Referensyë diˈib miimp mä Wiˈix njukyˈäjtëm ets nDiosmëduˈunëm tijaty yaˈëxpëkäämp ets yajtukjayëyäämp
5-11 ÄÄMBË MARSË
TIJATY YAJPATP MÄ BIIBLYË TSOBATP MËJWIIN KAJAA | MATEWɄ 20, 21
“Diˈibë [...] mëjpëtsëmäämp mä miitsëtyën, yëˈë dëˈën mmëdunëdëp”
(Matewʉ 20:3) Oknëm ja kugam tsyoˈony wäämbetyxyëë [o petyxyëëw], es tˈijxy ja wiinkpëty jap määyoty diˈibë awäätsëty.
nwtsty multimedia
Määyoty
Duˈun ijtyë määy tyunyëty extëm yaˈixy mä Wiˈix njukyˈäjtëm ets nDiosmëduˈunëm nëˈääy tuˈääy nyaybyëjtäˈägëdë. Tsip ijty xytyukˈyoˈoy xytyuknaxët mët ko të tpëjktëëwdäˈäytyë ja jyuy tyooky. Ja jäˈäy tjuy tkëbattë tijaty yajtuundëp jënoty tëgoty, extëmë abëjk aduˈunën, tamë naxtuˈts ets tamë biidrië diˈib jantsy tsooxë etsë jeˈxy pëky. Kom kyaj ijtyë refrijeradoor, ta bom bom nyëjkxtë juuybyë määyoty. Jam ijty yajnijawë tijaty mët ko jyäˈttë ja ajuuy adoˈkpë; ja ënäˈkuˈunk yˈëyëˈëk kyuyattë ets jam nanduˈun yˈawixtë pënaty mmëdunandëp. Jam määyotyë Jesus ojts dyaˈˈagëdaˈagyë päˈäm jäˈäy etsë Pablo jam ojts kyäjpxwaˈkxy (Apos. 17:17). Ja eskriibëty ets ja fariseety diˈib mëj këjxmëty, yëˈë ijty tsyojktëp etsë jäˈäy myëjkugäjpxëdët ets kyäjpxpoˈkxëdët “jap määyoty”.
(Matewʉ 20:20, 21) Santyäˈägë esë Fwank, Zebedeeë myäängëty, nyëjxtë mëdë tyäägëty es tnimëjwäˈktë Jesús. Net ja tyääk nyaygyoxtënääytyakë Jesús wyindum es tˈamdowäˈäny ja mayˈäjtën. 21 Ta ja Jesús yajtëëjë: ¿Tii dën mtsejpy? Ta jaˈa yˈatsooy: Tyääts majtskë nˈuˈunk. Tunë mayˈäjtën es xyaˈuˈunyët tuˈuk agäˈänytsyoo [o aoytsyoow] es jatuˈuk anäjnytsyoo mä mij myajkutukët.
nwtsty notë diˈib yaˈëxpëjkp mä Mat. 20:20, 21
Zebedeeë myäängëty, nyëjxtë mëdë tyäägëty: Ja apostëlëty, Santiago mëdë Juan yëˈë duˈun ojts nyëjkxtë mët ja tyääk. Etsë Marcos tmaytyaˈaky ko Santiago mëdë Juan yëˈë duˈun diˈib nyinëjkxtë Jesus. Yëˈë diˈib kyajxtë ja tyääk Salomé, waˈan yëˈë Jesus ttsëguuˈäjty (Mat. 27:55, 56; Mar. 15:40, 41; Fwank 19:25).
tuˈuk agäˈänytsyoo es jatuˈuk anäjnytsyoo: Tyäˈädë yëˈë yˈandijpy mëjˈäjtën etsë kutujkën, per ja lugäär diˈib mas mëj näjxp, yëˈë diˈib unyaapy aˈoytsyoow (Sal. 110:1; Apos. 7:55, 56; Rom. 8:34).
(Matewʉ 20:25-28) Esë Jesús dyajnaymyujkëdë, es tˈanmääytyë: Miits mnijäˈädëp ko yëˈë diˈibë yëˈë naxwinyëdë nyiwintsënˈäjtypy es diˈibë yˈaneˈempy yëˈëjëty, tyuktiimpy diˈibë yëˈë këˈëm tsyejpy. 26 Per kyaj dyëˈënˈatët mä miitsëtyën. Jaˈa dëˈën diˈibë sitëy mëjpëtsëmäämp mä miitsëtyën, yëˈë dëˈën mmëdunëdëp. 27 Es diˈibë naybyëjtäˈäganëp niduˈuk mä miitsëty extëmë jawyiimbë, yëˈë dëˈën mduumbëˈattëp. 28 Dëˈën extëm ëj, ja Naxwinyëdë Jäˈäyëtyë Kyudënaabyë, kyajts të nminy esëts pën xymyëdundët, jaˈa dëˈën esëts ëj nmëdundët es nyakëdëts ja njikyˈäjtën es nimayjyaˈay nyitsoˈoktët.
