IBIBLIYOTEKA YO MWINTERNETINI yo Watchtower
IBIBLIYOTEKA YO MWINTERNETINI
yo Watchtower
Imakhuwa Imeetto
  • IBIIBLYA
  • ILIVURU
  • MIKUTTHAANO
  • w21 Outubro pp. 29-31
  • 1921—Myaakha 100 uttuli

Khiivo ividiyu yo ula mphanttyoola.

Nswammaha, ihaavo ivonnyaale ukati wowoonihera ividiyu.

  • 1921—Myaakha 100 uttuli
  • Ukhalenla Ilalyeeraka Umwene wa Yehova (Yoosomiya)—2021
  • Isuputiitulu
  • Myaha Coolattanaca
  • ALALYEERI OOLIPA NRIMA
  • USOMA WO VEEKHA NI USWALI WAAMUCI
  • ILIVURU YONAANAANO!
  • NTEKO WOOHOOLO
  • 1922—Myaakha 100 uttuli
    Ukhalenla Ilalyeeraka Umwene wa Yehova (Yoosomiya)—2022
  • 1923—Myaakha 100 uttuli
    Ukhalenla Ilalyeeraka Umwene wa Yehova (Yoosomiya)—2023
Ukhalenla Ilalyeeraka Umwene wa Yehova (Yoosomiya)—2021
w21 Outubro pp. 29-31

1921 Myaakha 100 Uttuli

IREVISTA Torre de Vigia (ilelo ineehaneehu Ukhalenla) yo 1 yo Janeiro yo 1921 yahaakoha Anamasoma Ibiiblya co: “Ntekoni muulupale urineehu nantano?” Wowaakhula, iyo irevisteeyo yahoromola itthu inhimyaaya Isaiya 61:1, 2 yaawuupusera nteko woolalya ihapari: “Yehova hokithanla wiira kaalalyeere ihapari comaana atthu owaatanannya . . . wiira kilalye mwaakha wo woonihera nnema Yehova ni nihuku Nlukwiihu nowaarukunuwela awanannyaawe.”

ALALYEERI OOLIPA NRIMA

Wiira avare nteko urumiyaaya, Anamasoma Ibiiblya yahaana yalipaka nrima. Yahaana yaalalyeeraka atthu “ihapari comaana” ni ciicammo ‘nihuku noorukunuweliya’ atthu oohinamaana.

Amunna John Henry Hoskin yaakhala u Canadá, yahothoonyera ulipa nrima ukati wo wuuluma ihapari hataa yalupatthiyaka. Mwaakha wo 1921, ayo yahomphwanya nswali ottiini metodista. Amunna John yaapacenre woopa mwaha nuuyo nlopwanooyo co: “Nihaana noopelaka mwaha moolumo o mbiiblyani woohaanihana, ni hataa moopuwelweehu yavirikanaka hikhale nhala urusiya nkhunanawe avaanyihaka.” Masi iyo itthwiiyo khayeerannyeele. Amunna John yaheera: “Hiiva naavirihile iminutu vakaani noopaka mwaha ratta, kontha uyo nlopwanooyo wahomphwanya urusiya cinene mpaka waatta nkhoraawe niikuru cinene ni uhaleela vakaani upwesa iviituru.”

Uyo nlopwanooyo ciicammo ahocaca eeraka: “Uhinrweelani uwuulumana mapakawu?” Masi amunna John khayuulumale itthu, ni ukati waakhumaaya nno nipuronno yahoncipwa yuupuwelaka co: ‘Mi kaamuulumana pakawu!’

