Referensyë mëdiˈibë miimp mä Wiˈix njukyˈäjtëm ets nDiosmëduˈunëm tijaty yaˈëxpëkäämp ets yajtukjayëyäämp
7-13 ÄÄMBË MARSË
TIJATY YAJPATP MÄ BIIBLYË TSOBATP MËJWIIN KAJAA | 1 SAMUEL 12, 13
“Ko jäˈäy tyuktëkëtyë mëjˈat këjxmˈat, mbäät dyajtëgoyë mayˈäjt wintsëˈkën”
Nˈokmëduˈunëmë Jyobaa mëdë yujyˈat tudaˈakyˈat
11 Nˈokpawinmäˈäyëm extëm jyajty ja rey Saúl. Ko yˈënäˈkˈäjty nëgooyë nety yujyˈäjt tyudaˈakyˈäjnë ets ninuˈun kyanayˈaˈijxë parë tyunët rey (1 Sam. 9:21; 10:20-22). Per ko waanë tiempë nyajxy mä nety të tyuundëkë rey, ta tyuktëjkë mëjˈat këjxmˈat ets ttuuny diˈibë nety kyaj pyaatyëty ttunët. Tëgok, yajtëgooy ja maˈkxtujkën mä nety tˈawixy tjëjpˈixy jyäˈtët ja kugajpxy Samuel parë dyakët ja wintsëˈkën. Saúl kyaj dyaˈijxë yujyˈat tudaˈakyˈat ets kyaj ttukjotkujkˈäjtyë Jyobaa ko yëˈë diˈibë nety pyudëkëyaampy ja nyax kyäjpn, ta dyajky ja wintsëˈkën diˈibë nety kyaj pyaaty nyitëkëty. Jyobaa kyaj nyekykyupëjkë ets ta yajpëtsëëmë mä nety tyuny rey (1 Sam. 13:8-14). Oy ko tyäˈädë ijxpajtën nˈijxkujk njaygyujkëm ets kyaj nduˈunëm diˈib kyaj xypyat xynyitëjkëm.
¿Tiko jyëjpˈamëty ets xëmë nˈijtëm yujy tudaˈaky?
2 Ko Samuel jyajty, ta ojts tˈooyë Saúl ets tˈanmääy tiko nety të tkamëmëdoyë Jyobaa. Perë Saúl kyaj tˈëxkajpy ja tyëgoˈoyën, niˈigyë nyaynyikäjpxtutë ets axtë yëˈë tyuknitij ja nax käjpn extëmë nety të yˈadëˈëtsy (1 Samuel 13:10-14). Desde jaa, ta ogäˈän dyaˈijxë mëjˈat këjxmˈat. Päätyë Jyobaa kyaj nyekykyupëjkë ets yˈanmääyë ko kyaj yëˈë nyekytyunäˈäny rey (1 Samuel 15:22, 23). Saúl oy tyuuntsondaky, per jantsy axëëk dyajjëjpkëjxy (1 Samuel 31:1-6).
Nˈokˈëxtäˈäyëmë oorë platë mëdiˈibë ijtp yuˈutsy
¿Mbanëjkxaampy extëmë Jyobaa mduˈumoˈoyëty?
15 Waˈan ja israelitë wyinmääytyë ko mbäät mas niˈigyë ttukjotkujkˈattë ko tˈreyˈattët tuˈugë jäˈäy ets kyaj dyuˈunëtyë Jyobaa. Pën duˈun wyinmääytyë, ojtsën yajkäˈäjëdë Satanás parë tpanëjkxtët “tijaty jeˈeyë winˈëˈëmp”. Ets mbäädë nety tˈaktimpanëjkxtë tijaty. Extëm nˈokpëjtakëm, ja ryey mbäädë nety tyukˈawdatëdë awinax. Pes pënaty yˈawdäjttëp, wyinmaytyë ko tsää o kepy diˈib dyosˈäjttëp niˈigyë jyaantsyëty ets kyaj dyuˈunëtyë Jyobaa, mët ko mbäät tˈixtë o ttondë. Perë Jyobaa yëˈë duˈunë Diosë tëyˈäjtënbë, diˈib tijaty të dyajkojtäˈäy, kyaj dyuˈunëtyë “agojwinax [diˈib] kyaj ti ttsooty” (1 Kor. 8:4). Duˈunë apostëlë Pablo xytyukjamyajtsëm ko awinax nëgoobë yëˈë, pes kyaj myëdoy, kyaj yˈixy, kyaj mbäät xymyëgäjpxëm ets nitii mbäät tkatuny. Pääty ko nˈawdäjtëm, yëˈë nety nbanëjkxëm diˈib jeˈeyë winˈëˈëmp ets xyajtuˈudëgoyäˈänëm (Sal. 115:4-8).
14-20 ÄÄMBË MARSË
TIJATY YAJPATP MÄ BIIBLYË TSOBATP MËJWIIN KAJAA | 1 SAMUEL 14, 15
“Mas oy ko nmëdoˈowëm ets kyaj dyuˈunëty ko nyäjkëmë wintsëˈkën”
w07-S 15/6 paj. 26 parr. 4
Jehová valora nuestra obediencia
4 Por ser el Creador, Jehová ya es dueño de todas las cosas materiales que poseemos. ¿Habrá, entonces, algo que podamos darle? Sí, podemos darle algo muy valioso. ¿Qué es? La respuesta se desprende de esta exhortación que él nos hace: “Sé sabio, hijo mío, y regocija mi corazón, para que pueda responder al que me está desafiando con escarnio” (Proverbios 27:11). Podemos ofrecer a Dios nuestra obediencia. Aunque tengamos circunstancias y orígenes distintos, si somos obedientes, cada uno de nosotros podrá responder a la maliciosa afirmación del Diablo de que los seres humanos no guardamos lealtad a Dios cuando se nos somete a prueba. ¡Qué gran privilegio tenemos!
