Labib—Kifer Ena Sa Kantite-La?

Kifer ena sa kantite tradiksion Labib la azordi? Eski ou trouve ki sa bann tradiksion-la ed ou pou konpran Labib ouswa zot enn obstak? Kan ou kone kisannla ki’nn tradir sa bann diferan tradiksion la ek kifer, sa kapav ed ou pou apresie zot pli bien.

Me pou koumanse, kisannla inn ekrir Labib, ek kan inn fer sa?

LABIB ORIZINAL

Normalman, Labib divize an de parti. Dan premie parti ena 39 liv ki ena “bann deklarasion sakre ki Bondie inn done.” (Romin 3:2, NW.) Bondie ti pous bann zom fidel pou ekrir sa bann liv-la lor enn long peryod letan, apepre 1,100 an, depi 1513 Avan Nou Lepok ziska apepre 443 Avan Nou Lepok. Laplipar ti ekrir an Ebre, alor nou apel sa parti-la bann Lekritir Ebraik, seki boukou dimounn kone kouma Ansien Testaman.

Dan deziem parti ena 27 liv ki zot osi “parol Bondie.” (1 Tesalonisien 2:13, NW.) Bondie ti pous bann disip fidel Zezi Kris pou ekrir sa bann liv-la lor enn pli kourt peryod letan, apepre 60 an, depi apepre 41 Nou Lepok ziska 98 Nou Lepok. Laplipar ti ekrir an Grek, alor nou apel sa parti-la bann Lekritir Grek Kretien, seki boukou dimounn kone kouma Nouvo Testaman.

Sa 66 liv ki Bondie ti pous bann zom pou ekrir la, se sa ki fer Labib enn liv konplet, savedir mesaz Bondie pou limanite. Me kifer finn fer bann lezot tradiksion Labib? Ena trwa rezon prinsipal.

Pou permet bann dimounn lir Labib dan zot lang maternel.
Pou tir bann erer ki bann dimounn ki’nn kopie Labib inn fer ek koumsa regagn text orizinal Labib.
Pou remet azour enn vie langaz.

Anou gete kouma finn aplik sa trwa rezon-la dan de premie tradiksion.

LA SEPTANTE AN GREK

Apepre 300 an avan ki Zezi ti vinn lor later, bann spesialis Labib ki ti bann Zwif, ti tradir bann Lekritir Ebraik dan lang Grek. Inn apel sa tradiksion-la la Septante. Kifer ti fer sa? Pou ed bann Zwif ki ti pe koz Grek ek pa Ebre, pou konpran, swiv, ek kontan “bann lekritir sakre.”—2 Timote 3:15, NW.

La Septante finn osi ed bann milyon non-Zwif, bann dimounn ki koz Grek, pou konn pli bien seki Labib ansegne. Kouma? Profeser W. F. Howard dir ki sa fer apepre 2000 an ki “sa ti vinn Labib ki Legliz Kretien ti servi, so bann misioner ti pe al dan enn sinagog apre lot pou ‘prouve dapre bann lekritir ki Lemesi ti Zezi.’” (Zistwar Bann Apot 17:3, 4; 20:20) Dapre F. F. Bruce, enn spesialis dan Labib, sa se enn rezon kifer boukou Zwif bien vit “ti nepli interese sa kantite-la ar la Septante.”

Amezir ki bann disip Zezi ti gagn bann liv dan bann Lekritir Grek Kretien, zot finn azout sa ar la Septante, tradiksion bann Lekritir Ebraik, ek se sa ki’nn vinn Labib konplet ki nou ena azordi.

LA VULGATE AN LATIN

Apepre 300 an apre ki’nn konplet Labib, Jérome, enn sef relizie, ti tradir Labib an Latin, avek letan se sa ki’nn vinn la Vulgate. Ti deza ena bann lezot tradiksion an latin, alor kifer ti bizin enn nouvo? The International Standard Bible Encyclopedia dir ki Jérome ti anvi koriz “bann erer tradiksion, bann erer ki ti evidan, ek bann kitsoz ki pa ti bizin azoute ouswa tire.”

Jérome ti koriz boukou sa bann erer-la. Me avek letan, bann responsab legliz ti fer pli gran erer ki ena! Zot ti dir ki la Vulgate ti sel tradiksion Labib ki ti aksepte ek sa ti koumsa pandan plizir siek! Olie ki zot ti ed bann ti-dimounn pou konpran Labib, la Vulgate ti vinn enn liv ki personn pa ti konpran parski laplipar dimounn pa ti koz Latin ditou.

PLIZIR NOUVO TRADIKSION

Avek letan, bann dimounn finn fer bann lezot tradiksion Labib, parey kouma la Peshitta, enn tradiksion ki boukou dimounn kone, ki’nn fer inn gagn anviron 1,600 an. Me inn gagn anviron 600 an ki bann dimounn inn refer bann zefor pou ki bann ti-dimounn gagn Labib dan zot langaz.

