Bann Lalwa Bondye Zot pu Nu Profi

“Ki kantite mo vremem kontan to lalwa!”—PSOM 119:97.

1. Ki latitid kuran anver lobeisans lalwa Bondye, egziste zordi?

ZORDI obeir bann lalwa Bondye pa tro popiler. Pu buku, sumet ar enn lotorite siperyer ki invizib, sa pena okenn sans. Nu pe viv dan enn lepok kot bann valer moral pe tultan sanze parski bann dimunn panse ki bann prinsip moral pa sir, me zot sanze dapre sak dimunn uswa bann grup dimunn ki krwar ladan. Nu lepok li enn lepok kot diferans ant seki bon ek seki pabon, li flu; li difisil pu definir bann kondisyon ek bann sityasyon kuma bon uswa pabon. (Proverb 17:15; Izai 5:20) Konsernan enn manyer panse ki byin popiler dan buku sosyete kot bann dimunn finn perdi lafwa, enn sondaz resan finn fer remarke ki “laplipar Amerikin anvi desid par zotmem seki drwat, seki bon ek seki inportan.” Zot prefer “enn Bondye ki toleran. Pa bann lalwa sever. Pa bann siperyer ki ena puvwar ek ki ena bann konviksyon moral uswa lezot konviksyon.” Enn sosyolog finn remarke ki zordi “sak dimunn bizin atann pu determinn par limem seki vedir amenn enn lavi drwat ek prop lor plan moral.” Li azute: “Ninport ki form lotorite siperyer bizin adapte so bann komannman dapre bann bezwin bann dimunn an zeneral.”

2. Kuma eski premye mansyon lalwa dan Labib ti ena enn rapor direk avek benediksyon ek faver Bondye?

² Pwiski telman dimunn sulev kestyon lor valer bann lalwa Zeova, nu bizin fortifye nu konviksyon ki bann kod kondwit Bondye zot pu nu profi. Li interesan ki nu egzaminn resi kot mansyonn lalwa premye fwa dan Labib. Dan Zenez 26:5, nu lir sa bann parol Bondye la: “Abraam . . . finn kontiyn gard so bann obligasyon anver mwa, mo bann komannman, mo bann lord, ek mo bann lalwa.” Sa bann parol la ti finn prononse plizir syek avan ki Zeova ti donn bann desandan Abraam enn kod lalwa detaye. Kuma eski Bondye ti rekonpans lobeisans Abraam, ek usi lobeisans ki li ti ena pu So bann lalwa? Bondye Zeova ti promet li: “Par mwayin to semans, tu bann nasyon ki lor later pu beni zotmem.” (Zenez 22:18) Donk, ena enn rapor direk ant lobeisans bann lalwa Bondye ek benediksyon ek faver Bondye.

3. (a) Ki santiman anver lalwa Zeova enn ekrivin Psom ti exprime? (b) Ki bann kestyon merit nu latansyon?

³ Enn parmi bann ekrivin Psom—sirman enn prins Zida ki plitar ti pu vinn lerwa—ti exprim enn santiman ki zeneralman pa asosye ar lalwa. Li ti dir Bondye: “Ki kantite mo vremem kontan to lalwa!” (Psom 119:97) Si sa ekrivin psom la ti dir sa se pa parski sinpleman li ti emosyone, me li ti pe plito exprim so lamur pu volonte Bondye ki ti’nn explike dan so lalwa. Zezi Kris, Garson parfe Bondye, ti ena bann mem kalite santiman. Dapre enn profesi lor Zezi, li ti dir: “Mo finn pran buku plezir pu fer to volonte, O mo Bondye, ek to lalwa li dan fon andan mwa.” (Psom 40:8; Ebre 10:9) Me, ki kapav dir lor nu? Eski nu pran plezir pu fer volonte Bondye? Eski nu sir ki bann lalwa Zeova zot itil ek profitab? Ki plas lobeisans bann lalwa Bondye ena dan nu ladorasyon, dan nu lavi tulezur, dan bann desizyon nu pran, ek dan nu relasyon avek lezot? Pu kontan lalwa Bondye, li bon ki nu konpran kifer eski Bondye ena drwa etabli ek inpoz bann lalwa.

