëˈë tuk pëky “ja tëëm mëdiˈibë yajkypyë Diosë myëjääw” ko njäˈäyˈäjtëm yuunk naxypy (Gál. 5:22, 23, TNM). Mëdiˈibë të yajkäjpxnaxy mä ayuk grieegë “yuunkˈat naxypyˈat”, ja ijty dyajtundë ko tmaytyäˈägäˈändë tuˈugë kabayë mëdiˈibë jantsy in ets dyajˈyujtë. Okpawinmay wiˈixën tuˈugë kabayë yujy mëdiˈibë nety jantsy in. Per ko yujy, kyaj yëˈë tˈandijy ko kyaj myëkëty. Ets ëtsäjtëm, ¿wiˈixën mbäät njäˈäyˈäjtëm yuunk naxypy, per nanduˈun mëk ndënäˈäyëm? Tsojkëp nˈamdoˈowëmë Diosë jyot myëjääw parë xytyukpudëjkëm ets duˈun njäˈäyˈäjtëm yuunk naxypy. Mbäät duˈun njäˈäyˈäjtëm, pes mayë nmëguˈukˈäjtëm yajnigëxëˈktëbë yuunkˈat naxypyˈat ko pën wixaty yˈanëˈëmxëdë. Ko duˈunë jäˈäy tˈixtë, ta pyudëkëdë parë niˈigyë tˈakˈixyˈatäˈändë Jyobaa (käjpxë 2 Timotee 2:24, 25). ¿Ti mbäät xytyuny parë mjäˈäyˈatët yuunk naxypy?
4. ¿Ti xytyukniˈˈijxëm extëm yajnimaytyaˈagyë Isaac?
4 Mä Biiblyë yajmaytyakp nimayë Diosmëduumbëty mëdiˈibë jäˈäyˈäjttë yuunk naxypy. Extëm nˈokpëjktakëm ko Isaac tsyënääy jam Guerar, ta ja filistee jäˈäy yˈaxëkˈijxëdë ets tnaxtukoˈowëtyaaytyë ja nëdäjny mëdiˈibë netyë Isaac mëdë tyeety të dyaˈoyë ets ja tyuumbëtëjk. ¿Ti net tyuunë Isaac? Kyaj jyotˈambëjky, wiinktsoow ojts nyëjkxy ets jam ojts ttäjy ja wiinkpë nëëjut (Gén. 26:12-18). Per ja filisteety, ta jyënandë ko yëˈë nety nanduˈun jyaˈäjttëp ja nëdäjny mëdiˈibë të tniwäˈänyë Isaac. Perë Isaac duˈunyëm jyaˈayˈajty yuunk naxypy ets kyaj jyotˈambëjky (Gén. 26:19-25). ¿Ti pudëjkë parë duˈun jyaˈayˈajty oy janääm jatsojk jyayajotˈambëkanë ja filisteety? Seguurë ko yëˈë pudëjkë ko duˈun ja tyääk tyeety jyaˈayˈäjttë. Abrahán kyaj ijty jyotˈambëky etsë Sara myëdäjtë “oyjyot oywyinmäˈäny” ets “yuunk naxypy” jyaˈayˈajty (1 Peed. 3:4-6; Gén. 21:22-34).
5. ¿Ti xytyukˈijxëm ko uˈunktääk uˈunkteety mbäät tpudëkëdë yˈuˈunk yˈënäˈk parë jyaˈayˈattët yuunk naxypy?
5 Yëˈë uˈunktääk uˈunkteety mëdiˈibë Diosmëduundëp mbäät nanduˈun tpudëkëdë ja yˈuˈunk yˈënäˈk parë jyaˈayˈattët yuunk naxypy. Min nˈokˈijxëm wiˈix yajnimaytyaˈagyë Maxb mëdiˈibë jyëmëjt 17. Mä yˈeskuelë ja myëguˈuktëjk axëkˈëëw axëkkäjpxtëp ets nanduˈunë nety tpäätyë jäˈäy mä yˈëwaˈkxy kyäjpxwaˈkxy. Ja tyääk tyeety pudëjkëdë parë jyaˈayˈatët yuunk naxypy. Duˈun tnimaytyäˈäktë yˈuˈunk: “Max të tjaygyukë ko tsojkëp jyotmëktäˈägët parë jyaˈayˈatët yuunk naxypy ets ko kyaj mbäät pojën jyotˈambëky o dyajjëmbity ko pën wiˈix tyunëdët”. ¡Jantsy oy ko tyamë Max jyaˈayˈaty yuunk naxypy!
