Referensyë diˈib miimp mä Wiˈix njukyˈäjtëm ets nDiosmëduˈunëm tijaty yaˈëxpëkäämp ets yajtukjayëyäämp
3-9 ÄÄMBË DISIEMBRË
TIJATY YAJPATP MÄ BIIBLYË TSOBATP MËJWIIN KAJAA | APOSTɄLɄTY 9-11
“Pyajëdijt mëktaˈaky ja Dios mëduumbëty, per ok, ta tyëjkë ëwäˈkx käjpxwäˈkxpë”
(Hechos 9:1, 2, TY) Ja Saulo tyim yajˈookäämpy ënäty ja mëpëjkpëtëjk, paaty ojts tninëjkxy ja teety wintsën, 2 ets ja noky tuˈuk tˈamëtooy taˈtspëky ets tmënëjkxaˈany ets tukˈixaˈany ja jaˈay mëtiˈipë yeˈeymyujktëpën ma ja tsajptëjkën jam Damaskë ets tˈixtaˈajaˈany mëtiˈipë pyanëjkxtëpën ja Jembyë Nëˈë Tuˈu ets tyajnëjkxaˈany këˈëtsumy tekytsyumy jam Jerusalén, waˈan yeˈetyëjk toˈoxytyëjkëty.
bt-S paj. 60 parr. 1, 2
Ta tuk tiempë “agujk jotkujk tsyënääytyë ja mëbëjkpëtëjk”
SAULO mët ja jyaˈay tamë nety tyimjäˈtanëdë Damasco parë axëëk yˈadëˈëtsäˈändë: Tnijäˈtäˈändë jyënoty tyëgoty ja Jesusë yˈëxpëjkpëty, ttunäˈändë axëëk ets tmënëjkxäˈändë këtsumy tekytsyumy jam Jerusalén parë twinguwäˈägëdët ja mëjjäˈäytyëjk.
2 Ja diˈib nyigëbäjkˈäjtypyë tyäˈädë axëkjäˈäyëty yëˈë Saulo, diˈibë nëë neˈpyny nyikëjxmˈäjtypy. Të nety näämnëm tˈixy wiˈix ja myëguˈuktëjk diˈib mëk nyitsiptuundëp ja ryelijyonk, të tkukäˈätstë Esteban, ja Jesusë yˈëxpëjkpë (Apos. 7:57–8:1). Ets ok, ta Saulo tpajëdijttsondaky ja Jesusë yˈëxpëjkpëty extëmë awäˈän jëyujk. Per nanduˈun ttuknibëjtakë dyajkutëgoyaˈany niˈamukë pënaty pyanëjkxtëp ja Jembyë Nëˈë Tuˈu (Hech. 9:1, 2, TY).
(Apostʉlʉty 9:15, 16) Jesús yˈanmääyë: Nëjx, jaˈa ko tëts nwinˈixy yëˈë jäˈäy es yëˈëts ngaxaampy es tkäjxwäˈxët ëjtsë njaˈa mä wiinkpë naxwinyëdë, mä ryeyëty, es nandëˈën mä israelitë jäˈäyëty. 16 Es ndukˈixëpts wiˈix mëk yˈayowët ëjtskyëjxm.
Nˈokmëjjäˈäwëm ko Jyobaa yëˈë diˈib xypyojtsëm
4 Jyobaa kyaj jeˈeyë jäˈäy tˈixy nikëjxy këbajky extëm ëtsäjtëm, yëˈë yˈijxypy wiˈix niduˈuk niduˈuk ja jyot kyorasoon (käjpxë 1 Samuel 16:7b). Ja duˈunë Jyobaa dyajnigëxëˈky ko tmëjwooy pënaty tim jawyiin pyanëjkxtë Jesus. Nimayë jäˈäy diˈibë nety këxëˈktëp ko kyaj ti ttsooˈattë tmëjwooy mä yëˈë ets mä yˈUˈunk (Fwank 6:44). Niduˈugë tyäˈädë jäˈäy, yëˈë Saulo diˈibë nety nyiwintsënˈäjtypyë relijyonk. Mëj këjxmë nety nyayjyawëty ets axëkjäˈäy, diˈib pyajëdijtypy ja Dios mëduumbëty ets tniwäämbety (1 Tim. 1:13). Perë Jyobaa yëˈë yˈijx ti japˈäjtp mä Saulo kyorasoon, kyaj tˈijxy extëmë moˈonts diˈib kyaj tyuny (Prov. 17:3). Niˈigyë tˈijxy extëmë moˈonts diˈib mbäät dyaˈoyë parë kyäjpxwäˈkxët “mäjatyë naxwinyëdë, mä reyëty ets nanduˈun mä israelitë jäˈäyëty” (Hech. 9:15, TNM). Jyobaa nan wyinˈijxë jäˈäy diˈib ojts tpojtsˈoyë extëmë tuˈugë tuˈts diˈib mëjwindum tunëp (Rom. 9:21). Näägë tyäˈädë jäˈäy maˈtstëbë nety, amuˈukyjyaˈay ets axëëk ijty yˈit tsyëënëdë (1 Kor. 6:9-11). Per ko ojts tˈëxpëktë ja Diosë jyaaybyajtën, ta dyajkëktëjkëdë myëbëjkën ets nyayäjkëdë parë Dios pyojtsˈoyëdët.
(Apostʉlʉty 9:20-22) Net ja Saulë dyajtsondaky tkäjxwaˈxy mä ja israelitëtyë tsyäjptëjk ko Jesús yëˈë Dios ja yˈUˈunk, ja Kristë. 21 Nidëgekyë jäˈäy diˈibë myëdoodë, net dëˈënyë wyëˈëmëtyaaytyë, es nyayˈanmääyëdë: ¿Tii kyajë tyäˈädë yëˈëjëty ja jäˈäy diˈibë pyajëdijt es tmäjtsy ja jäˈäy diˈibë myëjjäˈäp ja Jesús jap Jerusalén? ¿Tii kyaj tyäˈädë yëˈëtyë diˈibë yää të jyaˈty es tmatstët pënëty kyupëjktëp ja Jesusë yˈëxpëjkën es dyajnëjxtët mä ja teetywyintsënëty? 22 Esë Saulë tkäjxwaˈxy mët waanë niˈigë ja mëkˈäjtën es dyaˈixyëty ko Jesús yëˈë Kristë. Es kyaj tmëwinmäˈänybyäättë wiˈix yˈatsoojëmbittët ja israelitëty diˈibë tsënääytyëp Damaskë.
bt-S paj. 64 parr. 15
Ta tuk tiempë “agujk jotkujk tsyënääytyë ja mëbëjkpëtëjk”
15 Saulo diˈibë nety të tpajëdity ja Dios mëduumbëty, ta tyëjkë ëwäˈkx käjpxwäˈkxpë mäjaty ja sinagoogë ets tnimaytyakyë Jesus. ¡Seguurë ko duˈunyë wyëˈëmëtyaaytyë ja judiyëtëjk ets axtë jyotˈambëjktë! Pes axtë jyënandë: “¿Tii kyajë tyäˈädë yëˈëjëty ja jäˈäy diˈibë pyajëdijt es tmäjtsy ja jäˈäy diˈibë myëjjäˈäp ja Jesús jap Jerusalén?” (Apos. 9:21). Saulo ta tnimaytyaky tiko nety duˈun të wyinmääytyëgatsy, ta ttukˈijxy ja judiyëtëjk ko “Jesús yëˈë [ja] Kristë” (Apos. 9:22). Per oy tjanimaytyaky wiˈix tijaty yˈixëty, kyaj tjaygyujkëdë. Kyaj ja jäˈäy dyaˈˈawatstë ja jyot wyinmäˈäny mët yëˈëgyëjxm ja kostumbrë diˈib myëdäjttëp ets mët ko nyayjyäˈäwëdë mëj këjxm. Per oy dyuˈunëty, Saulo kyaj yˈëxtëkëwaˈky.