¿Nayajtëgäjtsˈadëˈëtsäˈänëm?
4 Yˈijxpajtënë rey Saúl yëˈë xytyukˈijxëm wiˈix mbäät njäjt ngëbajtëm pën kyaj nˈijtëm yujy tudaˈaky. Yëˈë nëgooyë ojts tyuktëjkënë mëjˈat këjxmˈat ets ni jeˈeyë tkakupëjky ko tsojkëp dyajtëgatsët ja wyinmäˈäny ets ja jyaˈayˈäjtën (Sal. 36:1, 2; Hab. 2:4). Ja nyigëxëˈky ko ojts tkajpxykyutëjˈyë Jyobaa mä nety yajxon të yˈanëˈëmxëty wiˈix nëjkx dyajkutëgoy ja jäˈäyëty diˈib Amaleq. Saúl kyaj tkupëjky ja tyëgoˈoyën ko ja kugajpxy Samuel ojts tyukmëgajpxyëty, niˈigyë nyaynyikäjpxtutë ets jyënany ko kyaj tyim mëjwiin tyim kajaajëty ti të ttuny ets yëˈë tyuknitij ja nax käjpn (1 Sam. 15:13-24). Per të netyë duˈumbë jäˈäyˈäjtënë tˈokmëbëtsëëmbë (1 Sam. 13:10-14). Jotmaymyëët njënäˈänëm ko Saúl nyasˈijxë parë tpëkëdë yˈääts tyikts ja mëjˈat këjxmˈat mä jyot kyorasoon. Ets kom kyaj nyayaˈoˈoyë, ta Jyobaa jyëjwijtsëmbijtë ets kyaj nyekykyupëjkë.
5 Parë kyaj njäˈäyˈäjtëm mëj këjxm extëmë Saúl, oy ko nnayajtëˈëwëm: “¿Nnaynyikäjpxtutëbëts parëts kyaj nguytyuny ja käjpxwijën diˈibëts nbatypy mä Biiblyë? ¿Winmaabyëts ko kyaj tyim axëëgëty tits nduumpy? ¿Yëˈëts nduknitijpyë wiink jäˈäy kots ndëgoy?”. Pën ngupëjktäˈäyëm tijaty yä të dyajtëy, tsojkëp nyajtëgäjtsëm wiˈix nwinmäˈäyëm ets wiˈix njäˈäyˈäjtëm. Pes pën kyaj duˈun nduˈunëm, mbäät ja jot korasoon jyëmbijty mëj këjxm ets kyaj nëjkxë Jyobaa nyeky nyaymyayaˈanyëty mët ëtsäjtëm (Sant. 4:6).
Nˈokˈëxtäˈäyëmë oorë platë mëdiˈibë ijtp yuˈutsy
Nˈokpaˈˈayoˈowëmë jäˈäy extëmë Jyobaa pyaˈˈayoy
10 ¿Yëˈë tyäˈädë yˈandijpy ko xëmë mbäät nyaˈijxëmë paˈˈayoˈowën? Kyaj. Parë njaygyujkëm, min nˈokˈijxëm wiˈix tëgokë Jyobaa kyaj tnekypyaˈˈayooyë Saúl. Ojts ttukˈaneˈemy ets dyaˈoˈktäˈäyët ja Amaleq jäˈäy mët ja jyëyujk yˈanimal. Perë Saúl ta ojts tnimeˈkxy ja rey ets ojts dyajwëˈëmy ja oyatypyë jëyujk animal. Waˈanë Saúl wyinmääy ko yëˈë yaˈijxëbë paˈˈayoˈowën, perë Jyobaa kyaj nyekykyupëjkë mët ko kyaj myëmëdoowë (1 Sam. 15:3, 9, 15). Jyobaa yëˈë Fes diˈib tëyˈäjtën myëët tijaty tyuumpy ets yˈijxypy ti jäˈäy myëdäjtypy mä jyot kyorasoon, pääty tnijawë näˈä tpaˈˈayowët (Lam. 2:17; Ezeq. 5:11). Tim tsojk ttukumëdowäˈäny niˈamukë pënaty kyaj myëmëdowäˈänyëty (2 Tes. 1:6-10). Ets kyaj nety ttiempëty parë tpaˈˈayowët pënaty nitëjkëbë kutëgoˈoyën, yajkutëgoyaampy. Per pyaˈˈayowaampy pënaty mëduunëp ets dyajnitsoˈogäˈäny.
21-27 ÄÄMBË MARSË
TIJATY YAJPATP MÄ BIIBLYË TSOBATP MËJWIIN KAJAA | 1 SAMUEL 16, 17
“Yëˈë Jyobaa tsyip”
Mëbëjkën: xymyëjääwmoˈoyëm
Niduˈugë Dios mëduumbë diˈib mëkë mëbëjkën yaˈijxë, yëˈë rey David (Eb. 11:32, 33). Per kyaj niˈamukë fyamilyë duˈun dyajnigëxëˈktë ja myëbëjkën. Extëm nˈokpëjtakëm, ja yˈajtsy Eliab, kyaj dyaˈijxë mëbëjkën ko ojts yˈooyëty ets yˈanmääyë ko kyajxyëp tiko nety jap të kyëdaˈaky mä ja Goliat tnëxiˈiky ttukxiˈiky ja Diosë kyäjpn (1 Sam. 17:26-28). Nipën tkamëmaxuˈunkˈatë mëbëjkën ets ni kyatukninaxyëtyë tyääk teety. Pääty ko David tmëdäjtyë mëbëjkën, yëˈë duˈun ko nyaymyaayë mëdë Jyobaa.
