¿Ti mbäät nduˈunëm parë xëmë wäˈätsë jot winmäˈäny nmëdäjtëm?

1, 2. ¿Tiko jyëjpˈamëty ets tuˈugë jäˈäy tmëdatëdë lyamprë mä tyuˈuyoˈoy kootsˈit, ets tiko tyäˈädë lamprë yaˈijxkijxyë mëdë jot winmäˈäny?

OKPAWINMAY tuˈugë jäˈäy kyugootsë tuˈääy, ¿ti tsojkëp tmëdatët parë kyaj kyunap kyujaˈpxët ets tˈixëdë nyëˈë tyuˈu parë kyaj wiˈix jyatët? Jëjpˈam ets tmëdatët tuˈugë lamprë diˈib kudëˈxëdëp.

² Pën kyaj tmëdatyë lyamprë kyaj mbäät tˈixyë nyëˈë tyuˈu, mbäät kyëday ets yˈayoˈonbääty. Duˈun extëmë tyäˈädë lamprë kyudeˈxy ets xytyukˈijxëmë nëˈë tuˈu, nanduˈun tyunyë tadë jäˈäwën diˈib nmëdäjtëm mä jot winmäˈäny. Jyobaa të xyajkojëm mëdë tyäˈädë jäˈäwën diˈib xytyukˈijxëm ti oy ets ti kaˈoy parë xynyëˈëmoˈoy xytyuˈumoˈoyëm (Santya̱ˈa̱gʉ 1:17). Koxyëp kyaj nmëdäjtëmë tyäˈädë jäˈäwën mä jot winmäˈäny, kyajxyëp nijäˈäjëm wiˈix tijaty nduˈunëm. Ko yajxon nyajtuˈunëm ta xypyudëjkëm parë oy njukyˈäjtëm ets kyaj nëˈëdëgoˈoy nduˈudëgoˈoyëm. Min jawyiin nˈokˈijxëm tidën yˈandijpyë tyäˈädë jäˈäwën diˈib nmëdäjtëm mä jot winmäˈäny ets wiˈix tyuny, ta net nijäˈäjëmë tyäˈädë tëgëk pekypyë: ¿Ti mbäät nduˈunëm parë oyë jot winmäˈäny xynyëˈëmoˈoy xytyuˈumoˈoyëm? ¿Tiko mbäät nwintsëˈkëmë nmëguˈukˈäjtëmë wyinmäˈäny? Ets, ¿wiˈix ndukˈoyˈäjtëm ko nmëdäjtëmë jot winmäˈäny wäˈäts?

¿TIDËN YˈANDIJPYË TYÄˈÄDË JÄˈÄWËN MÄ JOT WINMÄˈÄNY ETS WIˈIX TYUNY?

3. ¿Ti yˈandijpy mä ayuk gryeegë “jäˈäwënë mä jot winmäˈäny”, ets ti madakënë myëdäjtypyë naxwinyëdë jäˈäy?

³ Ko ayuk Biiblyë tmaytyaˈagyë “jot winmäˈäny” yëˈë yˈandijpy mä ayuk gryeegë, “ko nayˈixyˈäjtëm këˈëm”. Tim tëgatsyë Dios të xyajkojëm mët tukëˈëyë jëyujk, pes të xymyoˈoyëm ja madakën parë nayˈixyˈäjtëm këˈëm. Mbäät njënäˈänëm ko tyäˈädë winmäˈäny duˈun extëmxyëp ëxkëˈëy tyanë ets tˈixy ttuny pën oy tijaty nduˈunëm o pën kyaj. Tyäˈädë winmäˈäny duˈun extëm tuˈugë testiigë diˈib xynyimaytyakëm wiˈix tijaty nduˈunëm, wiˈix njäˈäyˈäjtëm ets xytyuknijäˈäjëm wiˈix wyimbëtsëmët tijaty ndunäˈänëm. Mbäät xytyukˈijxëm pën oy diˈib ndunäˈänëm o pën axëëk. Pën yëˈë nduˈunëm diˈib oy, ta kyaj ti xyˈatsijpëm mä winmäˈäny, per pën nduˈunëm diˈib axëëk ta mëk nbokyjäˈäjëm ets kyaj xyajjotkujkˈäjtëm.

