¡Nˈoktukxondakëm ko pyëkäˈäny ja Borreegë!
“Nˈokxondakëm, nˈokjotkujkëm [...] të net tpääty mä ja Borreeguˈunk pyëkäˈäny.” (DIˈIBɄ JAT. 19:7)
DIˈIB JËJPˈAM MBÄÄT NJAMYAJTSËM
Mä pyëkäˈäny ja Borreegë, ¿pën ja noobyë toxytyëjk, ets wiˈixë Jesukristë dyajnayjëjpˈixyëty mä kyapëktënëm?
¿Näˈä pyëkäˈäny ja Borreegë?
¿Wiˈix nnijäˈäwëm ko pënaty wëˈëmandëp yä Naxwiiny nanduˈun ttukxondäˈägäˈändë ko ja Borreegë pyëkäˈäny?
1, 2. 1) ¿Pën pëkäämp diˈib jantsy yajtukxondäˈägäämp tsäjpotm? 2) ¿Tijaty yaˈˈatsoojëmbitäämp?
KO TUˈUGË jäˈäy pyëkäˈäny, myënëjkxypyë tiempë parë ttukniwitsë ja xëë. Per min nˈokˈijxëm mä tuˈugë pëjkpë wiˈix desde myajtsk mil jëmëjtëp kujk yajniwinmayë. Ets jawaanë tiempë yˈakwëˈëmy parë pyëkäˈändë. Tim tsojkë ëy yaˈaxy yajmëdowäˈäny mä ja Reyë pyalasyë ets jam tsäjpotm jantsy nimay yˈëwäˈändë: “Awdäjtäˈäytyë ja Nintsënˈäjtëm Dios diˈibë tëgekyë mëkˈäjtën myëdäjtypy mët ko yajkutiky. Nˈokxondakëm, nˈokjotkujkëm es nˈokwintsëˈkëm, mët ko Dios jyantsy myëjëty es të net tpääty mä ja Borreeguˈunk pyëkäˈäny, es të ja nyëdoˈoxy nyayjëjpˈixyëty” (Diˈibʉ Jat. 19:6, 7).
2 Ja “Borreeguˈunk” diˈib myaytyakypyë Biiblyë, yëˈë Jesukristë (Fwank 1:29). Ko pyeky, ta tjantsy tyukxondäˈäktë jam tsäjpotm. ¿Wiˈix ja wyit yˈixëty diˈibë myëbëjkypy? ¿Pën mëët pyëkäˈäny? ¿Ets wiˈix të yaˈoytyuny parë ja xëë? ¿Näˈä yajnixëëdunäˈändë? Nnijäˈäwëm ko jam tsäjpotm jamˈatäämbë xondakën ko nety tyuˈukmuktë, per ¿nanduˈundaa xyondäˈägäˈändë pënaty jukyˈatandëp yä Naxwiiny winë xëë winë tiempë? Njantsy nyijawëyäˈänëm wiˈix yaˈˈatsoojëmbityë tyäˈädë yajtëˈëwën. Pääty, min nˈakˈijxëm wiˈix yajnimaytyaˈaky mä Salmo 45.
PÄˈÄKXUˈKP JA WYIT XYOX
3, 4. 1) ¿Wiˈix yajnigajpxy ja wyitë noobyë yetyëjk? 2) ¿Tiko nanduˈun xyondaˈaky? 3) ¿Pënaty yajtijp “ja reyë nyëëxëty” ets pën yajtijp ja reyna diˈib nanduˈun tyukxondaktëp ja noobyë yetyëjk?
3 (Käjpxë Salmo 45:8, 9.)a Jesukristë, yëˈë ja noobyë yetyëjk ets jantsy tsuj ja wyit diˈib myëbëkaampy. Jantsy päˈäkxuˈkpë wyit mëdë “perfumë mas oybyë” extëmë mirra etsë casia, tyäˈädë yëˈë aseytë diˈib ijtyë israelitë naytyukuˈtsëdëp (Éx. 30:23-25).