Zeova—Sa Kikenn Ki Ena Drwa Fer Bann Lalwa la

4. Kifer eski Zeova Li sa Kikenn siprem ki ena drwa fer lalwa la?

⁴ Antan ki Kreater, Zeova Li sa kikenn siprem ki ena drwa fer lalwa dan liniver la. (Revelasyon 4:11) Profet Izai ti dir: “Zeova mem sa Kikenn ki fer lalwa la.” (Izai 33:22) Li finn etabli bann lalwa fizik pu guvern so kreasyon ki ena lavi ek ki pena lavi tulede. (Zob 38:4-38; 39:1-12; Psom 104:5-19) Pwiski dimunn li enn kreasyon Bondye, li bizin sumet ar bann lalwa fizik Zeova. Mem si dimunn ena drwa desid par limem ek li ena kapasite pu rezone par limem, li viv ere selman kan li sumet ar bann lalwa moral ek bann lalwa ki konsern ladorasyon Bondye.—Romin 12:1; 1 Korintyin 2:14-16.

5. Kuma eski prinsip ki dan Galat 6:7 aplike konsernan bann lalwa Bondye?

⁵ Kuma nu kone, pa kapav kas bann lalwa fizik Zeova. (Zeremi 33:20, 21) Si enn dimunn al kont sertin lalwa fizik, kuma par egzanp lalwa gravite, li bizin pey bann konsekans. Pareyman, pa kapav sanz bann lalwa moral Bondye ni kapav kas kontur ar zot uswa dezobeir zot, san gayn pinisyon. Parey kuma bann lalwa fizik, dezobeisans bann lalwa moral usi ena bann konsekans, mem si pa gayn zot deswit-deswit. “Pa kapav mok Bondye. Seki enn zom seme, se sa mem ki li pu rekolte.”—Galat 6:7; 1 Timote 5:24.

Bann Domenn Nu Lavi Kot Lalwa Zeova Aplike

6. Dan ki bann domenn nu lavi lalwa Bondye aplike?

⁶ Enn fason extraordiner ki Bondye ti exprim so Lalwa se atraver Lalwa ki Li ti donn Moiz. (Romin 7:12) Avek letan, Bondye Zeova ti’nn ranplas Lalwa Moiz par “lalwa Kris.”a (Galat 6:2; 1 Korintyin 9:21) Pwiski bann Kretyin zot anba “lalwa parfe ki asosye ar liberte,” nu konpran ki Bondye pa limit so bann komannman zis dan sertin domenn nu lavi, kuma par egzanp bann krwayans uswa bann seremoni relizye. So bann prinsip aplik dan tu bann laspe nu lavi: bann relasyon familyal, bann zafer komersyal, kondwit anver bann dimunn lot sex, latitid anver bann lezot Kretyin, ek partisipasyon dan vre ladorasyon.—Zak 1:25, 27.

7. Donn bann legzanp bann lalwa Bondye ki inportan.

⁷ Par egzanp, Labib dir nu: “Ni bann ki fer vis sexyel, ni bann ki ador zidol, ni bann zom ki garde pu bann kitsoz kont natir, ni bann zom ki dormi ar bann zom, ni bann voler, ni bann dimunn gurman, ni bann sular, ni bann ki insilte lezot, ni bann ki tir larzan ar lezot, pa pu erit rwayom Bondye.” (1 Korintyin 6:9, 10) Wi, ladilter ek vis sexyel zot pa zis “bann zistwar lamur.” Bann aksyon omosexyel zot pa zis enn “lot manyer viv.” Zot vyol lalwa Zeova. Li parey usi pu bann ki kokin, koz manti ek blam lezot. (Psom 101:5; Kolosyin 3:9; 1 Pyer 4:15) Zak ti kondann fer granwar, alor ki Pol li, li ti konsey nu pu evit bann parol ek bann plezantri grosye. (Efezyin 5:4; Zak 4:16) Pu bann Kretyin, sa bann regleman lor kondwit la fer parti dan lalwa parfe Bondye.—Psom 19:7.

8. (a) Kuma eski Lalwa Zeova ete? (b) Ki prinsipal sinifikasyon mo “lalwa” an Ebre?