Waaseele, nswali ottiini metodista waakhanlyaawe naaswali akhunanawe ahowuuluma pusya amunneehu. Amunna John yahottonkaca itthu yaakhumelenle: “Uyo ahaahimyaceraca atthu owakereeca wawe wiira nihuku nookikumanana yahaana yakihuluwaka kontha kaari ntthu owoopiha aawile ile isittattiile ni waakiphwanela woopeliya nikaputthi.” Hataa ukhalaka commo, iyo itthwiiyo khayaawiirihile amunneehu weemesera ntekwaaya woolalyeera ihapari. Phimaana, yahovara ntekwaaya ni yahaaphwanya atthu yaapheela wiiwelela. Amunna John woopuwenlyaaya mananna ceettalyaaya saana ntekwaaya iyo isittattiiyo yaheera co: “Ule phaari phuukati waakeettenlyaaya saana ntekwaaka woolalyeera ihapari. Mpaka ahaavo atthu yaakiirenle co: ‘Mi kinaacuwela wiira nyuuva nrumiya a Nluku!’ ni yaheevaherera ukivaha citthu caapheelaaka.”

USOMA WO VEEKHA NI USWALI WAAMUCI

Wiira akaviheriye atthu yaakhelela ihapari comaana, Anamasoma Ibiiblya yahotthenkaca nrevistani The Golden Agea (A Idade de Ouro) iporokaraama caakavihera usoma Ibiiblya. Iporokaraama imoca yeehaniya Estudo Bíblico Juvenil. Myaha coolumiya nhina iyo iporokaraameeyo caanaakhalana makoho ayari yaalamuliyaaya waapanka asaanaaya ni waakavihera uphwanya cinaakhuliyaaya mbiiblyani. Nikoho toko nna: “Ibiiblya irina ilivuru kavi?” naaneetthuciha ikhweeli cankaani. Ni nikoho nikhwaawe toko: “Niireke nkristau haana awehereraka ulupatthiya wanihukuni?” naanawaakavihera amirawo ukhala alalyeeri oolipa nrima.

Iporokaraama ikhwaawe yeehaniya Estudos Avançados no Plano Divino das Eras. Iyo iporokaraameeyo yaapheela waakavihera Anamasoma Ibiiblya yaacuwela cinene myaha ca Nluku ni yahaana makoho oorika waakhuliya yaakumihiya nvoluumeni yoopacera yolivuru Estudos das Escrituras. Atthu enci yaanawiitthuca citthu cinci nhina nnyo iporokaraamannyo. Masi, irevista A Idade de Ouro yo 21 yo Dezembro yo 1921 yahohimya wiira nnyo iporokaraamannyo khacaahala ukumiheriya-tho. Nlattuni?

ILIVURU YONAANAANO!

Ilivuru A Harpa de Deus

Ikartau yaahimya ipaagina caalamuliya usomiya

Ikartau caarina makoho

Mayamunna yaahoolela mphwinko woothotokanihiya wa Yehova ule uwakatyuule yahoona wiira inanna yoomwiitthuciha saana ntthu Ibiiblya waari unsomiha mwaha mmoca khula nkwaha. Phimaana, mweeri wo Novembro wo 1921 yahokumiheriya ilivuru A Harpa de Deus. Ntthu aakhelela iyo ilivurwiiyo ciicammo aanawantikhiya wiira apanke ikuurusu yeehaniya Estudo Bíblico da Harpa. Woopanka iyo ikuuruswiiyo, khula ntthu ahaana asomaka veekha cawe ni wiitthuca mpantta wooluma “utthenkaca wa Nluku wiira aatthuvele apinaatamu nuukumi woohimala.” Iyo ikuuruswiiyo yaapankiya cani?

Ntthu aakhelela ilivuru yonaanaano aanaavahiya ciicammo ikartau yankaani. Iyo ikartawiiyo yaanaahimyaca ipaaginani co nlivuruni ntthuuyo caalamuliyaawe usoma veekha khula isumana. Avirihaka isumana nteru asomaka myaha co nlivuruni, uyo ntthuuyo aanaavahiya ikartau ikiina yaawaana makoho o myaha cisomilyaawe. Ni wiimaleloni ila ikartawiila, yaanahimya ipaagina caahalaawe usoma isumana ikhwaawe.