4 Ko yajmëdoyë ëy yaˈaxy mä ja noobyë yetyëjkë pyalasyë jam tsäjpotm, ta jyotkujkë mët ko pyatypy ja tiempë mä pyëkäˈäny. Nan jotkujk nyayjawëty ja reyna, tyäˈädë yëˈë yˈandijpy ja Jyobaa kyäjpn diˈib tsäjpotm, nan yajpattëp jap “ja reyë nyëëxëty” o ja anklësëty. Jantsy xondakëm ko nmëdoˈojëm ja ayuk diˈib tsäjpotm: “Nˈokxondakëm, nˈokjotkujkëm [...] të net tpääty mä ja Borreeguˈunk pyëkäˈäny”.
YAˈOYTYUNY JA NOOBYË TOXYTYËJK PARË PYËKÄˈÄNY
5. ¿Pën “pyëkaampy ja Borreeguˈunk”?
5 (Käjpxë Salmo 45:10, 11.)b Të nnijäˈäwëm pënën ja noobyë yetyëjk, per ¿pën mëët pyëkäˈäny? Kyaj jyantsy yëˈëjëty tuˈugë toxytyëjk, yëˈë tuk grupë jäˈäyëty diˈib të yajwinˈixtë parë nyëjkxtët tsäjpotm ets yëˈë Jesukristë Nigëbäjkˈäjtëdëp (käjpxë Éfesʉ 5:23, 24). Yëˈë mëdë Kristë yˈanaˈamäˈändë tsäjpotm (Luk. 12:32). Pënaty të yajwinˈixtë 144,000, “tpanëjxtë ja Borreeguˈunk oytyim määty nyejxy” (Diˈibʉ Jat. 14:1-4). Ets ko pyeky mët ja “Borreguˈunk”, ta net jyukyˈattë jam tsäjpotm (Diˈibʉ Jat. 21:9; Fwank 14:2, 3).
6. 1) ¿Tiko yajtijtë “reyë nyëëx” pënaty nëjkxtëp tsäjpotm? 2) ¿Ets tiko yaˈˈanëëmëdë parë tjäˈäytyëgoytyëdë kyäjpn?
6 Ja noobyë toxytyëjk kyaj jeˈeyë yajtijy “uˈunk nëëx”, nanduˈunën yajtijy “reyë nyëëx” (Sal. 45:13). ¿Pënë tyäˈädë “rey”? Yëˈë Jyobaa, pes të tˈaxäjë “extëmë yˈuˈungën” pënaty nëjkxtëp tsäjpotm (Rom. 8:15-17). Ets duˈun yaˈˈanëëmëdë: “Jäˈäytyëgoyë mgäjpn etsë mdeetyë tyëjk”. Kom duˈun nyaxtë extëm ja noobyë toxytyëjk diˈib tsäjpotm, ta yaˈˈanëëmëdë: “Winmäˈänyˈattë diˈibaty miimp tsäjpotm, katë xywyinmäˈänyˈaty diˈibë ijtp naxwiiny” (Kol. 3:1-4).
7. 1) ¿Wiˈix kujkë Kristë dyajnayjëjpˈixyëty ja nyoobyë, ets diˈibë “tsyujˈäjtënë” yajtsobatypy? 2) ¿Wiˈix ja noobyë toxytyëjk tˈixy ja diˈib pyëkaampy?
7 Nuˈun kujk nyaxy kanäk mëgoˈpx jëmëjt, Jesus ta kujk dyajnayjëjpˈixyëty ja nyoobyë parë pyëkäˈändë tsäjpotm. Apostëlë Pablo duˈun tnimaytyaky ko “Kristë [tsyojk] pënëty myëbëjktëp es nyayäjkë wintsëˈkën es yajnitsoˈogëdët. Dëˈën ttuuny es xytyukmastutëm ja axëkˈäjtën, mët ko të naty xyajwatsëm mët ja Diosë yˈayuk, dëˈën extëm mëdë wäˈäts nëë, es dëˈën këˈëm nyaytyukwinguwäˈägëdët ja mëbëjkpëtëjk, mëjˈäjtën mëët, wäˈäts, ni kyaxootsëty, ni diˈibë axëkˈäjtën tkamëdaty” (Éfes. 5:25-27). Pablo nanduˈun tˈanmääy ja Dios mëduumbëty diˈib Corinto diˈib nëjkxtëp tsäjpotm: “Nˈamëˈäjtsyˈäjttëpts [o niˈajkëbëts] ëj miitsëty Dioskyëjxm. Miitsëty, Korintë jäˈäyëty diˈibaty të xyˈaxäjëdë Kristë, dëˈën miitsëty extëm tuˈugë kixyëdoˈoxy diˈibë të yajniˈatsoy, es ëjtsë dëˈën extëm ja uˈunkteety diˈibë patëp es nˈijxˈit nguentˈattët axtë ngëyakët wäˈäts jäˈäyën mä Jesukristë, extëm jyawë xynyaˈayˈattë” (2 Kor. 11:2). Ja Rey Jesukristë diˈib noobyë, yajtsobatypyë “tsyujˈäjtënë” ja diˈib pyëkaampy, yëˈko wäˈätsë Dios tmëdundë ets kupëjkëdëp. Ets ja noobyë toxytyëjk yˈëxkajpy extëmë wyintsën, pääty tniwindaˈaky.
