¿Të Biiblyë tyëgatsy o të yajjääymyaˈaty?
Kyaj. Biiblyë kyaj të tyëgatsy ko tyam yaˈijxkijpxyë mët ja nekyxyaatsy mëdiˈibë tëëyëp yajjääy, oy janääm jatsojk ojts yajnijääytyuˈuty nuˈunë xëëw tiempë të pyety të kyuˈty.
¿Yëˈëdaa yˈandijpy ko kyaj jyaaytyëgooytyë pënaty ojts tnijääytyuttë Biiblyë?
Të yajpaty kanäk milë nekyxyaatsy mëdiˈibë tëëyëp yajjääy. Ets ko yaˈijxkijpxyë, tap muum mä kyaj tyuknaxyëty, mëdiˈibë xytyukˈijxëm ko ojts jyaaytyëgoytyë. Tap mumaty mä kyaj nëgoo tyim mëjwiin tyim kajaajëty mët ko kyaj dyajtëgatsy wiˈix nyiwij nyikejy, per tap mä ojts tyim tëgatsy. Ets waˈan duˈun ojts dyajtëgatstë mët ko dyajmäˈädandë extëmë nety meerë myiny. Nˈokˈijxëm majtsk pëky.
Mä näägë Biiblyë mëdiˈibë tëëyëp yajjääy duˈun jyënaˈany mä 1 Juan 5:7: “Jam tsäjpotm jam ijtyë: Teety, Verbo etsë ja Espiritë Santë, yäˈädë nidëgëëkpë tuˈuk jeˈeyë”. Per mä kanäägë nekyxyaatsy mëdiˈibë tëëyëp yajjääy kyaj japë duˈun myiny. Ok duˈun yajkujäˈäyë.a Pääty mä kanäägë Biiblyë mëdiˈibë näämnëm të yajjääynyaxy kyaj jap duˈun myiny.
Mä ja nekyxyaatsy mëdiˈibë tëëyëp yajjääy, kanäk milˈokë Diosë xyëëw myiny, per mä kanäägë Biiblyë mëdiˈibë të yajkäjpxnaxy wiink ayuk jeˈeyë jap myiny “Wintsën” o “Dios”.
¿Wiˈix mbäät nnijäˈäwëm pën kyaj muum wiinktsoow jyaaytyëgooytyë?
Tyam jaˈäjtp jantsy mayë nekyxyaatsy mëdiˈibë tëëyëp yajjääy mä mbäät pojën yaˈijx mäjaty ojts jyaaytyëgoytyë.b Ko të yaˈijxkijpxyë, ¿wiˈix näägë ëxpëkyjyaˈay të jyënäˈändë? ¿Mbäät nmëbëjkëm ja Biiblyë mëdiˈibë tyam nmëdäjtëm?
Tuˈugë ëxpëkyjyaˈay mëdiˈibë xyëwˈäjtypy William Henry Green, duˈun ojts tnimaytyaˈagyë Escrituras Hebreas o Antiguo Testamento: “Mbäät nˈijtëm seguurë ko mä tukëˈëyë liibrë mëdiˈibë tëëyëp yajjäˈäy, ni mëdiˈibë duˈun tëyˈäjtën të kyayajjääynyaxy extëmë Biiblyë”.
Jatuˈugë ëxpëkyjyaˈay mëdiˈibë xyëwˈäjtypy Frederick Bruce, duˈun ojts tnimaytyaˈagyë Escrituras Griegas Cristianas o Nuevo Testamento: “Taaˈäjtp kanäk pëky tijaty yajtëyˈäjtëndëjkëbë Nuevo Testamento ets kyaj duˈun tyëyˈäjtëndëkë wiink liibrë mëdiˈibë niˈamukë jäˈäy kyupëjktëp ko tëyˈäjtën”.
