Swiv Model Bann Lerwa

“Li pu bizin ekrir pu limem dan enn liv enn kopi sa lalwa la . . . Ek sa pu bizin res avek li, ek li pu bizin lir ladan tu bann zur so lavi.”—DETERONOM 17:18, 19.

1. Kisannla enn Kretyin ti pu kitfwa anvi resanble?

KITFWA u pa pu konpar u ar enn lerwa uswa ar enn larenn. Ki Kretyin ek etidyan Labib fidel pu rod imazinn limem kuma kikenn ki pe azir avek lotorite ki enn lerwa ena, parey kuma bann bon Lerwa David, Yosiya, Izkiya, uswa Yeosafat? Purtan, u kapav ek u bizin resanble zot dan omwin enn fason spesyal. Ki sa fason la sa? Ek kifer eski u bizin kontan pu resanble zot dan sa domenn la?

2, 3. Ki Zeova ti truve alavans konsernan enn lerwa imin, ek ki sa lerwa la ti pu bizin fer?

² Dan lepok Moiz, byin avan ki Li ti apruv enn lerwa imin pu bann Izraelit, Bondye ti truve alavans ki So pep ti pu dezir gayn enn lerwa. Ala kifer Li ti fer Moiz inklir dan lalyans Lalwa bann instriksyon ki ti pu itil. Sa ti bann instriksyon rwayal, bann lord pu enn lerwa.

³ Bondye ti dir: “Kan alafin to rant dan peyi ki Zeova to Bondye pe donn twa, . . . ek to’nn dir, ‘Les mo etabli enn lerwa pu reyn lor mwa parey kuma tu bann nasyon ki otur mwa’; alor to pu bizin san fot etabli enn lerwa ki Bondye pu swazire. . . . Pu bizin arive ki kan li pran so plas lor tronn so rwayom, li pu bizin ekrir pu limem dan enn liv enn kopi sa lalwa la . . . Ek sa pu bizin res avek li, ek li pu bizin lir ladan tu bann zur so lavi, pu ki li kapav aprann ena lakrint pu Zeova so Bondye afinki li gard bann parol sa lalwa la ek sa bann regleman la kan li pratik zot.”—Deteronom 17:14-19.

4. Bann instriksyon ki Bondye ti done pu bann lerwa, ki zot ti inplike?

⁴ Wi, sa lerwa ki Zeova ti pu swazir pu so bann adorater la ti pu bizin fer enn kopi personel bann lekritir ki u truve dan u Labib. Apre, sanses lerwa la ti pu bizin lir sa kopi la tulezur. Li pa ti pu fer sa pu amelyor so memwar. Sa ti enn letid, ek li ti ena enn lobzektif profitab. Lerwa ki Zeova ti pu apruve ti pu bizin kontiyn fer sa kalite letid la pu ki li devlop ek gard enn bon kalite leker. Li ti bizin usi etidye sa bann lekritir inspire la pu ki li reysi ek li vinn enn lerwa ki ena disernman.—2 Lerwa 22:8-13; Proverb 1:1-4.

Aprann Kuma enn Lerwa

5. Ki bann porsyon Labib Lerwa David ti bizin kopye ek lir, ek kuma eski li ti konsider sa?

⁵ Dapre u, ki David ti pu bizin fer kan li ti vinn lerwa lor Izrael? Ebyin, li ti pu bizin fer enn kopi bann liv Pantatek (Zenez, Egzod, Levitik, Nonm, Deteronom). Mazine ki linpresyon sa finn bizin fer lor lespri ek leker David, pu servi so prop lizye ek so prop lamin pu ekrir enn kopi sa Lalwa la. Aparaman, Moiz ti konpoz usi liv Zob, ek Psom 90 ek 91. Eski David ti kopye sa bann liv la usi? Kitfwa. Li posib usi ki liv Zozye, Ziz ek Rit ti disponib. Alor, u kapav truve ki Lerwa David ti pu ena enn gran porsyon Labib pu lir ek pu fer rant dan so lespri. Ek u ena rezon pu krwar ki li ti fer samem, parski not so bann komanter lor Lalwa Bondye, ki asterla truv dan Psom 19:7-11.