Mä Salmo 27, japë David tnimaytyaky ti pudëjkë parë mëkë mëbëjkën tmëdäjty (bersikulo 1). Pyawinmääy wiˈixë nety të jyukyˈaty ets wiˈixë nety të jyat të kyëbattë pënaty mëtsipˈäjtëdëp (bersikulo 2 etsë 3). Mëjwiin kajaa dyajtsobatyë Jyobaa tyëjk (bersikulo 4) ets jap tˈawdäjty mët ja israelitëty (bersikulo 6). Yˈëxtääy mëktaˈaky parë Jyobaa nyëˈëmoˈoy tyuˈumoˈoyëdët ko tmënuˈkxtaky (bersikulo 7 etsë 8). Ets nan tsyojk parë Jyobaa tyukniˈˈixëdët ja nyëˈë tyuˈu (bersikulo 11). David pyëjkë kuentë ko jëjpˈamë nety tmëdatëdë mëbëjkën, pääty nyayajtëëwë ko wiˈixxyëp yajpaty koxyëp tkamëdäjtyë mëbëjkën (bersikulo 13).
¡Nˈoknayjëjpˈijxëm tyam mä kyajnëm nyajnibëdëˈkëm!
11 Tsojkëbë jotmëkˈäjtën parë xywyinguwäˈägët ko nety myajnibëdëˈëky. Per ¿ti mbäät xytyuny pën mjäˈäwëp ko kyaj nëgoo xymyëdatyë jotmëkˈäjtën? Jamyats ko parë mbäät tuˈugë jäˈäy yˈity jotmëk kyaj yëˈë yaˈixy nuˈunën tyanë, nuˈunën tmëdatyë wijyˈäjtën o ja jot mëjääw. Min nˈokˈijxëm ja yˈijxpajtënë David. Ko myutskˈäjty ojts twinguwäˈägë Goliat, tuˈugë jäˈäy diˈib nëgooyë kyëjxmˈäjnë, perë David kyaj nety duˈun tmëdatyë jot mëjääw extëmë Goliat ets mas mutsk tyanë. Nan kyaj nety tsyipˈixyëty ets nan ni jeˈeyë tkamëdaty tuˈugë yˈespäädë. Per yaˈijxë jotmëkˈäjtën ko ojts tninëjkxy pëyeˈegyë tyäˈädë yenyjyaˈay diˈibë nety mëj këjxm nayjyäˈäwëp parë mëët tsyiptunäˈäny.
12 ¿Tiko David yˈijty jantsy jotmëk? Jaˈko ijtpë nety seguurë ko Jyobaa pudëkëyanëp (käjpxë 1 Samuel 17:37, 45-47). David kyaj ojts nyayˈijxkijpxyëty mëdë Goliat diˈibë nety nëgooyë myëjˈäjnë. ¿Ti tyäˈädë xytyukniˈˈijxëm? Ko nëjkxëp nˈijtëm jotmëk, pën nmëbëjkëm ko Jyobaa xypyudëkëyäˈänëm ets pën ijtëm seguurë ko kyaj ttsoowëty ja nmëtsipˈäjtëm ko yaˈijxkijpxyë mëdë Jyobaa, ja nDiosˈäjtëm diˈib jantsy kumëjääw (2 Crón. 20:15; Sal. 16:8). ¿Ti net tyam mbäät nduˈunëm parë mas niˈigyë nˈijtëm jotmëk mä ngayajnibëdëˈkëmnëm?
Mëjjäˈäytyëjk diˈib mä naymyujkën xypyudëjkëm parë nˈijtëm jotkujk
14 Oyë Satanás mëdë jyaˈay xyjamoˈoyëmë amay jotmay, duˈunyëm nˈëwäˈkx ngäjpxwäˈkxëm abëtsemy naxwinyëdë. Ta näägë nmëguˈukˈäjtëm diˈib të twinguwäˈägëdë amay jotmayë mëjwiin kajaabë, per të tmëmadäˈäktë mët ko ttukˈijxpajttë Jyobaa. Per näˈäty, mbäät xyajkëjx xyaˈˈanuˈkxëm tijaty nwinguwäˈkëm yä naxwiiny. Ko duˈun nnayjäˈäwëm, mbäät pojënë xymyëmadakëm ja jotmay diˈib nmëmadakëm ko duˈun ngayajpatëm. Ets ja mä net nyajtëgoyˈäjtëmë mëjjäˈäytyëjkë nyaybyudëkë parë xymyëjämoˈoyëm ets jotkujk nnayjäˈäwëm. Tuˈugë prekursoora diˈib naa 65 jyëmëjt, jyënaˈany: “Tuk tiempë kyajts oy nekynyayjäˈäwë ets xyaˈˈanuˈkxëbëts kojëts nëjkxy käjpxwäˈkxpë. Ta tuˈugë mëjjäˈäy tpëjkyë kuentë ko anuˈkxëbëts, tajëts xyajtëëy titsë nety xyjäjt xykyëbajtp. Jantsy oyëts mëët ngäjpx nmaytyaktë ets ojts tnigajpxy tuˈugë maytyaˈaky diˈib yajpatp mä Biiblyë. Ojtsëts nbanëjkxë kyäjpxwijën, tajëts oy nnayjäˈäwë. ¡Mëjwiin kajaajëts nmëjjawë ko tpëjkyë kuentë ets kojëts xypyudëjkë!”. Jantsy oy ko jyaˈˈatyë mëjjäˈäytyëjk diˈib xymyëmäˈäy xymyëdäjëm ets diˈib ijttëp listë parë xypyudëkëyäˈänëm, duˈun extëmë Abisai.