4, 5. 1) ¿Wiˈix nijäˈäjëm ko Adan mëdë Eebë myëdäjttëbë natyë wyinmäˈäny diˈib anmääyëdëp ti oy ets ti axëëk, ets wiˈix wyimbëtseemy ko ojts tninaxtë këjxmë Diosë yˈanaˈamën? 2) Oknigäjx wiˈix näägë jäˈäy diˈib myaytyakypy Biiblyë tmëmëdoodë wyinmäˈäny.

⁴ Dios ojts dyajkojˈyë Adan etsë Eebë mëdë winmäˈäny diˈib anëˈëmxëdëp ti oy ets ti axëëk. Pääty axëëk jyantsy nyayjäˈäjëdë ko naty të pyokytyundë (Génesis 3:7, 8). Jotmaymyëët njënäˈänëm ko oy ojts tjamëkjawëdë ti naty të ttundë kyaj nyakytsyobaty. ¿Tiko kyaj? Yëˈko wäˈäts jäˈäyë Dios ojts yajkojëdë ets yajxonë naty tnijawëdë ko kyaj yˈoyëty ti tyuundëp, pääty tsojkëngyëjxm twinwäˈknäjxtë Diosë yˈanaˈamën ets tmëtsipëjktë Jyobaa. Ets kyaj ti mbäät ojts nyekyyajtuny.

⁵ Per ta naxwinyëdë jäˈäy diˈib të tmëmëdowdë wyinmäˈäny. Extëm nˈokpëjtakëm, Job diˈib xëmë myëduunë Dios ojts jyënaˈany: “Yëˈëyëts ndunaambyë tëyˈäjtën, kyajts nmastuˈudäˈäny, ets kyajts ti nmëkjawëyaˈany mätsë njot ngorasoon” (Job 27:6).a Extëm nˈijxëm, Job yëˈë myëmëdoo ja jyot wyinmäˈäny extëm yˈanmääyë, ets ojts tnasˈixë parë nyëˈëmoˈoy tyuˈumoˈoyëdët. Pääty ojts jyënaˈany ko kyaj ti yˈatsipäˈänyëty mä jyot wyinmäˈäny, ets kyaj ti tpokyjawëyaˈany o ttsoytyuˈunjawëyaˈany. Per okˈixë net wiˈixë Dabit tëgatsy nyayjäˈäjë. Ko ojts dyajtëgooyë mayˈäjt wintsëˈkën mä Saˈul diˈibë natyë Jyobaa yajtuumpy rey, Biiblyë jyënaˈany ko “ja kyorasoonë Dabit kyaj nyekyyajjotkujkˈäjtë” (1 Samuel 24:5). Ko duˈunë Dabit tjantsy myëkjäˈäjë ti naty të ttuny, yëˈë diˈib tukniˈˈijxë ets ninäˈä tkanekyyajtëgoyëdë mayˈäjt wintsëˈkën.

6. ¿Wiˈix nijäˈäjëm ko tadë jäˈäwënë mä jot winmäˈäny niˈamukë naxwinyëdë jäˈäy tmëdaty?