Nˈokˈëxtäˈäyëmë oorë platë diˈib ijtp yuˈutsy
(Apostʉlʉty 9:4) Net ja Saulë kyëdääy naxkëjxy, es tmëdooy ko yajmëgajxy: Saulë, Saulë, ¿tikots xypyajëdity?
bt-S paj. 60, 61 parr. 5, 6
Tuk tiempë “agujk jotkujk tsyënääytyë ja mëbëjkpëtëjk”
5 Ko netyë Saulo nyijkxy Damasco, kyaj Jesus yajtëëwë: “¿Tiko xypyajëdityëts ja nˈëxpëjkpëty?”, duˈunën dyajtëëy: “¿Tikots xypyajëdity?” (Apos. 9:4). Tyäˈädë yëˈë xytyukˈijxëm ko Jesus duˈun tjäˈäwë extëmxyëp yëˈë yˈamaybyaaty jyotmaybyaaty ko yˈëxpëjkpëty tpäättë amay jotmay (Mat. 25:34-40, 45).
6 Pääty, pën nbatëmë amay jotmay mët ko nbuwäˈkëmë Kristë, mbäät nˈijtëm seguurë ko Jyobaa mëdë Jesus nyijäˈäwëdëp ti jotmay nwinguwäˈkëm (Mat. 10:22, 28-31). Per mbäät kyaj netyë xyaˈˈawäˈätspëtsëˈëmëm mä tuˈugë jotmay. Pes nˈokjamyajtsëm ko Jesus yˈijx ko tamë netyë Saulo yajpääty ko yajkukäˈtsyë Esteban ets ko yajpawijts yajpaboˈttë ja Dios mëduumbëty diˈib Jerusalén (Apos. 8:3). Ets oy tkayaˈˈawäˈˈätspëtsëëmdë, myëjääwmooytyë parë twinguwäˈkëdë amëk jotmëk ja jotmay.
(Apostʉlʉty 10:6) Jap tsyëënë ja myëxëë Simonk, poˈogoˈtspë diˈibë tsënaapy mejynybyëˈääy.
nwtsty notë diˈib yaˈëxpëjkp mä Apos. 10:6
Simonk, poˈogoˈtspë: Ja poˈogoˈtspëty yëˈë ijty mëdë jääm tnëˈëjëdë ja jëyujk animalë yˈak parë jyëgaˈagët ja nyiwääy, yˈon ets ja tsyuˈutsy diˈib muum mää të wyeˈemy. Ets parë mbäät dyajtundë ja poˈo, jawyiin ijty tpuutsëdë mët tuˈugë ujtstsooy. Pääty jantsy axëëgëm xyuuky ets tsojkëp komë nëë parë yajpujët, diˈib xytyukˈijxëm ko waˈanë nety ja Simón tsyëënë käjpnbëˈääy mä ja mejnybyäˈä. Ja Ley diˈibë Moisés yajmooy jyënaˈany ko axëëk wyeˈemy ja jäˈäy diˈib tsyoony myajtsypyë jëyujk ooky (Lev. 5:2; 11:39). Pääty ja judiyëtëjk xyëkˈäjttëp ijty ja poˈogoˈtspëty ets ninäˈä kyajäjtäˈäktët mä tyëjk. Ja judiyëtëjkë lyiibrë diˈibë xyëwˈäjtypy Talmud, jyënaˈany ko niˈigyë yˈaxëëgëtyë poˈogoˈtsk ets kyaj dyuˈunëty ko tëˈëny nyajmujkëm. Per ja Pedro kyaj tpejxyë Simón, pääty jam jyäjtaky mä tyëjk, kyaj duˈun wyinmääy extëm ja judiyëtëjk, ets yëˈë pudëjkë parë tkupëkët ja tuunk diˈibë nety ok yajtuknipëkäämp: Nyëjkxët mä ja Cornelio tyëjk diˈib kyaj jyudiyëty. Näägë ëxpëkyjyaˈay jyënäˈändë ko mä ayuk grieegë (byrseús) yëˈë duˈun yajtijpë poˈogoˈtspë ets ko duˈun yajxëëwmooy ja Simón.
10-16 ÄÄMBË DISIEMBRË
TIJATY YAJPATP MÄ BIIBLYË TSOBATP MËJWIIN KAJAA | APOSTɄLɄTY 12-14
“Bernabé mëdë Pablo ojts kyäjpxwäˈkxtë jagambäät parë jäˈäy tmëbëjktë Jesus”
(Apostʉlʉty 13:2, 3) Tuˈugë xëë ko nety yëˈëjëty tˈawdattë Nintsënˈäjtëm Dios es yˈayuˈäjttë, net ja espiritë santë yˈanmääyë: Abeky pëjtäˈäktë yëˈë Bernabee esë Saulë es ttundët diˈibëts ëj të ndukniwowëdë. 3 Es ko kyäjxtaktääytyë es yˈayuˈäjttë, net tkëˈënikoondë ja Bernabee esë Saulë es nyayjyëgäjxëdë. Ta oj tsyoˈonnëdë nimajtsk.
bt-S paj. 86 parr. 4
“Jyantsy xyondaktë mët ja espiritë santë”
4 ¿Tiko ja espiritë santë tyuknijäˈäwëdë ko Bernabé mëdë Saulo yëˈë nety të yajwinˈixtë? (Apos. 13:2). Biiblyë kyaj tnigajpxy. Per mbäät nˈijtëm seguurë ko yëˈë diˈib tuun parë yajwinˈijxtë. Ets nan kyaj mää yajnigajpxy ko ja yaˈëxpëjkpëty ets ja kugajpxyëty diˈib Antioquía ojts tjëjpkugäjpxëdë, niˈigyë ojts tukxondäˈäktë. Okwinmay wiˈixë Bernabé mëdë Pablo nyayjyäˈäwëdë ko tˈijxtë wiˈix ja myëguˈuktëjk winë ääw winë jot nyinuˈkxtäägëdë ets “yˈayuˈäjttë”, ta net kyëˈënikoonëdë parë ojts tsyoˈonëdë (Apos. 13:3). Ëtsäjtëm nan mbäät ndukxondakëm pënaty yajtuunkmooytyëp mä Diosë kyäjpn, extëm ja nmëguˈukˈäjtëm diˈib yajnëjkxtëbë jëjpˈamˈäjtën mä ja tuˈukmujkën. Kyaj njäˈäwëmë naywyinaxë, niˈigyë ntsojkëm, pesë Biiblyë jyënaˈany: “Oy tsuj xytyukxondäˈäktët es xytsyoktët jaˈagyëjxm diˈibë tyuundëp” (1 Tes. 5:13).