Nˈokˈëxtäˈäyëmë oorë platë mëdiˈibë ijtp yuˈutsy
Ja Ley yajnigëxëˈk ko Jyobaa tsojkp ets tyuumbyë tëyˈäjtën
11 ¿Tijaty xytyukniˈˈijxëm? Ko Jyobaa kyaj jeˈeyë xyˈijxëm nikëjxy këbajky. Yëˈë yˈijxypyë ngorasoonˈäjtëm, o ja tuk pëky njënäˈänëm, ti nwinmäˈäyëm ets ti njäˈäwëm (1 Sam. 16:7). Kyaj mbäät ndukwinguyuˈtsëm ti nwinmäˈäyëm, njäˈäwëm ets tijaty nduˈunëm. Yëˈë yˈijxypy ti oyˈäjtënë japˈäjtp mä jot korasoon ets tsyojkypy parë nmëdäjtëmë oybyë jäˈäyˈäjtën. Per nan tsyojkypy ets nbëjkëmë kuentë ko xytyukmiˈinëmë axëëkpë jot winmäˈäny ets njëjpkudijëm mä kyajnëm xyyajtuundëgoˈoyëm (2 Crón. 16:9; Mat. 5:27-30).
28 ÄÄMBË MARSË AXTË 3 ÄÄMBË ABRIL
TIJATY YAJPATP MÄ BIIBLYË TSOBATP MËJWIIN KAJAA | 1 SAMUEL 18, 19
“Nˈokˈijtëm xëmë yujy tudaˈaky ko tijaty ndukˈoybyëtsëˈëmëm”
w04-S 1/4 paj. 15 parr. 4
Confiemos en el espíritu de Dios frente a los cambios de la vida
4 El joven pastor no tardó en hacerse famoso en toda la nación. Se le llamó para atender al rey e interpretar música para él. Dio muerte al guerrero Goliat, un gigante tan temible que ni siquiera los soldados más aguerridos de Israel se atrevían a enfrentarse con él. Puesto al mando de los hombres de guerra, David luchó con éxito contra los filisteos. El pueblo lo amaba y componía canciones en su honor. Con anterioridad, un consejero del rey Saúl había dicho que el joven era “diestro en tocar [el arpa]”, pero también “hombre valiente y poderoso y hombre de guerra y persona que habla con inteligencia y hombre bien formado” (1 Samuel 16:18; 17:23, 24, 45-51; 18:5-7).
Tëgatsy pënaty myëduundëbë Jyobaa mët pënaty kyaj tmëdundë
6 Ta näägë jäˈäy diˈib jëmbijttëp mëj këjxm mët ko tsyujˈattë, ko oypyënëty yˈixyˈatëdë, ko tjattë xyuˈux kyowdët, ko jyantsy kyumëjääwˈattë o ko mëjë jäˈäy yajnaxëdë. David myëdäjtääy tukëˈëyë tyäˈädë, per xëmë yˈijty yujy tudaˈaky. Extëm ko dyaˈoˈkyë Goliat, ta ja rey Saúl yˈanmääyë ko mbäädë nety pyeky mët ja nyëëx. Perë David ta yˈatsooy: “¿Pënëtsën ëjts ets pënëtsën njiikyˈajty nmëguˈukˈäjtypy, ets pënëtsë ndeety fyamilyëˈajtypy Israel parëts nmëˈtˈatëdë rey?” (1 Sam. 18:18). ¿Ti pudëjkë David parë duˈunyëm yˈijty yujy tudaˈaky? Ko tnijäˈäwë ko ja oybyë jyaˈayˈäjtën, wyijyˈäjtën ets ja tuunk diˈib nyikëjxmˈäjtypy, tmëdatyë nety mët ko Dios yujy tyudaˈagyëty ets të nyiˈˈijxkëdaˈagyëty (Sal. 113:5-8). David jyaygyujkë ko tukëˈëyë oyˈäjtën diˈib myëdäjtypy, jamë nety tsyoony mä Jyobaa (ix nanduˈunë 1 Korintʉ 4:7).
7 Tyam, ninuˈun nDiosmëduˈunëm, nan nduˈunëmë mëjääw parë nˈijtëm yujy tudaˈaky extëmë David. Xyyajmonyˈijx xyyajmonyjäˈäwëm ko Jyobaa yujy tyudaˈagyëty, oy yëˈë tˈanaˈamdäˈäy tukëˈëyë (Sal. 18:35). Ets nguytyuˈunëmë tyäˈädë ääw ayuk: “Jikyˈattë extëm ja Dios ttseky, es mëdattë paˈˈayoˈon, oyjyot, tudaˈakyˈat, yuunk naxypy esë maˈxtujkën” (Kol. 3:12). Ets nan nnijäˈäwëm ko jäˈäy dyaˈixyëtyë tsojkën “kyaj nyayajmëjnaxyëty, kyaj myëj pyäädë” (1 Cor. 13:4, TMN). Nan mbäädë jäˈäy tmëwingondë Jyobaa ko tˈixtët njäˈäyˈäjtëm yujy tudaˈaky. Duˈun extëmë yetyëjk kasäädë mbäät tyëkëdë ëxpëjkpë ko “tˈixëty oy winë [ttuny ja kyudëjk], ets käˈäp kyopkpëkyëty yajmëëtmëytyaˈakëty” (1 Ped. 3:1, TY).