6. Kuma eski nu kapav sir ki parey kuma so anset David, Zezi ti ena enn lintere pu bann Lekritir?

⁶ Gran David—setadir Zezi, Garson David—ti swiv enn model ki ti parey. Zezi ti ena labitid al dan sinagog so lavil tulesemenn. Laba, li ti tann lektir ek explikasyon bann Lekritir. An plis, dan enn lokazyon Zezi limem ti lir Parol Bondye for an piblik ek li ti explik so aplikasyon usi. (Lik 4:16-21) Li pa difisil pu u diserne ki kantite li ti konn byin bann Lekritir. U nek ena pu lir bann Levanzil, ek note komye fwa Zezi ti dir “sa finn ekrir” uswa dan bann lezot fason, li ti fer referans ar bann lezot pasaz presi dan Lekritir. Par egzanp, dapre Matye, dan so Sermon lor Montayn, Zezi ti sit bann Lekritir Ebraik 21 fwa.—Matye 4:4-10; 7:29; 11:10; 21:13; 26:24, 31; Zan 6:31, 45; 8:17.

7. Kuma eski Zezi ti diferan ar bann sef relizye?

⁷ Zezi ti swiv konsey Psom 1:1-3: “Ere zom ki pa finn mars dan konsey bann move dimunn, . . . me so plezir li dan lalwa Zeova, ek li lir so lalwa dusma-dusma lanwit lizur. . . . Tu seki li fer pu reysi.” Wi, sa ti byin diferan avek bann sef relizye lepok Zezi, ki ti’nn “asiz lor syez Moiz” me ki ti inyor “lalwa Zeova.”!—Matye 23:2-4.

8. Kifer eski bann sef relizye Zwif pa ti tir okenn profi kan zot ti lir ek etidye Labib?

⁸ Me, sertin kapav gayn konfizyon par enn pasaz Labib ki kapav les krwar ki Zezi ti dekuraz letid Labib. Dan Zan 5:39, 40, nu lir seki Zezi ti dir sertin dan so lepok: “Zot pe fer resers dan bann Lekritir, parski zot panse ki par sa zot pu kapav gayn lavi pu tuletan; ebyin zisteman, sa bann Lekritir la mem ki rann temwaynaz lor mwa. Ek purtan zot pale vinn ver mwa pu zot gayn lavi.” Par sa komanter la, Zezi pa ti pe dekuraz bann Zwif ki ti pe ekut li pu etidye bann Lekritir. Me plito, li ti pe devwale ki zot pa sinser, uswa zot kontredir zotmem. Zot ti konsyan ki bann Lekritir ti kapav amenn zot ver lavi pu tuletan, me purtan sa mem sa bann Lekritir ki zot ti pe reserse la ti bizin usi amenn zot ver Mesi, Zezi. Mem sa, zot ti refiz aksepte li. Donk, zot ti pe etidye dan vid parski zot pa ti sinser, ek zot pa ti dispoze pu les zot anseyne.—Deteronom 18:15; Lik 11:52; Zan 7:47, 48.

9. Ki bon legzanp bann zapot ek profet lontan finn lese?

⁹ Bann disip Zezi, ek so bann zapot usi, zot, zot ti byin diferan! Zot ti etidye “bann lekritir sakre, ki kapav fer [enn kikenn] vinn saz pu delivrans.” (2 Timote 3:15) Dan sa fason la, zot ti kuma bann profet lontan ki ti fer “bann resers profon avek buku latansyon.” Sa bann profet la pa ti konsider sa resers la kuma enn letid intans ki pu dir zis detrwa mwa uswa enn an. Lapot Pyer dir ki “zot ti kontiyn fer resers,” sirtu konsernan Kris ek bann laglwar ki konsern so rol pu sov limanite. Dan so premye let, Pyer ti sit 34 fwa bann sitasyon ki sorti dan dis liv Labib.—1 Pyer 1:10, 11.

10. Kifer eski sakenn parmi nu bizin interese ar letid Labib?

¹⁰ Donk, li kler ki letid atantif Parol Bondye ti enn devwar rwayal pu bann lerwa dan ansyin Izrael. Zezi ti swiv sa model la. Ek letid Parol Bondye ti enn devwar pu bann ki ti pu al reyn avek Kris kuma lerwa dan lesyel. (Lik 22:28-30; Romin 8:17; 2 Timote 2:12; Revelasyon 5:10; 20:6) Sa model ki ti donn bann lerwa la li neseser zordi usi pu tu seki ki ule gut bann benediksyon lor later kan Rwayom Bondye pu reyne.—Matye 25:34, 46.