Mpaka isumana 12, ntthu aakhela ilivuru aanaaveleeliheriya khula isumana ikartau ni mayamunna o classe awula nloko naattamananaawe. Nnyo ikartawunnyo caaveleelihiyaka ni mayamunna owuuluvala awula yahaakhitiri urwaa ulalyeera mmawaani. Wootakihera, arokorihu Anna Katherine Gardner yaakhala ncoko wo Millvale, isittatti yo Pensilvânia, ilapo yo Estados Unidos, yahottonkaca yiiraka: “Anuunu Thayle yaari aretta, masi ukati waakumiheriyaaya ilivuru A Harpa de Deus, ayo yaheevaherera uveleeliha khula isumana ikartau caarina makoho.” Vano namasoma amalihaka upanka ikuurusu, aanaarumiya munna o wanlokoni wiira amwiitthucihe myaha cikhwaawe co mbiiblyani.

Arokorihu Thayle Gardner anari wakhaterani waya yo maroota

NTEKO WOOHOOLO

Waamanlyaaya mwaakha wo 1921, munna Joseph Franklin Rutherford, ahoveleeliha mmalokoni motheene iwarakha yaahimya co: “Nteko woolalya ihapari co Umwene wa Nluku uvariye nantano phitepale wuunuwa ni waakavihera atthu wiitthuca ikhweeli, uvikana nteko woolalya uvanreehu myaakha uttuli.” Oopuwelaka itthu yaahala uvariya uhoolo, munna Rutherford aheera-tho: “Nanlelo khumala nteko woohala uvariya. Mwaakurumice akhwiinyu uvara ula nteko woocaalihiya ni Nlukuula.” Anamasoma Ibiiblya khweeliini yahotthara iyo ikannweeyo. Ni mwaakha wo 1922, ayo yahothoonyera ulipa nrima ulalya waya venci cinene ihapari co Umwene.

Apatthani oolipa nrima

Anamasoma Ibiiblya yahothoonyerana nifento yakaviheranaka. Ayo yaari apatthani oolipa nrima “ukati wo masankiho”. Mwaha unhaleehu woopa unaathoonyera iyo itthwiiyo.—Miru. 17:17.

Nnayeeli, 31 yo Maio yo 1921, yahokhumelela iwanihano yuulupale isittatti yo Tulsa, Oklahoma, ilapo yo Estados Unidos. Iyo iwanihaneeyo yaapacenre nlopwana mmoca nlupa ooriipa waatthukiyaawe nlattu wo wootherihiya uwaattakaca atthiyana akunya. Wiirannya waya iyo itthwiiyo, ikhurupu yaalopwana akunya oopwaha 1.000 yahokela waattakanana ikhurupu yankaani yaalopwana alupa ooriipa. Woohipica, iyo iwanihannweeyo yahophiya ncoko wo Greenwood, waakhalaaya atthu enci alupa ooriipa. Inupa ni ilooca coopwaha 1.400 cahaakaciya ni cahopahiya. Ule ukatyuule weeriye wiira atthu yaakhwiile yaari 36, masi pooti ukhalaka wiira yaakhwiile yahophiya 300.

Amunna Richard Joseph Hill, Namasoma Ibiiblya nlupa ooriipa, yaakhala u Greenwood yahottonka itthu yiirannyeele: “Uhiyu wo uyo nanrokottolyooyo, nloko nihu naanamasoma Ibiiblya khanaahiile uthukumana. Waamalihaleehu uthukumana, nahiiwa cirumaka ikaputthi coopiya iriyari isittatti. Mpaka waarweeleehu wuurupani, nnyo ikaputthinnyo khacaahiya uruma.” Uwicisu wo nihuku nneeraru, wo 1 yo Junho, uyo nanrokottolyooyo ahomwaryeela isittatti yotheene. Amunna Richard yaheera-tho: “Yahowa atthu yaaniirenle wiira napheelaka ukhikiceriya, nahaana nirwaaka mpaka nipuro naathukumanasaaya ahooleli ookuvernu wiira yuulume myaha caya.” Phimaana, amunna Richard, amwaaraya ni asaanaaya athanu yahotthawela nno nipuronno. Uphiya waya nwo, yahaaphwanya alopwana ni athiyana alupa ooriipa ookhalaka 3.000 yakhalenliyaka naanatoropa ookuvernu.