JA NOBYË TOXYTYËJK YAJMËNËJKXÄˈÄNY MÄ JA REY
8. ¿Tiko yˈoyëty extëm yajnigajpxy ko ja noobyë toxytyëjk “jantsy tsuj” kyëxëˈëky?
8 (Käjpxë Salmo 45:13, 14a.)c Ja noobyë yajnigajpxy ko “jantsy tsuj” kyëxëˈëky parë pyëkäˈäny. Mä Diˈibʉ Jatanʉp 21:2 yaˈijxkijpxyë extëm tuˈugë käjpn ja Jembyë Jerusalén, ets yajnigajpxy ko “jantsy tsuj oytyuny extëmë pëjkpë toxytyëjk ko pyëkäˈäny”. Tyäˈädë käjpn diˈib yajpatp tsäjpotm tmëdatyë “Diosë jyäjën” ets jantsy tëˈkxp “extëmë tsujatypyë tsää, extëmë tsääjuˈunk diˈibë xëˈäjtypy jaspe, wäˈäts extëmë biidrë” (Diˈibʉ Jat. 21:10, 11). Mä Diˈibʉ Jatanʉp jantsy tsuj tnimaytyaˈaky tyëˈkxy jyajy ja Jembyë Jerusalén (Diˈibʉ Jat. 21:18-21). Pääty ja diˈib jyaayë Salmo jyënaˈany ko ja noobyë toxytyëjk nyijkxy “jantsy tsuj”, ets duˈunën mbäät pyeky tuˈugë Rey jam tsäjpotm.
9. 1) ¿Pënën “ja rey” diˈib yajtukwinguwoˈojëp ja noobyë toxytyëjk? 2) ¿Ets wiˈix ja wyit diˈib myënëjkxypy?
9 Ja noobyë toxytyëjk yajmënëjkxäˈäny mä ja nyoobyë diˈib pyëkaampy, yëˈë ja Rey diˈib anaˈamäämp. Tyäˈädë Rey të dyajwäˈätsy duˈunxyëp extëm mëdë wäˈäts nëë, diˈib yˈandijpy mët ja Diosë yˈayuk, pääty wäˈäts ets nitii “axëkˈäjtën tkamëdaty” (Éfes. 5:26, 27). Per ja noobyë toxytyëjk nan tsojkëp ttuktëkëdë oybyë wyit ets duˈunën ttuny. Pes “oytyunyë wyit mëdë oorë” ets “taˈaky ja wyit diˈib myënëjkxaampy mä ja rey”. Ets ko pyëkäˈäny ja Borreguˈunk, ta “yajmoˈoy ja wit ja oybyë es ja wäˈätspë diˈibë tëˈx jëtsujkp, es nyayxyoxëdët. Pes ja oybyë wit jaˈa yˈandijpy ja oybyë diˈibë tyuun kyäjxtëp ja Diosë jyaˈayëty” (Diˈibʉ Jat. 19:8).
TË NET TPÄÄTY JA TIEMPË PARË PYËKÄˈÄNDË
10. ¿Näˈä pyëkäˈäny ja Borreegë?