6. ¿Wiˈix xypyudëjkëm ko nmënuˈkxtakëmë Jyobaa parë njäˈäyˈäjtëm yuunk naxypy?
6 Okpawinmay ko pën myajjotˈambëkyëty ko axëëk tnimaytyaˈagyë Jyobaa o tnëxiˈiky ttukxiˈiky tijaty myaytyakypyë Biiblyë. ¿Ti xypyudëkëyäˈänëm parë kyaj njotˈambëjkëm? Ko nˈanmäˈäyëmë Jyobaa parë xymyoˈoyëmë wijyˈäjtën ets nˈatsoˈowëmë jäˈäy mëdë yuunkˈäjt naxypyˈäjtën. ¿Ets ti net mbäät nduˈunëm pën nbëjkëmë kuentë ko kyaj oyë jäˈäy të nwinˈijx të nˈatsoˈowëm? Tsojkëp nmënuˈkxtakëmë Jyobaa ets nˈanmäˈäyëm parë xypyudëjkëm ets tsuj yajxon nˈatsoˈowëm ko nety jatëgok nmëtmaytyakëm ja jäˈäy. Pën nduˈunëm duˈun, Jyobaa xytyukpudëkëyäˈänëmë yˈespiritë santë parë mbäät nnayˈaguwijtsëm ets kyaj pojën njotˈambëjkëm.
7. Ko pën wixaty xyˈanmäˈäyëm, ¿wiˈix xypyudëkëyäˈänëm ja tekstë mëdiˈibë nety të njäjtëm agëbajky? (Proverbios 15:1, 18).
7 Ta kanäägë tekstë mëdiˈibë mbäät xypyudëjkëm parë njäˈäyˈäjtëm yuunk naxypy ko nety pën xyajjotˈambëkäˈänëm. Diosë myëjääw, yëˈë xypyudëkëyäˈänëm parë njamyajtsëmë yäˈädë tekstë ko netyë duˈumbë jotmay nwinguwäˈkëm (Fwank 14:26). Extëm nˈokpëjktakëm, ko ngäjpxëmë Proverbios myëmiimbyë ëwij käjpxwijën mëdiˈibë mbäät xypyudëjkëm parë njäˈäyˈäjtëm yuunk naxypy (käjpxë Proverbios 15:1, 18). Xytyukniˈˈijxëm nanduˈun ko oybyëtsëëmp ko nnayˈaguwijts nnayjyëjpkuwijtsëm mä nety jam nbatëmë jotmay (Prov. 10:19; 17:27; 21:23; 25:15).
JA WIJYˈÄJTËN XYPYUDËJKËM PARË NJÄˈÄYˈÄJTËM YUUNK NAXYPY
8. ¿Ti mbäät nmëdäjtëm winmäˈänyoty ko pën wixaty xyˈanmäˈäyëm mä tijaty nmëbëjkëm?
8 Ko nmëdäjtëmë wijyˈäjtën, mbäät nanduˈun xypyudëjkëm (Prov. 19:11). Tuˈugë jäˈäy mëdiˈibë wijy, nayˈaguwijts nayjyëjpkuwijtsëp ko pën wixaty yˈanëˈëmxëty mä tijaty myëbëjkypy. Extëm nˈokpëjktakëm, ko nˈijxëmë mëjnëë kyaj nnijäˈäwëm tijatyën japˈäjtp mas päˈtkëˈp. Nanduˈunën tuˈugë jäˈäy, kyaj mbäät nnijäˈäwëm ti japˈäjtp mä jyot kyorasoon. Mbäät näˈätyë jäˈäy tijaty xyajtëˈëwëm, per kyaj nnijäˈäwëm tiijën ko duˈun dyajtëy. Pääty mä kyajnëm nˈatsoowëmbijtëm oy ko nˈijxëm tiko duˈun tijaty xyajtëˈëwëm (Prov. 16:23).