(Apostʉlʉty 13:12) Es ko ja gobernadoor tˈijxy yëˈë tyäˈädë, net tmëbejky es dëˈënyë wyëˈëmë mët ja Nintsënˈäjtëmë yˈëxpëjkën.
(Apostʉlʉty 13:48) Ko tmëdoodë ja jäˈäy diˈibë kyaj yˈisraelitëty, net xyondaktë es jyënandë ko ja Diosë yˈayuk yˈoyëty. Es tmëbëjktääytyë nidëgekyë diˈibë yajmiin ja espiritë santë es jyikyˈatët winë xëë winë tiempë.
(Apostʉlʉty 14:1) Mä ja Ikonyë käjpn ja Pääblë es ja Bernabee tyëjkëdë israelitë tsyäjptëgoty, esë Diosë yˈayuk tkäjxwäˈxëdë. Es may tmëbëjktë, israelitëty es nandëˈën diˈibë kyaj yˈisraelitëty.
bt-S paj. 95 parr. 5
“Tkäjxtë mët ja mëkˈäjtën ja Diosë yˈayuk”
5 Jam tim jawyiin ojts nyëjkxtë Iconio, tuˈugë käjpn diˈibë nety mëj ijtp Galacia ets yajpääty Grecia. Mä tyäˈädë käjpn yëˈë nety jam tsënääytyëp nimayë judiyë ets nanduˈun diˈib kyaj jyudiyë jäˈäyëty, per të nety tkupëjknëdë ja judiyëtëjkë kyostumbrë. Ta ojts nyëjkxtë käjpxwäˈkxpë mä ja sinagoogë, extëmë nety xëmë ttundë (Apos. 13:5, 14). “Es may tmëbëjktë, israelitëty es nandëˈën diˈibë kyaj yˈisraelitëty” (Apos. 14:1).
(Apostʉlʉty 14:21, 22) Es jap tkäjxwäˈxtë ja oybyë ayuk, es may ja jäˈäy tmëbëjktë. Net nyëjxtë jatëgok käjpngäjpn, Listrë, Ikonyë es Antyokiië. 22 Es dyajmëjwiinëdë myëbëjkën pënëty yˈaxäjëdë Jesús extëmë Kristë, es tjotmëkmooytyë es niˈigë yajxon tpadundët ja Dios. Ta tˈanmääytyë: Pën njoˈomäˈänëm mä Dios, jawyiin nyajnäjxëm kanäk pekyë ayoˈon.
Mmëdun xëmë Dios oy “kanäk pekyë ayoˈon” xyyajnaxy
4 Ko netyë Pablo mëdë Bernabé të yˈotstë Derbe, ta jyëmbijttë “Listrë, lkonyë es Antyokiië. Es dyajmëjwiinëdë myëbëjkën pënëty yˈaxäjëdë Jesus extëmë Kristë, es tjotmëkmooytyë es niˈigyë yajxon tpadundët ja Dios. Ta tˈanmääytyë: Pën njoˈomäˈänëm mä Dios, jawyiin nyajnäjxëm kanäk pekyë ayoˈon” (Apos. 14:21, 22). Mbäädë tyäˈädë tëgatsy yajmëdoy, pes ko nyajnäjxëm ayoˈon jotmay kyaj oy nnayjyäˈäwëm. Pääty, ¿wiˈixë Pablo mëdë Bernabé tjotmëkmooytyë ja myëguˈuktëjk pën yˈanmääytyë ko pyäädandëp kanäk pëkyë ayoˈon?
5 Parë njaygyujkëm, min nˈokˈijxëm yajxon wiˈix jyënany. Pablo jyënany: “Pën njoˈomäˈänëm mä Dios, jawyiin nyajnäjxëm kanäk pekyë ayoˈon”. Yëˈë kyaj jeˈeyë jyënany ko yajmëmadäˈägäämp “kanäk pekyë ayoˈon”. Diˈibën mas jëjpˈam myaytyak, yëˈë ja kumäˈäyën diˈib yˈaxäjëyandëp pënaty kyaj tmastuˈuttë Dios. Tyäˈädë kumäˈäyën kyaj nety dyuˈunëty extëmë tsuu kumäˈäy. Pesë Jesus të nety jyënaˈany: “Pënë nety të myadaˈaky axtë ko myinët ja jëjptëgoˈoyën, yëˈë diˈib nitsoˈogäämp” (Mat. 10:22, TNM).
Nˈokˈëxtäˈäyëmë oorë platë diˈib ijtp yuˈutsy
(Apostʉlʉty 12:21-23) Ko tpaty ja xëë diˈibë Eroodës tyuknibëjtakë, net tpëjtaky ja rey wyit, es nyaxweˈtsy mä ja unyaaybyajn, es oj kyajxy. 22 Ko kyäjxtaääy, net ja jäˈäy yaxkaktë: ¡Tyäädë diˈibë ja yam käjxp, kyaj jyaˈayëty! ¡Dios yëˈë! 23 Netyë tuˈugë Diosë yˈanklës myiiny mä Eroodës es dyajpäˈämbejty mët ko kyaj yëˈë Dios tmooy ja mëjˈäjtën. Net ja tënëˈk jyëˈxë es taanëm yˈeˈky.
w08-S 15/5 paj. 32 parr. 7
Diˈib të yajtukwijtstuˈuty mä Apostʉlʉty
12:21-23; 14:14-18. Herodes kyupëjk ja mëjˈäjtën diˈibë netyë Dios nitëjkëp yajmoˈoyët. ¡Tim tëgatsyë Pablo mëdë Bernabé dyaˈijxëdë jyaˈayˈäjtën, pes mëktaˈaky ojts tjëjpkugäjpxëdë ko ja jäˈäyëty jyayajmënaxanëdë! Ëtsäjtëm, nan kyaj mbäät nˈatsojkëm ets pën xyyajmëjnäjxëm ko ti tuunk nyajtuknipëjkëm.