10 (Käjpxë Diˈibʉ Jatanʉp 19:7.) ¿Näˈä yajnixëëdunäˈäny ja Borreegë? “Të ja nyëdoˈoxy nyayjëjpˈixyëty” parë pyëkäˈäny, per diˈibë net ak yajmaytyakp mä Diˈibʉ Jatanʉp, kyaj yëˈëjëty wiˈix ja xëë yajtuny, yëˈë yajnimaytyakp wiˈix jyëjpkëxäˈäny ja mëk ayoˈon (Diˈibʉ Jat. 19:11-21). ¿Yëˈë netë tyäˈädë yˈandijpy ko Jesukristë ja pyëkäˈäny mä tkayajkaˈpxynyëmë tyuunk? Kyaj. Pesë tyäˈädë liibrë kyaj tnimaytyaˈaky ti diˈib jawyiin tunan jatanëp ets ti ok. Mä Salmo 45 yajnigajpxy ko jawyiin ja Rey tkëxwëënyë yˈespäädë parë dyajkutëgoyaˈanyë myëtsip ets taanëmë net pyëktë (Sal. 45:3, 4).
11. ¿Tijaty tyunaambyë Kristë mä kyapëkynyëm?
11 Pääty njaygyujkëm ko duˈun tijaty tyunäˈäny jyatäˈänyëty extëm yä yajnigajpxy. Tim jawyiin, kyutëgoyaˈany “ja mëj kujenytyoˈoxy”, o Mëj Babilonia, tyäˈädë yëˈë yˈandijpy tukëˈëyë relijyonk diˈib kyaj tyëyˈäjtënëty (Diˈibʉ Jat. 17:1, 5, 16, 17; 19:1, 2). Ta netë Kristë dyajkutëgoyaˈanyë Satanásë jyaˈay diˈib akwëˈëmdëp yä Naxwiiny mä Armajedon, tyäˈädë yëˈë yˈandijpy mä “tsyiptunäˈändë mët ja Nintsënˈäjtëm Dios diˈibë tëgekyë mëkˈäjtën myëdäjtypy” (Diˈibʉ Jat. 16:14-16; 19:19-21). Ets diˈib tim ok tyunaampy, yëˈë tkujëduwëyaˈanyë Satanás mëdë kyaˈoybyëtëjk mä ja këk jut ets kyaj xynyekyˈaxëktunäˈämën, duˈun yajpäädäˈändë extëm të yˈoˈknëdë, taanëm ja Rey dyajkäˈpxäˈäny ja tyuunk (Diˈibʉ Jat. 20:1-3).
12, 13. 1) ¿Näˈä pyëkäˈäny ja Borreegë? 2) ¿Pënaty xondäˈägandëp jam tsäjpotm ko pyëkäˈäny ja Borreegë?
12 Pënaty të yajwinˈixtë parë nyëjkxtët tsäjpotm, ko yˈooktë yä Naxwiiny, ta jyukypyëktë tsäjpotm. Ets ko nety të kyutëgoyë Mëj Babilonia, ta Jesus dyajtuˈukmukäˈäny jam tsäjpotm ja 144,000 (1 Tes. 4:16, 17). Tamë nety niˈamukë tsäjpotm yajpäättë ko myinäˈänyë Armajedon. Ko nety ja tsip të tyuundäˈäyëty, ta netë Borreegë pyëkäˈäny. ¡Agujk jotkujk njantsy nyayjawëyäˈänëm! Mä Diˈibʉ Jatanʉp 19:9 jyënaˈany: “Jotkujkëty diˈibaty të yajwowdë mä tyäˈädë xëë ko ja Borreeguˈunk pyëkäˈäny”. Agujk jotkujk jyantsy nyayjawëyäˈänëdë ja 144,000 diˈib duˈun näjxtëp extëm ja noobyë. Ets ja Noobyë yetyëjk agujk jotkujk jyantsy nyayjawëyaˈanyëty ko nety të tyuˈukmuktë tsäjpotm pënaty mëët yˈanaˈamäˈändë (Luk. 22:18, 28-30). Per kyaj yëˈëyë xyondäˈägäˈändë.