nwtsty notë diˈib yaˈëxpëjkp mä Mat. 20:26, 28
mmëdunëdëp: O “mëduumbë”. Biiblyë janääm jatsojk dyajtunyë tyäˈädë ayuk grieegë diákonos parë tmaytyaˈaky ja diˈib xëmë mëduump yujy tudaˈaky. Tyäˈädë ayuk yëˈë tuump parë yajnimaytyaˈagyë Jesukristë (Rom. 15:8), ja Dios mëduumbëty o diˈib myëduundëbë Kristë (1 Kor. 3:5-7; Kol. 1:23) ets pënaty pyudëjkëdëbë mëjjäˈäytyëjk (Filip. 1:1; 1 Tim. 3:8). Nan yëˈë tyäˈädë ayuk tuun ko yajmaytyaky pënaty mëduundëp jënoty tëgoty (Fwank 2:5, 9) ets pënaty tuundëp mä gobiernë (Rom. 13:4).
Nˈokˈëxtäˈäyëmë oorë platë diˈib ijtp yuˈutsy
(Mateo 21:9, TNM) Per ja mayjyaˈayëty diˈibë nety nëjkxtëp jawyiin ets ja diˈib panëjkxëdëp, yax jyojktë: “¡Yajnitsoˈok, nmënuˈkxtaktëp, yˈUˈungë David! ¡Kunuˈkxy yˈitët ja diˈib miimp xyëëwgyëjxmë Jyobaa! ¡Yajnitsoˈok, nmënuˈkxtaktëp, mijts diˈib këjxm mˈijtp!”.
nwtsty notë diˈib yaˈëxpëjkp mä Mat. 21:9
Yajnitsoˈok, nmënuˈkxtaktëp: Tyäˈädë ayuk grieegë “Hosanna” diˈib mä ayuk ebreo ja të yajkäjpxnaxy “yajnitsoˈok, nmënuˈkxtaktëp,” o “yajnitsoˈok, tunë mayˈäjtën”. Tyäˈädë ayuk ja tyuny parë yaˈˈamdoy yajpëjktsoyë Dios ets dyakëdë nitsokën. Nan mbäät yajkäjpxnaxy extëm “tunë mayˈäjtën yajnitsoˈok”. Ets ok, ta tyuunyë tyäˈädë ayuk mä jäˈäy nyuˈkxtäˈäktë ets yˈëw yäˈäxtë. Mä Salmo 118:25 miimbë tyäˈädë ayuk ebreo Hallel, yëˈë ijty yaˈëëp ko ja Paskë xëëw tpääty. Etsë jäˈäy kyaj ojts tsyiptakxëdë tˈëw dyäˈäxtët. Tuk pëky wiˈixë Dios tˈatsoowëmbijty ko ja jäˈäy yˈamdoow pyëjktsoowëdë ets dyajnitsoˈogët ja yˈUˈungë David, ja ko dyajjukypyejky. Mä Matewʉ 21:42, Jesus nan yëˈë ojts tnigajpxyë tyäˈädë ääw ayuk diˈib miimp mä Salmo 118:22, 23 ets yëˈë myaytyäˈägan ja Mesías.
YˈUˈungë David: Duˈun yaˈixyˈatyë Jesus, mët ko myiiny mä tyëëm yˈäätsë David ets ko yëˈë nety ja Mesías diˈib të yajnaskäjpxë.
(Matewʉ 21:18, 19) Jakumbom jepy ko Jesús jyëmbijty es jatëgok nyejxy Jerusalén, ta yuˈoˈkë. 19 Ta tˈijxy tuˈugë iigë kepy tuˈubëˈääy. Ta tnimëjwaˈky, es kyaj tpaty nitii tyëëmp ja kepy, jeˈeyë yˈaay. Ta ja Jesús tˈanmääy ja iigë kepy: Ninäˈä mganakytyëëmpˈatët. Netyë ja iigë kepy oj tyëtsnë.
jy-S paj. 244 parr. 4-6
Yëˈë yajtuun tuˈugë iigë kepy parë tyukniˈˈijxë ets nmëdäjtëmë mëbëjkën
Per ¿tiko Jesus dyajtëtsy ja iigë kepy? Yëˈë nyigäjpx: “Tëyˈäjtën nˈanëëmëdë ko pën mmëdäjttëp ja mëbëjkën es kyaj xyjëjpjawëdë, kyaj yëˈëyëtyë tyäˈädë mbäät xytyundë extëmts të nduny ja iigë kepy, axtë mˈanëëmëdëbë tyäˈädë kopk: Jëwäˈäk ja yää es nëjx mejynyoty. Es dëˈën jyatët. Es tëgekyë diˈibë miits mˈamdoodëp mä mgäjxtäˈäktë, pën mmëbëjktëp, mˈaxäjëdëp” (Matewʉ 21:21, 22). Duˈunë Jesus jatëgok tyukniˈˈijxë ko mëbëjkën, mbäät dyajˈyuˈkxy axtë tun kopk (Matewʉ 17:20).