⁶ ¿Yëˈëyë Dios mëduumbë myëdäjttëbë jäˈäwënë mä jyot wyinmäˈäny parë tˈixtët diˈibë oy ets diˈibë axëëk? Kyaj, pes okˈix wiˈixë apostëlë Pääblë ojts jyënaˈany: “Diˈibë kyaj yˈisraelitëty ttundë extëm ja anaˈamën jyënaˈany, oy yëˈëjëty tkamëdäjtpëdë ja Moisesë yˈanaˈamën, yaˈijxëdëp ko Dios të pyëjtakxëdë yˈanaˈamën mä yëˈë wyinmäˈäny, esë jyot wyinmäˈäny nandëˈën dyajkëxeˈegyë tyäˈädë anaˈamën, mët ko yëˈë wyinmäˈänyëty yajnidëˈxëp ko peky yëˈë diˈibë tyuundëp es yaˈoybyëtsëëmëp ko ttundë ja oybyë” (Romanʉs 2:14, 15). Tyäˈädë yëˈë xytyukˈijxëm ko pënaty kyaj tnijawëdë Jyobaa yˈanaˈamën mbäädë wyinmäˈäny pyudëkëdë ets tijaty ttundët extëmë Diosë yˈanaˈamënë jyënaˈany.

7. ¿Tiko näˈätyë jot winmäˈäny mbäät xytyuktuˈunëm diˈib kyaj yˈoyëty?

⁷ Per näˈätyë tyäˈädë winmäˈäny mbäät xytyuktuˈunëm diˈib kyaj yˈoyëty. ¿Tiko? Nˈokjamyajtsëm ja ijxpajtën diˈib të yˈokˈyajpëjtakpë mä ja lamprë. Ko tyäˈädë lamprë nyäjxnë byateriyë, kyaj mbäät xynyekykyudëˈxëm mä nëˈëyoˈoy nduˈuyoˈoyëm. Nanduˈun jyaty mëdë jot winmäˈäny, pën kyaj nˈëxpëjkëmë Biiblyë kyaj mbäät xynyëˈëmoˈoy xytyuˈumoˈoyëm yajxon parë nˈijxëm diˈibë oy ets diˈibë axëëk. Ets nan kyaj mbäät yajxon xytyuˈumoˈoyëm pën yëˈë ndunäˈänëm diˈibë jot korasoon tsyejpy. Pääty, parë winmäˈäny yajxon xypyudëjkëm mä tijaty nduˈunëm, jëjpˈam ets nmëdäjtëmë Diosë myëjää. Pääblë duˈun ojts tkujayë: “Ja espiritë santë anaˈamp mätsë nwinmäˈänyën” (Romanʉs 9:1). ¿Per ti mbäät nduˈunëm parë tyäˈädë jot winmäˈäny oy xytyuˈumoˈoyëm extëm mbäät nyigëxeˈeky ko nmëdäjtëmë Diosë myëjää? Min nˈokˈijxëm ti mbäät nduˈunëm.

¿TI MBÄÄT NDUˈUNËM PARË OYË JOT WINMÄˈÄNY XYTYUˈUMOˈOYËM?

8. 1) ¿Tiko mbäät naygyuentˈäjtëm ets kyaj nduˈunëm ti jot korasoon tsyejpy? Ets, ¿ti diˈib jëjpˈam mbäät nduˈunëm? 2) ¿Tiko kyaj tsyobääty ko ëtsäjtëm jeˈeyë njäˈäjëm ja jot winmäˈäny wäˈäts? (Ixë nota.)

⁸ ¿Wiˈix mbäädë jot winmäˈäny xypyudëjkëm pën oy ti ndunäˈänëm o pën kyaj? Näägë jäˈäy yëˈëyë tyuundëp ti jyäˈädëp mä jyot kyorasoon. Ets pääty nääk jyënäˈändë: “Nyasˈijxëbëtsë nwinmäˈäny parëtsë tyäˈädë ndunët”. Per mbäät njamyajtsëm ko jot korasoon myëdäjtypy mëkë mëjää parë tijaty xytyuktuˈunëm, ets mbäät kyaj tnekymyëjpëjtaˈaky extëmë jot winmäˈäny xyjaˈˈanmäˈäyëm. Biiblyë duˈun jyënaˈany: “Nitii duˈun kyawinˈëëny extëmë korasoon, ets ninëˈën kyamaˈxtuky. ¿Pën mbäät tˈokˈixyˈaty?” (Jeremías 17:9). Pääty diˈib jëjpˈam mbäät nduˈunëm yëˈë diˈibë Jyobaa Dios tyukjotkëdäˈägëp ets kyaj yëˈëjëty ti ja jot korasoon tsyejpy.b

9. ¿Tidën yˈandijpy ntsëˈkëmë Dios, ets wiˈix mbäät xypyudëjkëm mä tijaty ndunäˈänëm?