Nˈokˈëxtäˈäyëmë oorë platë mëdiˈibë ijtp yuˈutsy
it-2-S paj. 727 parr. 1
Profeta
Aunque a los profetas se les había nombrado por el espíritu de Jehová, parece ser que no hablaban continuamente bajo inspiración. Más bien, el registro bíblico indica que el espíritu de Dios ‘caía sobre ellos’ en ciertas ocasiones, y revelaba los mensajes que debían anunciar. (Eze 11:4, 5; Miq 3:8.) Esto tenía un efecto animador en ellos y los impelía a hablar. (1Sa 10:10; Jer 20:9; Am 3:8.) Seguramente, no solo hicieron cosas fuera de lo normal, sino que también su porte y manera de expresarse reflejarían una intensidad y sentimiento extraordinarios. Este hecho puede explicar en parte lo que significa la expresión ‘portarse como profeta’. (1Sa 10:6-11; 19:20-24; Jer 29:24-32; compárese con Hch 2:4, 12-17; 6:15; 7:55.) Puesto que estaban completamente absortos en su misión y se dedicaban a ella con celo y valor, es posible que a los demás les pareciera extraño o hasta irracional su comportamiento, como pensaron de cierto profeta unos jefes militares cuando se ungió a Jehú. Sin embargo, una vez que se dieron cuenta de que aquel hombre era un profeta, los jefes tomaron muy en serio su mensaje. (2Re 9:1-13; compárese con Hch 26:24, 25.) Cuando a Saúl, que iba en persecución de David, se le hizo ‘portarse como profeta’, se desvistió de sus prendas de vestir y “quedó caído desnudo todo aquel día y toda aquella noche”, un tiempo que David aprovechó para escapar. (1Sa 19:18–20:1.) Este relato no quiere decir que los profetas fueran desnudos con frecuencia, pues el registro bíblico indica todo lo contrario. En los otros dos casos que se registran, los profetas anduvieron desnudos con un propósito: representar algún aspecto de su profecía. (Isa 20:2-4; Miq 1:8-11.) No obstante, no se explica el propósito de la desnudez de Saúl, si fue para mostrarle como un mero hombre, desprovisto de su atuendo real e impotente ante la autoridad y poder real de Jehová, o si hubo alguna otra razón.
4-10 ÄÄMBË ABRIL
TIJATY YAJPATP MÄ BIIBLYË TSOBATP MËJWIIN KAJAA | 1 SAMUEL 20-22
“¿Ti tyuumpy tuˈugë oybyë mëtnaymyaayëbë?”
Nˈokˈyajkëktëjkëmë naymyayë mä kyajäˈtynyëmë ayoˈon
18 Tyam, jantsy kanäk pëkyë amay jotmay twinguwäˈägëdë nmëguˈukˈäjtëm. Extëm nˈokpëjtakëm, nimay tkuˈayowëdë ko nyaxyë mëk ujx o ko yˈayoˈonbëjtaˈagyë nëë tuu ets nan kyuˈayoˈowëdëp ko jäˈäy tsyiptundë. Ko duˈun tyuny jyatyëty, waˈan näägë nmëguˈukˈäjtëm tˈagëˈë tˈaxäjëdë mä jyëën tyëjk ja diˈib duˈun të yˈayoˈonbäättë. Etsë wiinkpëty waˈan dyaktë meeny sentääbë parë tpudëkëdë. Per diˈib mbäät niˈamukë nduˈunëm, yëˈë nˈamdoˈowëmë Jyobaa parë tyäˈädë nmëguˈukˈäjtëm tpudëkëdët. Ets pën nnijäˈäwëm ko tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm mon tuk nyayjyawëty, waˈan kyaj nnijäˈäwëm wiˈix nˈanmäˈäyëm o ti nduˈunëm. Per ta diˈib mbäät niˈamukë nduˈunëm, extëm ko nyajpatëm mëët, nmëdoowˈijtëm yajxon ko xymyëtmaytyakëm o ndukˈijxëm tuˈugë tekstë diˈib ëtsäjtëm të xyjyotkujkmoˈoyëm (Is. 50:4). Per diˈib mas jëjpˈam, yëˈë ko mëët nyajpatëm ja nmëtnaymyaayëbëˈäjtëm mä dyajtëgoyˈattë ja naybyudëkë (käjpxë Proverbios 17:17).
w08-S 15/2 paj. 8 parr. 7
Andemos en los caminos de Jehová
7 Dios espera que seamos leales a nuestros amigos (Pro. 17:17). Jonatán, hijo del rey Saúl, entabló una sólida amistad con David. Cuando se enteró de que el muchacho había matado a Goliat, “la misma alma de [él] se ligó con el alma de David, y [él] empezó a amarlo como a su propia alma” (1 Sam. 18:1, 3). Fue Jonatán quien le advirtió que Saúl quería matarlo, y cuando David huyó, se reunieron para hacer un pacto. Más tarde, Jonatán defendió a David ante su padre, lo que casi le costó la vida. Aun así, volvió a buscar a su amigo para reafirmar los lazos que los unían (1 Sam. 20:24-41). Y aprovechó su último encuentro para “fortalecerle la mano respecto a Dios” (1 Sam. 23:16-18).