Pääty ko Jesus tmaytyaky ko ja iigë kepy tyëtsy, yëˈë nety tukniˈˈijxëp ko tsojkëp nmëdäjtëm ja mëbëjkën mä Dios. Pes jyënany: “Tëgekyë diˈibë miits mˈamdoodëp ja Dios mä mgäjxtäˈäktë, pën mmëbëjktëp, mˈaxäjëdëp” (Markʉs 11:24). ¡Jantsy oyë tyäˈädë ijxpajtën parë niˈamukë pënaty pyanëjkxtëbë Jesus! Ets yëˈë mas pudëjkëdë ja apostëlëty, pes yëˈë diˈibë nety tim tsojk wyinguwäˈägëyandëp ja amay jotmay. Per tam ja tuk pëky diˈib tukniˈˈijxëp ko tyëtsy ja iigë kepy ets wiˈix mbäät yajmëdaty ja mëbëjkën.
Duˈun extëm ja iigë kepy, nanduˈunë nety ja israelitëty kyëxëˈëktë ko myëmëdoowdëp jyawë Dios. Pes të nety mëët tkajpxyˈattë ko tmëmëdowäˈändë yˈanaˈamën, per niˈamukë ojts dyajnigëxëˈëktë ko kyaj tmëdattë mëbëjkën ets ko kyaj mbäät dyaktë ja oybyë tyëëm. ¡Axtë kyaj tkupëjktë ja Diosë yˈUˈunk! Pääty ko dyajtëtsy ja iigë kepy diˈib kyaj dyakyë tyëëm, Jesus yëˈë yajnigëxëˈk wiˈix jyatäˈändë ja israelitëty diˈib kyaj tmëdattë mëbëjkën ets diˈib kyaj dyaktë tyëëm.
12-18 ÄÄMBË MARSË
TIJATY YAJPATP MÄ BIIBLYË TSOBATP MËJWIIN KAJAA | MATEWɄ 22, 23
“Nˈokmëmëdoˈowëm ja majtskpë anaˈamën diˈib mas jëjpˈam”
(Matewʉ 22:36-38) Yaˈëxpëjkpë, ¿diˈibë dëˈën ja anaˈamën niˈigë myëjëty? 37 Jesús jyënany: “Mtsokëp ja mWintsën Dios mët winë mjot, mët winë mˈanmëjäˈän es mët winë mjot mwinmäˈäny.” 38 Tyäˈädë dëˈën ja jawyiimbë anaˈamën diˈibë niˈigë myëjëty.
nwtsty notë diˈib yaˈëxpëjkp mä Mat. 22:37
winë jot: Tyäˈädë ayuk yëˈë yˈandijpy wiˈix ja jäˈäy yajpääty jodoty. Per ko tuˈugyë myinyë tyäˈädë ayuk “anmëjäˈän etsë jot winmäˈäny”, yëˈë yˈandijpy wiˈix tuˈugë jäˈäy nyayjyawëty ets ti tsyojkënyëˈajtypy. Tyäˈädë tëgëëkpë ayuk diˈib yä tuump (mët winë mjot, mˈanmëjäˈän etsë mjot mwinmäˈäny) kyaj nyikejy tëgatsyaty, tuˈugyë nyaymyënëjkxyëty. Ko duˈun tëgëkˈok tnigajpxy, yëˈë duˈun yˈandijpy ko ntsojkëmë Dios amumduˈukjot.
anmëjäˈän: Yëˈë yˈandijpy “tukëˈëyë niniˈkx këbäjk”.
jot winmäˈäny: Tyäˈädë yëˈë yˈandijpy ko tuˈugë jäˈäy tsojkëbë jyot wyinmäˈäny dyajˈyoˈoyët parë tˈixyˈatëdë Dios ets mas niˈigyë ttsokët (Fwank 17:3; Rom. 12:1). Ko yajjääyë Deuteronomio 6:5 mä ayuk ebreo, yëˈë tuunë tyäˈädë tëgëëkpë ayuk: korasoon, tukëˈëyë niniˈkx këbäjk ets tukëˈëyë jot mëjääw. Per mä ayuk grieegë mä Mateo, duˈun jap të yajkäjpxnaxy “jot winmäˈäny” en lugäärë “jot mëjääw”. Mbäät jyaˈˈaty kanäk pëky tiko duˈun të yajkäjpxnaxy. Tuk pëky, yëˈko mä ayuk ebreo kyaj nety jyaˈˈaty tuˈugë ayuk parë “jot winmäˈäny”, ets nan kyaj jyaˈˈaty tuˈugë ayuk parë korasoon diˈib mä ayuk Biiblyë të yajkäjpxnaxy “winë jot”. Ko nyiwijy nyikejˈyë tyäˈädë ayuk, yëˈë yˈandijpy wiˈix tuˈugë jäˈäy wyinmay, nyayjyawëty, jyaˈayˈaty ets tiko duˈun tijaty ttuny (Deut. 29:4; Sal. 26:2; 64:6; ixë notë mä jyënaˈany winë jot parë tyäˈädë bersikulo). Pääty ko mä ayuk ebreo dyajtunyë tyäˈädë ayuk winë jot, mä Septuaginta diˈib grieegë, yëˈë yajtuumbyë tyäˈädë ayuk jot winmäˈäny (Gén. 8:21; 17:17; Prov. 2:10; Is. 14:13). Ja tuk pëky tiko Mateo dyajtuunyë tyäˈädë ayuk “jot winmäˈäny” ko ojts tnigajpxyë Deuteronomio 6:5, yëˈë ko mä ayuk ebreo duˈun ojts yajkäjpxnaxy “tukëˈëyë jot mëjääw”, tyäˈädë mbäät yëˈë tˈandijˈyë jot mëjääw o jot winmäˈäny. Ko net nˈijxëmë tyäˈädë ayuk ko tuˈugyëp duˈun ebreo ets grieegë, ta njaygyujkëm tiko pënaty jyaaytyë Evangelios tëgatsyatyë ayuk dyajtuundë ko ojts tnigäjpxtë Deuteronomio.