(Apostʉlʉty 13:9) Net ja Saulë, diˈibë nandëˈën xyëˈäjtypy Pääblë, ja espiritë santë mooyë winmäˈäny esë mëkˈäjtën es ttunët diˈibë Dios tsyejpy, es twinˈijxy mëk ja xëmaabyë,
nwtsty notë diˈib yaˈëxpëjkp mä Apos. 13:9
Saulë, diˈibë nandëˈën xyëˈäjtypy Pääblë: Desde jaa Saulo ojts yajtijy Pablo. Tyäˈädë apostëlë ebreo jäˈäyë nety, per nan romanë jäˈäy mët ko jam myaxuˈunkˈäjty (Apos. 22:27, 28; Filip. 3:5). Pääty, waˈan yajmooy majtskë xyëëw, Saulo mët ko yˈebreo jäˈäyëty ets Pablo mët ko ryomanë jäˈäyëty. Mä tadë tiempë, ja judiyëtëjk myëdäjttëp ijty majtskë xyëëw ets mas pënaty kyaj tsyëënëdë Israel (Apos. 12:12; 13:1). Extëm näägë jyiiky myëguˈugë Pablo, nan myëdäjttë xyëëw extëm ja grieegë jäˈäy o ja romanë jäˈäy (Rom. 16:7, 21). Pablo tyuuny apostëlë mä pënaty kyaj yˈisraelitëty, yëˈë yajwinˈijx parë ttukmëtmaytyäˈägët ja oybyë ayuk (Rom. 11:13). Waˈanë Pablo twinˈijxyë tyäˈädë xyëëw parë kyupëkëdët ja jäˈäyëty diˈib kyaj yˈisraelitëty (Apos. 9:15; Gal. 2:7, 8). Näägë ëxpëkyjyaˈay jyënäˈändë ko päätyë Pablo dyajtuunyë tyäˈädë xyëëw mët ko tmëjˈijxy ja Sergio Paulo, per kyaj jyawë dyuˈunëty, pes ko ojts tsyoˈonë Chipre duˈunyëm ojts dyajtuny. Etsë wiinkpë jyënäˈändë ko Pablo kyaj dyajtunanyë xyëëw Saulo, jaˈko mä yuk grieegë duˈun yajjaygyukë extëm tuˈugë jäˈäy (o tuˈugë jëyujk animal) diˈib amëj agëjxm yeˈepy.
Pääblë: Mä Escrituras Griegas Cristianas, tyäˈädë xëëw Paulos (diˈib latín Paulus) yëˈë yˈandijpy “mutsk” ets ja myiny 157 ok, ko yajmaytyaˈagyë apostëlë Pablo, ets tëgok ko yajmaytyaˈagyë Sergio Paulo, diˈib tuun gobernadoor jam Chipre (Apos. 13:7).
17-23 ÄÄMBË DISIEMBRË
TIJATY YAJPATP MÄ BIIBLYË TSOBATP MËJWIIN KAJAA | APOSTɄLɄTY 15, 16
“Yëˈë yajtuundë Diosë yˈAyuk parë dyajwingëdaktë ja jotmay”
(Apostʉlʉty 15:1, 2) Jam yˈijttë jäˈäyëty diˈibë tsoˈondëp Judeeë es jyäjttë Antyokiië. Net yëˈëjëty dyajtsondaktë yaˈëxpëktë diˈibë të tmëbeky ja Jesús, es tˈanmääy: Pën mtsojktëp es ja Dios myajnitsoˈogëdët, yëˈë mdunëp extëmë Moisés jyënany, ja yetyëjk yajtsukëp waanë mä ja yetyëjkˈäjtën. 2 Es ja Pääblë esë Bernabee mëk nyaygyajxytsyiˈkëdë mët diˈibë nety dëˈën yaˈëxpëjktëp. Net ja mëbëjkpëtëjk [...] tpëjtaktë es yëˈë Pääblë esë Bernabee es wiingatypyë jäˈäy nyëjxtët Jerusalén, es tkäjxmukäˈändë tyäˈädë ëxpëjkën mët ja apostëlëty es ja mëjjäˈäytyëjkëty.
bt-S paj. 102 parr. 8
“Mëk nyaygyajxytsyiˈkëdë”
8 Lucas jyënaˈany: “Ja Pääblë esë Bernabee mëk nyaygyajxytsyiˈkëdë” mët jäˈäyëty diˈibë tsoˈondëp Judea. Ta ja mëjjäˈäytyëjkëty tkajxtë “Pääblë esë Bernabee es wiingatypyë jäˈäy nyëjxtët Jerusalén, es tkäjxmukäˈändë tyäˈädë ëxpëjkën mët ja apostëlëty es ja mëjjäˈäytyëjkëty” (Apos. 15:2). Ets “mëk nyaygyajxytsyiˈkëdë” mët ko tnitsiptuundë ja wyinmäˈäny. Parë yˈoyëdë tyäˈädë jotmay ets kyaj nyaywyäˈkxëdët ja Dios mëduumbëty, ta ja mëjjäˈäytyëjk diˈib Antioquía tkajxtë tuk grupë ja yetyëjk jam Jerusalén parë ttukmëtmaytyäˈäktëdë tyäˈädë jotmay ja Diˈib wyoowˈyoˈoytyëbë Diosë kyäjpn, jaˈa njënäˈänëm “ja apostëlëty es ja mëjjäˈäytyëjkëty”. ¿Ti xytyukniˈˈijxëm ko duˈun ttuundë ja mëjjäˈäytyëjk diˈib Antioquía?
(Apostʉlʉty 15:13-20) Es ko kyäjxtääytyë, net ja Santyäˈägë jyënany: Mëguˈugëty, mëdowdë 14 Simonk Peedrë të xytyukmëmatyakëm wiˈix ja Dios tim jawyiin mayˈäjtën tyuˈunxëdë diˈibë kyaj yˈisraelitëty, es twinˈijxy mä yëˈën diˈibë jäˈäyˈatëdëp. 15 Tyäˈädë dëˈën jyäjtë extëm ja Diosë kyugäjxpëty tkëxjääy mä Diosë jyaaybyajtën, ko Dios jyënany: 16 Dëˈën ja Davit tyëëmp yˈääts extëm tuˈugë tëjk diˈibë të jyity, per jëmbitëbëts es ngojëdëts jatëgok, 17 es ja israelitë jäˈäy tˈëxtäˈäytyët ja Nintsënˈäjtëm, nandëˈën nidëgekyë ëjtsë njäˈäy diˈibë kyaj yˈisraelitëty. 18 Dëˈën jyënany ja Nintsënˈäjtëm, diˈibë tëgekyë tyäˈädë yajnijäˈäjë extë jekyëp. 19 Esë Santyäˈägë yˈakjënany: Päätyëts njënäˈäny ko kyaj nyajkujoˈpëm ja diˈibë kyaj yˈisraelitëty ko tmastuˈudët ja jyeky winmäˈäny es tpanëjxtët ja Dios. 20 Ngëxjäˈäyëm jeˈeyë ko kyaj ttsuˈutstët yëˈë jëyujk diˈibë të ttukwintsëˈëgë yëˈë agojwinnaxëty, es kyaj tjëˈxtët ja neˈpyny esë tsuˈutsy diˈibë kyaj wäˈäts të wyindäjxtäˈäy, es nandëˈën nˈanmäˈäyëm ko kyaj myëˈindundët.
Pënaty jyantsy pyanëjkxtëbë Kristë myëjˈijxtëbë Diosë yˈAyuk
6 Diˈib ojts pyudëkëdë parë dyaˈoˈoyëdë ja jotmay yëˈë Amós 9:11, 12 diˈib yajpatp mä Apostʉlʉty 15:16, 17, mä jyënaˈany: “Dëˈën ja Dabit tyëëmp yˈääts extëm tuˈugë tëjk diˈibë të jyity, per jëmbitëbëts es ngojëdëts jatëgok, es ja israelitë jäˈäy tˈëxtäˈäytyët ja Nintsënˈäjtëm, nandëˈën nidëgekyë ëjtsë njäˈäy diˈibë kyaj yˈisraelitëty”.