⁹ Pën duˈun tijaty nduˈunëm extëm ja jot winmäˈäny të ndukniˈˈijxëm ets kyaj ti ja jot korasoon tsyejpy, ta nyigëxëgäˈäny ko ntsëˈkëmë Dios. Ntsëˈkëm ja Dios yëˈë yˈandijpy, kyaj nduˈunëm diˈib yëˈë axëëk yajnayjawëdëp. Nˈokˈijxëm tuˈugë ijxpajtën parë oy njaygyujkëm. Ja Neˈemiyës diˈibë naty anaˈamp Jerusalen myëdäjtypyë naty ja madakën parë tˈamdowët ja nax käjpnë kyugëbety. Per yëˈë kyaj tˈamdooy. ¿Tiko kyaj? Yëˈë jyënany: “Kyajts duˈun të nduny mët kots ntsëˈëgë Dios”. Yëˈë wyinmääy ko Jyobaa kyaj jotkujk nyayjawëdët ko ja nyax kyäjpn yajtëytyunët (Nehemías 5:15). Ëtsäjtëm nanduˈun mbäät ntsëˈkëmë Dios, ko duˈun nduˈunëm yëˈë diˈib xypyudëjkëm parë nˈëxtäˈäyëmë naybyudëkë mä Biiblyë pën oy diˈib ndunäˈänëm o pën kyaj.

10, 11. ¿Diˈibatyë tekstë mbäät xypyudëjkëm parë nˈijxëm pën mbäät nˈukëm o pën kyaj, ets ti mbäät nduˈunëm parë Dios xypyudëjkëm ets nguytyuˈunëmë yˈanaˈamën?

¹⁰ Nˈokpëjtakëm tuˈugë ijxpajtën, näˈäty ko nduˈukmujkëm mëdë nmëguˈukˈäjtëm mbäät nyajmoˈoyëmë nëë extëmë meskal o binë, ets ja mä mbäät nayajtëˈëjëm pën oy ko nˈaxäjëm o pën kyaj. Parë nˈijxëm ti mbäät nduˈunëm tsojkëp ets jawyiin këˈëm nwinmäˈäyëm wiˈixë Diosë yˈAyuk jyënaˈany. Nijäˈäjëm ko Biiblyë kyaj dyajkubeky ko waanë nˈukëm, pes jyënaˈany ko Jyobaa yëˈë yajkypyë binë parë dyajxondaˈagyë ää jot (Salmo 104:14, 15). Per diˈibë Biiblyë yajkubojkypy yëˈë ko jäˈäy nyayajmuktëgoyëty etsë net axëëk yˈadëtsnë (Lukʉs 21:34; Romanos 13:13, NM). Ko jäˈäy myuktëgoyëty mëj poky tyuumpy, duˈun kyuboky extëm ko jäˈäy tmëttsëënë diˈib kyaj tnyaˈayëty o tnëdoˈoxyëty (1 Korintʉ 6:9, 10).c