13 Extëm të nˈijxëm, jam tsäjpotm nimayë anklës tyuˈukmukäˈändë ets duˈun yˈëwäˈändë: “Nˈokxondakëm, nˈokjotkujkëm es nˈokwintsëˈkëm, mët ko Dios jyantsy myëjëty es të net tpääty mä ja Borreeguˈunk pyëkäˈäny, es të ja nyëdoˈoxy nyayjëjpˈixyëty” (Diˈibʉ Jat. 19:6, 7). Ets ja Dios mëduumbëty diˈib yä Naxwiiny, ¿nanduˈundaa xyondäˈägäˈändë?
“YAJMËMINÄˈÄNDË MËDË XONDAKËN”
14. ¿Pënën yajtijtëp ja “kiixyëty” diˈib yajmaytyakp mä Salmo 45?
14 (Käjpxë Salmo 45:12, 14b, 15.)d Ja kugajpxy Zacarías ojts tnaskäjpxë ko mä ja tiempë jyëjpkëxanë, jaˈˈatäämbë jäˈäyëty diˈib tsoˈondëp mä tukëˈëyë nasionk ets tpuwäˈägëyäˈändë pënaty nëjkxtëp tsäjpotm diˈib yä Naxwiiny akwëˈëmdëp. Duˈun tkujäˈäyë: “Mä tadë xëë tiempë tyunäˈäny jyatäˈänyëty ko nimäjkë yetyëjk diˈib kyäjpxtëp tukëˈëyë ayuk mäjatyë nax käjpn nyaygyëxtëyäˈänëdë, duˈun, nyaygyëxtëyäˈänëdë mä ja yˈëxmuk tuˈugë yetyëjk diˈib judiyë, ets jyënäˈänäˈändë: Nëjkxandëbëts mët miitsëty, mët ko tëjëts nmëdowdë ko Dios yajpääty mët miitsëty” (Zac. 8:23). Diˈib yä yajmaytyakp “nimäjkë yetyëjk”, mä Salmo 45:12 yëˈë mëët yaˈijxkijpxyë “ja Tiro nyëëx” ets “ja mëkjäˈäyëty diˈib mä nax käjpn”. Yëˈë diˈib pyudëjkëdëp pënaty nëjkxtëp tsäjpotm ets yˈëxtääytyëbë nyaybyudëkë parë tmëdundëdë Jyobaa. Desde 1935, miyonkˈamë jäˈäy të tkupëktë ko të myëjwowëdë mä “ja tëyˈäjtën” pënaty nëjkxtëp tsäjpotm (Dan. 12:3). Tyäˈädë miyonkˈambë jäˈäy pyudëjkëdëp pënaty nëjkxtëp tsäjpotm ets të dyajwäˈätstë jyukyˈäjtën mä tukniˈˈijxënë diˈib kyaj tyëyˈäjtënëty. Pääty yajtijtë “kiixyëty” diˈib jyamyëdäjttëp ja noobyë toxytyëjk, yëˈë ko të nyaygyëyakëdë mä Jyobaa ets kyaj të tpuwäˈktuˈuttë Jesukristë.
15. ¿Wiˈix ja “kiixyëty” tpudëkëdë pënaty ak wëˈëmdëp yä Naxwiiny diˈib nëjkxtëp tsäjpotm?
15 Pënaty nëjkxtëp tsäjpotm, myëjjäˈäwëdëp ko pyudëkëdë ja “kiixyëty” diˈib jamyëdäjtëdëp, ko pyudëkëdë mä tˈëwäˈkx tkäjpxwäˈkxtë abëtsemy nyaxwinyëdë ja “oybyë ayuk diˈibë nyimaytyakypy ja tsäjpotmëdë kutujkën” (Mat. 24:14). Ja “espiritë santë esë Borreeguˈungë nyëdoˈoxy” jyënäˈändë: “¡Min!”. Per kyaj yëˈëyëty diˈib duˈun jënandëp, nanduˈunën jyënäˈändë: “¡Min!” pënaty myëdooˈijttëp (Diˈibʉ Jat. 22:17). Tyäˈädë yëˈë yˈandijpy ko pënaty jukyˈatandëp yä Naxwiiny, yëˈë duˈun diˈib myëdoodëp ko jyënäˈändë pënaty nëjkxtëp tsäjpotm: “¡Min!”. Ta nanduˈun yëˈëjëty tˈanëëmëdë jäˈäy abëtsemy nyaxwinyëdë: “¡Min!” (Fwank 10:16).