Ko jäˈäy tmëdëgoyë myëguˈuk yëˈë jatuˈugë ijxwëˈëmën
8 Mä Biiblyë kanäägë ijxpajtënë myiny mä pënaty kyaj tmastuttë myëguˈuk. Nˈokˈijxëm majtsk diˈib mbäät xypyudëjkëm. Tim jawyiin, yëˈë Jonatán diˈib ninäˈä tkapuwäˈktutyë David. Kom yëˈë rey Saúlë kyaˈaxkopkˈuˈunk, mbäädë nety yëˈë ryeyˈaty Israel. Perë Jyobaa yëˈë wyinˈijxë David parë duˈun tyunët. Jonatán kyaj axëëk nyayjäˈäwë, niˈigyë twintsëˈkë extëmë Jyobaa ttuknibëjtakë. Kyaj tˈijxyë David extëmë myëtsip, pes “tuˈukmujk ja jyukyˈäjtënë Jonatán” mëdë David ets ttukwandaky ko kyaj tmastuˈudäˈäny. Axtë myooy ja wyit, yˈespäädë, yˈarko etsë wyëën, parë dyaˈijxë ko yˈëxkajpy ja kutujkënë diˈibë David myëdäjtypy (1 Sam. 18:1-4). Jonatán pyudëjkë David nuˈun myadaky, axtë pyëjtakë jyukyˈäjtënë oˈkën jëjpˈam ko tnitsiptuuny tyeety wyindum. Ets ojts tjotmëkwingäjpxë: “Mijts mreyˈatäämp Israel, ets ëjts tunëp myëmajtsk” (1 Sam. 20:30-34; 23:16, 17). Pääty ko yˈoˈkyë Jonatán, David ojts twaapy tuˈugë ëy mä ojts tnigajpxy ko mëk tjantsy jawë ets ko tsyojk ja Jonatán (2 Sam. 1:17, 26).
Nˈokˈëxtäˈäyëmë oorë platë mëdiˈibë ijtp yuˈutsy
w05-S 15/3 paj. 24 parr. 4
Puntos sobresalientes del libro de Primero de Samuel
21:12, 13. Jehová espera que utilicemos nuestras facultades mentales y aptitudes para hacer frente a las situaciones difíciles de la vida. Nos ha proporcionado su Palabra inspirada, que nos da sagacidad, conocimiento y capacidad de pensar (Proverbios 1:4). También contamos con la ayuda de ancianos cristianos nombrados.
18-24 ÄÄMBË ABRIL
TIJATY YAJPATP MÄ BIIBLYË TSOBATP MËJWIIN KAJAA | 1 SAMUEL 23, 24
“Nˈokmaˈkxtujkëm parë Jyobaa dyaˈoyëdë jotmay”
w12 1/11 paj. 9, 10 parr. 8, 9
“Tukniˈˈijxëgëts etsëts ndunëdë mtsojkën”
8 Ja tuk pëky mä David dyaˈijxë ko tyukˈijxpejtypyë Jyobaa, ja mä wiˈix tˈijxyë Saúl, ja tim jawyiimbë rey diˈib Israel. Mët ko Saúl tjäˈäwë naywyinaxë, ta tëgëkˈok tjamëjkuˈpatany potsykyëjxmë David, per yˈagaktut ets kyaj nyaynyitsiptuunë, ets ok, ta tyimkeky (1 Sam. 18:7-11; 19:10). Saúl, ta pyatsoˈonë mët tëgëk milë yetyëjk diˈibë nety të twinˈixy jam Israel (1 Sam. 24:2). Tëgok, ta Saúl tyëjkë mä ja äänk mä nety yajpäätyë David mëdë jyaˈayëty. Mbäätxyëp japë David ojts tjayaˈooky ja rey diˈibë nety ooky tëgoy ijxëp. Pesë Dios nan të nety jyënaˈany ko David yëˈë wyingudëgatsˈataambyë Saúl jam Israel (1 Sam. 16:1, 13). Koxyëbë David tmëmëdooy ja jyaˈayëty, ojtsxyëp dyaˈooky, per kyaj dyaˈoˈky, niˈigyë jyënany: “Tyäˈädë niwiˈixtsoo kyaminy mäjëtsë njot nwinmäˈäny, extëmë Jyobaa tˈixy, etsëts ëjts duˈun ndunëdë nwintsën diˈibë Jyobaa të twinˈixy” (1 Sam. 24:4-7). Saúl duˈunyëm tyuuny rey mët ko yëˈë netyë Jyobaa të wyinˈixyëty, etsë David kyaj tpëjkëyanyë kyutujkën, pesë Jyobaa yˈaknasˈijxëbë nety ets yˈanaˈamët. Ko yëˈë ojts tjëjptsujkë yˈëxmuk, ta dyajnigëxëˈky ko kyaj nety wiˈix ttunäˈäny (1 Sam. 24:11).
