Mëdiˈibë nääk të nyayajtëwëdë
¿Tiko José mëdë María ojts wyëˈëmnëdë Belén ko myaxuˈunkˈäjtyë Jesus ets kyaj nyekyjyëmbijttë Nazaret?
Biiblyë kyaj tnigajpxy, per nyimaytyakypy tuk pëky majtsk pëky mëdiˈibë mbäät xytyukjaygyujkëm ti ko ojts jam wyëˈëmnëdë.
María jam nety tsyëënë Nazaret ko tuˈugë anklës yˈanmääyë ko wyëˈëmäˈäny uˈunkmëët, etsë José jamë nety nanduˈun tsyëënë (Luk. 1:26-31; 2:4). Ko tiempë nyajxy, ta ojts tsyoˈonëdë Egipto ets jyëmbijttë jatëgok Nazaret. Jamë Jesus yeˈky pyejty, pääty ojts yajtijy Nazaret jäˈäy (Mat. 2:19-23). Ko nmëdoˈowëm yajmaytyaˈagyë Jesus, José etsë María, yëˈë miimp mä winmäˈäny ja käjpn mëdiˈibë Nazaret.
Perë María yˈixyˈajtypyë nety ja it lugäär mëdiˈibë Judea. ¿Wiˈix nnijäˈäwëm? Mët ko jamë nety tsyëënëdë jyëëky myëguˈuk. Extëmë Elisabet, ja kyudëjkë Zacarías mëdiˈibë yˈuˈunkˈäjtë Fwank Yajnëbajtpë (Luk. 1:5, 9, 13, 36). María ojts tkuˈixë Elisabet ets tëgëk poˈo ojts jam wyëˈëmë, ta ojts jyëmbijnë jatëgok Nazaret (Luk. 1:39, 40, 56).
Ko tiempë nyajxy, ta ojts yajniˈanaˈamë parë jäˈäy yajkujayëdët mä kyugäjpnˈattë. Päätyë José tsyoˈony Nazaret ets ojts nyëjkxtë Belén, ja käjpn mä “myiiny jyajty” ja David ets mä nety të yajnaskäjpxë ko myaxuˈunkˈatäˈänyë Mesías ets jamën myaxuˈunkˈäjtyë Jesus (Luk. 2:3, 4; 1 Sam. 17:15; 20:6; Miq. 5:2). Ko nˈokwinmäˈäyëm tsipë netyë José tmëjëmbitëdë María jam Nazaret mët ko të nety yˈuˈunkpääty. Pääty ojts wyëˈëmdë Belén, naa jamyë wingon Jerusalén, jaa tmëjagamëty taxtujk kilometrë. Ets oy ko ojts jam wyëˈëmdë, pes mbäädë nety nyëjkxtë mä ja templë ets dyaktë ja wintsëˈkën extëm ja Ley tniˈanaˈamë (Lev. 12:2, 6-8; Luk. 2:22-24).
Tsojkëp nanduˈun njamyajtsëm ko María ojts yˈanëˈëmxëty ja anklës ko ja yˈuˈunk yëˈë nety yajmoˈoyäämp ja “Davitë kyutujkën” parë yˈanaˈamët. Pääty, ¿waˈandaa José mëdë María tmëbëjktë mët ko Jesus jamë nety myaxuˈunkˈatäˈäny mä David kyugäjpnëty? (Luk. 1:32, 33; 2:11, 17). Waˈan wyinmääytyë ko oy ko wyëˈëmdët Belén ets tˈëwxittëty wiˈixë nety Dios yˈokjënäˈäny.
Kyaj yajnijawë nuˈun ojts tsyënääywyëˈëmdë Belén, jeky jyawë ojts jam yˈittë. Pes ko ojts kyuˈixëdë pënaty nyiˈëxpëjkëdëbë mëtsäˈä, Jesus tamë nety kujk yaˈknë ets të nety tpatnëdë tuˈugë tyëjk (Mat. 2:11). Extëm nˈijxëm, jamën tuˈuk tiempë tsyënääytyë Belén ets kyaj nyekyjëmbijttë Nazaret.
Per ok, ta Herodes ojts “tniˈanaˈamë nidëgekyë ja yetyëjkuˈungëty yˈooktët, yëˈë majtsk jëmëjtpë es waanë mutskpëty” (Mat. 2:16). Per ta tuˈugë anklës ojts tukˈawanë José mëdë María ti netyë Herodes tyunaampy, ta ojts kyaˈaktë ets nyëjkxtë Egipto, jam ojts tsyënääywyëˈëmdë axtë ko Herodes yˈoˈky. Ok, ta ojts jyëmbijnëdë Nazaret. ¿Tiko kyaj jyëmbijttë Belén? Yëˈko jam Judea, yëˈë nety anaˈambë Arquelao, ja myäängë Herodes, mëdiˈibë nety jantsy axëëk jäˈäy. Ets komë José të nety yˈanëˈëmxëty ja anklës ko kyaj jyëmbittët Belén, pääty ojts tmënëjkxyë fyamilyë Nazaret. Jam mbäädë nety jotkujk tsyëënëdë ets ja Diosë nyëë tyuˈu ttukniˈˈixëdët ja Jesus (Mat. 2:19-22; 13:55; Luk. 2:39, 52).
Ko Jesus yˈoˈky, yëˈë yaˈˈawats ja nëˈë tuˈu parë jäˈäy nyëjkxtët jukyˈäjtpë tsäjpotm. Perë José jawyiin jyawë yˈoˈky, pääty yä Naxwiiny jyukypyëkäˈäny, jamnëm nëjkx nˈixyˈäjtëm ko nety jyukypyeky ets nyajtëˈëwëm tiijën ko ojts wyëˈëmdë Belén ko Jesus myaxuˈunkˈäjty ets kyaj ojts yˈokjëmbijnëdë Nazaret.