(Matewʉ 22:39) Ja myëmajtskpë nandëˈën extëmë tyäˈädë: “Mtsokëp ja mmëdëjkpäˈä extëm mij këˈëm mnaytsyekyëty”.
nwtsty notë diˈib yaˈëxpëjkp mä Mat. 22:39
Ja myëmajtskpë: Extëm yaˈˈatsooy ja farisee jap myiny mä Matewʉ 22:37, per mä tyäˈädë bersikulo Jesus kyaj yëˈë tˈatsoowëmbijty diˈib yajtëëw, yëˈë nyigäjpx ja myëmajtskpë anaˈamën (Lev. 19:18). Duˈun dyajnigëxëˈky ko tyäˈädë majtskpë anaˈamën tuˈugyëp ets yˈawijtsmujkypy tukëˈëyë ja Ley ets ja Diosë kyugäjpxpëty (Mat. 22:40).
mmëdëjkpäˈä: Diˈib të yajkäjpxnaxy mä ayuk grieegë “mmëdëjkpäˈä”, yëˈë yˈandijpy (ja jäˈäy diˈib wingon yajpatp), per kyaj yëˈëyë tˈandijy ja diˈibë wingon tsënaapy. Nan mbäät yëˈë tˈandijy ja diˈib mëët nduˈukmujkëm (Luk. 10:29-37; Rom. 13:8-10).
(Matewʉ 22:40) Tyäˈädë majtskpë anaˈamën yëˈë tyukwäˈkpejtypy tëgekyë ja Moisesë yˈanaˈamën es ja yˈëxpëjkënëty ja Diosë kyugäjxpëty.
nwtsty notë diˈib yaˈëxpëjkp mä Mat. 22:40
Moisesë yˈanaˈamën es [...] ja Diosë kyugäjxpëty: “Moisesë yˈanaˈamën”, yëˈë ja liibrë diˈib yajpatp mä Génesis axtë Deuteronomio. “Diosë kyugäjxpëty”, yëˈë yˈandijpy ja liibrë diˈib yajpatp mä Escrituras Hebreas mä tijaty ojts yajnaskäjpxë. Per ko tyäˈädë ayuk tuˈugyë miny, mbäät yëˈë tˈandijy tukëˈëyë ja liibrë diˈib miimp mä Escrituras Hebreas (Mat. 7:12; 22:40; Luk. 16:16).
yëˈë tyukwäˈkpejtypy: Mä ayuk grieegë yëˈë yˈandijpy “ko ttukwäˈkpety, kyëxmadaˈaky o ko nyaygyubëkyëty”. Duˈunë Jesus ojts tnigajpxy ko tukëˈëyë liibrë diˈib mä Biiblyë, ak yëˈë tyukwäˈkpejtypy ja tsojkën, kyaj yëˈëyëty ja Ley ets ja Mäjkpë Mandamientë (Rom. 13:9).
Nˈokˈëxtäˈäyëmë oorë platë diˈib ijtp yuˈutsy
(Matewʉ 22:21) Ta jaˈajëty yˈatsoodë: Yëˈë yajkutujkpë kopkë wyiin jyëjp. Net ja Jesús yˈanmääyëdë: Pes mmoˈoytyë ja yajkutujkpë kopk ja diˈibë yëˈë jyaˈäjtypy, es mmoˈoy ja Dios diˈibë Dios jyaˈäjtypy.