9 Ets ko David tˈakˈijxy ja Saúl, ta jatëgok dyaˈijxë ko wyintsëˈkëp ja rey diˈibë netyë Dios të twinˈixy. Ko David jyajty mëdë Abisai mä ja lugäär mä netyë Saúl mëdë jyaˈayëty myäˈädë. Abisai ta wyinmääy ko Diosë nety të tkëyakyë Saúl, ta jyënany ko ttuknaxkugumëyaˈanyë lyansë, perë David kyaj tkupëjky (1 Sam. 26:8-11). Ets oyë Abisai mëktaˈaky jyaˈˈanmääyë ets ja rey yˈoogët, kyaj tkupëjky, pes yëˈë nety yˈëxtaapy etsë Jyobaa nyëˈëmoˈoy tyuˈumoˈoyëdët ets yëˈë nety tyunaampy ti Jyobaa tsyejpy.
Nˈoknasˈijxëm “waˈan ja madakën dyajkaˈpxy ja tyuunk”
15 Jyobaa yëˈë wyinmäˈänymyooyë Santiago parë duˈun tkujayët: “Waˈan ja madakën dyajkaˈpxy ja tyuunk, parë miitsëty myajpäättët amuum ets myajpatäˈäytyët oy mëk, nimää mgamäˈätˈattët” (Santiago 1:4, TNM). Extëm nˈijxëm, Santiago jyënany ko ja madakën yajkaˈpxypy “ja tyuunk” mä ëtsäjtëm. ¿Ti tuunk yˈandijpy? Ko nmadakëm, yëˈë xypyudëjkëm parë mas oy njäˈäyˈäjtëm extëmë Dios mëduumbë. Per ¿wiˈix tyuny? Ko nyajnäjxëm tuˈugë jotmay, mbäät nbëjkëmë kuentë ko tsojkëp niˈigyë nyaˈijxëmë maˈkxtujkën, tsojkën o ngukäjpxëm tijaty. Ets ko nmëmadakëm ja jotmay, ta niˈigyë nyajnigëxëˈkëmë tyäˈädë oybyë jäˈäyˈäjtën ets niˈigyë nnayaˈoˈoyëm extëmë Dios mëduumbë. Duˈun nasˈijxëm ets ja madakën dyajkäˈpxët ja tyuunk.
16 Ko nmëmadakëm tuˈugë jotmay, yëˈë xypyudëjkëm parë mas oy njäˈäyˈäjtëm extëmë Dios mëduumbë, ets kyaj ngutëjäˈänëmë Diosë yˈanaˈamën parë nˈawäˈätspëtsëˈëmëm mä ja jotmay. Extëm nˈokpëjtakëm, ¿ti mbäät nduˈunëm ko myinyë axëkˈäjtën mä jot winmäˈäny, extëm mä jäˈäy yˈit tsyëënëdë? Parë kyaj xymyëmadakëm, jëjpˈam nˈamdoˈowëmë Jyobaa nyaybyudëkë parë njëjpkudijëm. Ets ¿ti mbäät nduˈunëm ko mä familyë tam niduˈuk diˈib xytyukmëtsipˈäjtëm ko nmëduˈunëmë Jyobaa? Kyaj mbäät nˈëxtëkëwäˈkëm, nˈokmëduˈunˈadëtsëm. Tyäˈädë yëˈë diˈib xypyudëkëyäˈänëm parë niˈigyë nyajkëktëjkëmë mëbëjkën mä Jyobaa. Nˈokˈyaˈijtëm winmäˈänyoty ko pën ntsojkëm etsë Jyobaa xykyupëjkëm, jëjpˈam ets nmëmadakëm ja ayoˈon jotmay (Romanʉs 5:3-5; Santya̱ˈa̱gʉ 1:12).
Nˈokˈëxtäˈäyëmë oorë platë mëdiˈibë ijtp yuˈutsy
Nitii xykyaˈˈawäˈktujkëm parë nˈaxäjëm ja premië
11 Kyaj nëjkx ti nnaywyinaxëjäˈäwëm pën niˈigyë nyajmëjwindëjkëmë tsojkën etsë oyjyaˈayˈäjtën. Biiblyë jyënaˈany: “Ja diˈibë myëdäjtypyë tsojkën, myëdäjtypy ja maˈkxtujkën ets oyjyaˈay, kyaj ti tnaywyinnaxëjawë” (1 Cor. 13:4, TNM). Parë kyaj nyaxkëdäˈägët mä jot korasoon ko ti nnaywyinaxëjäˈäwëm, tsojkëp tijaty nˈijxëm extëmë Jyobaa. Tsojkëp nˈijxëm ko tuˈugyë nyajpatëm mëdë nmëguˈukˈäjtëm, extëmxyëp tuˈuk jeˈeyë niniˈkx. Tyäˈädë yëˈë xypyudëkëyäˈänëm parë nduˈunëm extëm jyënaˈanyë tyäˈädë tekstë: “Ko kyëxeˈeky ko tuk peky [ja niniˈkx] tsuj, nidëgekyë jyotkujkˈäjttäˈäytyë” (1 Kor. 12:16-18, 26). Duˈuntsoo kyaj ti nnaywyinnaxëjäˈäwëm, niˈigyë ndukxondakëm ko ja nmëguˈukˈäjtëm yajkunuˈkxtë. Extëm ttuunyë Jonatán, ja myäängë Saúl. Yëˈë kyaj tnaywyinnaxëjäˈäwë ko Jyobaa yëˈë kyawinˈijxë parë tyunët rey ko ja tyeety pyëtsëmët, pes yëˈë yajwinˈijxë David. Jonatán oyjyaˈaytyak mëdë David ets tsyojk, myëjääwmooy ets pyudëjkë (1 Sam. 23:16-18). ¿Mbäät nbanëjkxëmë yˈijxpajtën?