⁸ Sa bann kalite regleman inportan ki truv dan Parol Zeova la montre ki so lalwa plis ki zis enn lalis regleman ki bizin obeir mo pu mo. Lalwa Bondye poz baz pu enn lavi ekilibre ek prodiktif ki favoriz enn bon kondwit dan tu kitsoz. Lalwa Bondye batir, li moralman bon, ek li kapav donn linstriksyon. (Psom 119:72) Mo Ebre ki sa ekrivin Psom la ti servi pu “lalwa” se to·raʹ. Enn spesyalis Labib dir: “Sa mo la sorti dan enn verb ki vedir dirize, gide, vize, avoy devan. Alor Li . . . bizin vedir enn regleman ki diriz nu kondwit.” Pu sa ekrivin Psom la, Lalwa Bondye ti enn kado. Eski nu’si, nu pa bizin konsider li parey, ek les li inflyans nu fason viv?

9, 10. (a) Kifer eski nu bizin enn direksyon lor ki nu kapav konte? (b) Ki sel manyer nu kapav gayn enn lavi agreab ek reysi dan seki nu fer?

⁹ Tu kreatir bizin enn direksyon lor ki zot kapav konte ek enn gid ki zot kapav fer konfyans. Sa konsern mem Zezi ek bann lezot anz, ki purtan pli siperyer ki bann dimunn. (Psom 8:5; Zan 5:30; 6:38; Ebre 2:7; Revelasyon 22:8, 9) Si sa bann kreatir parfe la pe kapav tir profi ar direksyon Bondye, komye plis ankor bann imin inparfe! Listwar imin ek nu lexperyans personel finn pruve ki seki profet Zeremi ti dir li vre: “Mo konn byin, O Zeova, pu zom ki’nn fer ar later, so semin pa pu li. Enn zom ki pe marse pa gayn drwa mem diriz so pa.”—Zeremi 10:23.

¹⁰ Si nu anvi ena enn lavi agreab ek reysi dan seki nu fer, nu bizin turn ver Bondye pu gayn so direksyon. Lerwa Salomon ti rekonet danze ki ena kan enn kikenn viv dapre so kod kondwit personel ek li pa kont lor direksyon Bondye: “Ena enn semin ki drwat devan enn dimunn, me apre, ena bann semin lamor dan so but.”—Proverb 14:12.

Bann Rezon pu Kontan Lalwa Zeova

11. Kifer eski nu bizin ena dezir pu konpran lalwa Bondye?

¹¹ Nu pu fer byin si nu devlop enn dezir profon pu konpran lalwa Zeova. Ekrivin Psom la ti exprim sa kalite dezir la kan li ti dir: “Uver mo lizye pu ki mo kapav get bann kitsoz extraordiner ki dan to lalwa.” (Psom 119:18) Plis nu konn Bondye ek so bann semin, plis nu pu konpran laverite ki ena dan bann parol Izai: “Mwa Zeova, mo to Bondye, sa Kikenn ki pe anseyn twa pu to profi la, sa Kikenn ki pe fer twa mars lor semin kot to bizin marse. A si selman to ti pran mo bann komannman kont!” (Izai 48:17, 18) Zeova anvi sinserman ki so pep pran kont so bann komannman pu zot evit bann maler ek zot zwir lavi. Anu egzaminn detrwa rezon inportan kifer nu bizin kontan lalwa Bondye.

12. Pwiski Zeova konn nu byin, kuma eski sa fer Li vinn sa Kikenn ki pli byin plase pu fer lalwa la?

¹² Lalwa Bondye sorti ar sa Kikenn ki pli konn nu la. Pwiski Zeova Li nu Kreater, li lozik ki Li konn tu bann detay lor bann imin. (Psom 139:1, 2; Akt 17:24-28) Bann kamarad intim, bann fami pros, mem nu bann paran pa kapav konn nu otan ki Zeova Li, Li konn nu. Avredir, Bondye konn nu ankor pli byin ki numem, nu konn nu! Nu Kreater ena enn konpreansyon ki pa kapav konpare lor nu bann bezwin spirityel, emosyonel, mantal ek fizik. Kan Li diriz so latansyon ver nu, Li montre ki Li konpran byin nu natir, nu bann dezir, ek nu bann lespwar. Zeova konpran nu bann limit, me Li konn usi nu kapasite pu fer seki bon. Enn ekrivin Psom dir: “Limem Li konn byin kuma nu finn forme, Li rapel ki nu finn fer ar lapusyer.” (Psom 103:14) Donk, nu kapav ena enn santiman sekirite spirityel amezir ki nu fer zefor pu mars dan so lalwa, ek nu dispoze pu sumet par numem ar so direksyon.—Proverb 3:19-26.