nwtsty notë diˈib yaˈëxpëjkp mä Mat. 22:21
mmoˈoytyë ja yajkutujkpë kopk ja diˈibë yëˈë jyaˈäjtypy: Yaayë jeˈeyë tnigajpxy ko Jesus tmaytyaky ja yajkutujkpë diˈib Roma (Mar. 12:17; Luk. 20:25). Ko jyënany “mmoˈoy ja yajkutujkpë kopk diˈibë yëˈë jyaˈäjtypy”, yëˈë yˈandijpy ko ngugëbajtëm tijatyë gobiernë yajjaˈäjtypy ets ko nmëjˈijxëm ets nmëmëdoˈowëm extëm nyitëkëdë (Rom. 13:1-7).
mmoˈoy ja Dios diˈibë Dios jyaˈäjtypy: Tyäˈädë yëˈë yˈandijpy ko nmëduˈunëmë Dios amumduˈukjot, ntsojkëm winë ääw winë jot ets yëˈëyë nmëmëdoˈowëm ets nmëduˈunëm (Mat. 4:10; 22:37, 38; Apos. 5:29; Rom. 14:8).
(Matewʉ 23:24) Dëˈën miitsëty extëm pënëty wyijtsˈyeˈepy ja myëwiints, es extëm pënëty yˈaxijttëp tuˈugë tsuktsuˈunk es jyëˈëndëp tuˈugë kameyë.
nwtsty notë diˈib yaˈëxpëjkp mä Mat. 23:24
pënëty yˈaxijttëp tuˈugë tsuktsuˈunk es jyëˈëndëp tuˈugë kameyë: Ja israelitëty kyaj wäˈäts dyajnäjxtë ja tsuktsuˈunk diˈib jantsy yiˈinëm ets ja kameyë diˈib jantsy mëj (Lev. 11:4, 21-24). Jesus jeˈeyë tyäˈädë dyajtuuny extëmë ijxpajtën parë ojts tˈijxkijpxyë ja diˈib nyiwintsënˈäjttëbë relijyonk ko yëˈëjëty yˈaxijttëp diˈibë yˈuktëp parë kyaj tjëëndët tuˈugë tsuktsuˈunk, per duˈunxyëp extëm tjëëndë tuˈugë kameyë ko kyaj tkuytyundë ja Ley diˈib mas jëjpˈam.
19-25 ÄÄMBË MARSË
TIJATY YAJPATP MÄ BIIBLYË TSOBATP MËJWIIN KAJAA | MATEWɄ 24
“Nˈoknayaˈijtëm wijy mä tiempë jyëjpkëxanë kyaj nnaygyumanäjxëm”
(Matewʉ 24:12) es jaˈˈatäämp waanë niˈigyë ja axëkˈäjtën, es kyaj ja jäˈäyëty tnekymyëdattët ja tsojkën nixim niyam.
it-1-S paj. 125 parr. 6
Tsojkën
Tsojkën mbäät xyeemy. Ko Jesus ttukmëtmaytyaky ja yˈëxpëjkpëty mä ti nety tunan jatanëp mä tiempë myiny kyëdaˈaky, ta tˈanmääy ko pënatyë nety naynyigäjpxëdëp ko pyanëjkxëdë, xaamandëp ja tsyojkën (a·gá·pē) (Mat. 24:3, 12.) Apostëlë Pablo nan ojts tnigajpxy ko mä ja tiempë jyëjpkëxanë, yëˈëyë jäˈäy tsyokandëp ja “meeny sentääbë” (2 Tim. 3:1, 2.) Ets ja nyigëxëˈëky ko tuˈugë jäˈäy tjëjpˈyoˈoytyuˈutyë Diosë nyëˈë tyuˈu ets xyaˈamnë ja tsojkën diˈibë nety myëdäjtypy. Tyäˈädë yëˈë xytyukˈijxëm ko jëjpˈam nmëdäjtëmë tsojkën ets nyajmëjwindëjkëm ko xëmë nbawinmäˈäyëmë Diosë yˈAyuk ets ko njukyˈäjtëm extëm ja yˈanaˈamën jyënaˈany (Éfes. 4:15, 22-24.)
(Matewʉ 24:39) es ni ti tkajäˈädë wiˈixë nety jyatäˈändë axtë jaanëm ko myiiny ja ayoˈonduu. Ta yajjiˈxëdë nidëgekyë. Nandëˈën jyatäˈäny kots nminët ëj, ja Naxwinyëdë Jäˈäyëtyë kyudënaabyë.
w99-S 15/11 paj. 19 parr. 5
¿Nguytyuˈunëm tijaty nikëjxmˈäjtëm mä Dios?