Enn Devwar pu Bann Lerwa ek pu U

11. (a) Ki danze an rapor avek letid egziste pu bann Kretyin? (b) Ki bann kestyon nu fer byin nu poz numem?

¹¹ Nu kapav dir fransman ek onetman ki sak vre Kretyin bizin pe fer so prop legzamin Labib personelman. Sa se pa enn kitsoz ki u ti bizin fer zis kan u ti kumans etidye Labib avek bann Temwin Zeova. Sakenn parmi nu bizin byin deside pu evit vinn kuma sertin dan lepok lapot Pol, ki apre enn sertin letan, ti kumans negliz zot letid personel. Zot ti aprann “bann kitsoz debaz lor bann parol sakre ki Bondye ti prononse,” parey kuma lanseynman debaz konsernan Kris.” Me, zot pa ti kontiyn zot letid ek zot pa ti “progrese pu vinn mir.” (Ebre 5:12–6:3) Pareyman, nu kapav demann numem: ‘Ki mo pe frekant kongregasyon Kretyin depi ase lontan uswa mo’nn fek kumanse, kuma eski mo konsider letid personel Parol Bondye? Pol ti priye ki bann Kretyin so lepok kontiyn “grandi dan konesans egzak Bondye.” Eski mo montre ki mo ena sa mem dezir la?—Kolosyin 1:9, 10.

12. Kifer eski li inportan ki u kontiyn devlop enn dezir pu Parol Bondye?

¹² Pu ena bann bon labitid letid, enn fakter inportan se devlop enn dezir pu Parol Bondye. Psom 119:14-16 atir latansyon lor meditasyon regilye Parol Bondye dan enn fason reflesi kuma enn mwayin pu fer u pran plezir ladan. Ankor enn fwa, sa li konsern nu tu, ninport ki kantite letan depi ki nu Kretyin. Pu konpran sa pli byin, mazinn legzanp Timote. Malgre ki sa ansyin la ti pe deza servi kuma “enn bon solda Kris Zezi,” Pol ti ankuraz li pu fer tu so posib pu “servi parol laverite kuma bizin.” (2 Timote 2:3, 15; 1 Timote 4:15) Li kler ki fer tu u “posib” inplik ena bann bon labitid letid.

13. (a) Kuma eski kapav gayn plis letan pu etidye Labib? (b) Ki bann sanzman u truv umem pe fer pu gayn letan pu etidye?

¹³ Pu ena bann bon labitid letid, enn letap se rezerv letan regilyerman pu letid Labib. Kuma u ete dan sa domenn la? Ninport ki repons ki u done onetman, eski u panse ki u pu tir plis profi si u pas plis letan dan u letid personel? Kitfwa u kapav demann umem, ‘Kuma eski mo kapav truv letan pu fer sa?’ Ebyin, ena finn ogmant letan pu zot Letid Labib efikas kan zot lev enn tipe pli boner gramatin. Zot kapav lir Labib pandan 15 minit uswa zot travay lor enn proze letid personel. Enn lot posibilite se, kifer eski u pa fer enn ti sanzman dan u program lasemenn? Par egzanp, si u ena labitid lir zurnal preske tulezur uswa pu get linformasyon dan televizyon aswar, eski li pu posib pu u pa fer sa enn zur dan lasemenn? Kumsa sa zur la, u kapav pas plis letan pu etidye Labib. Si enn zur par semenn, olye ki u get linformasyon aswar, u pas apepre 30 minit pu etidye personelman, ebyin, dan enn an u pu finn etidye 25 ertan anplis. Ek sey mazine ki kantite profi u pu tire si u pas 25 ertan anplis pu lir ek etidye Labib! Ala enn lot lide ankor: Pandan semenn ki vini, alafin sak zurne analiz u bann aktivite. Gete si u kapav truv kitsoz pu anleve, uswa diminye pu gayn plis letan pu etidye uswa pu lir Labib.—Efezyin 5:15, 16.

14, 15. (a) Kifer eski li inportan fixe bann lobzektif an rapor avek letid personel? (b) Ki bann lobzektif ki kapav fixe konsernan lektir Labib?