13. Kifer eski nu kapav sir ki Zeova vremem interese ar seki meyer pu nu?

¹³ Lalwa Bondye sorti ar sa Kikenn ki kontan nu la. Nu byinet eternel ena buku valer devan lizye Bondye. Eski Li pa’nn donn so Garson kuma “enn ranson an esanz pu buku” malgre sakrifis ki sa ti kut li? (Matye 20:28) Eski Zeova pa’nn promet ki ‘Li pa pu permet ki nu tante plis ki nu kapav siporte’? (1 Korintyin 10:13) Eski Labib pa donn nu lasirans ki Li ‘pran nu swin’? (1 Pyer 5:7) Apar Zeova, pena personn ki osi interese avek lamur pu donn bann imin bann instriksyon profitab pu gid zot. Li kone ki bon pu nu ek Li konn sa limit ki separ boner ek tristes la. Mem si nu inparfe ek nu fer bann erer, si nu rod lazistis, Li montre so lamur pu nu dan bann fason ki pu fer nu gayn lavi ek bann benediksyon.—Ezekyel 33:11.

14. Dan ki fason inportan lalwa Bondye diferan avek bann lide imin?

¹⁴ Li rasiran ki lalwa Bondye pa sanze. Dan lepok truble ki nu pe viv, Zeova kuma enn ros ki stab ek ferm, ki egziste depi tultan ek pu tultan. (Psom 90:2) Li ti dir lor Limem: “Momem Zeova; mo pa finn sanze.” (Malaki 3:6) Nu kapav ena antyerman konfyans dan bann kod kondwit Bondye ki finn ekrir dan Labib—kontrerman ar bann lopinyon imin ki pe tultan sanze kuma disab muvan. (Zak 1:17) Par egzanp, pandan plizir lane bann sikolog ti ankuraz tolerans dan fason elve bann zanfan, me plitar sertin sikolog finn sanz zot lide ek zot finn rekonet ki zot ti ena tor. Bann prinsip lemond lor sa size la pe tultan sanze, kuma dir divan pe sarye zot. Parkont, Parol Zeova li fix. Depi plizir syek Labib finn donn konsey lor fason pu elve bann zanfan avek lamur. Lapot Pol ti ekrir: “Bann papa, pa enerv zot zanfan, me kontiyn elve zot dan disiplinn ek dan bann manyer panse Zeova.” (Efezyin 6:4) Sa li vremem rasir nu kan nu kone ki nu kapav fer konfyans bann kod kondwit Zeova parski zame zot pa pu sanze!

Bann Benediksyon pu Bann Ki Obeir Lalwa Bondye

15, 16. (a) Ki rezilta nu pu gayne si nu aplik bann kod kondwit Zeova? (b) Kuma eski bann lalwa Bondye kapav enn gid sir dan maryaz?

¹⁵ Atraver so profet Izai, Bondye ti dir: “Mo parol ki sorti dan mo labus . . . pu reysi.” (Izai 55:11) Nu’si nu kapav sir ki, si nu fer bann zefor sinser pu swiv bann kod kondwit ki dan so Parol, nu pu reysi, nu pu fer seki bon, ek nu pu truv boner.