9. ¿Wiˈixë Gedeón ojts dyajnigëxëˈëgyë wijyˈäjtën etsë yuunkˈäjt naxypyˈäjtën?
9 Min nˈoknimaytyakëmë Gedeón. Tëgok ja Efraín jäˈäyëty, ojts ttukjotˈambëktë Gedeón mët ko kyaj nety të wyowëdë tsiptuumbë. ¿Tiko ojts ttimyyajpojknëdë? ¿Waˈandaa nyayjyäˈäwëdë ko kyaj yajmëjpëjktaktë? Kyaj yajxon yajnijawë tiijën ko jyotˈambëjktë, perë Gedeón yajnigëxëˈkë wijyˈäjtën. Jyaygyujkë wiˈixë nety nyayjyawëdë ets tsuj yajxon tˈatsooy. Päätyë net “ojts jyotkujkëtyäˈädë” (Juec. 8:1-3).
10. ¿Ti xypyudëkëyäˈänëm parë tsuj yajxonë jäˈäy nˈatsoˈowëm ko nety tijaty xyajtëˈëwëm? (1 Pedro 3:15, TNM).
10 Waˈanë jäˈäy mëdiˈibë mëët nduˈunëm o pënaty mëët nˈeskuelëˈäjtëm xyajtëˈëwëm tiko duˈun njukyˈäjtëm extëmë Biiblyë tniˈanaˈamë. Oy ko tsuj yajxon ndukmëtmaytyakëm tijaty nmëbëjkëm ets nwingutsëˈkëm wiˈix wyinmaytyë (käjpxë 1 Pedro 3:15, TNM). Ko duˈunë jäˈäy xyˈanmäˈäyëm, yëˈë xypyudëkëyäˈänëm parë nnijäˈäwëm tiijën myëmääy myëdajpy ets kyaj mbäät nwinmäˈäyëm ko pääty duˈun tijaty xyajtëˈëwëm mët ko jeˈeyë tsyiptunäˈäny o xyˈëbäädäˈän xykyäjpxpäädäˈänëm. Per oy näˈäty nganijäˈäwëm tiko duˈunë jäˈäy tijaty xyajtëˈëwëm, xëmë mbäät nˈatsoˈowëm tsuj yajxon, oyë nety wiˈix ja ääw ayuk dyajtuny (Rom. 12:17).
Ko pën mwowëdët mä kumpleˈanyë, oy ko xywyinmayët tiko mwoyëty. Pes yëˈë mbudëkëyanëp parë xynyijawët wiˈix xyˈatsoowëmbitët. (Ixë parrafo 11 etsë 12).
11, 12. 1) ¿Ti tsojkëp nduˈunëm mä kyajnëm nˈatsoowëmbijtëm ko tijatyë jäˈäy xyajtëˈëwëm? (Ix nanduˈunë dibujë). 2) ¿Wiˈix mbäädë jäˈäy xymyëtmaytyaktsoony extëm mbäät tˈoymyëdoy? Oknimaytyäˈäk mët tuˈugë ijxpajtën.
11 Nˈokwinmäˈäyëm ko tuˈugë jäˈäy mëdiˈibë mëët nduˈunëm xyajtëˈëwëm tiko kyaj nduˈunëmë kumpleˈanyë. Oy ko nwinmäˈäyëm tiko duˈun xyˈanmäˈäyëm, ¿waˈandaa wyinmaytyë ko ëtsäjtëm kyaj ti ndukxondakëm ets ko kyaj nduˈukmujkëm? ¿O waˈan tmëmay tmëdäjtë ko kyaj net tnekytyukxondäˈäktët mä jam ttunäˈändë ja kumpleˈanyë mët ko kyaj xytyuktëkëyaˈany? Mbäät nguˈëˈëw ngukäjpxëm ko xywyoˈow xywyijtsëm ets nˈanmäˈäyëm ko tuˈukmukäˈänëm mëdë nmëguˈukˈäjtëm mëdiˈibë mëët nduˈunëm. Ko duˈun nˈanmäˈäyëm, mbäädë net agujk jotkujk nyayjyawëdë ets tnasˈixëdë parë ndukmëtmaytyakëm wiˈixënë Biiblyë jyënaˈany ko jäˈäy ttunyë kumpleˈanyë.