Ver lafin 14^em siek dan l’Angleterre, John Wycliff finn koumans enn travay pou liber bann dimounn ar enn langaz ki’nn mor kan li’nn fer enn Labib an Angle, enn langaz ki bann dimounn dan so pei ti kapav konpran. Pa tro lontan apre, Johannes Gutenberg inn devlop bann metod pou kapav inprime, ek sa inn ouver sime pou ki bann spesialis dan Labib fer ek distribie bann nouvo tradiksion Labib dan diferan langaz ki bann dimounn koze dan l’Europe.

Kan finn gagn plizir tradiksion an Angle, bann dimounn ti pe demande kifer bizin sa kantite diferan tradiksion la dan mem langaz. Inn gagn anviron 300 an John Lewis, enn pret, ti ekrir: “[Enn] langaz vinn vie ek vinn difisil pou konpran, alor li inportan ki re-examinn bann vie Tradiksion pou servi enn Langaz ki bann dimounn ki viv dan sa lepok-la servi ek konpran.”

Azordi, bann spesialis dan Labib pli bien plase ki avan pou re-examinn bann vie tradiksion. Zot konpran pli bien bann vie langaz ki ti pe koze dan lepok ki’nn ekrir Labib, ek zot ena bann vie dokiman Biblik ki finn dekouver pa tro lontan. Sa ed zot pou konpran pli bien seki ti ena dan text orizinal Labib.

Alor bann nouvo tradiksion Labib ena enn gran valer. Biensir, nou bizin fer atansion ar sertin tradiksion.a Me si se enn vre lamour pou Bondie ki’nn pous bann dimounn ki’nn travay lor sa nouvo tradiksion-la, nou kapav vremem tir profi ar sa travay ki zot inn fer la.

Pou lir Labib dan diferan langaz lor Internet ouswa lor portab ouswa lor tablet, al lor www.pr418.com. Al dan seksion PIBLIKASION > LABIB, an Franse.

a Get lartik « Comment choisir une bonne traduction de la Bible ? » dan Latour Degard 1^e Me 2008, an Franse.

NOM BONDIE KI SAKRE DAN LABIB

Nom Bondie dan la Septante lor enn morso dokiman dan lepok Zezi

Les Saintes Écritures. Traduction du monde nouveau servi nom Bondie ki sakre, Zeova, dan bann Lekritir Ebraik ek bann Lekritir Grek Kretien. Me laplipar bann Labib modern pa fer sa. Okontrer, zot servi “Segner” dan so plas. Sertin tradikter dir ki enn rezon kifer zot fer sa, se parski nom Bondie, ki reprezante par Tetragram (YHWH), zame aparet dan la Septante, tradiksion bann Lekritir Ebraik an Grek. Me eski sa li vre?

Ant 1940 ek 1950, finn dekouver bann vie morso la Septante ki ti servi dan lepok Zezi. Ladan ena nom Bondie ki sakre, ki’nn ekrir dan bann let Ebre. Li paret ki apre, bann dimounn ki ti rekopie Labib ti tir nom Bondie ek ti ranplas li par Kurios, mo Grek pou “Segner.” La Traduction du monde nouveau finn remet nom Bondie dan plas ki bizin dan Labib.

ESKI MESAZ KI ENA DAN LABIB FINN KONTAMINE?

Enn Roulo Lamer Mort Izai ki ena 2,000 an. Li koresponn ar seki ena dan Labib azordi

Se vre ki bann dimounn ki ti rekopie Labib ti fer bann erer. Me dan bann erer ki zot inn fer, pena okenn erer ki’nn kontaminn mesaz ki ena dan Labib. “Pena okenn doktrinn prinsipal lor ki lafwa Kretien baze, ki sorti dan enn pasaz kot ena bann dout.”—Our Bible and the Ancient Manuscripts.

Bann Zwif ki ti rekopie Labib, ti parmi bann dimounn ki ti fer mwins erer. “Bann Zwif ki ti rekopie Labib dan lepok bann Kretien dan premie siek, ti kopie ek rekopie Labib Ebre dan enn fason exakt.”—Second Thoughts on the Dead Sea Scrolls.

Par exanp, enn Roulo Lamer Mort Izai 1,000 an pli vie ki bann dokiman ki nou ti ena ziska ler. Ki rezilta sa done kan konpar li avek bann dokiman ki nou ena azordi? “Li bien rar ki’nn azout ouswa tir enn mo.”—The Book. A History of the Bible.

Ti ena bann dimounn ki ti rekopie Labib ki ti pran mwins prekosion. Zot ti fer bann erer kouma invers bann let, bann mo, ouswa bann fraz, asterla li fasil pou idantifie sa bann erer-la ek pou koriz zot. “Ena boukou prev ki montre ki seki finn ekrir dan Nouvo Testaman li vre, ek dan lemond antie pena okenn lot liv ansien ki ena sa kalite prev-la.”—The Books and the Parchments.

“Ant text ki ena dan bann vie papiris l’Égypte ek bann text ki’nn sirviv dan bann diferan scriptorium ek bann linprimri l’Europe, bann text-la preske parey. Sa kapav rasir bann krwayan ki trakase.”—The Book. A History of the Bible.

Alor, eski mesaz ki ena dan Labib finn kontamine? Pa ditou!