¹⁶ Gete kuma bann lalwa Bondye li enn gid sir pu fer enn maryaz reysi. Pol finn ekrir: “Fode ki maryaz gard so loner devan tu dimunn, ek fode ki lili maryaz pa gayn okenn tas, parski Bondye pu ziz bann ki fer bann vis sexyel ek bann adilter.” (Ebre 13:4) Bann mari ek fam bizin respekte ek kontan zot konzwin: “Ki sakenn usi dan so kote kontan so fam kuma li kontan limem; fam la dan so kote, bizin ena buku respe pu so mari.” (Efezyin 5:33) Nu truv deskripsyon sa kalite lamur ki bizin ena la dan 1 Korintyin 13:4-8: “Lamur ena pasyans ek li bon. Lamur li pa zalu, li pa fer vantar, li pa gonfle ar lorgey, li pena enn kondwit indesan, li pa rod zis so prop lintere, li pa ofanse vit. Li pa gard enn kont pu tu dimal ki li gayne. Li pa rezwir akoz linzistis, me li rezwir avek laverite. Li siport tu kitsoz, li krwar tu kitsoz, li esper tu kitsoz, li andir tu kitsoz. Lamur pa disparet zame.” Enn maryaz kot ena sa kalite lamur la, pu reysi.

17. Ki profi nu gayne kan nu aplik bann kod kondwit Zeova dan fason servi lalkol?

¹⁷ Enn lot prev ki montre bann kod kondwit Zeova zot profitab, se ki Li kondann bwar ziska su. Li mem kondann ‘pran labitid bwar buku divin.’ (1 Timote 3:3, 8; Romin 13:13) Buku ki pa pran kont bann kod kondwit Bondye dan sa domenn la gayn uswa agrav bann maladi ki gayne kan bwar tro buku. Sertin ki pa finn pran kont konsey Labib ki dir bizin bwar zis, finn tom dan labitid bwar buku pu “ed zot pu rilax.” Bwar tro buku amenn enn kantite problem: perdi respe, relasyon dan fami vinn difisil uswa fami kase, gaspiy kas, ek perdi travay. (Proverb 23:19-21, 29-35) Eski bann kod kondwit Zeova pa enn proteksyon konsernan fason servi lalkol?

18. Eski bann lalwa Bondye pratik dan domenn larzan? Explike.

¹⁸ Bann kod kondwit Bondye pratik dan bann zafer ki konsern larzan. Labib ankuraz bann Kretyin pu montre zot onet ek fer enn bon travay. (Lik 16:10; Efezyin 4:28; Kolosyin 3:23) Parski zot swiv sa konsey la, buku Kretyin finn gayn promosyon uswa finn gard zot travay, alor ki finn met lezot deor. Enn kikenn fer lekonomi kan li evit bann labitid ek bann vis ki kontrer ar Labib, kuma par egzanp zwe pu larzan, fime, ek abiz ladrog. Sirman u kapav pans lezot legzanp ki konfirm valer pratik bann kod kondwit Bondye lor plan ekonomik.

19, 20. Kifer eski li saz pu aksepte ek obeir bann lalwa Bondye?

¹⁹ Li fasil pu bann dimunn inparfe elwayn zot ar bann lalwa ek bann kod kondwit Bondye. Pans bann Izraelit ki ti kot Montayn Sinai. Bondye ti dir zot: “Si zot obeir egzak pu egzak mo lavwa ek si zot gard mo lalyans, lerla zot pu vremem vinn mo propryete spesyal parmi tu lezot pep.” Zot ti reponn: “Tu seki Zeova finn dir nu pre pu fer li.” Purtan, semin ki zot ti swazir ti egzakteman lekontrer! (Egzod 19:5, 8; Psom 106:12-43) Kontrerman ar bannla, anu aksepte ek obeir bann kod kondwit Bondye.

²⁰ Li saz ek sa rann nu ere si nu res atase avek bann lalwa inkonparab ki Zeova finn donn nu pu gid nu dan nu lavi. (Psom 19:7-11) Pu reysi fer sa, nu bizin usi konpran ek kontan bann valer bann prinsip Bondye. Prosin lartik pu koz lor sa size la.

[Not anba paz]

Eski U Rapel?

• Kifer eski nu kapav ena konfyans ki bann lalwa Bondye zot pu nu profi?

• Pu ki bann rezon nu bizin kontan lalwa Zeova?

• Dan ki bann fason bann lalwa Bondye zot profitab?

[Zimaz lor paz 7]

Abraam ti gayn buku benediksyon parski li ti obeir lalwa Zeova

[Zimaz lor paz 9]

Bann traka sa lavi muvmante ki ena zordi la anpes buku pu obeir lalwa Bondye

[Zimaz lor paz 11]

Parey kuma enn far lor enn ros, Lalwa Bondye li stab ek li pa sanze