12 Xëmë mbäät tsuj yajxonë jäˈäy nˈatsoˈowëm ko tijaty xyajtëˈëwëm. Extëm nˈokpëjktakëm waˈan mä mˈeskuelëˈaty tuˈugë mmëguˈuk mˈanëˈëmxëdët, ¿tiko Jyobaa tyestiigëty kyaj tkupëktë parë jäˈäy tsyëënëdët ak yetyëjk o ak toxytyëjk? ¿Waˈandaa duˈun jyënäˈändë mët ko kyaj yajxon tjaygyukëdë tijatyën myëbëjktëbë Jyobaa tyestiigëty o mët ko tamë duˈumbë jyëëky myëguˈuk? ¿Waˈandaa wyinmay ko nˈaxëkˈijxëmë jäˈäy mëdiˈibë tsënääytyëp ak yetyëjk o ak toxytyëjk? Ko pën duˈun xyˈanmäˈäyëm, oy ko ndukmëtmaytyakëm ko ntsojkëmë jëëky mëguˈuk ets ko nwingutsëˈkëm wiˈix tuˈuk tuˈuk wyinmaytyë, pes këˈëm mbäät twinˈixtë ti tyunandëpc (1 Peed. 2:17). Mbäädë net ndukmëtmaytyakëm ko niˈigyë yˈoyëtyë Biiblyë yˈëwij kyäjpxwijën, pes mbäät njukyˈäjtëm agujk jotkujk.
13. ¿Wiˈix mbäät nbudëjkëm tuˈugë jäˈäy mëdiˈibë xyˈanmäˈäyëm ko yëˈë tsuujäˈäy mëdiˈibë myëbëjkypy ko jyamëtyë Dios?
13 Ko tuˈugë jäˈäy xyˈanmäˈäyëm ko kyaj tyëyˈäjtënëty tijaty nmëbëjkëm o ko yëˈëjën tëyˈäjtën extëm tijaty tmëbëky, kyaj mbäät njënäˈängojëm ko nnijäˈäwëm wiˈixën wyinmay (Titʉ 3:2). Okwinmay ko tuˈugë mëëˈeskuelëˈënäˈk mˈanëˈëmxëdët ko yëˈë tsuujäˈäy myëbëjkypy ko jyamëtyë Dios. ¿Mbäät mwinmääygyojy ko yëˈëjën myëbëjkypyë evolución? En lugäär yëˈë xynyimaytyakojëdë evolución etsë net xyajtsiptäˈäktët nik oy ko jam ti xyajtëwët mëdiˈibë mbäät tmëmay tmëdäjy. Mbäät xytyuknigexy tuˈugë artikulo o bideo mëdiˈibë yajpatp mä jw.org mä tnimaytyaˈaky ko Dios yëˈë tijaty yajkojtääy ets mbäädë net ok tijaty tˈakˈoymyëdoy. Ko tsuj yajxon nmëtmaytyakëm, mbäädë net yëˈë pyudëkëty parë tˈaknijawëyäˈänët tijaty myaytyakypyë Biiblyë.
14. ¿Wiˈixë Niall dyajtuunyë jw.org parë tpudëjkë ja myëëˈeskuelë mëdiˈibë nety tëgatsy winmaapy mä Jyobaa tyestiigëty?