7 Tyäˈädë tekstë kyaj tyimjënäˈäny ets kyaj nyekyˈyajtsukët ja diˈib kyaj yˈisraelitëty. Per tuˈugë judiyë mbäädë nety duˈun tjaygyukë. ¿Tiko? Yëˈko, ko ijty yajtsuktë mä yetyëjkˈäjtën diˈib kyaj yˈisraelitëty, ta yajkupëjknë extëm tuˈugë israelitë (Éx. 12:48, 49). Tyäˈädë jap duˈun tnigajpxy mä Septuaginta Ester 8:17, jyënaˈany: “May ja diˈib kyaj yˈisraelitëˈattë ojts yajtsuktë mä yetyëjkˈäjtën ets jyëmbijttë judiyë”. Per mä Amós ojts yajnaskäjpxë ko pyëtsëmäˈäny tuˈugë jembyë käjpn diˈibë Dios jyaˈayˈataampy. Mä yajpäädäˈändë duˈun ja judiyë ets diˈibë nety të yajtsuktë parë të jyëmbittë judiyë. Per tuˈukmukandëbë nety mët “nidëgekyë [...] diˈibë kyaj yˈisraelitëty” o diˈib kyaj të yajtsuktë. Yajxonë nety tnigajpxy ja Diosë jyaaybyajtën ko kyaj jyëjpˈamëty yajtsuktët parë tpanëjkxtëdë Kristë.
(Apostʉlʉty 15:28, 29) Ja espiritë santë es nandëˈën ëëtsëty nˈoyjyäˈädëpts es kyajts nmoˈoytyët wiinkpë ëxpëjkën, 29 yëˈëyë tyäˈädë: Kyaj xyjëˈxtët ja jëyujk diˈibë të yajtukwintsëˈëgë agojwinnax, kyaj xyjëˈxtët ja neˈpyny es ja tsuˈutsy diˈibë kyaj wäˈäts të wyindäjxtäˈäy, es nandëˈën kyaj mmëˈindundët. Es ko tyäˈädë dëˈën xytyundët, oyë dëˈënë nety xytyundë.
(Apostʉlʉty 16:4, 5) Tëgekyë käjpn mä nyäjxtë, jam tˈawäˈänëdë myëguˈuktëjk ja ëxpëjkën diˈibë të dyaky ja apostëlëty esë mëjjäˈäytyëjkëty diˈibë ijttëp Jerusalén. 5 Es dëˈën yëˈë mëbëjkpëtëjk myëjwiinëdë myëbëjkën es bom bom tmëbëjktë waanë may ja jäˈäyëty.
bt-S paj. 123 parr. 18
Tmëjääwmooytyë ja “mëbëjkpëtëjk mäjaty nyaymyukëdë”
18 Pablo mëdë Timoteo kanäk jëmëjt tuˈugyë Dios mëduundë. Tyukˈyoˈoytyë ja it naxwinyëdë mäjaty ojts kyaxëdë Diˈib wyoowˈyoˈoytyëbë Diosë kyäjpn. Extëm nˈokpëjtakëm: “Tëgekyë käjpn mä nyäjxtë, jam tˈawäˈänëdë myëguˈuktëjk ja ëxpëjkën diˈibë të dyaky ja apostëlëty esë mëjjäˈäytyëjkëty diˈibë ijttëp Jerusalén” (Apos. 16:4). Ets mäjaty ja Dios mëduumbë tyuˈukmuktë, pyaduundë extëm yajnëˈëmooy yajtuˈumooytyë ets pääty ojts “myëjwiinëdë myëbëjkën es bom bom tmëbëjktë waanë may ja jäˈäyëty” (Apos. 16:5).
Nˈokˈëxtäˈäyëmë oorë platë diˈib ijtp yuˈutsy
(Apostʉlʉty 16:6-9) Esë Pääblë mëdë jyamyëëdëty jyakäjxwäˈxandë ja Diosë yˈayuk mä nyaxwinyëdë Asyë, per ja espiritë santë kyaj tkupejky. Net nyäjxtë mä nyaxwinyëdë Frijyë esë Galasyë, 7 es jyäjttë mä tsyibäˈän ja Misyë. Esë Pääblë twinmääy es tyëkëyaˈany mä nyaxwinyëdë Bitinyë, per ja Jesusë [myëjääw] kyaj tkupejky. 8 Net nyäjxtë kajaa Misyë nyääxoty, es jyënäjktë mä Troës käjpn diˈibë mejynybyëˈääy. 9 Es ja koots ja Pääblë yˈijxmäˈty, es tˈijxy tuˈugë Masedonyë yetyëjk tyanë es myënuˈxtaˈagyëty: Tunë mayˈäjtën, min Masedonyë es xypyudëkëdëts.
Nˈokˈijtëm wijy extëm ja apostëlëtëjk
8 ¿Ti tyäˈädë xytyukniˈˈijxëm? Pes ko Diosë myëjää ja tyëjkë tuumbë ko netyë Pablo të tsyoony ets nyijkxy Asia. Ok, ta Jesus tˈanmääyë Pablo ti tyundëp ko nety jyäˈtanëdë Bitinia. Tim ok, ta jatëgokë Jesus yˈanmääyëdë ets nyëjkxtët Macedonia ko nety të jyäˈttë Troas. Mä tyäˈädë tiempë, Jesus diˈib nyigëbäjkˈäjtypyë naymyujkën, nan mbäät duˈun xytyuˈumoˈoyëm (Kol. 1:18). Extëm nˈokpëjtakëm, waˈan njatunäˈänëm prekusoor o mä niˈigyë tyëgoyˈatyë käjpxwäˈkxpë. Per mbäädë Jesus xytyuˈumoˈoyëm mët yëˈëgyëjxmë espiritë santë, ko nety të nduˈuntsondakëm. ¿Tiko? Nˈokpëjtakëm tuˈugë ijxpajtën. Tuˈugë tsyofeer kyaj mbäät twiˈtminy twiˈtxëpyë kyarrë pën kyaj jawyiin dyajˈyoˈoytsyoony. Nanduˈun ëtsäjtëm, kyaj mbäädë Jesus xytyuˈumoˈoyëm pën kyaj nduˈunëmë mëjää ets nduˈuntsondakëm diˈib të nduknibëjtakëm.