¹⁴ Ki kitsoz pu rann u letid pli fasil ek pli atiran pu u? Bann lobzektif. Ki bann lobzektif rezonab u kapav met devan u? Pu buku, enn premye bon lobzektif se lir Labib an antye. Kitfwa ziska ler, u finn lir sertenn porsyon Labib detanzantan ek u finn tir profi. Eski u kapav asterla pran determinasyon pu lir Labib an antye? Pu arive fer sa, u kapav dabor fixe lobzektif pu lir tule kat Evanzil. Apre sa, u fixe enn dezyem lobzektif pu lir leres bann Lekritir Grek Kretyin. Letan u kumans gayn satisfaksyon ek tir profi, u kapav fixe enn prosin lobzektif: lir bann liv Moiz ek bann liv istorik ziska liv Ester. Kan u fer sa, u pu truve ki konplet leres Labib, li enn kitsoz rezonab. Enn madam, ki ti ena apepre 65 an kan li ti vinn enn Kretyin, ti ekrir andan dan kuvertir so Labib dat kan li ti kumans lir Labib an antye ek dat kan li ti fini. Asterla, li ena dis dat, sink kan li ti’nn kumans lir ek sink kan li ti’nn fini. (Deteronom 32:45-47) Ek olye lir lor enn lekran ordinater uswa lor enn fey papye inprime, li ti ena so Labib dan so lamin.

¹⁵ Sertin ki finn fini lir Labib an antye, fer bann lezot kitsoz pu rann pli profitab zot letid ki zot kontiyn fer. Enn fason se etidye bann lezot matyer ki zot finn swazire avan zot lir sak liv Labib. Dan liv Toute Écriture est inspirée de Dieu et utile ek liv Étude perspicace des Écritures, u kapav gayn bann bon ranseynman lor kote istorik, stil, ek bann byinfe ki kapav gayne dan sak liv Labib.a

16. Legzanp kisannla nu bizin evite swiv an rapor avek letid Labib?

¹⁶ Pandan u letid, pa fer parey kuma bann biblis, bann ki swadizan etidye Labib afon. Zot konsantre zot plis lor analiz bann tex, kumadir Labib li kuma ninport ki liv ki finn ekrir par bann dimunn. Ena mem ki etabli enn grup dimunn pu lir sak liv ek zot sey imazinn enn lobzektif ek enn swadizan lopinyon ki ekrivin sak liv la ti ena dan so lespri. Konsekans ki enn rezonnman kumsa kapav ena se ki li kapav amenn bann dimunn konsider Labib zis kuma enn liv lor listwar uswa kuma bann lapros progresif ver larelizyon. Ena lezot biblis ki lans zot dan letid bann mo ki ena dan Labib. Zot pas plis letan pu etidye lorizinn bann mo ek sit bann definisyon Ebre ek Grek, olye ki pran kont linportans mesaz Bondye. Eski u panse ki bann fason etidye kumsa pu kapav fer enn kikenn devlop enn profon lafwa ki motiv li?—1 Tesalonisyin 2:13.

17. Kifer eski nu bizin konsider Labib kuma enn liv ki ena enn mesaz pu nu tu?

¹⁷ Eski sa bann biblis la ena vremem rezon? Eski li vre ki sak liv Labib ena enn sel pwin prinsipal zis pu li, uswa ki li rezerve pu zis enn kategori lekter selman? (1 Korintyin 1:19-21) Avredir, bann liv Parol Bondye ena enn valer permanan pu dimunn ninport ki laz ek ki sorti dan ninport ki milye. Mem si prinsipalman enn liv ti adrese ar enn dimunn, parey kuma Timote uswa Tit, uswa ar enn grup partikilye, kitfwa bann abitan lavil Galat uswa bann ki ti res dan lavil Filip, nu tu nu kapav ek nu bizin etidye sa bann liv la. Zot inportan pu sakenn parmi nu, ek enn liv an partikilye kapav tret plizir tem ek li kapav profitab pu enn kantite lekter. Wi, mesaz Labib aplik ar lemond antye, seki ed nu pu konpran kifer sa liv la finn tradir dan plizir lang ki bann dimunn koze atraver later.—Romin 15:4.