16. ¿Ti nanduˈunë Jyobaa tyunaampy parë pënaty jukyˈatandëp yä Naxwiiny?
16 Pënaty nëjkxtëp tsäjpotm diˈib akwëˈëmdëp yä Naxwiiny, mëk ttsoktë ja wiinkpë borreegëty. Ets jotkujk nyayjawëdë ko Jyobaa nanduˈun yajxondäˈägäˈänëdë ko nety pyeky ja Borreegë. Ojts yajnaskäjpxë ko tyäˈädë “kiixyëty” diˈib jyamyëdäjttëp ja noobyë “yajmëminäˈändë mëdë xondakën etsë jotkujkˈäjtën”. Duˈunë duˈun, ja wiinkpë borreegëty diˈib jukyˈatandëp yä Naxwiiny, agujk jotkujk nyayjawëyäˈänëdë mët niˈamukë Jyobaa fyamilyë diˈib jamˈäjtp tsäjpotm ets yä Naxwiiny ko nety pyeky ja Borreegë jam tsäjpotm. Mä Diˈibʉ Jatanʉp tnigajpxy ko “tëgoy myay ja jäˈäy” diˈib myëduundëbë Jyobaa yä Naxwiiny, tyanëdë “unyaaybyajn winduuy mä ja Dios yajkutiky, es Borreeguˈunk wyinduuy”, yëˈë diˈib myëduundëbë Dios mä ja templë tyëjäˈäw diˈib kyaj jäˈäy të tkojy (Diˈibʉ Jat. 7:9, 15).
“EN LUGÄÄRË MˈAPTËJK YËˈË MINÄÄMBË MˈUˈUNK MˈËNÄˈK”
17, 18. 1) ¿Wiˈix wyimbëtsëmäˈäny ko pyëkäˈäny ja Borreegë? 2) Mä netyë Kristë yˈaneˈemy Tuk mil Jëmëjt, ¿pënaty teetyˈatanëp?
17 (Käjpxë Salmo 45:16.)e Ja “kiixyëty” diˈib jyamyëdäjttëp ja Kristë nyoobyë, niˈigyë xyondäˈägäˈändë ko tˈixtët wiˈix ndukˈoyˈatäˈänëm mä jembyë jukyˈäjtën ko nety të pyëktë. Etsë Rey Jesukristë dyajjukypyëkäˈäny ja aptëjkëty diˈib yˈuˈunkˈataampy yä Naxwiiny (Fwank 5:25-29; Eb. 11:35). Mä tyäˈädë yˈuˈunk yˈënäˈk twinˈixäˈäny diˈibë tunandëp “prinsipes abëtsemy nyaxwinyëdë”. Nan mbäät nˈawijxëm ko wyinˈixaampy tuˈuk majtskë nmëguˈukˈäjtëm diˈib tuundëp mëjjäˈäy diˈib tyam kyaj myastuˈudëdë parë tmënëjkxtëdë jëjpˈamˈäjtën mä ja jembyë jukyˈäjtën ets tyundët extëmë “prinsipes” (Is. 32:1).
18 Mä netyë Kristë yˈaneˈemy Tuk mil Jëmëjt, nanduˈun jyäˈtäˈäny extëm tuˈugë teety. ¿Tiko? Yëˈko niˈamukë naxwinyëdë jäˈäy tˈaxäjëyäˈändë jukyˈäjtën winë xëë winë tiempë mët ko nety të tmëbëktë ko Jesukristë të xykyuˈoˈkëm (Fwank 3:16). Päätyë Kristë yˈitäˈäny extëmë “Uˈunkteety diˈib winë xëë winë tiempë” (Is. 9:6, 7).
“NIMAYTYÄˈÄGAAMBYËTSË MXËË”
19, 20. ¿Wiˈix tyam pyudëkëdë Dios mëduumbëty tijaty tuun jäjtëp diˈib yajnimaytyakp mä Salmo 45?