5 Jesus duˈun jyënany mä ja tiempë jyëjpkëxanë: “Kots nminët ëj, ja Naxwinyëdë Jäˈäyëtyë Kyudënaabyë, dëˈën jyatäˈäny extëm mä ja Noˈee jyikyˈaty. Mä tadë tiempë mä nety kyajnëm myiny ja ayoˈonduu, ja jäˈäyëty kyay yˈuuktë es nyayyajpëkëdë axtë ja xëë mä ja Noˈee tyëjkë mä ja yˈarkë. Es nitii tkajäˈädë wiˈixë nety jyatäˈändë axtë jaanëm ko myiiny ja ayoˈonduu. Ta yajjiˈxëdë nidëgekyë. Nandëˈën jyatäˈäny kots nminët ëj, ja Naxwinyëdë Jäˈäyëtyë Kyudënaabyë” (Matewʉ 24:37-39). Kyaj wyiˈixëty ko jäˈäy kyay yˈuuky, etsë pëjk ukën yëˈë Dios yajnaxkëdak (Génesis 2:20-24). ¿Tiko ngatukmëtmaytyakëmë Jyobaa pën nˈijxëm ko yëˈëyë jëjpˈam nbëjtakëm tijaty jaˈäjtp yä naxwiiny? Yëˈë mbäät xypyudëjkëm parë jëjpˈam nbëjtakëmë tyuunk, nduˈunëm diˈib oy ets nguytyuˈunëm diˈib nikëjxmˈäjtëm (Matewʉ 6:33; Romanʉs 12:12; 2 Korintʉ 13:7).
(Matewʉ 24:44) pääty miitsëty nandëˈën ittë wijy es nayˈëxkukëdë, mët ko mä nety xykyaˈˈawix xykyajëjpˈixtë, jaats nminäˈäny ëj, ja Naxwinyëdë Jäˈäyëtyë Kyudënaabyë.
jy-S paj. 259 parr. 4
Ja apostëlëty tˈamdowdë tuˈugë ijxwëˈëmën
Jesus tˈanmääy ja yˈëxpëjkpëty ko tsojkëp nyayaˈitëdët wijy kejy ets listë. Ets ojts tˈaknigajpxy mët jatuˈugë ijxpajtën. “Nijawëdë tyäˈädë, kooxyëp tuˈugë kudëjk tnijawë ti oorë mä ja kootsˈat myinäˈäny ja maˈtspë, wijyxyëp yˈity es kyajxyëp tnaˈixy es ja maˈtspë yaˈˈawatsxëdët ja tyëjk es myaatsëdët. Pääty miitsëty nandëˈën ittë wijy es nayˈëxkukëdë, mët ko mä nety xykyaˈˈawix xykyajëjpˈixtë, jaats nminäˈäny ëj, ja Naxwinyëdë Jäˈäyëtyë Kyudënaabyë” (Matewʉ 24:43, 44).
Nˈokˈëxtäˈäyëmë oorë platë diˈib ijtp yuˈutsy
(Matewʉ 24:8) Tëgekyë tyäˈädë yëˈë dëˈën määnëm jeˈeyë tsyondaˈaky ja ayoˈon.
nwtsty notë diˈib yaˈëxpëjkp mä Mat. 24:8
tsyondaˈaky ja ayoˈon: Mä ayuk grieegë, yëˈë yˈandijpy ko tuˈugë toxytyëjk dyajnaxyë pëjk ijxën ko yˈuˈunkpäädäˈäny. Yä yëˈë myaytyakypy ja ayoˈon, pëjk ijxën ets ja mäˈäy täjën. Duˈun extëm ja toxytyëjk ko yˈuˈunkpäädäˈäny, janääm jatsojk ja jyot pyëdëˈëky ets myëktaˈaky ja pëjkën, nanduˈunën ja amay jotmay ets ja ayoˈon myëjwindëkëyaˈany diˈib ojts yajnaskäjpxë mä Matewʉ 24:21 ko nety tsyondaˈaky ja mëk ayoˈon.
(Matewʉ 24:20) Amdow pëjktsowdë miitsëty ja Dios këdiibë mgaˈaktët mä nety xyuxy es këdiibë dëˈën mjattët mä ja poˈxënxëë.
nwtsty notë diˈib yaˈëxpëjkp mä Mat. 24:20
mä nety xyuxy: Mä tyäˈädë tiempë jantsy kom tyuˈuy, koombajtpë nëë ets jantsy xujxp, tsip nëˈëyoˈoy nduˈuyoˈoyëm ets nbatëmë käˈäy ukën ets tuˈugë lugäär mä nˈijtëm (Esd. 10:9, 13).
poˈxënxëëw: Jam Judea, kubojkp ijty ko sääbëdë xëëw nyëˈëyoˈoy tyuˈuyoˈoytyët kajabäät ets tmënëjkxtë ja tsyemy kyëˈëy. Ets ja käjpndëjkˈääw adujkpë ijty sääbëdë xëëw (ixë Apos. 1:12 ets sgd, sección 16).