¹¹ Ko tuˈugë Dios mëduumbë tnijawë wiˈixë Biiblyë jyënaˈany, ta jyot wyinmäˈäny tpudëkë parë yajxon tyuˈumoˈoyëdët ets tnijawët ti tyuumpy. Extëm nˈokpëjtakëm, ko nyajwoˈojëm mä jäˈäy tyuˈukmukäˈändë mbäät nayajtëˈëjëm, ¿pënaty nëjxandëp? ¿Waˈan jamë nëë yajˈyakäˈäny etsë jäˈäy nyayajmuktëgoyëdet ets axëëk yˈadëtsnët? ¿Wiˈixëts nyaˈixy nyajpääty? ¿Mëkëts njantsy uugäˈäny? ¿Kyajts mbäät duˈunyë nˈity ets pën kyajts nˈuuky? ¿Koonëmëts nˈuugët parëts jantsy oy nayjawëdët ets ndunëdëts tits ntsejpy? ¿Mbäädëts këˈëm nayˈaguwitsëty? Mä duˈun nayajtëˈëjëm ets nˈijxëm wiˈixë Biiblyë jyënaˈany, oy ko nmënuˈkxtakëmë Jyobaa parë xynyëˈëmoˈoy xytyuˈumoˈoyëm (Salmo 139:23, 24). Duˈuntsoo, yëˈë natyë Jyobaa nˈanmäˈäyëm parë xytyuknijäˈäjëm mët yëˈëgyëjxmë jyot myëjää ti mbäät nduˈunëm. Ets nan nbudëjkëmë naty ja jot winmäˈäny parë xytyuˈumoˈoyëm extëmë Biiblyë tniˈanaˈamë. Per minë net nˈokˈijxëm tiko mbäädë nmëguˈukˈäjtëmë wyinmäˈäny nwintsëˈkëm.

¿TIKO MBÄÄT NWINTSËˈKËMË NMËGUˈUKˈÄJTËMË JYOT WYINMÄˈÄNY?

12, 13. ¿Tiko Dios mëduumbë tëgatsyaty wyinmaytyë, ets wiˈix mbäät nayjäˈäjëm ko kyatuˈugyëdë winmäˈäny?

¹² Mbäät nbëjkëmë kuentë ko tuˈuk tuˈugë Dios mëduumbë tëgatsyaty wyinmay. Mbäät pën tˈaxëkˈixy tijatyë myëguˈuk tyuumpy o wiˈixë kostumbrë tmëdaty, ets mbäädë wiinkpë kyaj wiˈix tˈixy. Extëm nˈokpëjtakëm, ta nääk diˈib wyoodëbë myëtnaymyaayëbë parë mëët waanë kyäjxäˈän myaytyäˈägäˈändë ets tukˈää yˈuugäˈändë. Per ta nääk diˈib axëëk yˈijxtëp. ¿Tiko tëgatsyaty nwinmäˈäyëm? Ets ¿ti net mbäät nduˈunëm?

¹³ Kanäk peky jyaˈˈaty tiko Dios mëduumbë tëgatsyaty wyinmaytyë. Tuk peky, yëˈko wiˈixëmë jäˈäyë jyukyˈäjtën të tmënëjxtë. Ta nääk diˈib tuk tiempë ojts tsyiptakxëdë parë tmastuˈudët ti naty tyuunkˈäjtypy, mbäät kanäkˈok yajtëgooyëdë diˈibë naty të tˈokmastutpëdë (1 Reyes 8:38, 39). Nˈokpawinmäˈäyëm ko tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm mniminëdët mä mdëjk diˈibë ijty jantsy mëˈukp. Kom nyijäˈäp wiˈixë jotmay të tmëdaty, mbäät kyaj tˈaxäjë ko xyjayaˈuugäˈänët. ¿Mguˈoyjawëp ko kyaj tˈaxäjët? ¿Moˈoyëp mëktaˈaky ets tˈuugët? Kyaj. Pes oy xykyanijawët tiko kyaj tˈaxäjëyaˈany, myaˈixëdëp ko mtsejpy ja mëguˈuk ko kyaj xytyukˈaguanëˈatët.

14, 15. ¿Ti diˈib yˈijxmäˈttë näägë Dios mëduumbë mä Pääblë jyukyˈajty, ets wiˈixë net jyënany ti yajtunëp?