19 (Käjpxë Salmo 45:1, 17.)f Extëm nˈijxëm, tijaty tuun jäjtëp diˈib yajnimaytyakp mä Salmo 45, jëjpˈam parë niˈamukë Dios mëduumbëty. Pënaty akwëˈëmdëp yä Naxwiiny diˈib nëjkxtëp tsäjpotm, agujk jotkujk nyayjawëdë ko tim tsojk tyuˈukmukäˈändë jam tsäjpotm mëdë myëguˈuktëjk ets mëdë Jesukristë. Ets pënaty jukyˈatandëp yä Naxwiiny niˈigyë tpuwäˈägëdë ja Rey, myëjjäˈäwëdë ko tpudëkëdë pënaty nëjkxtëp tsäjpotm. Ko netyë Kristë të pyeky mëdë nyoobyë, mëjwiin kajaa tkunuˈkxäˈändë naxwinyëdë jäˈäy extëm kyaj ndimpawinmäˈäyëm (Diˈibʉ Jat. 7:17; 21:1-4).
20 Ko nˈijxëm wiˈix yˈadëy tijaty të yajnaskäjpxë mä ja Anaˈam Kutujkën, seguurë ko nimaytyäˈägäˈänëmë net ja Reyë xyëë parë yaˈixyˈatët. Pääty, ¡nˈokmëjkumäˈäyëm ja Rey diˈib “winë xëë winë tiempë axtë winë xëë winë tiempë”!
[Notë]
a Salmo 45:8, 9: “Tukëˈëyë mwit mxox yëˈë myëdäjtypyë päˈäkxuˈkpë diˈib të yˈoyë mëdë mirra kepy etsë áloe kepy etsë casia; desde mä palasyë diˈib marfil të myajxondaˈagyëty tijaty yajtukoop. Ja nyëëxë reyëty yajpäättë mä ja toˈoxyˈënäˈk diˈib jëjpˈam ijttëp. Ja reyna diˈib të yaˈoytyuny mëdë oorë diˈib Ofir nyaybyëjtaˈagyëty mˈaˈoytsyoo”.
b Salmo 45:10, 11: “Mmëdooˈit, uˈunk nëëx, mmëdoogukë yajxon ets tukˈagonë mdatsk; ets jäˈäytyëgoyë mgäjpn etsë mdeetyë tyëjk. Ets ja rey tsyokaambyë mtsujˈäjtënë, yëˈko yëˈë mwintsënˈäjtypy, pääty niwindäˈäk”.
c Salmo 45:13, 14a: “Ja reyë nyëëx jantsy tsuj jap tëgoty; oytyunyë wyit mëdë oorë. Taˈaky ja wyit diˈib myënëjkxaampy mä ja rey”.
d Salmo 45:12, 14b, 15: “Ja Tiro nyëëx nanduˈun ttunäˈäny mët tuˈugë regalë... ja mëkjäˈäyëty diˈib mä nax käjpn mˈëxtäˈäyanëdëp parë xykyupëkët. Ja kiixyëty diˈib panëjkxëdëp extëmë jyamyëëdëty pyadëkëdë mä mijts. Yajmëminäˈändë mëdë xondakën etsë jotkujkˈäjtën; tyëkëyäˈändë mä ja reyë pyalasyë”.
e Salmo 45:16: “En lugäärë mˈaptëjk yëˈë minäämbë mˈuˈunk mˈënäˈk, diˈib mnikäjpxpataampy prinsipes abëtsemy nyaxwinyëdë”.
f Salmo 45:1, 17: “Yajxijtˈyuˈkxpëts njawë ngorasoon mët ja oybyë ayuk. Duˈunëts njënäˈäny: Yëˈë nˈëyëts yëˈë myaytyakypy tuˈugë rey. Waˈanëtsë nˈyaˈan duˈun ttuny extëmë plumë diˈib tyukjaapy tuˈugë jäˈäy diˈib jantsy kuwijy. Nimaytyäˈägaambyëtsë mxëë nuˈun kanäk naskaˈaxë myiny kyëdaˈaky. Pääty ja nax käjpn këˈëm mëjkumayaˈanëdë winë xëë winë tiempë, axtë winë xëë winë tiempë”.
[Dibujë diˈib mä pajina 16]
Ko ja Borreegë pyëkäˈäny, jyantsy tyukxondäˈägandëp ja “kiixyëty” diˈib jamyëdäjtëdëp ja noobyë toxytyëjk (Ixë parrafo 16)