26 ÄÄMBË MARSË AXTË 1 ÄÄMBË ABRIL
TIJATY YAJPATP MÄ BIIBLYË TSOBATP MËJWIIN KAJAA | MATEWɄ 25
“Nnayaˈitëdë wijy”
(Matewʉ 25:1-6) Esë tadë tiempë mä myinäˈäny ja tsäjpotmëdë kutujkën, dëˈën jäjtp extëm nimäjkë toˈoxyˈënäˈk diˈibë wyijtsëˈktë ja lyamprë es tˈawixtë ja pëjkpë yetyëjk. 2 Nimëgoxkë tadë toˈoxyˈënäˈk kyuwinmäˈänyëty es janimëgoxpë kyaj. 3 Diˈibë kyaj yajxon twinmääytyë, jaˈa jeˈeyë myënëjxtë yˈaseytë diˈibë jap lyamproty, 4 es ja kuwinmäˈänybyë oj tmënejxy niˈigyë ja aseytë, kyaj jyaˈayëty diˈibë jap lyamproty. 5 Es kom ja diˈibë naty pëkäämp kyajpë naty nyajäˈty, ta pyatëdë ja tsuu. Ta myanäjxtë niˈamukë. 6 Es extëm tsuˈpën tmëdooy kyajxy mëk, es jyënaˈany: “¡Ta myiny ja pëjkpë yetyëjk! Nëjx jëjpkubäädëdë.
(Matewʉ 25:7-10) Nidëgekyë tadë toˈoxyˈënäˈk pyëdëˈktë. Ta yëˈë lyamprë tˈëxkujkëdë. 8 Net ja nimëgoxkpë diˈibë kyaj kyuwinmäˈänyëty tˈanmääytyë ja nimëgoxkpë kuwinmäˈänybyë: “Meegyëts waanë ja mˈaseytë, mët ko tap kyëjxnë yëˈë nlamprëtsë yˈaseytë es piˈitsäämp.” 9 Es ja kuwinmäˈänybyëty yˈatsoodë: “Kyaj, mët ko kyaj tpäädët esëts ëëtsëty nyajtundët es ni miitsëty. Nik nëjxtë mä tyeegyëty es juytyë mjaˈa.” 10 Es mä naty ja nimëgoxkpë tjuytyë ja aseytë, net jyajty ja pëjkpë yetyëjk. Ja toˈoxyˈënäˈk diˈibë naty të nyayˈëxkukëty, ta tyëjkëdë mët ja pëjkpë mä pyëjkpënigayäˈändë. Ta yˈadijky ja tëjk.
(Matewʉ 25:11, 12) Oknëm jyäjttë ja nimëgoxkpë toˈoxyˈënäˈkëty. Ta kyugäjxëdë: “Wintsën, wintsën, yaˈˈawäˈäts.” 12 Es yaˈˈatsooy: “Kyajts miits nˈixyˈattë.”
Nˈokˈëxtäˈäyëmë oorë platë diˈib ijtp yuˈutsy
(Matewʉ 25:31-33) Esë Jesús yˈakjënany: Kots ëj, ja Naxwinyëdë Jäˈäyëtyë Kyudënaabyë, nminët mët niˈigyë mëjˈäjtën es juwëdity mëdëtsë nˈanklësëty, netëts nˈuˈunyët mä unyaaybyajn mats ëj nyajkutukäˈäny. 32 Nidëgekyë naxwinyëdë jäˈäyëty nyaymyujktäˈäyëdët mä ëjën, esëts nyajnaywyäˈxëdëts niduˈuk niduˈuk extëm ja borreegë kuentˈäjtpë dyajnaywyaˈxyëty ja byorreegë esë tsyiip awiingaty. 33 Nbëjtäˈägëdëts ja borreegë nˈagäˈänytsyoo es ja tsyiibë nˈanäjnytsyoots.
Nˈokpudëjkëm ja Jesusë myëguˈuktëjk
7 Tyam yajxon njaygyujkëm wiˈix nyikejˈyë tyäˈädë maytyaˈaky. ¿Pën yajtijp ja “Naxwinyëdë Jäˈäyëtyë Kyudënaabyë”? Yëˈë Jesus. ¿Pën yajtijp ja myëguˈuktëjk? Yëˈë pënatyë Jyobaa të wyinˈixëdë mët yëˈëgyëjxmë myëjää ets yˈanaˈamäˈändë mëdë Jesus jam tsäjpotm (Rom. 8:16, 17). ¿Pënaty yajtijp tsyiibë etsë borreegë? Yëˈë jäˈäy diˈib yajpatp mä tukëˈëyë nax käjpn. ¿Näˈä yajpayoˈoyäˈändë? Ko nety jyëjpkëxanë ja mëk ayoˈon, diˈib tim tsojk tsondäˈägäämp. ¿Ets wiˈix nyigëxëˈëgäˈäny pën näjxp extëmë tsyiibë o borreegë? Jesus yëˈë yˈixaampy wiˈixë nety të tpudëkëdë pënaty nëjkxandëp tsäjpotm diˈib akwëˈëmdëp yä Naxwiiny. Ngukäjpxëmë Jyobaa ko xytyukjaygyujkëm wiˈix nyikejˈyë tyäˈädë maytyaˈaky ets diˈib yajnimaytyakp mä Matewʉ kapitulo 24 etsë 25.