¹⁴ Apostëlë Pääblë ojts tˈixy wiˈix ja Dios mëduumbë tëgatsyaty wyinmaytyë. Extëm nˈokpëjtakëm, nääk axëëk ojts tˈixtë ja käˈäy ukën diˈib yajtoˈkp määyoty diˈibë naty të yˈokˈyajtukwintsëˈkëbë agojwinax (1 Korintʉ 10:25). Perë Pääblë kyaj axëëk nyayjäˈäjë ko ojts tˈaxäjë duˈumbë käˈäy ukën. Yëˈë wyinmääy ko Jyobaa yëˈë diˈib tukëˈëyë jyaˈäjtypy, ets kyaj yëˈëjëty ja awinax diˈib nitii tkajawëdë. Per oyë Pääblë axëëk ojts kyanayjawëty yëˈë jyaygyujkë tiko ja myëguˈuktëjk kyaj duˈun wyinmaytyë extëm yëˈë. Pes nääk mä naty kyajäˈttë Dios mëduumbë mëjwiin kajaa naty të tmayˈat twintsëˈëgëdë agojwinax. Pääty mëkë naty tˈaxëkˈixtë tukëˈëyë diˈib tsoˈomp mä agojwinax. Per ¿wiˈixë netë Pääblë jyënany ti yajtunëp?

¹⁵ Pääblë ojts jyënaˈany: “Pënëty nmëdäjtëm, mëjwiin kajaa ja nmëbëjkënˈäjtëm, nˈokmëdënäˈäyëm mët ja maˈxtujkën ja diˈibë dëˈën kyaj tmëdaty mëjwiin kajaa ja myëbëjkën, es kyaj njikyˈäjtëm extëmë dëˈën jeˈeyë ja ntsojkënˈäjtëm jyaˈty. Mët ko kyaj ja Kristë këˈëm nyaytyukjotkëdakë” (Romanʉs 15:1, 3). Tyäˈädë yëˈë yˈandijpy ko duˈun extëmë Jesus yëˈë mbäät nduˈunëm diˈibë nmëguˈukˈäjtëm oy yajnayjawëdëp, ets kyaj yëˈëjëty diˈib ëtsäjtëm jeˈeyë ntsojkëm. Pääblë nan ojts jatëgok jyënaˈany: “Ni näˈäts nganakyjyëˈxët jatëgokë tsuˈutsy pën mët yëˈëgyëjxm nyajtëgoyëts ëj ja nmëguˈuk” (1 Korintʉ 8:13; 10:23, 24, 31-33).

16. ¿Tiko kyaj mbäät tkäjxpäätyë myëguˈuk pënaty kyaj tnasˈixëdë wyinmäˈäny ets ti ttundët?

¹⁶ Per pënaty kyaj tnasˈixëdë wyinmäˈäny ets ti ttundët, kyaj mbäädë myëguˈuk tkäjxpääty, pes kyaj mbäät wyinmay ko niˈamukë jäˈäy ak duˈun tijaty ttunët extëm yëˈë (Romanʉs 14:10). Mas oy ko nyajtuˈunëmë jot winmäˈäny parë këˈëm nayˈijxëm wiˈix tijaty nduˈunëm, ets kyaj nyajtuˈunëm parë nˈijxëm wiˈixë nmëguˈukˈäjtëm tijaty ttuny. Okjamyats ko Jesus jyënany: “Katë miits xypyayoˈoytyë nëgoo yëˈë wiinkpëty, këdiibë Dios mbekymyoˈoyëdët” (Matewʉ 7:1). Niˈamukë mä naymyujkëm kyajxyëp yëˈë nˈijx nduˈunëm wiˈixë nmëguˈukˈäjtëm niduˈuk niduˈuk wyinmay. Niˈigyë mbäät nˈëxtäˈäyëmë winmäˈäny wiˈix mbäät naytsyojkëm ets nˈijtëm tuˈugyë, ets kyaj wiˈix nyajkäˈäjëm ja nmëguˈukˈäjtëm (Romanʉs 14:19).