14 Tuˈugë kiixy mëdiˈibë xyëwˈäjtypy Niall yëˈë yajtuunë jw.org parë ja myëguˈuk ttukniˈˈijxë ja tëyˈäjtën, pes yëˈë tëgatsyë nety wyinmay mä testiigëty. Niall duˈun tnimaytyaˈaky: “Tamë nety tuˈugë mixy mëdiˈibëts mëët nˈeskuelëˈaty mëdiˈibëts xëmë xyˈanmaapy ko kyajts nmëbëky tijatyë ëxpëkyjyaˈaytyëjk yˈëxpëjkpëtsëëmdëp ets ko yëˈëyëts nmëbëjkypyë liibrë mëdiˈibë myëmiimbyë jeky maytyaˈaky”. Kom ja mixy kyaj nety tnasˈixë parë Niall ttukmëtmaytyäˈägët ja tëyˈäjtën, ta ojts tˈanëëmë ets tˈixët mëdiˈibë miimp mä jw.org mä jyënaˈany “La Biblia y la ciencia”. Niall, ta ok tpëjkyë kuentë ko yäˈädë mixy të nety tkajpxy, pääty kyaj ojts tsyiptakxëty parë ttukmëtmaytyaky wiˈixën ojts tsyonëˈëky tsyondaˈagyë jukyˈäjtën. Ëtsäjtëm, mbäät nanduˈun nduˈunëm ets tˈoymyëdowëdë jäˈäy.
TUUNDÄˈÄKTË TUK FAMILYË
15. ¿Ti mbäät ttundë tääk teety parë ttukniˈˈixëdët ja yˈuˈunk yˈënäˈk ets tsuj yajxonë jäˈäy tˈatsoowëmbittët?
15 Tääk teety mbäät ttukniˈˈixëdë yˈuˈunk yˈënäˈk wiˈix yˈatsoowëmbittët ko jam pën yajtëwëdët wiˈix ko duˈun tijaty tmëbëktë (Sant. 3:13). Näägë uˈunktääk uˈunkteety ja duˈun ttundë ko Diosˈawdattë tuk familyë, yëˈë yˈijxtëp tijaty mbäädë eskuelëˈënäˈk dyajtëwdë ets ta net tˈaduunaxtë wiˈix mbäät tˈatsoowëmbittë. Nanduˈun ttukniˈˈixëdë ja yˈuˈunk yˈënäˈk parë tsuj yajxon tˈatsowdëdë jäˈäy, yuunk naxypy ets extëm mbäät tˈoymyëdowdë. (Ixë rekuäädrë: “Ko xytyuundäˈäktët mbäät pyudëkëdë mfamilyë”).
16, 17. ¿Wiˈix mbäädë ënäˈktëjk pyudëkëdë ko ttuundäˈäktë wiˈixë jäˈäy tˈatsowdët?
16 Ko xytyuundäˈäktët tuk familyë kyaj jeˈeyë pyudëkëyäˈänëdë ja mˈuˈunk mˈënäˈk parë tjattët tnimaytyäˈäktët, nanduˈunën yˈitäˈändë seguurë tiko duˈun tmëbëktë. Mä jw.org mä jyënaˈany: “Jóvenes” tap tuk pëky yajpääty mä jyënaˈany “Ponlo por escrito”, yäˈädë të yajtuknigojëdë ënäˈktëjk parë niˈigyë myëbëjkën dyajkëktëkëdët ets tjattët tnimaytyäˈäktët tijaty myëbëjktëp. Oy ko nˈëxpëjkëm tuk familyë ets nanduˈun mä jyënaˈany “Los jóvenes preguntan”. Ko duˈun nduˈunëm, mbäädë net niˈamukë nnimaytyakëm ja nmëbëjkën yuunk naxypy ets extëm mbäädë jäˈäy tˈoymyëdoy.
17 Matthew tnimaytyaˈaky ko mä Diosˈawdattë tuk familyë, tyuundaktëp naa tijatyën mbäädë jäˈäy yajtëwëdë ets wiˈix mbäät tˈatsoowëmbittë. Yëˈë jyënaˈany: “Mäts duˈun nduundäˈäktë, tats nwinmaytyë naa tijatyën mbäädë jäˈäy dyajtëy ets wiˈixëts mbäät nˈatsoowëmbittë extëmëts të niˈëxpëkëdë. Kots yajxon njaygyukë tikots duˈun tijaty nmëbëky, tats nnayjyawëty seguurë ets mbäädëtsë netë jäˈäy tsuj yajxon ndukmëtmaytyaˈaky”.