Uyo ukatyuuyo, munna Arthur Claus aari nkunnya ahopanka itthu yaathoonyera ulipa nrima. “Waacuwenlyaaka wiira yahaavo atthu yaarontta ni yaapahakaca inupa co Greenwood, kaholakela urwaa uwootola apatthannyaaka, amunna Richard wiira kacuwele caaryaaya.”

Avarelaka nteko ilivuru A Harpa de Deus, munna Arthur Claus naawiitthuciha anacikola 14 asinamwane

Munna Arthur Claus uphiya wawe uwannyaya amunna Richard, ahomphwanya mwaattamanannyaaya nkunya nancisile kaputthi. Munna Arthur wooniyaawe nuuyo mwaattamanannyuuyo, ahoonihiya toko nlopwana aaka ni aapahakaca inupa. Phimaana, uyo ahokhuwela eeraka: “Upankani mmo nluwani wa Richard mmo?”

Munna Arthur yahohimya co: “Unari wiira akaamwaakhunle saana uyo nlopwanooyo aanaahala ukoopela. Phimaana, mi kahomwiirela wiira Richard aari mpatthannyaaka ni mi kahophiya uwannyawe ikwaha cinci.” Munna Arthur ni ule mwaattamanannyuule yahokhitiri ukhikicera inupa yaamunna Richard.

Nuuwakatyaaya, munna Arthur ahocuwela wiira amunna Richard naamucyaaya yaari nipuro naapankiya mikutthaano ca kuvernu. Masi munna Arthur ciicammo ahocuwela wiira atthu yaari nno nipuronno yaahala ukhuma yakhalanaka iwarakha yowasinariya ninhooleli aanatoropa eehaniya Barret. Munna Arthur aheera co: “Wahonirika cinene ukhitiri umuulumana uyo nhoolelyuuyo. Ukati wanhimenryaaka nhooleli itthu yaapheelaaka, uyo ahokihoka: ‘We unaahala waakhikicera ala amucyaala ni waavaha citthu cotheene cinhalaaya upheela?’ Mi kahonrumelela woohipica.”

Waakhitinryaawe ukhalana iwarakha yowaasinariya, munna Arthur ahorwaa mpaka nipuro naapankiya mikutthaano ca kuvernu ni ahonthoonyera nkhalenli iyo iwarakheeyo. Wonnyaawe uyo nkhalenlyuuyo, aheera atikhinihiyaka: “Nyuuva nhokhitiri ukhalana iwarakha yowaasinariya ninhooleli aanatoropa! Mwaanaacuwela wiira thi nyu mpacenre unkumiha ntthu nna nipuronna?” Vano uyo nkhalenlyuuyo ahaakumiha amunna Richard naamucyaaya. Otheene yahokela nkaaroni wa munna Arthur ni yahorwaa uwannyaya.

“Upoovu wotheene wa Nluku khunvirikana”

Munna Arthur ahopanka yaakhitinryaawe wiira aakhikicere amunna Richard naamucyaaya. Ulipa nrima wawe ni nifento naathoonyenryaawe, nahaavara nrima atthu enci yoonale itthu yaapankilyaawe. Munna Arthur aheera: “Mwaattamanani aakikavihenre ukhikicera inupa ya amunna Richard ahancera waahisima apoovu a Nluku. Ni atthu enci yaholakela uviriyana ihapari co Umwene wa Nluku, kontha yahoona wiira apoovu a Nluku khanthanyana nlattu wooriipa awula utteela nttapala; otheene ninaalikanaca.”

a Mwaakha wo 1937, irevista The Golden Age yahancera wiihaniya Consolation awula niikunya Consolação, ni mwaakha wo 1946 yahokela wiihaniya Awake! awula niikunya Despertai!

    Makhuwa-Meetto (2014-2025)
    Ukhuma
    Ukela
    • Imakhuwa Imeetto
    • Unveleelihera Ntthu
    • Cimpheelaa
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Mananna Oovarela Nteko
    • Isiyaasa Yosiiri
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Ukela
    Unveleelihera Ntthu