(Apostʉlʉty 16:37) Perë Pääblë tˈanmääytyë ja polësiiëty: Ëëtsëty romanë jäˈäyëty. Es tëts xywyoptë mayjyaˈayoty es kyajnëmts xyajjustisëpäättëts, es të xypyëjtäˈäktëts pujxndëgoty. ¿Es tii, tyamëtsë net xynyasmatsëyäˈändë ayuˈutsyë? ¡Pes kyaj! Waˈan këˈëm tminy es xyajpëtsëmëdëts.
nwtsty notë diˈib yaˈëxpëjkp mä Apos. 16:37
ëëtsëty romanë jäˈäyëty: Yëˈë yˈandijpy ko jam kyunaxˈäjt kyugäjpnˈäjttë Roma. Pablo romanë jäˈäyë nety ets nanduˈun jyawë Silas. Ja ley diˈib Roma, duˈun ijty dyajnigutukë ko niˈamukë ja kunax kugäjpn, myëdäjtypyë madakën ets yajtunët ja tyëyˈäjtën ets ko ninäˈä mbäät kyayajtëytyuny mayjyaˈayoty pën kyaj jawyiin të yajpayoˈoy. Tuˈugë romanë jäˈäy kanäk pëky ijty tmëdaty ja madakën oy mä diˈibë lugäär nyëjkxët diˈibë Roma nyitënaapy. Kyaj ijty jeˈeyë kyuwäˈänyëty ja ley diˈib mä nyaxy kyäjpn, nanduˈunën kyuwäˈänyëty ja ley diˈib Roma. Ets ko yajniˈëënë, mbäät jamyë yajpayoˈoy mä ja nyax kyäjpn, per nan myëdäjtypy ja madakën parë nyaynyitsiptunëdët mä ja kutujktakn diˈib Roma. Pën yajtuknikäjpxpajtp ja oˈkën, mbäät ijty tˈamdoy ets këˈëm pyayoˈoyëdët ja yajkutujkpëkopk. Apostëlë Pablo ëwäˈkx käjpxwäˈkx mä tukëˈëyë it lugäär diˈibë Roma nyitënaapy. Mä Biiblyë tëgëkˈok yajmaytyaˈaky ko Pablo dyajtuuny ja madakën diˈib myëdäjtypy extëmë romanë jäˈäy. 1) Ko yajwojpy jam Filipo mä kyajnëm yajpayoˈoy. 2) Ko jam Jerusalén ojts nyaygyäjpxtëˈkxyëty ko ryomanë jäˈäyëty parë kyaj yajwopët. Ets 3) ko tˈamdooy ets yajmënëjkxët mä ja yajkutujkpë kopk parë këˈëm pyayoˈoyëdët (Apos. 22:25; 25:11).
24-30 ÄÄMBË DISIEMBRË
TIJATY YAJPATP MÄ BIIBLYË TSOBATP MËJWIIN KAJAA | APOSTɄLɄTY 17, 18
“Nˈokkäjpxwäˈkxëm ets nˈokˈyaˈëxpëjkëm extëm ttuunyë Pablo”
(Hechos 17:2, 3, TNM) Ta ja Pablo jap tyëjkë extëm tmëdaty ja kostumbrë, ets tëgëk sääbëdë ttukjaygyujkëdë wiˈix tijaty yˈixëty mët yëˈëgyëjxm ja Diosë Jyaaybyajtën, 3 tnimaytyaˈaky ets ttukˈixy mä myiny ko Kristë yˈayowäˈäny ets ko jyukypyëkäˈäny mä ja oˈkpëty, ets jyënany: Tyäˈädë yëˈëdën ja Kristë, ja Jesus diˈibëts miitsëty yam ndukmëtmaytyaktëp.
nwtsty notë diˈib yaˈëxpëjkp mä Hech. 17:2, 3
ttukjaygyujkëdë wiˈix tijaty yˈixëty: Pablo kyaj jeˈeyë ojts tkäjpxwaˈkxy ja oybyë ayuk, ojtsën tnimaytyaˈaky ets nan yaˈijxë mä duˈun jyënaˈany ja Diosë Jyaaybyajtën diˈib miimp mä Escrituras Hebreas. Pablo kyaj jeˈeyë ojts tkajpxy ja Diosë jyaaybyajtën, nan yajtuun parë ja jäˈäy ttukjaygyujkë wiˈix tijaty yˈixëty, ets ttukmëtmaytyaky extëm tijaty tnijawëdë. Mä ayuk grieegë dialégomai duˈun yajjaygyukë extëm ko “ti nimaytyakëm mët tuˈugë jäˈäy o nigäjpx nimaytyakëm jam tii”, extëm ko nimajtskë jäˈäy nyaywyinˈix nyayˈatsowëdë. Tyäˈädë ayuk grieegë nan yëˈë tuump mä Apostʉlʉty 17:17; 18:4, 19; 19:8, 9; 20:7, 9.
ttukˈixy mä myiny: Mä ayuk grieegë yëˈë yˈandijpy ko “nbëjtakëm pëˈääy”. Tyäˈädë mbäät yajjaygyukë ko Pablo këkpäät ojts tpayoˈoy tijatyë nety të yajnaskäjpxë mä ja Mesías, diˈib miimp mä Escrituras Hebreas etsë net mëët ojts tˈijxkijpxyë wiˈixë Jesus dyaˈˈadëëwdääy.
(Apostʉlʉty 17:17) Pääty ttukmëmatyaktë mä ja tsäjptëjk mët ja israelitëty es mët diˈibë kyaj yˈisraelitëty diˈibë Dios yˈawdäjttëp jap, es nandëˈën ttukmëmatyaky bom bom diˈibë mët nyaybyaatyëty mä määy.
nwtsty notë diˈib yaˈëxpëjkp mä Apos. 17:17
mä määy: Jamtsoo mä ja Acrópolis diˈib Atenas, jamë nety tyunyëty ja määy (mä ayuk grieegë agorá) diˈib woony naa 200 mëgoˈpx metrën ets yenyëty naa 250 metrë. Mä tyäˈädë määy kyaj nety jeˈeyë twingubëktë ja jyuy tyooky, jamën jyäjtmuktë ja ajuuy adoˈkpë, ja politikëtëjk ets mä kexy kaˈpxy yaˈixy tijaty myëdäjtypy ja nax käjpn. Ja Atenas jäˈäy tyukxondaktëp ijty ko jam tyuˈukmuktë ets tnigäjpx tnimaytyäˈäktë wiˈix tijaty tjaygyukëdë.
(Apostʉlʉty 17:22, 23) Netë Pääblë tyënääyeˈky mä jam ja jäˈäyëty Areópagë, es tˈanmääy: Miits Atenës jäˈäyëty, tëts nˈixy oymyääty ko miits xyjantsyˈawdattë diˈibë mwintsëˈkëdëp. 23 Es kots të njëdity käjpnoty, tëts nˈixy mä tuˈugë mˈartalëty yˈity këxjäˈäy: Yää nˈawdäjtëm ja Dios diˈibë kyaj nˈixyˈäjtëm. Pes oy. Ja diˈibë miits mˈawdäjttëp, oy xykyaˈixˈattë, jaˈats miits ndukmëgäjxandëp.
nwtsty notë diˈib yaˈëxpëjkp mä Apos. 17:22, 23
Yää nˈawdäjtëm ja Dios diˈibë kyaj nˈixyˈäjtëm: Tyäˈädë ayuk grieegë Agnóstoi Theói jamë nety yˈity këxjäˈäy mä tuˈugë altaar jam Atenas. Ja Atenas jäˈäy mëk ijty ttsëˈëgëdë ja diosëty, pääty ojts tkojtë jantsy mayë templë etsë altaar, nan ojts tkojëdë yˈaltaar ja diosëty diˈib kyaj yaˈixy, extëmë Mëjˈäjtën, Mëjääw, etsë Paˈˈayoˈowën. Axtë ojts tkojtë tuˈugë altaar parë ja dios diˈib kyaj tˈixyˈattë, waˈan mët ko ttsëˈkëdë ko tyukjotˈambëkëdët ko të tkakojëdë yˈaltaar. Duˈuntsoo dyaˈijxëdë ko myëbëjktëbë nety ja Diosë diˈib kyaj tˈixyˈattë. Ets yëˈë tyäˈädë altaar diˈibë Pablo yajtuun parë ojts tnimaytyaˈaky ja Dios diˈibë nety kyaj tˈixyˈattë, ja Diosë tëyˈäjtënbë.