(Matewʉ 25:40) Es ëj nˈatsowëdëts: “Tëyˈäjtën nˈanëëmëdë ko mä dëˈën xytyuundë mët oytyim diˈibëty nmëguˈugëts, mduundë mët ëj nandëˈën”.
w09-S 15/10 paj. 16 parr. 16-18
“Miitsëty nmëtnaymyaayëbëˈäjttëp”
16 Ninuˈun njukyˈatäˈänëm yä Naxwiiny, ¿wiˈix mbäät nyajnigëxëˈkëm ko nnaymyaˈayëm mët pënaty nëjkxandëp tsäjpotm? Min nˈokˈijxëm tëgëk pëky. Tuk pëky, yëˈë ko amumduˈukjot ngäjpxwäˈkxëmë oybyë ayuk. Jesus duˈun ojts ttukˈaneˈemy ja myëguˈuktëjk parë ttundëdë tyäˈädë tuunk abëtsemy nyaxwinyëdë (Mat. 24:14). Per kom niwaanë Jesusë myëguˈuktëjk yˈakwëˈëmy yä Naxwiiny, pääty tsip parë ttundëdë tyäˈädë kajaaduunk, tsojkëp pyudëkëdët pënaty jukyˈatandëp yä Naxwiiny. Ko duˈun ttundë, yëˈë nety pyudëjkëdëp pënaty nëjkxtëp tsäjpotm mä ja tuunk diˈib të yajtuknipëktë. Ets duˈun nyaymyayëdë mët pënaty nëjkxtëp tsäjpotm ets nanduˈun mëdë Kristë.
17 Myëmajtsk pëky, yëˈë ko dyaktë myeeny syentääbë mä yajkäjpxwaˈkxyë Diosë yˈayuk. Jesus tˈanmääy ja yˈëxpëjkpëty: “Yajtundë yëˈë pëjtaˈaky” parë “jäˈäy mëët mnaymyayëdët” (Luk. 16:9). Tyäˈädë kyaj yëˈë tˈandijy ko ngujuˈuyëm ja nyaymyayë Jyobaa mëdë Jesus. Diˈibën yˈandijpy, yëˈë ko nyajtuˈunëm ja meeny sentääbë parë nbudëjkëm mä yajtunyë tyuunk. Duˈun nyajnigëxëˈkëm ko ntsojkëm ets ko mëët nnaymyayäˈänëm “kyaj [...] jeˈeyë wingëˈëy agëˈëy”, duˈunën “extëm mbäät yaˈixy diˈibë nduˈunëm mët ja tëyˈäjtën” (1 Fwank 3:16-18). Extëm nˈokpëjtakëm, nyajtuˈunëmë meeny sentääbë ko ngäjpxwäˈkxëmë oybyë ayuk. Nan nyäjkëm mä yajtunyë Diosë tyuunk abëtsemy nyaxwinyëdë, mä yajkojˈyë jëën tëjk ets parë yˈaˈoyë tëjk mäjaty nduˈukmujkëm. Oy kajaa o yiˈin waanë nyäjkëmë meeny sentääbë, Jyobaa mëdë Jesus mëjwiin kajaa tmëjjawëdë ko nyäjkëm xondaˈakyˈääw xondaˈakyjyot (2 Kor. 9:7).
18 Myëdëgëëk pëky wiˈix nyajnigëxëˈkëm ko nnaymyaˈayëm mëdë Jesus, yëˈë ko ngupëjkëm xondaˈakyˈääw xondaˈakyjyot wiˈix xytyuˈumoˈoyëm pënaty myënëjkxtëbë jëjpˈamˈäjtën. Tyäˈädë yetyëjkëty, yëˈë yajtuunëdëbë Jesus diˈib të yajwinˈixtë mët yëˈëgyëjxmë espiritë santë (Éfes. 5:23). Apostëlë Pablo tkujäˈäyë: “Mëmëdowdë yëˈëjëty yajxon, es dëˈën mguentˈatëdët es myaˈëxpëkëdët xondaˈakyˈää xondaˈakyjyot” (Eb. 13:17). Per näˈäty xytsyiptakxëm nduˈunëm extëm xynyëˈëmoˈoy xytyuˈumoˈoyëm mëjjäˈäytyëjk mët yëˈëgyëjxmë Biiblyë. Ets yëˈëyë nˈijxëm mäjaty tyëgoytyë ets kyaj net nmëjpëjtakëm ja kyäjpxwijën. Per oy pokyjyaˈay yajpäättë, Kristë yëˈë diˈib nyigëbäjkˈäjtypy ja tuˈukmujkën ets kyupëjkypy ko duˈun tyundë. Pääty extëm nmëmëdoˈowëm ja kyutujkën, ja nyajnigëxëˈëgäˈänëm pën nnaymyayäˈänëm mëdë Jesus o kyaj. En lugäär jeˈeyë nˈijxëm mäjaty tyëgoytyë mëjjäˈäytyëjk, oy ko nmëmëdoˈowëm xondaˈakyˈääw xondaˈakyjyot ko xytyuˈumoˈoyëm, duˈunë nety nyajnigëxëˈkëm ko ntsojkëmë Jesus.