25 ÄÄMBË ABRIL AXTË 1 ÄÄMBË MAYË
TIJATY YAJPATP MÄ BIIBLYË TSOBATP MËJWIIN KAJAA | 1 SAMUEL 25, 26
“¿Mduumpy tijaty mëdiˈibë kyaj xynyiwinmayë?”
Tuˈugë toxytyëjk diˈib tapë jyot wyinmäˈäny
10 ¿Wiˈixë syoldäädëtëjkë David ojts nyaymyënëjkxëdë mët ja borreegë kuentˈäjtpëty? Niˈigyë ojts tkuentˈattë ja tyuumbëtëjkë Nabal etsë byorreegë, nituˈuk tkawijtskaktë extëm ijty näägë jäˈäy yˈadëˈëtstë (käjpxë 1 Samuel 25:15, 16). Kutsëˈëgë ijty parë ja borreegë kuentˈäjtpë. Pes jamˈäjtp awäˈän jëyujk ets nan maˈtstëp janääm jatsojkë jäˈäy diˈib wiink lugäär tsoˈondëp.
11 Seguurë ko David ojts tsyiptakxëty dyajkay dyaˈuugët ja syoldäädëtëjk mä tadë lugäär. Pääty, mä tuˈugë xëë tkejxy nimäjkë tyuumbëtëjk parë nëjkx tˈamdowdë Nabal. David yˈijx näˈä mbäät tˈokkexy ja tyuumbëtëjk ets ja meerë tkejxy mä jäˈäy jam tnikaaptë ja byorreegë ets tjantsy yaˈoyëdë käˈäy ukën, mä yajpäättë agujk jotkujk ets yˈoyjyaˈaytyäˈäktë. Nan wyinˈijxë oybyë ää ayuk, pes myëgäjpxë Nabal wintsëˈkën myëët. Extëm ko tˈanmääy, “yëˈë mmäänk David”, yëˈë xytyukˈijxëm ko duˈunë nety twintsëˈëgë Nabal extëm tuˈugë uˈunkteety, waˈan yëˈëjëty mët ko Nabal mëjjäˈäy mëjˈënäˈk. ¿Per wiˈixë Nabal yˈatsooy? (1 Sam. 25:5-8.)
12 ¡Jantsy awäˈändak! “Jeˈeyë ojts tˈooy” ja tyuumbëtëjkë David, duˈun ja mixy nyimaytyakë mä Abigail. Nabal duˈun dyajjaygyukëyanë ko David kyaj tii ttsoojëty, ko yëˈë tuˈugë mëduumbë diˈib keˈekyjëdijtp, ets kyaj tmoˈoyany ja tsäjpkaaky, nëë etsë tsuˈutsy. Jeˈeyë ttukxiky ets kyaj tmëjpëjtaky. Waˈanë Nabal mëk tˈaxëkˈijxyë David extëmë Saúl. Yëˈëjëty kyaj nety duˈun tˈixtë David extëmë Jyobaa, diˈibë nety mëk tsyejpyë David ets kyaj tˈixy extëm tuˈugë mëduumbë diˈib kyaj myëdoy, pes yëˈë nety yajtunaampy rey jam Israel (1 Sam. 25:10, 11, 14).
Tuˈugë toxytyëjk diˈib tapë jyot wyinmäˈäny
18 Tim jawyiin yëˈë naytyuknipëjkë ja tyëgoˈoyënë Nabal ets tˈanmääyë David parë pyokymyaˈkxëdët. Ta net jyënany ko ja nyaˈay kyaj jyapëtyë jyot wyinmäˈäny extëmë xyëë nyikejy. Duˈun dyajjaygyujkë ko kyaj tsyobäädët ko David ttukumëdowët. Nan yˈijx ko David yëˈë Diosë kyudënaabyë ko tˈanmääy ko yëˈë tsyiptuny “mäjatyë Jyobaa tsyip”. Nan nyijäˈäwëbë nety ko të Dios twandaˈaky ets tyunët rey, pes tˈanmääy: “Jyobaa [...] seguurë mduunkmoˈoyaˈanyëty extëmë wintsën mä Israel”. Axtë tˈanmääy ets kyaj kyëˈë ttukpäädëdë nëë neˈpyny, pes axëëgë nety ok yajnayjawëyaˈanyëty (1 Samuel 25:24-31). ¡Abigail yajnigëxëˈkë wijyˈäjtën extëm jyënany!
Nˈokˈëxtäˈäyëmë oorë platë mëdiˈibë ijtp yuˈutsy
Tuˈugë toxytyëjk diˈib tapë jyot wyinmäˈäny
16 ¿Yëˈëdaa tyäˈädë yˈandijpy ko Abigail kyaj ojts twintsëˈëgë ja kutujkën diˈib ja nyaˈay myëdäjtypy? Kyaj. Pes extëm të nˈijxëm, oˈkën jëjpˈamë nety yajpäättë may ja yetyëjk diˈib ijttëp mä tyëjkë Nabal, mët ko Nabal kyaj twintsëˈkë David, diˈibë netyë Dios të twinˈixy parë tyunët rey. Ets koxyëbë Abigail kyaj ti ttuuny, nan ojtsxyëp tnikëjxmˈaty ja poky. Abigail winmääy ko Dios yëˈë diˈib mbäät tmëmëdoy ets kyaj tmastuˈudët, kyaj yëˈëjëty ja nyaˈay.