Nˈokˈëxtäˈäyëmë oorë platë diˈib ijtp yuˈutsy
(Apostʉlʉty 18:18) Pääblë wyeˈemy kanäk xëë jap Korintë. Es net nyayjyëgäjxë mët ja myëguˈuktëjk. Taa tyëjkënë barkoty es nyëjxtë mët ja Akilë esë Prisilë mä Siryë nyax. Ko kyajnëm tyëkë barkoty jap Senkreeë, Pääblë nyaygyukaˈptääyë es tkuytyunët extëm twandaky.
w08-S 15/5 paj. 32 parr. 5
Diˈib të yajtukwijtstuˈuty mä Apostʉlʉty
18:18. ¿Ti wandakën tyuunë Pablo? Näägë ëxpëkyjyaˈay jyënäˈändë ko Pablo yëˈë tyuun ja wandakën extëm ijty ttundë ja nasareo (Núm. 6:1-21). Per mä Biiblyë kyaj tnigajpxy ti wandakënë tyuunë Pablo, ets nan kyaj yajnigajpxy pën ja ttuuny mä të tmëbëkyë Kristë o mä kyajnëm, ets pën apenënëmë nety tkuytyuuntsondaˈaky o pën yajjëjpkëjxnëbë nety. Per oy wyiˈixˈäjty, Pablo kyaj pyokytyuuny ko ttuunyë tyäˈädë wandakën.
(Apostʉlʉty 18:21) Net nyayjyëgäjxë mët yëˈëjëty, es tˈanmääy: [...] Per minëpts jatëgok pën jënäämp ja Dios. Net tsyoˈony Éfesë es nyëjxnë barkoty.
nwtsty notë diˈib yaˈëxpëjkp mä Apos. 18:21
pën jënäämp ja Dios: Tyäˈädë ayuk yëˈë xytyukˈijxëm ko jëjpˈam ets nguentëpëjtakëmë Dios ko ti ndukniwinmäˈäyëm ndunäˈänëm. Apostëlë Pablo xëmë duˈun ttuuny (1 Kor. 4:19; 16:7; Eb. 6:3). Santiago nan nanduˈun jyënany: “Diˈibë oy es njënäˈänëm yëˈë tyäˈädë: Pënë Dios tsyejpy es xyˈakmoˈoyëm ja njikyˈäjtënˈäjtëm, [ta] nduˈunëm xiˈidë yäˈädë” (Sant. 4:15). Per kyaj jeˈeyë tsyokyëty ets nëgoobë duˈun njënäˈänëm. Ko pën jyënaˈany: “Pën jënäämp ja Dios”, tsojkëbë net ttunët extëmë Jyobaa ttsoky. Ets kyaj tyimtsokyëty dyajmëdowëdët ko duˈun jyënäˈänët, mbäät jeˈeyë duˈun jyënaˈany jyodoty wyinmäˈänyoty (ixë Apos. 21:14; 1 Kor. 4:19; Sant. 4:15 etsë Rbi8, Apéndice 1D).
31 ÄÄMBË DISIEMBRË AXTË 6 ÄÄMBË ENEERË
TIJATY YAJPATP MÄ BIIBLYË TSOBATP MËJWIIN KAJAA | APOSTɄLɄTY 19, 20
“Naygyuentëˈatëdë, es nandëˈën kuentëˈattë ja mëbëjkpëtëjk”
(Apostʉlʉty 20:28) Naygyuentëˈatëdë, es nandëˈën kuentëˈattë ja mëbëjkpëtëjk mä yëˈë espiritë santë të mbëjtaˈagyëty es xykyuentëˈattët nidëgekyë ja jäˈäy diˈibë pyojpëty të tkëbajtxëty yëˈë Nintsënˈäjtëm Jesukristë mët ja kyëˈëm neˈpyny.
Kuentˈattë jäˈäy diˈibë Dios të mdukëdëkëdë
5 Tyäˈädë apostëlë [Pedro] jyënany ko mëjjäˈäytyëjk, yëˈë kyuentˈäjttëp ja jäˈäyëty diˈibë Dios të tyukëdëkëdë. Tsojkëbë naty tjaygyukëdët ko yëˈë Jyobaa jyaˈäjttëp mëdë Jesukristë, ets ko kuentëkëyakandëp wiˈixë naty tkuentˈattë. Nˈokpëjtakëm tuˈugë ijxpajtën: Tuˈugë mmëtnaymyaayëbë tsyoony ets mduknipekyëty xykyuentˈatëdë yˈuˈunk yˈënäˈk. ¿Këdii mguentˈatëp yajxon ets myajkay myaˈuuktëp? Ets ko niduˈuk pyäˈämbatët, ¿këdii netyë xymyënëjkxët mä doktoor parë tsyoybyatët? Nanduˈun jyaty mëdë mëjjäˈäytyëjk, nyijäˈädëp ko të yajtuknipëktë “nidëgekyë ja jäˈäy diˈibë pyojpëty të [tkëbety] yëˈë Nintsënˈäjtëm Jesukristë mët ja kyëˈëm neˈpyny” (Apos. 20:28). Yaˈijttëp wyinmäˈänyoty ko tuˈuk tuˈugë borreegë të yajkujuy mëdë Jesukristë nyeˈpyny. Ets kom nyijäˈädëp ko kuentëkëyakandëp, pääty dyajjëˈkx dyajpëktë, tˈijxˈit tkuentˈattë ets tkuwäˈändë.
(Apostʉlʉty 20:31) Pääty mnaygywentëˈatëdëp. Jamyatstë ko tëgëk jëmëjt, xëëny es koots, jiibëts ko nmoˈoy yëˈë käjxwijën niduˈuk niduˈuk miitsëty.
Mëjjäˈäytyëjk diˈib mä naymyujkën xypyudëjkëm parë nˈijtëm jotkujk
15 Mëkë mëjjäˈäytyëjk tyundë parë tkuentˈattë myëguˈuktëjk. Näˈäty kyaj myäˈä pyoˈkxtë mët ko tmëmay tmëdäjtë o mët ko nyuˈkxtäˈäktë mä wiˈix tpudëkëdët ja myëguˈuktëjk (2 Kor. 11:27, 28). Per tyuundëp xondaˈakyˈää xondaˈakyjyot tijaty nyikëjxmˈäjttëp duˈun extëmë Pablo. Yëˈë tnijäˈäyë ja Dios mëduumbëty diˈib Corinto: “Mët tuˈugë oyjyot nyajtunëdëts tëgekyë diˈibëts nmëdäjtypy” (2 Kor. 12:15). Mëk ttsejky ja myëguˈuktëjk, pääty dyajtuuny ja jyot myëjää etsë jyukyˈäjtën parë tmëjämooy (käjpxë 2 Korintʉ 2:4; Filip. 2:17; 1 Tes. 2:8). ¡Päätyën mëk tsyojkëdë ja myëguˈuktëjk! (Apos. 20:31-38).