WIˈIX NDUKˈOYˈÄJTËM KO NMËDÄJTËMË JOT WINMÄˈÄNY WÄˈÄTS

17. ¿Wiˈix tyam mayë jäˈäyë jyot wyinmäˈäny yajpäättë?

¹⁷ Apostëlë Peedrë ojts tkujayë: “Mëdattë ja mjot mwinmäˈäny wäˈäts” (1 Peedrʉ 3:16). Ko tuˈugë jäˈäy tmëdatyë wyinmäˈäny wäˈäts Dios windum mëjwiin kajaa ttukˈoyˈaty. Per tyam mayë jäˈäy kyaj duˈun tmëdattë jyot wyinmäˈäny, Pääblë ojts jyënaˈany ko duˈun “extëmxyëp të tyooytyëgooynyë jyot wyinmäˈäny mët tuˈugë pujxnë jantsy ambë” (1 Timotee 4:2). Ko yajtsäˈäy tuˈugë tsäjkää ta tyoyë nyiniˈx, ets ko tsyoknë kyaj ti tnekyjawë, të jyuˈunë. Nanduˈun tyam mayë jäˈäyë wyinmäˈäny yajpäättë, kyaj ti tnekymyëkjawëdë, të jyuˈunë. Pääty tëgok tëgok ti ttuundëgoytyë, kyaj tnekypyokyjawëdë ets kyaj tnekytsyoytyuˈunjawëdë. Ninëˈën tkanekymyëmay tkanekymyëdäjtë ko ti ttuundëgoytyë.

18, 19. 1) ¿Wiˈix mbäät xypyudëjkëm ko ti nbokyjäˈäjëm? 2) ¿Ti mbäät nduˈunëm pën duˈunyëm nmëkjäˈäjëm ti të nduˈunëm oy të njajodëmbijtëm?

¹⁸ Ko ti nmëkjäˈäjëm yëˈë natyë winmäˈäny xyˈanmäˈäyëm ko axëëk të nˈadëtsëm. Ets pën nbokyjäˈäjëm ti të nduˈunëm ta njodëmbijtëm ets nëjxëp yajmeˈxy oyë naty mëjwiin kajaa të nduˈundëgoˈoyëm. Extëmë Dabit diˈib tuun rey ojts axëëk yˈadëˈëtsy, per ojts yajpokymyeˈxy mëjwiin kajaa mët ko jyantsy jodëmbijty. Ets ojtsë net tˈaxëkˈijxnë ti naty të ttuny, ta tpëjtakyë wyinmäˈäny parë xëmë tmëmëdowäˈänyë Jyobaa yˈanaˈamën. Pääty ojts tˈixy ko Jyobaa “oyjyaˈay ets listë yˈity parë xypyokymyaˈkxäˈänëm” (Salmo 51:1-19; 86:5). Per näˈäty mbäät duˈunyëm nbokyjäˈäjëm ets ntsoytyuˈunjäˈäjëm ti të nduˈunëm oy të njajodëmbijtëm ets oy të njayajpokymyaˈkxëm. Ko duˈun nayjäˈäjëm, ¿ti net mbäät nduˈunëm?

¹⁹ Näˈäty mbäät duˈunyëm axëëk njantsy nyayjäˈäjëm oy të njajodëmbijtëm. Ko duˈun nayjäˈäjëm, tsojkëp nˈijtëm seguurë ko Jyobaa “niˈigyë myëjëty es këdiinëm ëtsäjtëmë njotˈäjt nwinmäˈänyˈäjtëm”. Pääty nˈokjamyajtsëm ko Jyobaa xytsyojkëm ets ko të xypyojpëmaˈxëm, extëm näˈäty nˈanmäˈäyëmë nmëguˈukˈäjtëm (1 Fwank 3:19, 20). Ets ko naty nmëdäjtëm ja jot winmäˈäny wäˈäts, ta nëjx nbatëm ja nikˈäjt xeemyˈäjtën etsë jotkujkˈäjtën diˈib yëˈëyë mbäädë Dios xymyoˈoyëm. Mayë jäˈäy diˈib mëjwiin kajaa të tyuundëgoytyë agujk jotkujk tyam yajpäättë ets tmëdundë Jyobaa mët wäˈätsë jyot wyinmäˈäny (1 Korintʉ 6:11).