Profi pu U ek pu Lezot

18. Amezir ki u lir Parol Bondye, lor ki kitsoz u bizin reflesi?

¹⁸ Amezir ki u etidye, u pu truve ki u pu tir buku profi kan u sey rod konpran Labib ek kan an mem tan u sey fer raprosman ant bann detay. (Proverb 2:3-5; 4:7) Ena enn lyin byin pros ant seki Zeova finn revele atraver so Parol ek seki Li ena lintansyon pu fer. Donk, amezir u lir, fer raprosman ant bann fe ek bann konsey avek seki Bondye ena lintansyon pu fer. U kapav reflesi lor enn levennman, enn lide, uswa enn profesi ki ena enn lyin avek lintansyon Zeova. Demann umem: ‘Ki sa dir mwa lor Zeova? Ki rapor sa ena avek lintansyon Bondye ki bizin realize par mwayin so Rwayom?’ U kapav usi reflesi lor la: ‘Kuma eski mo kapav servi sa ranseynman la? Eski mo kapav servi li pu donn lezot enn lanseynman uswa enn konsey ki baze lor bann Lekritir?’—Zozye 1:8.

19. Kisannla ki tir profi kan u rakont lezot bann kitsoz ki u aprann? Explike.

¹⁹ Pans lezot, sa li profitab dan enn lot fason ankor. Dan u lektir ek letid Labib, u pu aprann bann nuvo kitsoz ek u pu gayn enn konpreansyon pli profon ek u pu ena enn nuvo fason get kitsoz. Sey inklir sa bann kitsoz la dan u konversasyon avek bann manb u fami uswa lezot, pu batir zot. Si u fer sa dan bann moman apropriye ek san fer letalaz u konesans, pena dut ki sa bann konversasyon la pu amenn buku byinfe. Kan u rakont lezot, dan enn fason sinser ek antuzyas, seki u finn aprann uswa bann lezot kitsoz u finn truv interesan, sa bann ranseynman la pu fer plis linpresyon lor zot. Anplis, sa pu profit umem personelman. Dan ki fason? Bann exper finn remarke ki enn dimunn rapel pandan pli lontan seki li finn aprann uswa etidye, si letan sa ankor fre dan so latet, li servi sa uswa li repet sa ar lezot.b

20. Kifer eski li profitab pu lir Labib plizir fwa?

²⁰ Sirman u pu aprann bann nuvo kitsoz, sak fwa ki u lir enn liv Labib. U pu inpresyone par bann pasaz ki avan pa ti fer okenn linpresyon lor u. U pu konpran pli byin sa bann pasaz la. Sa bizin montre klerman ki olye ki bann liv Labib zot zis bann sinp liv ki imin finn ekrir, zot bann trezor apropriye ki u kapav etidye plizir fwa ek tir profi. Rapel, enn lerwa, par egzanp David, ti bizin “lir ladan tu bann zur so lavi.”

21. Ki rekonpans u kapav atann si u ogmant u letid Parol Bondye?

²¹ Wi, bann ki pran letan pu etidye Labib an profonder, tir buku profi. Zot gayn bann trezor ek konpreansyon spirityel. Zot relasyon avek Zeova vinn pli for ek pli intim. Zot vinn usi enn kikenn ki byin itil ek ki ena valer pu bann manb zot fami, pu bann frer ek ser dan kongregasyon Kretyin, ek pu bann fitir adorater Zeova.—Romin 10:9-14; 1 Timote 4:16.

[Not anba paz]

Eski U Rapel?

• Ki bann lerwa dan Izrael ti sipoze bizin fer?

• Ki legzanp Zezi ek so bann disip finn lese an seki konsern letid Labib?

• Ki bann sanzman u kapav fer pu ogmant u letan pu etidye personelman?

• Avek ki latitid lespri u bizin etidye Parol Bondye?

[Lankadre lor paz 11]

“Dan Nu Lamin”

“Si nu’le . . . enn index lor bann liv Labib, nu pena okenn pli bon mwayin apart Internet. Me, si nu’le lir Labib, etidye li, panse ek reflesi lor la, nu bizin ena li dan nu lamin, parski sa mem sel fason ki nu kapav fer li rant dan nu lespri ek dan nu leker.”—Gertrude Himmelfarb, enn profeser byin renome ki’nn retrete, City University, New York.