Sir Frederic Kenyon, mëdiˈibë yajxon nyiˈëxpëjkëp ja nekyxyaatsy mëdiˈibë tëëyëp yajjääy, jyënany “ko mbäät tuˈugë jäˈäy tkëëyˈityë Biiblyë ets ijty seguurë ko yëˈë myëdäjtypy kyëˈëjoty Diosë yˈAyuk, mëdiˈibë ninuˈun të kyayajjääymyaˈaty oy jantsy kanäk ok ojts yajjääynyaxy nuˈun ja tiempë të pyety kyuˈty”.
¿Ti ja tuˈuk pëky xytyukˈijxëm ko tëyˈäjtën extëmë Biiblyë ojts yajjääynyaxy?
Ja judiyëtëjk mëdiˈibë ojts tjääynyaxtë Biiblyë ets pënaty ojts tpanëjkxtë Jesus, ojts tkujayëdë wiˈix ja Diosë nyax kyäjpn tyëgooy mëjwiin kajaa (Números 20:12; 2 Samuel 11:2-4; Galasyʉ 2:11-14).c Ojts nanduˈun kujayëdë wiˈix nety jyatäˈäny kyëbatäˈändë pën kyaj myëdowdë, ets ko kyaj nety yˈoyëty tpanëjkxtët ja naxwinyëdë jäˈäyë tyukniˈˈijxën. (Oseas 4:2; Malaquías 2:8, 9; Matewʉ 23:8, 9; 1 Fwank 5:21). Ko ojts tjääynyaxtë extëm nety myiny, yëˈë yajnigëxëˈëktë ko mëjwiin kajaa nety dyajtsobäättë ets wyingutsëˈëgëdë ja Diosë yˈAyuk.
¿Këdii mbäät njënäˈänëm ko Dios mëdiˈibë yajjääyë Biiblyë, yëˈë nanduˈun ojts tkuentëˈaty parë kyaj yajjääymyäˈädët? (Isaías 40:8; 1 Peedrʉ 1:24, 25).d Dios kyaj jeˈeyë ttsojky ets ja jäˈäy mëdiˈibë tëëyëp jyukyˈäjttë ttukˈoyˈattëdë Biiblyë, nanduˈunën ttsojky ets ëtsäjtëm tyambäät ndukˈoyˈäjtëm (1 Korintʉ 10:11). Pes mä Romanʉs 15:4 jyënaˈany: “Tëgekyë diˈibë wëˈëmp mä ja Diosë jyaaybyajtën, yajkëxjääy es nnaytyukniˈˈijxëm es nmëdäjtëm ja maˈxtujkën es jotkujk nˈawijx njëjpˈijxëm diˈibë minäämp”.
Jesus ets ja yˈëxpëjkpëtëjk ojts dyajtundë ja Diosë jyaaybyajtën, ets ninäˈä ojts tkamëˈamajtsk tkamëjotmäjtskëdë pën jantsy tëyˈäjtën extëm jap jyënaˈany (Lukʉs 4:16-21; Apostʉlʉty o Hechos 17:1-3).
a Kyaj myiny mä Códice Sinaítico, Códice Alejandrino, Manuscrito Vaticano 1209,Vulgata latina original, versión siríaca Filoxeniana-Harclense ets ni mä Peshitta siríaca.
b Extëm nˈokpëjktakëm, ja të yajpääty naxy 5,000 milënë nekyxyaatsy mëdiˈibë tëëyëp yajjääy mä ayuk grieegë, mëdiˈibë tyam yaˈixyˈäjtp Nuevo Testamento o Escrituras Griegas Cristianas.
c Mä Biiblyë kyaj tnigajpxy ko ja Dios mëduumbëty kyaj tyëgoytyë. Niˈigyë jyënaˈany mä 1 Reyes 8:46 “ko kyaj jyaˈˈatyë jäˈäy mëdiˈibë kyaj tyëgoy”.
d Biiblyë jyënaˈany ko Dios kyaj ojts ttimynyigajpxy tuˈuk tuˈugë ayuk mëdiˈibë yajkujäˈäyë. Jeˈeyë ojts twinmäˈänymyoˈoy ja jäˈäy tijaty kyujayëdëp (2 Timotee 3:16, 17; 2 Peedrʉ 1:21).