18. Extëm jyënaˈanyë Kolosʉ 4:6, ¿ti tsojkëp njamyajtsëm mä jamë jäˈäy nmëtmaytyakëm?
18 Näˈäty oy ja jäˈäy njatukmëtmaytyakëm ja tëyˈäjtën, mbäät kyaj tkupëktë. Per mbäät tmëdoowˈittë ko ndukmëtmaytyakëm tsuj yajxon ets yuunk naxypy (käjpxë Kolosʉ 4:6). Ko jäˈäy ndukmëtmaytyakëmë Diosë yˈayuk, mbäät yaˈijxkijpxyë extëm ko pënë pelotë nduknikäˈtsëm, mbäät jantsy amëjääw o naa yuunk. Ko naa yuunk nduknikäˈtsëm, mbäät pojën tmatsy ets duˈunyëm kyuyaty. Nanduˈunën jyaty mä jäˈäy nmëtkäjpx nmëtmaytyakëm, pën tsuj yajxon ndukmëtmaytyakëmë Diosë yˈayuk ets yuunk naxypy, mbäät niˈigyë tˈakmëdoowˈitäˈänët ets kyaj tjëjpkugäjpxët. Pën jeˈeyë jäˈäy xynyëxiˈigäˈän xytyukxiˈigäˈänëm o jam ti dyajtsiptäˈägäˈäny, kyaj tiko ja mmaytyaˈaky nˈaktimyˈyajnëjkxëm (Prov. 26:4). Per mbäät mayë jäˈäy tˈoymyëdoy tijaty ndukmëtmaytyakëm.
19. ¿Ti xypyudëkëyäˈänëm parë nˈijtëm yuunk naxypy ko nnimaytyakëm tijaty nmëbëjkëm?
19 Extëm të nˈijxëm, mëjwiin kajaa ndukˈoyˈäjtëm ko nˈijtëm yuunk naxypy. Mmënuˈkxtäˈägë Jyobaa parë yëˈë mbudëkëdët ets mˈitët yujy tudaˈaky ko tijatyë jäˈäy myajtëwëdët mëdiˈibë mbäät dyajtsiptäˈäktë o jeˈeyë mˈëbäät mgäjpxpäädëdë. Oy ko xyjyamyatsët ko pën mˈijtp yujy tudaˈaky, mbäät kyaj tijaty xyajpojkojy ets kyaj jam ti xyajtsiptäˈäktët. Ko tsuj yajxon nˈatsoowëmbijtëm ets wintsëˈkën myëët, mbäädë net wyinmääytyëgatsy mä tijaty tukniˈˈijxëbë Biiblyë ets wiˈix wyinmaytyë mä ëtsäjtëm. Pääty, “xëmë mˈittët listë parë xynyitsiptundët” ko pën tijaty myajtëwëdët, per oy ko xytyukmëtmaytyäˈäktët tsuj yajxon ets wintsëˈkën myëët (1 Ped. 3:15, TNM). Oy ko xëmë mjäˈäyˈatët yuunk naxypy, per nanduˈun jotmëk.
ËY 88 Tukˈixyˈäjtkëts ja mnëˈë mduˈu
a Mä yäˈädë artikulo yëˈë nˈixäˈänëm wiˈix mbäät xyˈatsoowëmbity tsuj yajxon tuˈugë jäˈäy mëdiˈibë wixaty mˈanmääyëp mä tijaty mmëbëjkypy.
b Të näägë xyëëw tyëgatstë.
c Mbäät niˈigyë xynyijawë mä ¡Despertad! numero 4 mëdiˈibë pëtsëëm 2016, mä jyënaˈany: “¿Qué dice la Biblia sobre la homosexualidad?”.
d Mä jw.org tap myiny mëdiˈibë mbäät mbudëkëty parë xynyijawët wiˈix xyˈatsoowëmbitët, ix mä jyënaˈany “Los jóvenes preguntan” ets “Mëdiˈibë xëmë nayajtëëwëdëp mä Jyobaa tyestiigëty”.