(Apostʉlʉty 20:35) Tëts miitsëty nyaˈëxpeky es të ndukˈixtë ko xytyundët es xypyudëkëdët diˈibë tëgoyˈäjtxëp, es xyjamyatstët ja Nintsënˈäjtëm Jesusë yˈëxpëjkën ko jyënany: “Niˈigyë njotkujkˈäjtëm ko wiink jäˈäy nbudëjkëm es kyaj ko wiink jäˈäy xypyudëjkëm”.
bt-S paj. 172 parr. 20
“Kyajts ëj miits xypyekyˈixtët ko mˈooktët pekyoty”
20 ¡Tim tëgatsyë Pablo jyaˈayˈajty mët pënatyë nety ok yajtëgoyaampy ja Dios mëduumbëty! Yëˈë tuun ayoow parë këˈëm nyayˈijxë ets kyaj tˈatsijpy ja myëguˈuktëjk. Ninäˈä tkaˈˈawijxy ets ti ja jyiiky myëguˈuk myoˈoyëdët mët ko tmëduny. Niˈigyë tˈanmääy ja mëjjäˈäytyëjk diˈib Éfeso parë nanduˈun nyayoxëdët mä ja myëguˈuktëjk, tˈanmääy: “Të ndukˈixtë ko xytyundët es xypyudëkëdët diˈibë tëgoyˈäjtxëp, es xyjamyatstët ja Nintsënˈäjtëm Jesusë yˈëxpëjkën ko jyënany: Niˈigyë njotkujkˈäjtëm ko wiink jäˈäy nbudëjkëm es kyaj ko wiink jäˈäy xypyudëjkëm” (Apos. 20:35).
Nˈokˈëxtäˈäyëmë oorë platë diˈib ijtp yuˈutsy
(Hechos 19:9, TY) Jënaakën ja jaˈayëty, juunpë ja wyinmaˈanyëtyën kaˈap tkupëjktë mëtiˈipë ja Pablo jyanimëtyäkpyën, niˈikyënëm yˈënaˈantë jaˈaywyintum ko ja Oypyë ja Nëˈë Tuˈu, ëxëëk yëˈë. Paaty ja Pablo timyˈëxmajtsy taapë jaˈayëty ets ojts twoownëjkxy ja mëpëjkpëtëjk mä ja Tirano ja yˈijxpëjktaknën. Jam ijty winjëpom kyajpxtë myëtyaˈaktë.
bt-S paj. 161 parr. 11
Niˈigyë myëjwindëjkë oy yajnibëdëˈktë
11 Waˈan jamë Pablo bom bom dyajnäjxyë dyiskursë mä tyäˈädë ëxpëjktakn, jopyëp naa las 11 ets tsuu naa las 4 (Hech. 19:9, TNM notë). Mä tadë oorë, ja ijtyë jäˈäy tniboˈkxëdë waanë ja tyuunk, pes mëk jyantsy yˈany ets ja mä kyaytyë ets wyinmäänaxtë waanë. Nˈokwinmäˈäyëm ko pënë Pablo yëˈë pyanëjkxë tyäˈädë oraaryë nuˈun jam yˈijty majtsk jëmëjt, mbäät njënäˈänëm ko ja tyuuny naa tëgëk mil oorën. Tyäˈädë yëˈë ja tuk pëky xytyukˈijxëm tiko niˈigyë myëjwindëjkë ja Jyobaa yˈayuk, yëˈë ko Pablo yˈijty tuumbë jäˈäy ets tyukniwijtsë ja xyëëw tiempë näˈä myadaktë ja kunax kugäjpn. ¿Wiˈix wyimbëtsëëmy? “Nidëgekyë ja jäˈäy ojts tnijawëdë ja Jesusë yˈayuk jam Asyë nyääxoty, dëˈën diˈibë israelitëty es nandëˈën diˈibë kyaj yˈisraelitëty” (Apos. 19:10). ¡Jantsy nimayë jäˈäy yajtuknijäˈäwë!
(Apostʉlʉty 19:19) Es may yëˈë jäˈäyëty diˈibë të ttuny yëˈë brujë winmäˈäny, dyajmiindë nyeky es tninoˈktë mayjyaˈay wyinduuy. Es ko twijtstë ja kyuentë nëˈën ja nyekyë tsyoo, jaˈa twijtspëtsëëmdë justyikxymyäjk milë platë meeny, es tuˈukpë platë dëˈën extëm tuk xëë yajmëjuy yëˈë tuumbë.
bt-S paj. 162 parr. 15
Niˈigyë myëjwindëjkë oy yajnibëdëˈktë
15 Jam Éfeso ak yëˈë ijty jäˈäy tyuunkˈäjttëbë brujëˈäjtk, xëwëj xëmaaky, käjxpojk, dyajniwij dyajnikajtë tijaty, ets nan yˈaxëktuundëp ja myëguˈuktëjk ko dyajtundë tijaty ja brujëtëjk nyasjäˈäyëdëp. Per ko ja jäˈäy tnijäˈäwëdë wiˈix ja Esceva yˈuˈunk yˈënäˈk tsyoytyuˈunbattë, ta ja nax käjpn ttsëˈkëdë Dios ets nimay ojts tkupëktë ja tëyˈäjtën ets tmastuttë ja bryujëwinmäˈäny. Jantsy nimay ja jäˈäy dyajmiindë ja nyeky diˈib myëmiimbyë brujëwinmäˈäny ets tninoˈktë mayjyaˈay wyinduuy oyë nety kajaa tsyobääty diˈib tyam yajwijtspëtsëëmp kanäk mil dolar. Ets duˈun ojts myëjwindëkë ja “Diosë yˈayuk oymyääty es dyaˈijxë myëkˈäjtën” (Apos. 19:17-20). ¡Ja tëyˈäjtënë myëmadak ja anëë winmäˈäny ets ja kaˈoybyë winmäˈäny! Tyäˈädë Éfeso jäˈäy xymyoˈoyëmë tuˈugë oybyë ijxpajtën. Pes mä tyäˈädë tiempë, nanduˈun mayë jäˈäy ttuunkˈattë brujëˈäjtk ets tyun kyäjpxtë mëdë kaˈoybyë. Pääty pën jam ti nmëdäjtëm diˈib tsoˈomp mä kaˈoybyëtëjk, nˈokˈyajkutëgoˈoyëm netyë extëm tuundë ja Éfeso jäˈäy. Oy nuˈun ndimtëgoˈoyëm, tsojkëp njëjpkudijëm tukëˈëyë diˈib tsoˈomp mä kaˈoybyë.