20, 21. 1) ¿Wiˈixë tyäˈädë liibrë mbudëkëyaˈanyëty? 2) ¿Ti awäˈätstumˈäjtën myëdäjttëbë Dios mëduumbë ets wiˈix mbäät dyajtundë?

²⁰ Tyäˈädë liibrë yëˈë mbudëkëyanëp parë xypyäädëdë jotkujkˈäjtën ets xymyëdatët wäˈätsë mjot mwinmäˈäny nëˈën yˈakweˈemyë tyäˈädë tiempë mä Satanas yˈaneˈemy. Per kyaj tmëmiindäˈäyë anaˈamën tijaty mbäät nduˈunëm tuˈuk tuˈugë xëë nyaxy. Kyaj tmëminy tuˈugë listë mä tnigäjxët tijaty mbäät nduˈunëm ets tijaty kyaj. Tyäˈädë liibrë yëˈë nyimaytyakypy wiˈix mbäät nguytyuˈunëmë Diosë yˈAyuk ko nˈëxpëjkëm, duˈuntsoo xypyudëjkëm parë jot winmäˈäny yajxon nyajtuˈunëm ets njäˈäjëm ko ti nduˈundëgoˈoyëm. Yëˈë “Kristë yˈanaˈamën” tëgatsy mët ja anaˈamën diˈibë Moises yajmooy. Ja diˈibë Moises yajmooy, myëmiindääy kujayë tijaty yatunëp ets tijaty kyaj, perë Kristë yˈanaˈamën yëˈë xypyudëjkëm parë këˈëm nyajtuˈunëmë jot winmäˈäny ets xynyëˈëmoˈoy xytyuˈumoˈoyëm (Galasyʉ 6:2). Jyobaa mëjwiin kajaa xymyoˈoyëmë awäˈätstumˈäjtën. Pääty mä Biiblyë xytyukjamyajtsëm ets ninäˈä ngayajtuˈunëmë tyäˈädë awäˈätstumˈäjtën parë nduˈunëmë axëkˈäjtën (1 Peedrʉ 2:16). Niˈigyë mbäät nyajtuˈunëm parë nyaˈijxëm ko mëk njantsy tsyojkëmë Jyobaa.

²¹ Ko ogäˈän xynyijäˈäjë Jyobaa nyëˈë tyuˈu, ta ojts xytyuuntsondaˈaky ti yëˈë tsyejpy. Pääty parë duˈun xyˈaktunët, jëjpˈam ets xyˈamdowëdë Diosë nyaybyudëkë parë xywyinmayët wiˈix mbäät mbudëkëtyë anaˈamën diˈib miimp mä Biiblyë, ets ta net xykyuytyunët. Duˈuntsoo nëjxëp xyajtuny yajxonë tadë mjäˈäwënë diˈib mëdäjtypy mä mjot mwinmäˈäny extëmë naty të xytyukniˈˈixë (Ebreeʉsʉty 5:14). Ko mä mwinmäˈäny xëmë xymyëdatëdë Diosë yˈanaˈamën diˈib yajpatp mä Biiblyë mbäät mëjwiin kajaa xytyukˈoyˈaty. Ets duˈun extëm tuˈugë lamprë tkudeˈxy tkujäjy ja nëˈëyoˈopy tuˈuyoˈobyë parë tˈixyë nyëˈë tyuˈu, nanduˈun mijts, nëjxëp mbudëkëtyë mjot mwinmäˈäny parë xytyunët tijatyë Jyobaa Dios tyukjotkëdakypy. Tyäˈädë yëˈë diˈib mbudëkëdëp parë xëmë Dios xytsyokët.